Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 31

Ulikulindila “Munzi Uujisi Ntalisyo Zini-Zini” Na?

Ulikulindila “Munzi Uujisi Ntalisyo Zini-Zini” Na?

“Wakali kulindila munzi uujisi ntalisyo zini-zini, imunzi ooyo wakaanzwa akuyakwa a Leza.”—HEB. 11:10.

LWIIMBO 22 Bwami Bulalela—Abuboole!

ZITAYIIGWE *

1. Bamwi bakalipeda kuchitaanzi alubo nkamboonzi?

MAZUBAANO mamiliyoni aabakombi baJehova balikulipeda kuchita zintu zisiyene-siyene. Bakwesu biingi balikusala kutakwata alubo bachizi biingi balikusala kutakwatwa. Bamwi bakwetene bakasala kutaba abana. Bamwi bakasala kupona buumi buuba. Kaambo kayandikana kapa kuti bachite oobo nkakuti, bayanda kuchita zyiingi mumulimu waJehova. Balakkutisikana anzibalaazyo alubo basyoma kuti Jehova ulabapa zyoonse nzibayanda. Jehova uyoobagwasya na choonzyo? Iiyi. Nkamboonzi nituli achoonzyo chakuti uyoobagwasya? Kamwi kaambo nkakuti Jehova wakalongezya Abrahamu, “usyi wabaabo boonse bajisi lusyomo.”—Rom. 4:11.

2. (a) Kweendelana alugwalo lwa Bahebrayo 11:8-10, 16, nkamboonzi Abrahamu naakalipeda kuzwa kuUri? (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

2 Abrahamu wakalipeda kusiya buumi bubotu mbwaakali kupona kuUri. Nkamboonzi? Nkaambo wakali kulindila “munzi uujisi ntalisyo zini-zini.” (Bala Bahebrayo 11:8-10, 16.) “Munzi” ooyo niinzi? Mbuyumu-yumuunzi mbwaakaswaana Abrahamu naakali kulindila muunzi ooyo kuti uyakwe? Nga tulachitobelezya biyeni chikozyano chaAbrahamu achabakombima bamazubaano bakatobelezya nguwe?

“MUNZI UUJISI NTALISYO ZINI-ZINI” NIINZI?

3. Muunzi ngwaakali kulindila Abrahamu niinzi?

3 Muunzi ngwaakali kulindila Abrahamu Mbwaami bwaLeza. Jesu Kristu amaKristu bananikidwe bali 144 000 mbabo bapanga Bwaami oobo. Pawulu wakaamba kuti Bwaami oobu ‘munzi wa Leza uupona, Jerusalemu wakujulu.’ (Heb. 12:22; Ciy. 5:8-10; 14:1) Jesu wakayiisya basikwiiya bakwe kuti bakombele kuti Bwaami oobu buze kuchitila kuti buzoochite kuti kuyanda kwaLeza kuchitike aanyika mbuli kujulu.—Mt. 6:10.

4. Kweendelana a Matalikilo 17:1, 2, 6, niinzi Abrahamu nchaakazi atala amuunzi naakuti Bwaami bwakasyomezegwa aLeza?

4 Abrahamu wakalizi na kuti Bwaami bwaLeza bwakali kuyoobambwa biyeni? Peepe. Nkaambo kwaminyaka miingi makani aaya yakali ‘nsiswa.’ (Ef. 1:8-10; Kol. 1:26, 27) Pesi Abrahamu wakalizi kuti bamwi babana bakwe bakali kuyooba baami. Jehova wakali wamubuzya makani aaya. (Bala Matalikilo 17:1, 2, 6.) Abrahamu wakali alusyomo lusimide zyakuti kwakali mbuli kuti wakamubona Munanike naakuti Mesiya wakali kuyooba Mwaami waBwaami bwaLeza. Eezi nzizyo zyakapa kuti chiindi Jesu naakali aanyika abuzye maJuda kuti: “Abrahamu uso wakakondwa kapati abulangizi bwakubona buzuba bwangu, alimwi wakabubona eelyo wakakondwa.” (Joh. 8:56) Zilaantanganana kuti Abrahamu wakalizi kuti bamwi babana bakwe bakali kuyoopanga Bwaami bwakasyomezegwa aJehova alubo wakali kulindila kuti chisyomezyo eechi chizuzikizigwe.

Abrahamu wakatondeezya biyeni kuti wakali kuzisyoma zisyomezyo zyaJehova? (Langa fuka 5)

5. Tuzizi biyeni kuti Abrahamu wakali kulindila muunzi wakali kuyoopangwa aLeza?

5 Abrahamu wakatondeezya biyeni kuti wakali kulindila muunzi naakuti Bwaami bwakali kuyoopangwa aLeza? Abrahamu taakaliswaanizya pe abumwi bwaami bwaanyika. Wakali kukkala kalonga kuzwa kuli bumwi busena kaya kuli bumwi alubo taakwe bwaami buli aanyika mbwaakali kusumpula. Kuyungizya waawo, Abrahamu taakwe naakapanga bwaami bwakwe. Pesi wakazumanana kuswiilila Jehova akulindila kuti azuzikizye chisyomezyo chakwe. Kwiinda mukuchita oobo, Abrahamu wakatondeezya kuti wakali alusyomo lusimide kapati kuli Jehova. Atulange-lange bumwi buyumu-yumu mbwaakaswaana akuti twiiyaanzi kuzwa kuchikozyano chakwe.

MBUYUMU-YUMUUNZI ABRAHAMU MBWAAKASWAANA?

6. Muunzi waUri wakali biyeni?

6 Abrahamu wakakkede kabotu alubo muunzi waUri wakali kwabililidwe alubo wakali sumpukide. Muunzi ooyu wakali kwabililidwe amiduli milamfu amigelo yamaanzi. Bantu bakuUri bakaliyiide loko. Alubo mudolopo eeli kwakali kuchitwa zyabbizinesi alubo basikulanga-langa zintu zyachiindi bakajana mapepa miingi azyabbizinesi mubusena oobu. Maanda aakali kukkala bantu akayakidwe aazitina kapendedwe apendi iituba. Alubo amwi maanda aakali atwaanda tuniini tusika ku13 naakuti 14 alubo aansi mulubuwa bakali kuyakila aamabwe.

7. Nkamboonzi Abrahamu ampuli yakwe nibakeelede kusyoma kuti Jehova wakali kuyoobakwabilila?

7 Abrahamu ampuli yakwe bakeelede kusyoma kuti Jehova wakali kuyoobakwabilila. Nkamboonzi? Atuyeeye kuti Abrahamu aSara kabachikkala kuUri bakali ang’anda yabo, kabakkede kabotu alubo kabakwabililidwe pesi bakazwa kuti bakakkale kuKkenani mumatente. Mumatente teebakakwabilidwe amiduli amigelo yamaanzi. Alubo kwakali kuuba kuti basinkondonyina bakonzye kubalwana.

8. Mbuyumu-yumuunzi mbwaakaswaana Abrahamu?

8 Nikuba kuti Abrahamu wakali kuswiilila Jehova pesi aali chimwi chiindi kwakamuyumina kuti asanine mpuli yakwe. Kwakaba nzala mpati munyika Jehova njaakamulayilide kuti akakkale mulinjiyo. Nzala eeyi yakali mpati zyakuti Abrahamu wakasala kuti alongele kuEgepita ampuli yakwe kwachiindi chifwiifwi. Naakasika nkuko, mwaami Faro wakuEgepita, wakabweza Sara kuti abe mwanakazi wakwe. Kweelede kuti zyakamukataazya loko Abrahamu kusikila Faro naakabweedezya Sara akaambo kakuti Jehova wakamupanicha.—Matl. 12:10-19.

9. Ngali amwi mapenzi mpuli yaAbrahamu ngiyakaswaana?

9 Mpuli yaAbrahamu yakaswaanana aamwi mapenzi. Mwanakazi wakwe ngwaakali kuyandisya, Sara taakalikwe bana pe. Bakakkala kwaminyaka myiingi kabali apenzi eeli. Kumamanino, Sara wakapa Abrahamu mubelesi wakwe uutegwa Hagare kuti abazyalile bana. Pesi Hagare naakamita wakatalika kusampawula Sara. Teebakachili kukkazikana kabotu pe zyakuti Sara wakazoomutanda Hagare.—Matl. 16:1-6.

10. Niinzi chakachitika kuli Ishmayeli akuli Izaka chakali kukonzya kupa kuti kumuyumine Abrahamu kusyoma Jehova?

10 Mukuya kwachiindi, Sara wakamita akuzyalila Abrahamu mwana ngwaakawuzika kuti Izaka. Abrahamu wakali kubayanda bana bakwe boonse, Ishmayeli aIzaka. Pesi Ishmayeli wakali kumujata chalunya Izaka, eezi zyakapa kuti Abrahamu atande Ishmayeli aHagare. (Matl. 21:9-14) Mukuya kwachiindi, Jehova wakazookumbila Abrahamu kuti ape Izaka kali chipayizyo. (Matl. 22:1, 2; Heb. 11:17-19) Muzyiimo zyoonse eezi zibili, Abrahamu wakali kusyoma kuti Jehova wakali kuyoozizuzikizya zisyomezyo zyakwe zili atala abana bakwe.

11. Nkamboonzi Abrahamu naakeelede kuba amoyo mulamfu chiindi naakali kulindila Jehova?

11 Zyiimo zyoonse nzyaakaswaana Abrahamu zyakamuyiisya kuti alindile Jehova amoyo mulamfu. Kweelede kuti Abrahamu wakali aminyaka yiinda ku70 chiindi nibakazwa kuUri. (Matl. 11:31–12:4) Kwaminyaka iisika ku100 wakeendeenda kakkala mumatente kuKkenani. Abrahamu wakafwa kali aminyaka iili 175. (Matl. 25:7) Abrahamu wakafwa Jehova katanazuzikizya chisyomezyo chakwe chakupa bana bakwe nyika eeyo njakeendeenda. Alubo taakwe naakawubona pe muunzi kawuyakwa, chaamba Bwaami bwaLeza. Nikuba boobo, Bbayibbele lyaamba kuti Abrahamu wakafwa ‘kachembeede alubo kakkutisikene.’ (Matl. 25:8) Nikuba kuti wakaswaanana abuyumu-yumu busiyene-siyene, Abrahamu wakazumanana kusyomeka akulindila Jehova. Niinzi chakamugwasya kuti alisimye? Nkaambo Jehova wakamukwabilila akumujata kabotu mbuli mweenzinyina kwabuumi bwakwe boonse.—Matl. 15:1; Is. 41:8; Jak. 2:22, 23.

Mbuli Abrahamu aSara, bakombi baJehova balikutondeezya biyeni kuti balaalusyomo amoyo mulamfu? (Langa fuka 12) *

12. Tulikulindilaanzi alubo tulalanga-langaanzi?

12 Mbuli Abrahamu, tulindila muunzi ulaantalisyo zini-zini. Pesi tatuli kulindila kuti muunzi ooyu uyakwe nkaambo Bwaami bwaLeza bwakabambwa kale mu1914 alubo bulikweendelezya kujulu. (Ciy. 12:7-10) Pesi tuli kulindila kuti bweendelezye nyika. Katuchilindila Bwaami oobu, tulakonzya kuswaanana abuyumu-yumu busiyene-siyene mbuli Abrahamu aSara. Mazubaano, kuli bakombi baJehova bakazwidilila na kutobelezya chikozyano chaAbrahamu? Zyakachitika mubuumi zijanika muNgaziyakulinda zitondeezya kuti bakombi baJehova biingi mazubaano bali alusyomo amoyo mulamfu mbuli Abrahamu aSara. Atulange-lange zimwi zikozyano alubo tubone kuti zituyiisyaanzi.

KUTOBELEZYA CHIKOZYANO CHA-ABRAHAMU

Bill Walden wakali kulipeda kubelekela Jehova alubo wakalongezegwa

13. Twiiyaanzi kuchikozyano chaMukwesu uutegwa Walden?

13 Weelede kulipeda kusiya zimwi zintu kuti ubelekele Jehova. Kuti katuyanda kubikka Bwaami bwaLeza mubusena bwakusaanguna mbuli Abrahamu, tweelede kulipeda kusiya zimwi zintu kuti tubelekele Jehova. (Mt. 6:33; Mk. 10:28-30) Atubone chikozyano chamukwesu uutegwa Bill Walden. * Mu1942, Bill wakali kuyanda kugilajuweta kuyunivesiti iili kuUnited States. Wakali wayiila kuba injiniya mpawo wakatalika kwiiya Bbayibbele aBakamboni baJehova. Muyiisi wakwe wakali wamuyandwiida mulimu pesi Bill wakawukaka mulimu ooyo. Wakapandulwida muyiisi wakwe kuti taakali kuyanda pe kubeleka mulimu ooyu nkaambo wakali kuyanda kubelekela Leza. Kakutanayinda chiindi Bill wakabuzigwa kuti abe musoja. Munzila yabulemu wakakaka, eezi zyakapa kuti abbadalisigwe mali iisika ku$10 000 mpawo wakabuzigwa kuti ulabikkwa mujele kwaminyaka iili 5. Pesi wakazoogwisigwa nikwakayinda minyaka iitatu. Mukuya kwachiindi, wakazootambwa kuChikolo chaGiliyadi mpawo wakazoobeleka muAfrica kali mumishinali. Bill wakazookwata Eva mpawo bakazoobeleka aamwi muAfrica, eezi zyakali kuyanda kulipeda. Mpawo bakazoobweeda kuUnited States kuti bakagwasye bayina aBill. Naakali kufwiinsya zyakachitika mubuumi bwakwe, Bill wakati: “Nga yandeenda misozi kuti ndayeeya chilongezyo nchindakaba aacho chakubelekela Jehova kwaminyaka yiinda ku70. Ndikkala kandimulumba Jehova nkaambo wakandigwasya kuti ndisale kubelekela nguwe.” Ulakonzya na kusala kunjila mumulimu wachiindi choonse?

Eleni aAristotelis Apostolidis bakabona kuti Jehova wakali kubapa manguzu aakuti balisimye

14-15. Chikozyano chaMukwesu aMuchizi Apostolidis chituyiisyaanzi?

14 Utabonaanga tukooswaanana amapenzi pe. Zyakachitika kuli Abrahamu zitugwasya kubona kuti nikuba bantu basala kubelekela Jehova nga baswaanana amapenzi. (Jak. 1:2; 1 Pet. 5:9) Atubone kuti eezi zyakachitika biyeni kumukwesu uutegwa Aristotelis Apostolidis. * Mukwesu ooyu wakabbabbatizigwa mu1946 kuGreece alubo mu1952 wakayandana aamuchizi uutegwa Eleni wakali kuyanda kubelekela Jehova mbuli nguwe. Eleni wakazoochiswa alubo kwakazoojanika kuti wakali aachikoto mubongo. Chikoto eecho chakagwisigwa, pesi nikwakayinda minyaka miche kabakwetene chakazooba lubo. Madokotela akazoomu-opaleta lubo pesi eezi zyakapa kuti abe mulema alubo taakachili kwaambuula kabotu pe. Wakazumanana kuba sikupupulula uusungweete nikuba kuti wakali kuchiswa akuti mfulumende yakali kupenzya Bakamboni muchiindi eecho.

15 Kwaminyaka iili 30, mukwesu Apostolidis wakali koonga mwanakazi wakwe. Kwaminyaka yoonse eeyo, Apostolidis wakali kubeleka kali mwaalu, kali mukkomiti yamiswaangano mipati alubo wakagwasilizya mukuyaka Ng’anda Yakuchitila Miswaangano Mipati. Mu1987 Eleni naakali kukambawuka, wakawumwa akkoma pati lyansimbi mpawo lyakamuchisa loko. Wakazookkala kwaminyaka iitatu katakonzyi kuchita kufumbwa chintu mpawo wakazoofwa. Apostolidis wakafwiinsya zyakachitika mubuumi bwakwe kati: “Kwaminyaka myiingi, ndakali kuswaanana amapenzi aasiyene-siyene alubo amwi akali kuchitika kanditalangilili pe. Nkinkaako ndakeelede kulisimya akutazumizya kufumbwa chintu kuti chindikachizye kubelekela Jehova. Jehova wakali kukkala kandipa manguzu aakuti ndikonzye kulisimya kumapenzi aayo.” (Int. 94:18, 19) Jehova ubayanda loko aabo beezya amanguzu woonse kumubelekela nikuba kuti nga baswaanana abuyumu-yumu.

Audrey Hyde wakakkala kali amaboneno aalikabotu kwiinda mukubikkila maanu kuzintu zili kunembo

16. Ngaali malayilile Mukwesu Knorr ngaakabuzya mwanakazi wakwe?

16 Bikkila maanu kuzintu zili kunembo. Abrahamu wakabikkila maanu kubulumbu mbwaakali kuyoopegwa aJehova alubo eezi zyakamugwasya kuti alisimye kumapenzi ngaakali kuswaana. Kubikkila maanu kuzintu zili kunembo kwakagwasya muchizi uutegwa Audrey Hyde nikuba kuti mulumi wakwe wakusaanguna uutegwa Nathan H. Knorr wakajeegwa aabulwazi bwakkensa alubo mulumi wakwe wachibili uutegwa Glenn Hyde wakajeegwa aabulwazi butegwa Alzheimer. * Muchizi ooyu wakaamba kuti wakagwasigwa amajwi ngaakabuzigwa aMukwesu Knorr kakucheede mviki ziche kuti afwe. Wakati: “Nathan wakandibuzya kuti: ‘Kuti twafwa, bulangilizi mbutuli aabo mbwachoonzyo alubo tatuchinoomvwi kuchisa lubo.’ Alubo wakandisungwaazya kuti: ‘Langa kunembo nkaambo nkuko kuli bulumbu bwako.’ . . . Wakayungizya kuti: ‘Ba azyiingi zyakuchita alubo ugwasye bamwi. Eezi ziyoopa kuti ubotelwe.’” Kuba azyiingi zyakuchita kuti tugwasye bamwi akubotelwa “akaambo kabulangizi” kulagwasya.—Rom. 12:12.

17. (a) Nkamboonzi nitweelede kuzumanana kubikkila maanu kuzintu zili kunembo? (b) Kutobela malayilile aali muli Mika 7:7 kutugwasya biyeni kuti tuzoojane zilongezyo zili kunembo?

17 Mazubaano kuli twaambo twiingi tutugwasya kuti tubikkile maanu kuzintu zili kunembo. Zintu zilikuchitika munyika zitondeezya kuti mazuba aakumamanino aaba afwiifwi kumana. Lino-lino Bwaami bwaLeza bulatalika kweendelezya aanyika alubo tatuchinoolindili muunzi ulaantalisyo zini-zini. Chimwi chazilongezyo nzitutazoobotelwe nkutambula babbululu besu bakafwa nibazoobusigwa. Aachiindi eecho Jehova uyoolongezya Abrahamu akaambo kakusyomeka akulindila kali amoyo mulamfu kwiinda mukumubusya ampuli yakwe kuti bazoopone lubo aanyika. Unooliwo na anduwe? Ulakonzya kuzoobawo kuti wachita mbuli Abrahamu kwiinda mukulipeda kubelekela Jehova, kuzumanana kusyomeka kuli Jehova nikuba kuti uswaanana abuyumu-yumu akuba amoyo mulamfu chiindi nulindila Jehova.—Bala Mika 7:7.

LWIIMBO 74 Atwiimbile Antoomwe Lwiimbo lwa Bwami!

^ par 5 Kulindila kuzuzikizigwa kwachisyomezyo kulakonzya kusunka lusyomo lwesu akupa kuti kutuyumine kuba amoyo mulamfu. Nzyiiyoonzi nzitujana kuzwa kuli Abrahamu zikonzya kutugwasya kuti tube amoyo mulamfu chiindi nitulindila kuzuzikizigwa kwazisyomezyo zyaJehova? Alubo twiiyaanzi kuzwa kuzikozyano zyabakombi baJehova bamazubaano?

^ par 13 Makani ali atala azyakachitika mubuumi bwaMukwesu Walden ajanika muNgazi Yamulindizi yamuDecember 1, 2013 peji 8-10.

^ par 14 Makani ali atala azyakachitika mubuumi bwaMukwesu Apostolidis ajanika muNgaziyakulinda yaChikuwa yamuFebruary 1, 2002 peji 24-28.

^ par 16 Makani ali atala azyakachitika mubuumi bwaMuchizi Hyde ajanika muNgaziyakulinda yaChikuwa yamuJuly 1, 2004 peji 23-29.

^ par 56 BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Mukwesu amuchizi bakwetene bachembeede bali kuzumanana kubelekela Jehova nikuba kuti balikuswaanana amapenzi. Kuyeeya zisyomezyo zyaJehova zili kunembo kuli kupa kuti lusyomo lwabo lukkale kalusimide.