1. Hi swihi swiboho swin’wana leswi nga yentxiwa hi vamakwerhu naswona hi mhaka muni?

VAMAKWERHU va vanyingi swoswi va yentxa minzamu swaku va tirhela Yehovha. Van’wana va yentxe xiboho xa ku kala va nga chadi. Van’wana lava va nga chada va yentxe xiboho xa ku kala va nga psali vana swoswi. Kasi mindjangu yin’wana yi zama ku vevukisa wutomi la yona leswaku yi yentxa hinkwaswu yi nga swi kotaka kuva yi tirhela Yehovha. Va tsakisiwa hi ku tiva swaku Yehovha a ta va nyika hinkwaswu leswi va swi lavaka naswona a va tisoli. Hi swi tivisa ku yini? Hikusa aminkameni ya khale Yehovha a nyike lava a va mu tirhela hinkwaswu leswi a va swi lava. Hi xikombiso Yehovha a katekise Abrahamu “tatana . . . wa hinkwavu lavapfumelaka”. — Rhom. 4:11.

2. a) Hi ku ya hi Vaheveru 11:8-10, 16, hi mhaka muni Abrahamu a suke Ura? b) Hi ta bula hi yini ka nhlokomhaka leyi?

² Hi ku swi rhandza Abrahamu a tshike swilo hinkwaswu leswi a a li na swona aUra. Hi mhaka muni? Hi mhaka a a nyimela ‘doropa lelinga ni masungulu lamanene’. (Lerha Vaheveru 11:8-10, 16.) “Doropa” lolelo i yini? Hi swini swikarhatu leswi Abrahamu a nga kumana na swona na a ha nyimela swaku doropa lolelo li yakiwa? Naswona hi nga mu tekelelisa ku yini Abrahamu ni vamakwerhu lava va nga tekelela xikombiso xa yena?

3. I yini “doropa” leli Abrahamu a a li nyimela?

³ Doropa leli Abrahamu a a li nyimela i Mfumu wa Xikwembu. Naswona lava nga ta fuma ka Mfumu lowu i Yesu Kreste ni 144.000 wa Vakreste lava nga totiwa. Pawulo a te a Mfumu lowu i ‘doropa la Xikwembu lexi hanyaka, Yerusalema wa le tilweni’. (Hev. 12:22; Nhla. 5:8-10; 14:1) Yesu a byele vadjondzisiwa  va yena swaku va khongelela Mfumu wa Xikwembu, va kombela leswaku wuta swaku ku rhandza ka Xikwembu ku yentxeka lani misaveni ku fana ni tilweni. — Mat. 6:10.

4. Hi ku ya hi Genesa 17:1, 2, 6, i mpsini leswi Abrahamu a a swi tiva hi Mfumu wa Xikwembu?

⁴ Abrahamu a a nga swi tivi swaku Mfumu wa Xikwembu wu ta tshamisa ku yini hikusa se a ku hundze malembe ya manyingi na mhaka leyi yi li xihundla kumbe “kurhandza ka xona loku akufihliwile”. (Efe. 1:8-10; Kol. 1:26, 27) Abrahamu a a swi tiva swaku vatukulu va yena van’wani a va ta va tihosi hi mhaka Yehovha a a mu tshembisile. (Lerha Genesa 17:1, 2, 6.) Lipfumelo la Abrahamu a li tiyile lakakuva a swi fana ni loko a a vona Mutotiwa, kumbe Mesiya, lweyi a a ta va hosi ka Mfumu wa Xikwembu. Hi mhaka leyo, Yesu a byele Vayuda va nkameni wa yena a ku: “Tatana wa n’wina Abrahamu atsakile ngopfu hi kuvona siku la mina, arivonile avuya atsaka.” (Yoh. 8:56) Swa ti komba swaku Abrahamu a a swi tiva swaku vatukulu va yena a va ta va tihosi ka Mfumu wa Xikwembu, naswona a a tshemba swaku swi ta yentxeka.

5. Hi swi tivisa ku yini swaku Abrahamu a a nyimela Mfumu wa Xikwembu?

⁵ Abrahamu a swi kombise ku yini swaku a a nyimela Mfumu wa Xikwembu? Xa ku sungula Abrahamu a nga zanga a seketela mimfumu ya lani misaveni. Hambileswi a a tshamela ku rhurha, lomu a a ya kona a a nga seketeli tihosi ta misava. Xin’wana hi leswaku Abrahamu a nga zamanga ku ti yentxa hosi. Handle ka leswo, Abrahamu a a yingisa Yehovha a tlhela a nyimela ku hetiseka ka leswi a nga mu tshembisa swona. Hi ku yentxa leswo a kombise lipfumelo la ku tiya ka Yehovha. A hi voneni swikarhatu leswi a nga kumana na swona ni swaku hi nga djondza yini ka xikombiso xa yena.

6. Doropa la Ura a li tshamise ku yini?

⁶ Abrahamu a siye munti wa yena Ura, lowu a wu xongile naswona vanhu va kona a va djondzile va tlhela va ganya. A doropa la Ura a li vhikeliwe hi mimuru ya ku tiya ni mati. Vanhu va le Ura a va tiva ku tsala ni ku yentxa tikonta. Swi ti komba na vanhu va le Ura a va hanya hi negosiyu hikusa ku kumiwe mapapela  lawa a ma tirhisiwa ka manegosiyu. Tiyindlo ta kona a ti yakiwe hi mabiloku, ti semendheliwa ti tlhela ti pendiwa hi kori ya ku basa. Miminti yin’wana a yi ni 13 kumbe 14 wa makwartu naswona mikintari ya kona a yi semendheliwile.

7. Hi mhaka muni Abrahamu a a fanele a tshemba swaku Yehovha a ta vhikela yena ni ndjangu wa yena?

⁷ Abrahamu a a tshemba swaku Yehovha a ta mu vhikela ni ndjangu wa yena. Hi mhaka muni? Khumbuka swaku Abrahamu na Sara va siye munti wa vona wa ku xonga le Ura va ya tshama ka matende ka tiko la Kanana. Lomu se a a tshama kona a ku nga vhikeliwanga hi mimuru kumbe mati, funtshi a swi ta vevuka swaku va dumeliwa hi vanhu lava va va nyenyaka.

8. I mpsini leswi nga humelela Abrahamu?

⁸ Abrahamu a a yentxa ku rhandza ka Xikwembu, kambe ku ni nkama lowu a swi mu karhatela ku hlayisa ndjangu wa yena. Ka tiko leli Yehovha a nga mu rhumela ka lona a ku ni ndlala ya yikulu. Leswi a ndlala a yi li yikulu Abrahamu ni ndjangu wa yena va rhurhile va ya tshama Gibita swa nkamanyana, kambe a nkama a nga fika Gibita, Faro a mu tekele nsati. Pimisa hi leswi Abrahamu a nga titwisa xiswona na Yehovha a nga se yentxa swaku Faro a mu tlhelisela nsati. — Gen. 12:10-19.

9. Hi swini swikarhatu swi nga humelela ka ndjangu wa Abrahamu?

⁹ A ku ni swikarhatu swa swikulu ka ndjangu wa Abrahamu. A nsati wa yena Sara, lweyi a a mu rhandza hintamu a a nga psali. Kuhele malembe na mhaka leyo yi va karhata. Hi mhaka leyo, Sara a nyikele xitirhi xa yena Agari ka Abrahamu swaku xi ta va psalela vana. Kambe a nkama Agari a nga kuma nyimba ya Ismayele, a sungule ku mu tekela hansi Sara. Swilo swi sungule ku karhata hintamu a za Sara a hlongola Agari. — Gen. 16:1-6.

10. I mpsini leswi nga humelela Izaki na Ismayele leswi a swi ta yentxa Abrahamu swi mu karhatela ku tshemba Yehovha?

¹⁰ Hi wugamu Sara a kume nyimba a psala Izaki naswona Abrahamu a a va rhandza vana va yena ha vambirhi, Ismayele na Izaki. Kambe leswi Ismayele a a hlupa Izaki, se Abrahamu a boheke ku hlongola Ismayele na Agari. (Gen. 21:9-14) Hi ku famba ka nkama Yehovha a byele Abrahamu swaku a yentxa gandzelo hi Izaki. (Gen. 22:1, 2; Hev. 11:17-19) Ka hinkwaswu leswi, Abrahamu a a tshemba swaku Yehovha a ta yentxa hinkwaswu leswi a nga mu tshembisa swona hi vana va yena.

11. Hi mhaka muni Abrahamu a a fanele a lehisa mbilu nkama na a nyimela ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha?

¹¹ Swilo hinkwaswu leswi nga humelela Abrahamu swi mu djondzise ku lehisa mbilu loko a nyimela ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha. A nkama yena ni ndjangu wa yena va nga suka Ura a a ni malembe ya ku tlula 70. (Gen. 11:31–12:4) Naswona a hete kolomuyani ka 100 wa malembe na a tshama a tikweni la Kanana. Abrahamu a file na a ni 175 wa malembe. (Gen. 25:7) Kambe a nga ku vonanga ku hetiseka ka xitshembiso xa Yehovha xa ku nyika vatukulu va yena a tiko la xitshembiso naswona a nga wu vonanga Mfumu wa Xikwembu loko wu fuma. Kambe ku vuliwa swaku Abrahamu a fe na “agugile funtshi a atsakile”. (Gen. 25:8) Hambileswi Abrahamu a nga kumana ni swikarhatu swa swinyingi a tame a va ni lipfumelo la ku tiya a tlhela a tsaka a nkama a a nyimela ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha. I mpsini swi nga mu pfuna ku tiyisela? A kote ku tiyisela hikusa a a li mughanu wa Yehovha, naswona Yehovha a a mu vhikela. — Gen. 15:1; Esa. 41:8; Yak. 2:22, 23.

12. I mpsini leswi hi swi nyimelaka naswona hi ta kambisisa yini swoswi?

 ¹² Ku fana na Abrahamu na hina hi nyimela doropa leli nga ni masungulu lamanene. Kambe hina a hi nyimeli swaku doropa lolelo la ha yakiwa. Mfumu wa Xikwembu se wu kona ku sukela hi 1914 naswona se wa fuma matilweni. (Nhla. 12:7-10) Naswona hi nyimela swaku wu ta fuma lani misaveni. Na ha ha nyimela Mfumu wolowo, hi ta kumana ni swikarhatu swa ku fana ni swa Abrahamu na Sara. Swoswi ku ni vamakwerhu lava va tekelelaka xikombiso xa Abrahamu na Sara. Switoriya swa wutomi leswi humesiwaka ka Murindzi swi vulavula hi vamakwerhu va vanyingi lava nga ni lipfumelo va tlhela va lehisa mbilu ku fana na Abrahamu na Sara. A hi voneni swin’wana swa switoriya swoleswo hi tlhela hi vona swaku hi nga djondza yini ka swona.

13. Hi djondza yini ka leswi nga humelela makwerhu Bill Walden?

¹³ Tirhela Yehovha hambiloko swi lava u tshika swilo swin’wana. Loko hi lava ku rhangisa Mfumu wa Xikwembu ka wutomi la hina, swi lava hi tekelela Abrahamu lweyi a nga yentxa hinkwaswu swaku a tsakisa Xikwembu. (Mat. 6:33; Marka 10:28-30) Vona xikombiso xa makwerhu Bill Walden. * Hi 1942, na a li kusuhi ni ku graduwara ka swa ku yaka a univhersidade la Estados Unidos. A sungule ku djondza a Bibele ni Timboni ta Yehovha. Se a prisori wa yena a mu lavele ntirho kambe yena a yalile. A mu tlhamusele swaku a lava ku tirhela Yehovha ku tlula ku va ni ntirho lowu wu holelaka male ya yinyingi. Makwerhu Bill a game a vitaniwa a tropa. Leswi a nga yala, a hakelisiwe multa wa 10.000 wa madolari va gama va mu byela swaku a ta pfaleliwa djele 5 wa malembe, kambe a yo tshama 3. Hi ku famba ka nkama a vitaniwe a xikola xa Jiliyadi, a tlhela a va misiyonariyu a Afrika. Se Bill a chade na Eva naswona va game va tirha a Afrika hambileswi a va kumana ni swikarhatu. Kambe hi ku famba ka nkama va tlhelele aEstados Unidos swaku vaya hlayisa mamana wa Bill. Loko a vulavula hi wutomi la  yena Bill a te: “Na khensa naswona ni tsake hintamu loko ni pimisa hi 70 wa malembe lawa ni nga ma heta na ni tirhela Yehovha. Ni khensa hintamu leswi Yehovha a nga ni pfuna ku tirhisa wutomi la mina swaku ni mu tirhela.” Wena ke? Wa swi navela ku nghena ka ntirho wa nkama hinkwawu.

14-15. U djondza yini ka leswi nga humelela makwerhu Apostolidis ni nsati wa yena?

¹⁴ U nga pimisi swaku a wu nga ta kumana ni swikarhatu. Ka xikombiso xa Abrahamu hi djondze swaku hambi lava tirhelaka Yehovha wutomi la vona hinkwalu va kumana ni swikarhatu. (Yak. 1:2; 1 Pet. 5:9) Swoleswo swi yentxekile ka makwerhu Aristotelis Apostolidis. * A tsakamisiwe hi 1946 aGrécia naswona hi 1952 a tshembisane ku chada na makwerhu Eleni; a va lava ku tirhela Yehovha ka ntirho wa nkama hinkwawu. Makwerhu Eleni a sungule ku vabya naswona va tsumbule swaku a ni tumori ka cérebro. Va mu suse tumori va gama va chada kambe hi ku famba ka nkama li tlhele li humelela. Vadotori va tlhele va mu operara kambe Eleni a biwe hi trombozi naswona a a nga swi koti ku vulavula kahle. Kambe a a swi rhandza ku tirhela Yehovha hambileswi a a vabya naswona a va hluphiwa hi mfumu hi nkama wolowo.

¹⁵ Aristotelis a hete 30 wa malembe na a hlayisa nsati wa yena. Ka nkama wolowo a a li doda, a a tirha ka comissão la masembleya naswona a pfunisile a kuyakeni ka Salão la Masembleya. Hi 1987, Eleni a kumane ni nghozi na a li nsin’wini a vavisiwa. A heti 3 wa malembe na a baxarile, na a nga tivi nchumu naswona na a hefemula hi michini; kambe a game a fa. Aristotelis loko a kontarela hi ta wutomi la yena a te: “Ni hete malembe ya manyingi na ni landzeleliwa hi swikarhatu, swin’wana a swi humelela kola ni kola na ni nga swi nyimelanga. Aswi lava ni tiyisela hintamu funtshi ni nga pfumelele nchumu xi ni heta ntamu. Minkama hinkwayu Yehovha a a ni nyika ntamu wa ku hlula swikarhatu leswi a ni kumana na swona.” (Pis. 94:18, 19) Yehovha wa va rhandza hintamu vanhu va yena lava va  yentxaka hinkwaswu leswaku va mu tirhela hambiloko va kumana ni swikarhatu.

16. Makwerhu Knorr a mu pfunise ku yini nsati wa yena?

¹⁶ Pimisa hi leswi nga ta yentxeka ka nkama lowu taka. Abrahamu a kote ku tiyisela loko a kumana ni swikarhatu hileswi a a pimisa hi minkateko leyi Yehovha a a ta mu nyika ka nkama lowu taka. Makwerhu Audrey a a pimisa hi ntshembo lowu a a li na wona. A feliwe hi nuna wa yena wa ku sungula, makwerhu Nathan H. Knorr, lweyi a a ni mavabyi ya kankru. Naswona nuna wa yena wa wumbirhi Glenn Hyde a a ni mavabyi ya ku karhata lawa ma vitaniwaka Alzheimer. * Makwerhu lweyi a vula leswaku leswi a nga byeliwa hi nuna wa yena wa ku sungula swi mu pfunile ku tiyisela swikarhatu na a tsakile. A li: “Nathan a ni byela swaku: ‘Loku hi fa a ntshembo wa hina wu tiyile, hikusa a hi nga ta phinda hi twa ku vava. Languta lomu u yaka kona, hikusa hi lani hakelo ya wena yi nga kona. Zama ku yentxa leswi nga ta pfuna van’wana hikusa leswo swi ta ku yentxa u tsaka.’” Leswi makwerhu lweyi a nga byeliwa swona hi nuna wa yena swi nga hi pfuna swaku hi yentxela van’wana swa swinene hi tlhela hi tsaka hi ntshembo wa hina. — Rhom. 12:12.

17. a) Hi mhaka muni hi fanele hi pimisa hi leswi nga ta yentxeka ka nkama lowu taka? b) Leswi nga ka Mikiya 7:7 swi nga hi pfunisa ku yini swaku hi kuma minkateko leyi taka?

¹⁷ Hina hi ni swilo swa swinyingi leswi hi yentxaka hi tshama na hi pimisa hi leswi nga ta yentxeka ka nkama lowu taka. Leswi swi yentxekaka swoswi swi kombisa swaku hi hanya a ku heleni ka masiku ya wugamu. Ku yo sala kutsongo swaku Mfumu wa Xikwembu wu sungula ku fuma misava. Hi ta va ni minkateko ya yinyingi ya ku fana ni ku pfuxiwa ka varhandziwa va hina lava nga fa. Ka nkama wolowo Yehovha a ta hakela Abrahamu hileswi a nga va ni lipfumelo a tlhela a lehisa mbilu. A ta mu pfuxa, yena ni ndjangu wa yena swaku va tlhela va hanya lani misaveni. Wena ke? U ta va kona swaku u va hoyozela? U nga va kona loko u tekelela Abrahamu hi ku pfumela ku tshika swin’wana swaku u rhangisa Mfumu u tama u va ni lipfumelo hambiloko u kumana ni swikarhatu ni ku lehisa mbilu a nkama lowu u nyimelaka ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha. — Lerha Mikiya 7:7.