1. (1) ?Ajalɛ benin yɛ aniaan wie’m be fali-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ be fɛli i sɔ ajalɛ’n niɔn?

ANDƐ’N, Ɲanmiɛn i sufuɛ kpanngban be kpɔcili ninnge wie mun naan b’a kwla su i kpa. Yɛle kɛ aniaan sunman be fali ajalɛ kɛ be liɛ’n be jaman bla annzɛ bian. Yɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian kusu’n, be fali ajalɛ kɛ be su wuman ba dɔ nga su. Asa ekun’n, awlobo kpanngban be nunfuɛ’m be fali ajalɛ kɛ be su kunndɛman aɲanbeun ninnge mun. Like nga ti yɛ aniaan sɔ’m be fali ajalɛ sɔ mun’n yɛle kɛ be kunndɛ kɛ bé sú Zoova kpa trá laa’n. Be lafi su kɛ Zoova fá ninnge nga be sa mian be wun’n mán be. I sɔ’n ti’n, be di aklunjuɛ. Nanwlɛ, ajalɛ sɔ mɔ be fali’n su yoman be nsisɔ le. ?Ngue ti-ɔ? Afin laa nun’n, Zoova fali ninnge nga i sufuɛ’m be sa mian be wun’n mannin be. I wie yɛle kɛ ɔ yrali Abraamun m’ɔ ti be nga ‘be lafi Ɲanmiɛn su’n be si’n’ i su.—Rɔm. 4:11.

2. (1) ?Kɛ nga Ebre Mun 11:8-10, 16 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ Abraamun i klun klo su’n ɔ jasoli Ir lɔ-ɔ? (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

² I nun mɔ Abraamun wo Ir lɔ’n, ɔ tran pɔɔ nun. Sanngɛ i klun klo su’n ɔ jasoli klɔ sɔ’n su. ?Ngue ti-ɔ? Afin ɔ su minndɛ “klɔ mɔ be wlɛli i sua’m be bo ase kpa’n.” (An kanngan Ebre Mun 11:8-10, 16 nun.) ?“Klɔ” sɔ’n yɛle benin? ?Kɛ Abraamun mínndɛ kɛ be kplan klɔ sɔ’n, sa benin wie mun yɛ be tɔli i su-ɔ? ?Kɛ Abraamun nin e blɛ su Ɲanmiɛn sufuɛ wie’m be sa’n, wafa sɛ yɛ e kwla tra e awlɛn e minndɛ klɔ sɔ’n wie-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.

3. ?Klɔ mɔ Abraamun minndɛli kɛ be kplan’n yɛle benin?

³ Klɔ mɔ Abraamun minndɛli kɛ be kplan’n yɛle Ɲanmiɛn i Famiɛn diwlɛ’n. Zezi Klisi yɛ ɔ ti Famiɛn diwlɛ sɔ’n i su  famiɛn’n niɔn. Yɛ ɔ nin sran 144.000 mɔ Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n, yɛ bé dí famiɛn-ɔn. Kɛ Pɔlu kán Famiɛn diwlɛ sɔ’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ ɔ ti “Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n i klɔ. [...] Klɔ sɔ’n yɛle Zerizalɛmun ng’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n.” (Ebr. 12:22; Ngl. 5:8-10; 14:1) Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be srɛ naan Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ sɔ’n i blɛ’n ju naan be yo Ɲanmiɛn i klun sa’n asiɛ’n su wa kɛ nga be fa yo i ɲanmiɛn su lɔ’n sa.—Mat. 6:10.

4. ?Kɛ nga Bo Bolɛ 17:1, 2, 6 fa kan’n sa’n, klɔ mɔ yɛle Ɲanmiɛn i Famiɛn diwlɛ’n i su ndɛ benin yɛ Abraamun sili i-ɔ?

⁴ ?Abraamun sili Ɲanmiɛn i Famiɛn diwlɛ’n i su ndɛ tɛkɛtɛkɛ kwlaa? Cɛcɛ. Afin Ɲanmiɛn fɛli i Famiɛn diwlɛ sɔ’n i su ndɛ’n ‘fiali’ sran’m be wun afuɛ kpanngban kpa. (Efɛ. 1:8-10; Kol. 1:26, 27) Sanngɛ Abraamun si kɛ i anunman wie’m bé wá dí famiɛn. Afin Zoova bɔbɔ yɛ ɔ kannin-ɔn. (An kanngan Bo Bolɛ 17:1, 2, 6 nun.) Abraamun lafili su kpa kɛ Ɲanmiɛn yía nda ng’ɔ tali be’n be nuan. Ɔ maan ɔ yoli i kɛ w’a wun Sran nga Ɲanmiɛn kpɛli i kɛ ɔ yo i Famiɛn diwlɛ’n i su famiɛn’n sa. I sɔ’n ti’n, Zezi seli i blɛ su Zifu’m be kɛ: “Amun si Abraamun sunnzunnin kɛ ɔ́ wún min blɛ’n, yɛ i sɔ’n yoli i fɛ kpa. Ɔ wunnin i, kpɛkun i klun jɔli.” (Zan 8:56) Ɔ maan Abraamun si kɛ, kɛ Zoova wá tɛ́kɛ i Famiɛn diwlɛ’n, ɔ́ síe i anunman wie’m be famiɛn. I sɔ’n ti’n, i klun klo su’n ɔ minndɛli kɛ Zoova yia nda sɔ’n i nuan.

5. ?Ngue yɛ Abraamun yoli fa kleli kɛ ɔ su minndɛ klɔ mɔ Ɲanmiɛn yɛ ɔ jajali’n niɔn?

⁵ ?Ngue yɛ Abraamun yoli fa kleli kɛ ɔ su minndɛ klɔ mɔ Ɲanmiɛn yɛ ɔ jajali’n niɔn? Like klikli ng’ɔ yoli’n yɛle kɛ w’a suanman asiɛ’n su awa wie fi bo. Ɔ yoli aofuɛ nin wlanwlanfuɛ. Asa ekun’n, w’a seman le kɛ ɔ́ kplɛ́n i klɔ liɛ. Sanngɛ i ɲin yili Zoova titi, yɛ ɔ minndɛli kɛ ɔ yia nda ng’ɔ tɛli i’n i nuan. I lɛ nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su tankaan kpa. Siɛn’n, maan e fa e ɲin e sie i sa wie mɔ be tɔli i su’n, ɔ nin wafa nga e kwla niɛn i ajalɛ’n su’n, be su.

6. ?Laa’n, Ir klɔ’n ti sɛ?

⁶ Ir klɔ mɔ Abraamun tuli su’n, be sisili i wun, yɛ nzue bo sin yiɛ i. Asa ekun’n, i su tranlɛ’n yo fɛ kpɛkun be nga be tran lɔ’n be  si fluwa yɛ be le sika kpa. Be nga be fufu asiɛ’n be kunndɛ laa ninnge mun’n, be wunnin aata dilɛ fluwa wie mun Ir klɔ nvuɛn’n i su lɔ. I sɔ’n ti’n, e kwla se kɛ laa’n, lɔfuɛ’m be di aata. Asa ekun’n, bliki yɛ be fa kplan be sua mun-ɔn. Kpɛkun be yo maan sua’m be wun yo treketreke, yɛ be kɛn i ayre ufue. Sua wie’m be nun sua ba’m be kwla ju 13 annzɛ 14, yɛ be fa yɔbuɛ be siesie i be awlo’n i klun naan ɔ yo kɛ laso sa.

7. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Abraamun lafili su kɛ Zoova sɛ́sɛ́ i bɔbɔ nin i awlofuɛ mun-ɔn?

⁷ Kɛ ɔ́ jú mɔ Abraamun tú klɔ sɔ’n su’n, nn ɔ lafi su kɛ Zoova sɛ́sɛ́ i bɔbɔ nin i awlofuɛ mun. ?Ngue ti yɛ e se sɔ-ɔ? Afin i nun m’ɔ nin i yi Sara be o Ir lɔ’n, be klun titiman be, yɛ be tran sua kpa kun nun. Sanngɛ siɛn’n, be su ko tran tannin sua bo lika kpɛtɛkplɛɛ kun nun Kanaan mɛn’n nun. Ɔ maan be bɔbɔ-o, be awlofuɛ mun-o, like fi sasaman be kun. Yɛ be kpɔfuɛ’m be kwla fu be nun dɔ kwlaa su.

8. ?Blɛ wie nun’n, sa benin yɛ ɔ tɔli Abraamun su-ɔ?

⁸ Abraamun yoli Ɲanmiɛn klun sa. Sanngɛ blɛ wie nun’n, i bɔbɔ nin i awlofuɛ’m be nuan nun aliɛ ɲanlɛ’n yoli kekle i sa nun. Yɛle kɛ awe dan kpa kun wa kpɛnnin lika nga Zoova seli i kɛ ɔ wɔ lɔ’n i nun. I sɔ’n ti’n, Abraamun nin i awlofuɛ’m be ko trannin Ezipti lɔ kan. Sanngɛ kɛ be juli lɔ’n, Faraɔn’n kunndɛli kɛ ɔ́ jɛ́ i yi Sara. I sɔ’n ti’n, ɔ fɛli i ɔli i awlo lɔ. E si kɛ blɛ sɔ’n nun’n Abraamun i wla boli i wun dan. Sanngɛ Zoova yoli maan Faraɔn fali Sara mɛnnin i wun Abraamun.—Bob. 12:10-19.

9. ?Sa kekle uflɛ benin mun yɛ be tɔli Abraamun i awlo’n nun-ɔn?

⁹ Sa kekle uflɛ wie’m be tɔli Abraamun i awlo’n nun. Yɛle kɛ i yi Sara m’ɔ klo i kpa’n, i klun ti kpan. Sa sɔ’n ti’n, be wla boli be wun afuɛ kpanngban. I sin’n, Sara fali Agaa m’ɔ ti i junman difuɛ’n mannin Abraamun naan ɔ nin i be wu ba. Sanngɛ kɛ Agaa wunnzɛli Ismaɛli’n, ɔ boli Sara i finfin yolɛ bo. Ɔ yoli sɔ lele maan Sara fuɛnnin i.—Bob. 16:1-6.

10. ?Sa benin mun yɛ be nun’n, Abraamun kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su-ɔ?

¹⁰ I sin’n, Sara wunnzɛli naan w’a wu ba yasua kun. Be tɔnnin i dunman kɛ Izaaki. Abraamun kloli i wa Ismaɛli nin Izaaki be kpa. Sanngɛ kɛ mɔ Ismaɛli yoli Izaaki i tɛtɛ ti’n, Zoova seli Abraamun kɛ ɔ kan Ismaɛli nin i nin Agaa be bo awlo’n nun. (Bob. 21:9-14) I sin’n, Zoova seli Abraamun kɛ ɔ fa Izaaki yi tɛ. (Bob. 22:1, 2; Ebr. 11:17-19) Sa nɲɔn sɔ’m be nun’n, Abraamun lafili su kɛ Zoova yó maan ndɛ ng’ɔ kɛnnin i wa nɲɔn’m be lika’n, ɔ́ kpɛ́n su. Ɔ maan ɔ yoli like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n.

11. ?Ngue yɛ ɔ ukali Abraamun naan w’a kwla trɛ i awlɛn w’a minndɛ Zoova-ɔ?

¹¹ Sa fanunfanun tɔli Abraamun su. Sanngɛ ɔ trɛli i awlɛn minndɛli Zoova. I nun mɔ Abraamun nin i awlofuɛ’m bé tú Ir lɔ’n, nn atrɛkpa’n ɔ le afuɛ 70 tra su. (Bob. 11:31–12:4) Ɔ trannin tannin sua bo yɛ ɔ wlanwlannin Kanaan mɛn’n nun afuɛ kɔe ya kun. Kɛ ɔ́ wú’n, nn ɔ le afuɛ 175. (Bob. 25:7) Kɛ Zoova fá mɛn ng’ɔ seli kɛ ɔ́ fá mɛ́n i anunman mun mán be’n, w’a yomɛn i ɲin su. Asa ekun’n, kɛ Zoova kplán klɔ ng’ɔ minndɛli i lele’n, w’a yomɛn i ɲin su wie. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Biblu’n waan Abraamun “yoli oke, ɔ cɛli kpa. Ɔ dili ye lele guɛli i ti nin i bo.” (Bob. 25:8) Kannzɛ bɔbɔ sa kekle fanunfanun be tɔli Abraamun su’n, sanngɛ ɔ lafili Ɲanmiɛn su kpa titi yɛ i klun klo su’n ɔ minndɛli Zoova. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a kwla trɛ i awlɛn sɔ-ɔ? Like ng’ɔ ukɛli i’n yɛle kɛ sa kwlaa sɔ’m be nun’n, Zoova sɛsɛli i yɛ ɔ nin i nantili kɛ sran kun nin i janvuɛ sa.—Bob. 15:1; Eza. 41:8; Zak. 2:22, 23.

12. (1) ?Ngue yɛ e su minndɛ i-ɔ? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ siɛn’n niɔn?

¹² Kɛ Abraamun sa’n, e su minndɛ klɔ mɔ  be wlɛli i sua’m be bo ase kpa’n wie. Sanngɛ e liɛ’n, e minndɛman kɛ be kplan klɔ sɔ’n. Afin Ɲanmiɛn w’a dun mmua w’a kplan. Yɛle kɛ afuɛ 1914 nun’n, Ɲanmiɛn tɛkɛli i Famiɛn diwlɛ’n yɛ dɔ nga su’n ɔ sie ɲanmiɛn su lɔ. (Ngl. 12:7-10) Sanngɛ e su minndɛ kɛ ɔ sie asiɛ’n wie. Kɛ é mínndɛ kɛ i sɔ liɛ’n ju’n, sa nga be tɔli Abraamun nin Sara be su’n be wunsu kwla tɔ e su wie. Andɛ’n, Zoova i sufuɛ wie’m be niannin Abraamun i ajalɛ’n su. Be kannin be nun wie’m be ndɛ fluwa Sasafuɛ Tranwlɛ’n i nun. Kɛ Abraamun nin Sara be sa’n, be kleli kɛ be lafi Ɲanmiɛn su yɛ be tra be awlɛn. Maan e kan aniaan sɔ’m be nun wie’m be ndɛ. I liɛ’n, é wún like nga be su ndɛ’n kle e’n.

13. ?Ngue yɛ aniaan bian Waldɛnin i su ndɛ’n kle e-ɔ?

¹³ Maan e klun klo su e kpɔci ninnge wie mun naan y’a kwla su Ɲanmiɛn kpa. Sɛ e waan é klé kɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n ti e cinnjin tra like kwlaa’n, kɛ Abraamun sa’n maan e klun klo su e kpɔci ninnge wie mun naan Ɲanmiɛn i klun jɔ e wun. (Mat. 6:33; Mar. 10:28-30) Maan e fa e ɲin e sie i aniaan bian Bili Waldɛnin i su ndɛ’n i su. * Laa’n, ɔ kɔ Etazinin lɔ inivɛsite kun nun. Afuɛ 1942 nun’n, kɛ ɔ ka kan ɔ́ ɲɛ́n i sua kplanlɛ diplɔmun’n yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be boli i Biblu’n nun like klelɛ bo-ɔ. Bili i suklu klefuɛ kun fali ajalɛ wie mun naan kɛ ɔ ko ɲɛn i diplɔmun’n cɛ’n, w’a kwla di junman. Sanngɛ w’a kplinman su. Ɔ seli bian’n kɛ ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ dí junman dan. Afin ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ fɛ́ i blɛ’n kwlaa dí Ɲanmiɛn junman. Kɛ i osu lali nun kan’n, awa’n seli Bili kɛ ɔ ko di sonja. Sanngɛ ɔ seli be amanniɛn su kɛ ɔ su kwlá diman sonja. I sɔ’n ti’n, be fuli i alamanin yɛ be wlɛli i bisua afuɛ nnun. Sanngɛ kɛ ɔ dili afuɛ nsan’n, be yacili i nun. I sin’n, anuannzɛ’n yiɛli i kɛ ɔ tran Galaadi Suklu’n i bo. Kɛ ɔ wieli suklu’n i di’n, be seli i kɛ ɔ ko yo ngaliɛ difuɛ Sran ble mɛn’n nun. I sin’n, Bili jali aniaan bla kun m’ɔ suan Eva’n. Kpɛkun be nɲɔn’n be ko dili  ngaliɛ dilɛ junman’n Sran ble mɛn’n nun. Nanwlɛ, Sran ble mɛn’n nun tranlɛ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman be. Kɛ afuɛ kpanngban sinnin’n, be sali be sin Etazinin lɔ naan bé kó nían Bili i manmin’n i lika. Kɛ Bili kɛ́n i bɔbɔ ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Zoova fali min dili i junman’n afuɛ 70 tra su. Kɛ n bu i sɔ liɛ’n i akunndan’n, n si’a wie se. I sɔ’n ti’n, n lɛ i ase titi. Afin ɔ ukali min maan n dili i junman’n titi.” ?Yɛ ɔ li? ?A kwla fa blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman dilɛ’n kaci ɔ junman wie?

14-15. ?Ngue yɛ aniaan bian Apɔstolidisi nin i yi’n be su ndɛ’n kle e-ɔ?

¹⁴ Nán e bu i kɛ sa su tɔman e su le. Abraamun i su ndɛ’n kle kɛ be nga be su Zoova kpa bɔbɔ’n, sa kwla tɔ be su. (Zak. 1:2; 1 Piɛ. 5:9) Aniaan bian Aristɔti Apɔstolidisi i su ndɛ’n kle sɔ weiin. * Be yoli i batɛmun afuɛ 1946 nun Glɛsi lɔ, yɛ ɔ miɛnnin i ɲin suli Zoova kpa. Afuɛ 1952 nun’n, ɔ tuli aniaan bla kun m’ɔ suan Elɛnin’n i ti nzan. Afin be nɲɔn’n be kunndɛ kɛ bé dí Zoova junman’n blɛ kwlaa nun. Sanngɛ Elɛnin wa tɔli tukpacɛ kekle kpa. Dɔɔtrɔ’m be seli kɛ tukpacɛ tɛ kpa kun o i ti’n nun naan ɔ fata kɛ be yo i ti’n i opele. Ɔ maan be yoli i opele. Sanngɛ kɛ be jali’n, w’a cɛman tukpacɛ’n sɛli i sin ekun. Ɔ maan be wa yoli i opele ekun. Kɛ be yoli i opele’n, i bue kun wuli, yɛ ijɔlɛ’n yoli kekle i sa nun. Kannzɛ bɔbɔ tukpacɛ kekle o i su’n naan blɛ sɔ’n nun’n awa’n kle be yalɛ’n, sanngɛ ɔ boli jasin fɛ’n juejue su titi.

¹⁵ Aniaan bian Aristɔti niɛnnin i yi’n i lika afuɛ 30. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ yoli asɔnun kpɛnngbɛn yɛ ɔ yoli aɲia dandan’m be komite’n i nunfuɛ. Asa ekun’n, ɔ ukali aniaan mun naan b’a kplan aɲia dandan’m be yowlɛ kun. Afuɛ 1987 nun’n, kɛ Elɛnin bó jasin fɛ’n, blalɛ anuan dan kun finnin i. Kɛ ɔ yoli sɔ’n i ɲrun bluli, yɛ ɔ kali sɔ lele afuɛ nsan naan w’a wu. Kɛ Aristɔti kán wafa nga sa kwlaa sɔ’m be ti’n i wun yoli i’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Sa kpanngban tɔli min su, yɛ be nun wie’m be fuli min nun bɔbɔ. Ɔ maan, ɔ fata kɛ n jran kekle naan like fi w’a bubuman min sa sin. Sanngɛ Zoova mannin min wunmiɛn naan m’an kwla jran sa kwlaa sɔ’m be ɲrun kekle.” (Jue. 94:18, 19) Ndɛ sɔ’n kle kɛ Zoova i sufuɛ nga blɛ kekle nun’n be mian be ɲin be su i titi’n, ɔ kpɔciman be le.

16. ?Ndɛ benin yɛ aniaan bian Nɔɔ kan kleli i yi-ɔ?

 ¹⁶ Maan e ɲin tran like nga é wá ɲɛ́n i’n su. Abraamun i ɲin trannin like nga Zoova waan ɔ́ fá mɛ́n i’n su. I sɔ’n ukɛli i naan w’a kwla jran sa nga be tɔli i su’n, be ɲrun kekle. Like kunngba’n yɛ aniaan bla Odre Aidi miɛnnin i ɲin yoli-ɔ. Bian klikli ng’ɔ jɛli i’n yɛle aniaan bian Natan Nɔɔ. Tukpacɛ tɛ nga be flɛ i kɛ kansɛli’n, ɔ kunnin i. I sin’n, ɔ wa jali aniaan bian kun m’ɔ suan Glɛnin Aidi’n. I kusu tukpacɛ nga be flɛ i kɛ Alzaimɛɛ’n, ɔ yoli i. * Aniaan bla’n seli kɛ i wun klikli’n kannin ndɛ kun kleli i ka naan w’a wu. Ndɛ sɔ’n ukɛli i naan w’a kwla jran sa nga be tɔli i su’n, be ɲrun kekle. Aniaan bla’n seli kɛ: “Natan seli min kɛ: ‘E si kɛ kɛ e ko wu’n, é ɲán like nga e wla o su’n. Asa ekun’n, e wunman e ɲrun kun.’ Ɔ seli min ekun kɛ: ‘Maan ɔ ɲin tran like kpa nga é wá ɲɛ́n i’n su.’ [...] Ɔ kan guali su kɛ: ‘Yo like fa uka sran mun titi. Sɛ a yo sɔ’n, á dí aklunjuɛ.’” Aniaan bian’n i ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ. Afin sɛ e yo e wiengu’m be ye’n, ‘like nga e wla o su’n ti’n, e klun jɔ́.’—Rɔm. 12:12.

17. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin tran like nga é wá ɲɛ́n i’n su-ɔ? (2) ?Sɛ e waan blɛ nga Zoova wá yía nda ng’ɔ tali e’n be nuan’n ɔ yo e ɲrun wie’n, wafa sɛ yɛ Mise 7:7 i nun ndɛ’n kwla uka e-ɔ?

¹⁷ Andɛ’n, like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin tran like nga é wá ɲɛ́n i’n su’n, be dimɛn i yalɛ. Sa nga be ju mɛn’n nun’n, be kle weiin kɛ mɛn’n i awieliɛ cɛn’n w’a mantan koko kpa. Dɔ nga su’n, e su minndɛ kɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn’n sie asiɛ’n. Sanngɛ ɔ cɛ kan’n, e su minndɛman kun. Afin Ɲanmiɛn i Famiɛn’n wá síe asiɛ’n, yɛ é dí aklunjuɛ kpa. Ninnge nga bé mán e aklunjuɛ’n, be nun kun yɛle kɛ e awlɛn su sran’m bé cɛ́n. Blɛ sɔ’n nun’n, Zoova wá cɛ́n Abraamun nin i awlofuɛ mun. Afin ɔ lafili i su, yɛ ɔ trɛli i awlɛn minndɛli i. ?Amun kunndɛ kɛ blɛ sɔ’n yo amun ɲrun wie? Kɛ Abraamun sa’n, maan amun klun klo su’n amun kpɔci ninnge wie mun naan amun a kwla fa Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n b’a sie i like kwlaa ɲrun. Asa ekun’n, blɛ kekle nun’n amun lafi Ɲanmiɛn su titi. Kpɛkun amun tra amun awlɛn be minndɛ i. Sɛ amun yo sɔ’n, blɛ sɔ’n yó amun ɲrun wie.—An kanngan Mise 7:7 nun.