1. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ biꞈ˗eu nga?

 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ deuˬ bi pyeuꞈ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ gaˇ maˬ duˇ leˇ˗eu kʼawꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ poeˬ baw˗awˇ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ caw ba˗eu jeˬ loˬ meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ dui˗ahˇ heu kawˆ˗ahˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ mawˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ?

2. Eˇpeˇsu 4:16-ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh mehˬ bawˬ ya gm˗awˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ poeˬ ya taˬ baw˗eu nga?

² Heu kawˆ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ daˬ ma hmˬ˗ahˇ, Pawˇluˆ aˬ dui tiˬ gʼaˬ˗iˬ mehˇ nmˇ nui deuˬ˗ahˇ “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ maˬ loˬ” lehˇ maˬ ehˇ nya˗a lehˇ kʼaˆ kʼaˆ ni ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 12:21) Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ bi tsaˬ bi dzoeˇ leˇ mawꞈ naˇ, aˬ dui mehˬ bawˬ ya gm˗awˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ poeˬ ya taˬ baw˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:16-ahˇ gui.) Aˬ dui mehˬ bawˬ gm˗eu laꞈ kʼoeˇ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ ngeh, aˇ muˇ ziꞈ dzehˬ laˇ˗awˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.

3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw˗eu nga?

³ Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ cawˬ cawˬ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga lehˇ haw˗awˇ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga lehˇ haw˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui˗euˬ dawˬ maˬ ngehˬ lawˆ nya˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga lehˇ jiˇ haw ma.

4. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ 12:10-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ aˬ jeˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁴ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh tseˇ doˆ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ yawˬ gʼaˬ na luꞈ  za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗a. (1 Gawˇliˬtu 12:17, 18) Tiˬ gʼaˬ na sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu maˬ myahˇ laˇ˗euˬ miˇ neh, noeˬ dahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ doe˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ na naˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗awˇ jawˇ saˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh, noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ mˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ geu gʼaˬ maˬ kaˬ, sheuˬ gʼeh˗eu cawˬ cawˬ˗ahˇ “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ maˬ loˬ” lehˇ noeˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh ngeh to˗aˬ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ 12:10-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.—Gui.

5. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ sheuˬ gʼeh˗eu cawˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga? Heu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

⁵ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ cawˬ cawˬ yaw zeu baw nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, tiˬ gʼaˬ ngehˬ gaˇ tiˬ gʼaˬ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ˗eu heu meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ bawˬ dzaˬ ngeh, ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 1988 kʼoꞈ, Tseˇ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. “Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Yeˬsuˇ Ka li, gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ laˆ piˇ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu, aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh caw ba nehˬ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ bi noeˬ doˆ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu aˬ geu gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ bi sheuˬ gʼeh˗eu meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:6-15) Muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ caw ba˗eu maˬ ngeuˇ˗eu, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu yawˬ gʼaˬ na˗ahˇ caw ba˗eu meh.”

6. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˬ bawˬ aˬ joˆ˗ehˇ gm nya˗eu nga? Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu nga?

⁶ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ bawˬ dzaˬ ngeh, aˬ cawˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ yawˬ ha tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngehˬ˗a, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ tehꞈ˗ehˇ tsaˬ ma lehˇ maˬ noeˬ˗a. Aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu maˬ kaˬ aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ tehꞈ˗ehˇ jeˬ hu maˬ ngehˬ˗a, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ jiˇ nahˬ yu ni dzawˇ nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ cawˬ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Teu naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ ngehˬ keuˆ gaˇ ya leˇ˗awˇ, “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ”˗ahˇ neh laˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ caw˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:45-47) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ bawˬ dzaˬ ngeh tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ˗eu gaˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw zeu baw  naˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ˗awˇ aˇ muˇ ziꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Yaˬkoˆ 3:17, 18.

7. Yeˬsuˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga?

⁷ Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ jawˇ le˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ jawˇ˗eu meh. Aˬ dui maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga lehˇ haw ma. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗aˬ. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ leh jeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ meh, maˬ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ˗a lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mehˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ deuˬ jiˇ jawˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 19:11, 12) Yeˬsuˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ haw teˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ paˬ loˬ luꞈ nga lehˇ jiˇ maˬ haw˗a.

8. 1 Gawˇliˬtu 7:7-9-ahˇ haw ngeh, Pawˇluˆ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu nga?

⁸ Pawˇluˆ kʼawꞈ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Ka li zaˬ deuˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu heu naˇ yaw bahˬ˗a lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mehˬ haw˗aˬ. Aˬ yawꞈ gaˇ kawˆ heu naˇ yawˬ ha naꞈ˗i ya bi jaˆ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu maˬ ngeuˇ maˇ˗iˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 7:7-9-ahˇ gui.) Pawˇluˆ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ teˬ˗eu lehˇ maˬ haw˗eu yaw duˬ baw meh. Maˇ diˇ naˇ aˬ yawꞈ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ bi mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ tseˇ˗euˬ meh. b (Piˇliˇpiˆ 2:19-22) Heu gaˇ haw ngeh sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ hawˇ˗eu maˬ sheuˬ dzaˬ˗euˬ gaˇ haw˗awˇ neh, huiˬ˗eu gaˇ mˇ nya˗eu hawˇ˗eu maˬ mˇ nya˗eu lehˇ daˇ˗eu teu naˇ, maˬ tsaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 7:32-35, 38.

9. Aˬ dui sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁹ Yeˬsuˇ maˬ ehˇ Pawˇluˆ maˬ ehˇ aˬ dui˗ahˇ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ meh, maˬ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ˗a lehˇ maˬ mehˬ˗a. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? 2012 kʼoꞈ, Tseˇ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ dzawˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ “Sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu heu nyiˬ jeˬ luꞈ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. . . . Yeˬhawˇbaˬ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˇ shaˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ hawˇ˗eu shaꞈ  dawˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ haw˗a” lehˇ dzawˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu ya baw˗eu meh.

10. Aˬ dui maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui ma hawˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu heu neh, yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga? Aˬ dui tiˬ gʼaˬ na diˇ daˬ˗ehˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a. Tiˬ gʼaˬ na naˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ mawꞈ kʼawꞈ yawˬ ha nehˬ˗ehˇ tsaˬ˗eu aˇ gu maˬ mawˇ˗euˬ siˬ miˇ neh maˬ ehˇ, tiˬ gʼaˬ na yawˬ ha˗euˬ aˇ gu bi shiˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ehˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ paˇ ni jawˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ˗euˬ baˬ da neh maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ maˬ kaˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ, aˬ jeˬ miˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni dzuˇ dzuˇ˗ehˇ jawˇ de lehˇ naˇ haˬ˗awˇ ngaˇ aˇ gu poˆ nehˬ nyaˇ lehˇ ehˇ˗eu tsaˬ ngaˇ laˬ? Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na aˇ gu poˆ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ laˇ˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ maˬ shaˇ laˇ gaˇ aˇ gu poˆ nehˬ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? (1 Teˇsaˬloˇni 4:11; 1 Tiˆmoˇseˬ 5:13) Aˬ dui saˇ jaˇ ziꞈ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ˗eu nga lehˇ haw ma.

11-12. Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ baˬ da neh nui ma nyiˇ nya˗eu nga?

¹¹ Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗eu heu naˇ, gaˇ dahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ tsoeˬ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ “Aˬ jeˬ miˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ de?” lehˇ naˇ haˬ laˇ naˇ, nui ma nyiˇ laˇ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ dzaˇ˗i mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ jiˇ “Tiˬ poˆ na mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗eu heu naˇ, gʼawˬ shaˇ shaˬ˗ehˇ ngaˇ lehˇ bi noeˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗eu heu naˇ, laꞈ sawˬ lehˇ maˬ ngeuˇ ni kʼaˆ behˆ lehˇ noeˬ laˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh.

¹² Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ dzaˇ˗i tiˬ gʼaˬ jiˇ “Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ cawˬ shaˇ baw mawꞈ meh lehˇ noeˬ˗awˇ, cawˬ cawˬ taꞈ˗eu aˇ yamˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ, zaˬ kʼaˬ poˆ˗eu muiˬ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ noeˬ˗eu meh. Tiˬ poˆ ngaˇ Beˬdeˬlaˇ˗euˬ gaˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yawˬ meuˬ yawˬ˗ahˇ iˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ bawˬ jaˆ˗eu miˇ˗ahˇ iˇ zaˬ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ uˬ ciꞈ kuˇ yaꞈ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ teu gʼaˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ nawˬ˗euˬ shehˆ aˬ li nyiˬ gʼaˬ jawˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ ngaˇ nawˬ˗ahˇ aˬ gu poˆ nehˬ˗eu leh jeh˗eu maˬ ngeuˇ de lehˇ ehˇ gaˇ neh, Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh˗aˬ, aˬ li kʼoeˇ nyiˬ gʼaˬ jawˇ gaˇ gʼeu gʼeh˗awˇ smˇ gʼaˬ luꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ shaˇ noeˬ˗eu maˬ doˆ ni jawˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

13. Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ aˬ jeˬ nga?

¹³ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ dzaˇ˗iˬ tiˬ gʼaˬ jiˇ “Ngaˇ noeˬ dahˇ doe˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ mˇ˗eu, yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ aˇ kʼoˆ kʼawˆ laˇ˗euˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ ngaˇ siˬ nya˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui˗awˇ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw tsaˬ tsaˬ˗ehˇ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ maˬ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, nymˇ dahˬ maˬ baw˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, zaˬ maˬ jawˇ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ duˇ nya lehˇ jiˇ maˬ noeˬ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ yaw zeu baw˗awˇ, aˇ poeˬ taˬ baw˗eu aˇ muˇ˗ahˇ ya jawˇ˗eu heu naˇ, aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga! Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ aˬ dui˗ahˇ maˬ haw teˬ˗a, nui kʼahˇ maˬ shiˇ ni jiˇ maˬ gʼeh˗a, sawˇ jiˇ maˬ sawˇ dzeh˗a lehˇ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu ma.

14. Aˬ dui maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ nya˗eu nga?

¹⁴ Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ miˇ neh maˬ ngeuˇ˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ muiˬ˗eu jeˬ baˬ da neh aˇ poeˬ taˬ baw gaˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh.  Aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ ngeh to˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ maˬ loˬ” lehˇ ehˇ nya lehˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ paˇ noeˬ leˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 12:21) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw zeu baw ngaˇ˗a, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ngaˇ lehˇ jiˇ noeˬ leˇ˗eu meh.

15. Tiˬ deuˬ na Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ leh jeh˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ jeˇ laˆ poˆ laˆ paˇ mˇ˗euˬ nga?

¹⁵ Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu myaˆ kʼoꞈ˗ahˇ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ leh jeh dzehˬ mawꞈ laˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ dzaw laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha dzaw luꞈ˗eu dawˬ teu jeˬ ngehˬ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya jeˬ ya laˆ paˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 16:9) Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ leh jeh˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ neh leh jeh˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ dawˬ teu˗ahˇ ngehˬ sheuˆ nya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ kʼoꞈ˗ahˇ neh ga leˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya jeˬ caw ba nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu ma.

16. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu caw ba˗eu deuˬ˗ahˇ tseˇ ngeh aˬ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ tseˇ˗eu nga?

¹⁶ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ maˬ bi geuꞈ˗eu heu naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ ngehˬ˗eu dawˬ˗ahˇ maˬ ngehˬ sheuˆ nya˗eu baˬ da neh maˬ ya bi pyeuꞈ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ dawˬ ngehˬ sheuˆ nya gaˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw luꞈ ngaˇ laˬ lehˇ haw˗awˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 3:1-10, 12, 13; Tiˇtuˆ 1:5-9.

17. Aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗euˬ nymˇ jiˇ deuˬ aˬ jeˬ noeˬ tsehˆ˗eu loˬ nga?

¹⁷ Ka li zaˬ nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ na, miˇ kʼahˬ suˬ saˬ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, gaˇ poˆ mˇ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kahˬ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yaw maꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ miˇ kʼahˬ teu kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ dawˬ ya dzaw˗awˇ, aˬ da aˬ ma deuˬ jiˇ gaˇ za˗eu gʼaˇ duˬ dawˬ teu ya dzaw˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu gaˇ yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ zmˬ˗eu aˇ muˇ, maˬ ngeuˇ naˇ aˇ muˇ muˇ zaˬ jaˆ naˇ tawˇ neh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ geu muˇ˗ahˇ bawˬ dzaˬ˗iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yawˬ ha˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ teu kʼahˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ laˬ?

18. Gaˬlaˬtiˆ 6:5-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga?

¹⁸ Nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ aˬ yawꞈ pehˬ aˬ geu muˇ˗ahˇ daˆ˗iˇ˗eu lehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ noeˬ tsehˆ ngeh, nymˇ jiˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:5-ahˇ gui.) Heu naˇ yawˬ ha naꞈ˗i ya noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ aˬ geu jeˬ lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ dui aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw zeu ya baw˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ lmˇ boˬ ni gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya ha nehˬ˗eu meh.—Loˇmaˆ 15:7.

19. Nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

 ¹⁹ Nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ na yawˬ ha˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ iˇ luꞈ kʼawꞈ, zaˬ deuˬ naˇ dawˬ teu˗ahˇ maˬ ngehˬ sheuˆ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh, zaˬ deuˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ yaw shaˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, zaˬ deuˬ dzaw nymˇ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ dawˬ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ ya dzaw˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh, nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Zaˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ngehˬ sheuˆ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ˗eu dawˬ zmˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗eu laˬ lehˇ ya shaˇ noeˬ laˇ˗eu meh. Nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ aˬ geu jeˬ lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ kʼawꞈ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ aˬ yawꞈ pehˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw zeu ya baw˗awˇ, aˬ yawꞈ pehˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ poeˬ baw meh lehˇ noeˬ leˇ ni ya jahˇ nehˬ˗eu meh.

20. Aˬ dui dawˬ yaw shuiꞈ dzaw luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nehˬ nya˗eu nga?

²⁰ Aˬ dui neh ja sawˇ laꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ baˬ da neh, aˇ muˇ gʼawˬ mya muˇ˗ahˇ dawˬ yaw shuiꞈ dzaw luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ dzawˇ nehˬ nya˗eu kʼawꞈ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ dawˬ maˬ ngehˬ sheuˆ nya gaˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ gaˇ hawˇ˗eu Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu leh jeh˗eu nui ma˗ahˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗awˇ yaw zeu baw dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗euˬ dawˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ngehˬ sheuˆ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ maˬ loˬ” lehˇ maˬ ehˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

21-22. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

²¹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ biꞈ taˬ˗euˬ miˇ neh, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. Zaˬ yo aˬ li hawˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ maˬ ehˇ, sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ guˬ tsawˇ mawˬ maˬ ehˇ, dawˬ ngehˬ sheuˆ nya˗eu hawˇ˗eu maˬ ngehˬ sheuˆ nya˗eu deuˬ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˇ poeˬ baw˗eu meh.—Loˇmaˆ 12:4, 5; Gawˇlawˇsehˇ 3:10, 11.

²² Aˬ dui Pawˇluˆ neh gʼawˇ mawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ˗euˬ ma. Aˬ dui zaˬ siˬ˗euˬ jeˬ heu˗ahˇ zmˬ˗iˇ luꞈ˗uˇ. Toˆ˗ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ ha˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ maˬ ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya dzehˬ laˇ˗eu meh.