გიშაგორილი მასალაშა გინულა

სარჩევშა გინულა

ოგურაფალ სტატია 31

ქელუთო „ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქის“?

ქელუთო „ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქის“?

„[აბრაამ ] ელუდ ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქის, ნამუშ მაშენებელ დო გუმაჭყაფალ ღორონთ რე“ (ებრ. 11:10).

ობირეში 22 მორთას ღორონთიშ სამეფოქ!

შინაარსი *

1. მუ მსხვერპლშა მეურს ბრელ დო მუშენ?

ამდღა ღორონთიშ მილიონობით მსახურ მსხვერპლშა მეურს. მაგალთო, ბრელ ჩქინ თანაქრისტიანქ დაუქორწინებლობა გინოჭყვიდ. ნამთინე დაქორწინებულ წყვილქ გინოჭყვიდ, ჭიჭე ხანს ვა ჸუნდან ბაღანეფ. ბრელ ოჯახ ირფელს ორთჷ, ნამდა უმოს უბრალოთ იცხოვრას. თეცალ გადაწყვეტილება ართ მნიშვნელოვან მიზეზიშ გურშენ მიღეს — ოკონა, მუთ შეულებნან, ირფელ გაკეთან იეჰოვაშ მსახურებას. თინეფ კმაყოფილეფ რენა თით, მუთ უღნა დო ჯერა, ნამდა იეჰოვა აუცილებერს ვემიარკენს. ხომ ვეგემტყუნებნა იმენდ? მუშო ოკო რაგად, ვარ! მუშენ ვორეთ თეშა დარწმუნებულ? ართ-ართ მიზეზ თინა რე, ნამდა იეჰოვაქ აკურთხჷ აბრაამ „არძა . . . მორწმუნეშ მუმა“ (რომ. 4:11).

2. ა) მუჭოთ ებრაელეფიშ 11:8—10-ის ჭარჷ, მუშენ დიტუ აბრაამქ ური მზადყოფნათ? ბ) მუს გუვარჩიენთ თე სტატიას?

2 აბრაამქ მზადყოფნათ დიტუ კომფორტულ ცხოვრება ქალაქ ურს. მუშენ მიქცუ თიქ თაშ? თიშენ, ნამდა თინა „ელუდ ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქის“ (წეკითხით ებრაელეფიშ 11:8—10). მუ რე თე „ქალაქ“? მუ სირთულეეფს შეხვად აბრაამქ, ონდო ელუდ თე ქალაქიშ შენებას? მუჭო შემლებნა, მივაჸუნათ აბრაამიშ დო ღორონთიშ თანამედროვე მსახურეფიშ მაგალითის? თე სტატია თე კითხვეფშე პასუხის ქომჩანა.

მუ რე „ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქ“?

3. მუ რე ქალაქ, ნამდგას აბრაამ ელუდ?

3 ქალაქ, ნამდგას აბრაამ ელუდ, ღორონთიშ სამეფო რე. თე სამეფოშ მეფე იესო ქრისტე რე. თიწკუმა ართო 144 000 ცხებულ ქრისტიან იმეფენს. პავლე თე სამეფოს მიშინუანს, მუჭოთ „ცოცხალ ღორონთიშ ქალაქის — ზეციერ იერუსალიმს“ (ებრ. 12:22; გამოცხ. 5:8—10; 14:1). იესოქ მუშ მოწაფეეფს დაგურუ, ნამდა თე სამეფოშ გურშენ ილოცესკო დო ღორონთის ქოთხისკო, დედამიწაშა ქუმორთკო თიშ ნებაქ, მუჭოთ თენა ზეცას რე (მათ. 6:10).

4. მუჭოთ დაბადებაშ 17:1, 26-ის ჭარჷ, მუ უჩქუდ აბრაამს „ქალაქიშ“, შხვა სიტყვეფით ქოფთქუათინ, ღორონთიშ დუნაპირებ სამეფოშ გურშენ?

4 ქუჩქუდუო აბრაამს არძა დეტალ ღორონთიშ სამეფოშ გურშენ? ვარ, ვა უჩქუდ. საუკუნეეფს თე დეტალეფ „წმინდა საიდუმლო“ რდუ (ეფეს. 1:8—10; კოლ. 1:26, 27). მარა აბრაამს უჩქუდ, ნამდა ნამთინე მუშ გამნარყ მეფე იჸუაფუდ, მუშენდა იეჰოვაქ მეჩჷ თე პირობა (წეკითხით დაბადებაშ 17:1, 2, 6). აბრაამს თიცალ მტკიცას წანდჷ ღორონთიშ დაპირებეფ, ითამ ორწყედკო ცხებულს, მესიას, ნამუთ ღორონთიშ სამეფოშ მეფე იჸუაფუდ. ათეშენ უწუ იესოქ იუდეველეფს: „მუათქვან აბრაამშა ხიოლ მოუღუდ თი იმენდის, ნამდა ჩქიმ დღას ძირუნდ. ქოთ ქოძირ დო თექ ხიოლ მოუღ“ (იოან. 8:56). არგამა რე, აბრაამს უჩქუდ, ნამდა მუშ გამნარყეფ ღორონთიშ სამეფოშ ნაწილ იჸუაფდეს. ათეშენ, ხიოლით ელუდ იეჰოვაშ დაპირებაშ შესრულებას.

მუჭო გიმირჩქინ აბრაამქ რწმენა იეჰოვაშ დაპირებეფიშ მიმართ? (ქოძირით აბზაცი 5)

5. სოვრეშე მიჩქნა, ნამდა აბრაამ ელუდ ქალაქის, ნამდგაშ გუმაჭყაფალ ღორონთ რე?

5 მუჭო ოძირუ აბრაამქ, ნამდა ელუდ „ქალაქის“, ღორონთიშ სამეფოს, ნამდგაშ გუმაჭყაფალ ღორონთ რე? პირველ, აბრაამ დედამიწაშ ნამთინ სამეფოშ მოქალაქე ვარდჷ. თინა ართ ადგილშე მაჟია ადგილშა გინურდჷ ოცხოვრებშა, დღას სოთინ ვა უღუდ მუდმივ ოცხოვრებელ ადგილ დო ნამთინ მეფეს ვა უკინენდჷ ხუჯის. აბრაამ ვართ მუშ სამეფოშ დამყარებას ოცადუდ. თეშ მანგიორო, ომორჩილუდ იეჰოვას დო ელუდ თიშ დაპირებაშ შესრულებას. თეშნერო, აბრაამქ განსაკუთრებულ რწმენა გიმირჩქინ. მორთ გუვარჩუათ მუსხირენ სირთულე, ნამდგას აბრაამქ შეხვად დო ქობძირათ, მუშ გურაფა შემლებნა თიშ მაგალითშე.

მუ სირთულეეფს შეხვად აბრაამქ?

6. მუნერ ქალაქ რდუ ური?

6 აბრაამქ უსაფრთხო, ჯგირო მონწყილ დო კომფორტულ ქალაქ დიტუ, სოდეთ გურაფილ დო მდიდარ ხალხ ცხოვრენდჷ. თე ქალაქ დიდ კიდალეფით დო სუმ მხარეშე ტომბა ნთხორილეფით რდუ დაცულ. ქალაქ ურს მახორუ ხალხის ჯგირო უჩქუდ ჭარუა, კითხირ დო არითმეტიკა. მუჭოთ იძირენ, თე ქალაქ ბიზნესიშ ცენტრ რდუ; არქეოლოგიურ გათხრეფიშ შედეგო თეშ დამამტკიცებელ ბრელ დოკუმენტ ძირეს. ქალაქ ურს ანგურათ შენებულ ჸუდეეფ რდუ, ნამდგას გასწორებულ დო ჩეთ ღაფილ კიდალეფ უღუდ. ნამთინე ჸუდეს 13 ვარდა 14 ოთახ დო ქუათ გონწყილ დინახლენ ეზო უღუდ.

7. მუშენ ოკო მიენდკო აბრაამქ იეჰოვას დო ჯერდკო, ნამდა იეჰოვა დეცვენდჷ მუს დო მუშ ოჯახის?

7 აბრაამქ ოკო მიენდკო იეჰოვას დო ჯერდკო, ნამდა იეჰოვა დეცვენდჷ მუს დო მუშ ოჯახის. მუშენ რდუ თენა აუცილებერ? ქიგიფშინათ, ნამდა აბრაამ დო სარაქ უსაფრთხო დო კომფორტულ ცხოვრება დიტეს ქალაქ ურს დო ქანაანიშ უდაბნოს კარვეფს ცხოვრენდეს. თინეფ მეტო ვა რდეს დაცულ ანგურაშ კიდალეფით დო ტომბა ნთხორილეფით. ათეშენ ნტერეფს ადვილო შეულებდეს, ქიგიანთხესკო თინეფს.

8. მუ სირთულეს შეხვად აბრაამქ?

8 აბრაამქ ღორონთიშ მითითება შეასრულ, მარა ართშა თიქ სირთულეს ქეშეხვად, მუშენდა ოჯახშო დასაბაღ ოჭკუმალ ვა უღუდ. ქანაანს, სოდეთ აბრაამ იეჰოვაქ გოუტუ, შქირენაქ ქიჸუ. სიტუაციაქ თეშ გერთულ, ნამდა აბრაამქ გეგნოჭყვიდ, ოჯახწკუმა ართო ჭიჭე ხანით ეგვიპტეშა გეგნორთკო ოცხოვრებშა. მარა, მუჟამსით ეგვიპტეს რდუ, ფარაონქ, ეგვიპტეშ მართველქ, სარა მუშ ჸუდეშა მიდეჸონ, ნამდა ოსურო ქიმიჸონკო. წერმიდგინით, მუჭო ინერვიანენდჷ აბრაამ ონდო იეჰოვა დასაჯენდჷ ფარაონს დო აბრაამს ოსურს დურთინუანდჷ (დაბ. 12:10—19).

9. მუ პრობლემეფ უღუდ აბრაამს ოჯახის?

9 აბრაამს ოჯახის ხოლო უღუდ სერიოზულ პრობლემეფ. თიშ ძვირფას ოსურს, სარას, სქუა ვეურჩქინდუდ. ათეშენ ბრელ წანას თინეფ გურგოტახილეფ რდეს. საბოლათ, სარაქ მუშ მსახურ აგარ ქიმუჸონ აბრაამს, ნამდა თიქ გეურჩქინკო სქუალეფ თინეფს. მარა, მუჟამსით აგარქ დეორსულ, სარაშ გამწარება ქიდიჭყჷ. სიტუაციაქ თეშ გერთულ, ნამდა სარაქ აგარ ჸუდეშე გეგნაჸათ (დაბ. 16:1—6).

10. ნამ შემთხვევეფქ გიმოცად აბრაამიშ ნდობა იეჰოვაშ მიმართ?

10 საბოლათ სარაქ დეორსულ დო აბრაამს ქომოლსქუა გეურჩქინ, ნამდგას თიქ ისაკ გიოდვჷ. აბრაამს ჟირხოლო ქომოლსქუა, ისმაელ დო ისაკ უჸორდჷ. მარა ისმაელ მანგარ გლახათ ოქცუდ ისაკის, მუდგაქ აბრაამ აძულ, ნამდა ისმაელ დო აგარ ჸუდეშე გოუტუკო (დაბ. 21:9—14). წანეფიშ უკულ, იეჰოვაქ აბრაამს უწუ, ნამდა ისაკ მსხვერპლო შეწირკო (დაბ. 22:1, 2; ებრ. 11:17—19). ჟირხოლო შემთხვევას აბრაამს ოკო ჯერდკო, ნამდა საბოლათ იეჰოვა აბრაამშა მეჩამილ გამნარყწკუმა დაკავშირებულ დუნაპირებუს შეასრულენდჷ.

11. მუშენ ოკო უჯინკო აბრაამქ იეჰოვას მოთვინებათ?

11 თე დროშ დინახალე, აბრაამქ ოკო ქიდიგურუკო, ნამდა მოთვინებათ უჯინკო იეჰოვას. თინა სოდგარენ 70 წანას რდუ მიკოჩილათირ, მუჟამსით ოჯახწკუმა ართო ქალაქ ური დიტუ (დაბ. 11:31—12:4). თეს გეძინელ, სოდგარენ ოშ წანას ქანაანიშ შხვადოშხვა ადგილს კარავეფს ცხოვრენდჷ. აბრაამ 175 წანერ რდუ ღურუნ (დაბ. 25:7). თის მუშ თოლო ვა უძირ იეჰოვაშ დუნაპირებუშ შესრულება, ნამდა მუშ გამნარყის ქიმეჩანდჷ ქანაანიშ დიხას. თინა ვართ დუნაპირებ „ქალაქის“, ღორონთიშ სამეფოს მოჭიშაფ. მარა ბიბლიას აბრაამიშ გურშენ ჭარჷ, ნამდა „მოხუცებულ დო კმაყოფილქ“ ღურჷ (დაბ. 25:8). სირთულეეფიშ უმკუჯინუო, აბრაამს ვა უდინუაფ ძალიერ რწმენა დო ხიოლით ელუდ იეჰოვას. მუქ შეიოლებაფუ თე ირფელ? თიქ, ნამდა იეჰოვა ირიათო იცვენდჷ აბრაამს დო მეგობარო მიორჩქუდ თინა (დაბ. 15:1; ეს. 41:8; იაკ. 2:22, 23).

მუჭო შეულებნა ღორონთიშ მსახურეფს, აბრაამ დო სარაცალო, გეგმირჩქინან რწმენა დო მოთვინება? (ქოძირით აბზაცი 12) *

12. მუს ველუთ დო მუს გუვარჩიენთ?

12 აბრაამცალო, ჩქი ხიოლით ველუთ „ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქის“. მარა ჩქი თიშ გოჭყაფას ვეველუთ, მუშენდა ღორონთიშ სამეფოქ 1914 წანას ზეცას ქიდიჭყჷ მართველობა (გამოცხ. 12:7—10). ჩქი ველუთ თი დროს, მუჟამსით თინა დედამიწას ხოლო დიჭყანს მართველობას. მარა, ონდო თე დრო დოდირთუდას, ბრელ თიცალ სირთულეს ოკო გავურზათ, მუნერით აბრაამ დო სარას უღდეს. ქიმეჸუნანო ამდღა ღორონთიშ მსახურეფ აბრაამიშ მაგალითის? „გინაჯინალ კოშკის“ ჭარილ ბიოგრაფიეფშე იძირე, ნამდა აბრაამ დო სარაცალო, ბრელ ამდღა ხოლო გიმირჩქინანს რწმენა დო მოთვინებას. მორთ გუვარჩუათ მუსხირენ თეცალ ბიოგრაფია დო ქობძირათ, მუს ბგურაფლენთ თინეფშე.

თინეფ მეჸუნდეს აბრაამიშ მაგალითის

ბილ უალდენ მზათ რდუ მსხვერპლშა ოულარო დო ათეშენ იეჰოვაშე კურთხევეფ მიღჷ

13. მუს გურაფლენთ ჯიმა უალდენიშ მაგალითშე?

13 მზათ რდათ მსხვერპლშა ოულარო. ღორონთიშ სამეფო ჩქინ ცხოვრებას პირველ ადგილშა ქიგემრენან-და, აბრაამცალო მზათ ოკო ვორდათ ღორონთიშ გურშენ მსხვერპლშა ოულარო (მათ. 6:33; მარ. 10:28—30). გუვარჩუათ ჯიმა ბილ უალდენიშ მაგალით. * 1942 წანას, ბილ შეერთებულ შტატეფიშ უნივერსიტეტის გურაფას ათენდჷ დო ბაკალავრიშ ხარისხ ოკო მეუღებუდკო მშენებლობაშ დარგის. თე დროს იეჰოვაშ მოწმეეფწკუმა ბიბლიაშ გურაფა ქიდიჭყჷ. ბილს ართ-ართ პროფესორქ სამუშა დუგორ, ნამდა გურაფაშ თებაშ უკულ მუშობა ქიდიჭყუკო, მარა ბილქ ვარია თქუ. თიქ პროფესორს გეუნწყჷ, ნამდა კარიერაშა ღორონთიშ მსახურება უსხუნუდ. ჭიჭე ხანშა ბილს ჯარშა ქუდუძახეს. თიქ ვარია თქუ დო ათეშენ 10 000 დოლარით დაჯარიმეს დო ხუთ წანიან პატიმრობა ქიმუსაჯეს, მარა სუმ წანაშ უკულ გათავისუფლეს. უმოს გვიანო, ბილს გალაადიშ სკოლაშა მიწვიეს დო აფრიკას მისიონერო მსახურენდჷ. უკულ ოსურო ევა ქიმიჸონ დო ართო მსახურენდეს აფრიკას, მუთ თინეფიშ მხარეშე მართალო დიდ მსხვერპლ რდუ. საბოლათ თინეფქ შეერთებულ შტატეფშა დირთეს, ნამდა ბილიშ დიდას მიკულუესკო. მიკულირ ცხოვრებას იშინანსინ, ბილ იჩიებ: „უკვე 70 წანაშე მეტ რე, მუთ იეჰოვას ვომსახურუქ. თოლ ჩილამურით ემაფშაფუ, მუჟამსით ფიფქრენქ თი დიდ პატიშე, ნამუთ იეჰოვაქ მუჩჷ. ირიათო ვუმარდუქ ღორონთის, მუშენდა მიმეხვარ, კარიერათ თიშ მსახურება გიშებგორკო“. შეილებნო სრულ დროთ მსახურება სქან კარიერათ გინაშქვე?

ელენ დო არისტოტელე აპოსტოლიდისეფ გინაფლენდეს, ნამდა იეჰოვა ამანგარენდჷ თინეფს

14, 15. მუს გურაფლენთ აპოსტოლიდისეფიშ მაგალითშე?

14 ელდათ პრობლემეფს. აბრაამიშ მაგალითშე ბგურაფლენთ, ნამდა პრობლემეფ თინეფს ხოლო უღნა, მიდგაქ მუნეფიშ ცხოვრება იეჰოვაშ მსახურებას მეუძღვინეს (იაკ. 1:2; 1 პეტ. 5:9). თენა თაშ რდუ ჯიმა არისტოტელე აპოსტოლიდისიშ შემთხვევას ხოლო. * თიქ 1946 წანას საბერძნეთის დინათ დო 1952 წანას ართ და, ელენშა დენიშნჷ, ჟირხოლოშ მიზან რდუ, ნამდა სრულაშო ემსახურესკო იეჰოვას. მარა ელენქ დელახ დო ტვინიშ კიბოშ დიაგნოზ ქიგუშქვეს. ექიმეფქ სიმსივნე გეუჭკირეს, მარა დაქორწინებაშე მუსხირენ წანაშ უკულ სიმსივნექ კინ გეფალ. ექიმეფქ ხოლო ართშა გაუკეთეს ოპერაცია, მარა ელენქ ნაწილობრივ პარალიზებურო ქუდოსქიდ დო რაგადიშ უნარქ ხოლო დეზიან. ელენ თე ლახალაშ დო თეწკუმა ართო, მთავრობაშე თხოზინიშ უმკუჯინუო, დუდგინოდვალირ მაქადაგებელ რდუ.

15 არისტოტელე 30 წანას ულუანდჷ მუშ მეუღლეს. თე დროშ დინახლე თინა უხუცეს რდუ, კონგრესიშ კომიტეტეფს მსახურენდჷ დო საკონგრესო დარბაზიშ მშენებლობას ხოლო ღებულენდჷ მონაწილებას. 1987 წანას, ელენს ქადაგებაშ დროს უბედურ შემთხვევაქ ქუმოხვად. თინა სუმ წანას კომას რდუ დო უკულ დოღურ. არისტოტელე მუშ ცხოვრებაშ გურშენ თეცალ სიტყვეფს იჩიებ: „წანეფიშ დინახლე ქიანაშ პრობლემას შეფხვად. ბრელშა ნობღვე თიცალ სირთულე, ნამდგას ვეველუდ. თე ირფელს ქუგურზიკონ, დიდ სიმტკიცე დო გაბედულება მოსაჭირუდ. მარა იეჰოვა ირიათო მარზენდჷ საჭირო ძალას, ნამდა ირფელ გეგნიბღიკო“ (ფსალმ. 94:18, 19). იეჰოვას მანგარო უჸორს მუშ მსახურეფ, მით სირთულეეფიშ უმკუჯინუო, მუთ შეულებნან ირფელს ორთნა მსახურებას!

ოდრი ჰაიდის ყურადღება მომავალშა აფუდ გინოღალირ დო თეშნერო ვადინუანდჷ დადებით თვალსაზრისის

16. მუ რჩევა მეჩჷ ჯიმა ნორქ მუშ ოსურს?

16 ყურადღება მომავალშა გაფდან გინოღალირ. აბრაამს ყურადღება იეჰოვაშ დუნაპირებ მომავალ კურთხევეფშა აფუდ გინოღალირ დო თექ მეხვარ, გიორჯგინკო არძა სირთულეს. ართ და, ოდრი ჰაიდი, ოცადუდ, დადებით თვალსაზრის ვადინუკო თიშ უმკუჯინუო, ნამდა პირველ ქომონჯიქ, ნეითან ნორქ კიბოთ დოუღურ დო მაჟია ქომონჯიქ, გლენ ჰაიდიქ ალცჰეიმერით დელახ. * ოდრი იშინანდჷ, ნამდა თის მეხვარ ჯიმა ნორიშ სიტყვეფქ, ნამუთ ღურაშახ მუსხირენ მარაშ წოხლე უწუ. ოდრიქ თქუ: «ნეითანქ ღურაშ წოხლე გუმოშინ: „ღურაშ უკულ იმენდ რეალობათ გინმართუნა დო დღას ვეგმოფცადუნთ ჭუას“  . . . უკულ მიწუ: „ირიათო წიმი იჯინ, მუშენდა ჯილდო თექ რე“. უკულ გეუძინ: „ირიათო დაკავებულ რდა — ეცად, სქან ცხოვრება შხვეფშა ჯგირიშ ოკეთებელო გეგმირინუე. თენა დიდ ხიოლს მოიღანს“». მართალო პრაქტიკულ რჩევა რე ჩქინო, ნამდა შხვეფშა ჯგირიშ კეთებათ ვორდათ დაკავებულ დო ხიოლ მიღდან მომავალიშ იმენდით! (რომ. 12:12).

17. ა) მუ მიზეზეფ მიღნა, ნამდა ყურადღება მომავალშა მაფდან გინოღალირ? ბ) მუჭო მიმეხვარებნა მიქაშ 7:7, ნამდა გეფხარათ მომავალ კურთხევეფით?

17 ამდღა თიშ ბრელ მიზეზ მიღნა, ნამდა ყურადღება მომავალშა მაფდან გინოღალირ. მსოფლიო მოვლენეფ არგამათ ოძირანს, ნამდა თე ქვეყნიერებაშ ბოლო დღალეფიშ ბოლო პერიოდის ფცხოვრენთ. მალას მეტო ვა მაჸინა ოჯინე თიშა, სრულას მუჟამს იმართველენს დედამიწას „ჭეშმარიტ საძირკველ უღუნ ფერ ქალაქ“. ბრელ კურთხევა შქას, ნამუთ წოხლე მელნა, გეფხარენთ ჩქინ ხოლოშიანეფიშ ძირაფათ, მით გეთელებნა. თი დროს, იეჰოვა აბრაამს დო თიშ ოჯახის დურთინუანს სიცოცხლეს დედამიწას დო თეშნერო დაჯილდოვენს რწმენა დო მოთვინებაშ გურშენ. თქვა ქიჸუაფუთო თექ? იჸუაფუთ, მუჟამსით აბრაამცალო მზათ იჸით ღორონთიშ სამეფოშ გურშენ მსხვერპლშა ოულარო, ვადინუანთ რწმენას პრობლემეფიშ უმკუჯინუო დო ქიდიგურუანთ, ნამდა მოთვინებათ ქუჯინათ იეჰოვას (წეკითხით მიქაშ 7:7).

ობირეში 74 ქიბიბრათ სამეფოშ ობირეში!

^ აბზ. 5 ონდო ღორონთიშ დაპირებეფ შისრულებ ოჯინე მაფნა დო თექ შილებე ჩქინ მოთვინება დო რწმენა გეგმოცადას. მუჭო მიმეხვარებნა აბრაამიშ მაგალით, მოთვინებათ ვუჯინათ იეჰოვაშ დაპირებეფიშ შესრულებას დო მუ მაგალით მუჩეს ღორონთიშ ნამთინე თანამედროვე მსახურქ?

^ აბზ. 13 ჯიმა უალდენიშ ბიოგრაფია ჭარჷ 2013 წანაშ 1 დეკემბერიშ „გინაჯინალ კოშკის“, გვ. 8—10 [ქორთ.].

^ აბზ. 14 ჯიმა არისტოტელე აპოსტოლიდისიშ ბიოგრაფია ჭარჷ 2002 წანაშ 1 ფრევალიშ „გინაჯინალ კოშკის“, გვ. 24—28 [ქორთ.].

^ აბზ. 16 და ოდრი ჰაიდიშ ბიოგრაფია ჭარჷ 2004 წანაშ 1 კვირკვეშ „გინაჯინალ კოშკის“, გვ. 23—29 [ქორთ.].

^ აბზ. 56 სურათიშ ეჭარუა: ხანშამიშულირ ჩილ დო ქომონჯ სირთულეეფიშ უმკუჯინუო, ართგურო აგრძელენს იეჰოვაშ მსახურებას. თინეფს იეჰოვაშ დაპირებეფშა აფნა ყურადღება გინოღალირ დო თეშნერო ვადინუანა ძალიერ რწმენას.