Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 35

Maan e bu aniaan’m be kwlaa be sran

Maan e bu aniaan’m be kwlaa be sran

“E ɲinma’n kwlá seman e sa’n kɛ: ‘N mianman ɔ wun,’ annzɛ e ti’n kwlá seman e ja’m be kɛ: ‘N mianman amun wun.’”—1 KOR. 12:21.

JUE 124 Maan e yo ndɛnmanfuɛ titi

I SU FITILƐ *

1. ?Wan ti yɛ maan e kwlaa e o asɔnun’n nun-ɔn?

E KWLAA nga e o asɔnun’n nun’n, Zoova ti yɛ maan e o lɛ-ɔ. Ɔ maan kannzɛ bɔbɔ like nga e yo i asɔnun’n nun’n ti fanunfanun’n, sanngɛ e kwlaa e ti cinnjin yɛ e kwlaa e mian e wiengu wun. Akoto Pɔlu uka e naan y’a wun i sɔ liɛ’n i wlɛ kpa. ?Wafa sɛ?

2. ?Kɛ nga Efɛzifuɛ Mun 4:16 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bu e wiengu’m be sran yɛ e nin be di junman likawlɛ-ɔ?

2 Kɛ nga Biblu’n nun ndɛ mma nga like suanlɛ nga taka su’n fa kan’n sa’n, Pɔlu seli kɛ ɔ fataman kɛ Zoova i sufuɛ kun se i wiengu Zoova sufuɛ kun kɛ: “N mianman ɔ wun.” (1 Kor. 12:21) Sɛ e kunndɛ kɛ e nin e aniaan mun é trán fɛfɛ asɔnun’n nun’n, ɔ fata kɛ e bu be sran yɛ e nin be di junman likawlɛ. (An kanngan Efɛzifuɛ Mun 4:16 nun.) Kɛ e bo yo kun e di junman likawlɛ’n, e wun kpaja e yɛ e afiɛn mantan kpa.

3. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

3 ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu aniaan’m be sran-ɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún wafa nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla kle kɛ be bu be wiengu asɔnun kpɛnngbɛn’m be sran’n. Asa ekun’n, é wá kán wafa nga e ngba e kwla kle kɛ e bu aniaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sran’n, i ndɛ. Kpɛkun, kasiɛn su’n, é wá wún wafa nga e kwla kle kɛ e bu aniaan nga be suan e aniɛn’n i kanlɛ’n be sran’n.

MAAN ASƆNUN KPƐNNGBƐN’M BE BU BE WIENGU ASƆNUN KPƐNNGBƐN’M BE SRAN

4. ?Ndɛ benin yɛ Pɔlu kannin m’ɔ o Rɔmunfuɛ Mun 12:10 nun m’ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be nanti su-ɔ?

4 Asɔnun kpɛnngbɛn kwlaa nga be o asɔnun’n nun’n, Zoova yɛ ɔ sieli be lɛ-ɔ. Sanngɛ ɔ le kun nin i like liɛ ng’ɔ si i yo-ɔ. (1 Kor. 12:17, 18) Be sieli be nun wie mun asɔnun kpɛnngbɛn ɔ nin-a cɛman. Ɔ maan be sa nin-a tɔman junman’n nun kpa. Yɛ wie’m be liɛ’n, kpɛnngbɛn yolɛ’n annzɛ tukpacɛ’n ti’n, be kwlá yoman ninnge wie mun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ fataman kɛ asɔnun kpɛnngbɛn kun se i wun kɛ i wiengu asɔnun kpɛnngbɛn kun timan cinnjin asɔnun’n nun. Sanngɛ ɔ fata kɛ be tinuntinun be nanti afɔtuɛ nga Pɔlu mannin m’ɔ o Rɔmunfuɛ Mun 12:10 nun’n, i su.—An kanngan nun.

Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be sie be su kpa be wiengu nuan bo’n, be kle kɛ be bu be wiengu sran. (An nian ndɛ kpɔlɛ 5-6 nun.)

5. (1) ?Wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla kle kɛ be bu be wiengu sran-ɔn? (2) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ be yo sɔ-ɔ?

5 Wafa nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla kle kɛ be bu be wiengu sran’n, i wie yɛle kɛ sɛ be nun kun su kan ndɛ’n ɔ fata kɛ be onga’m be sie be su kpa i nuan bo. I li kɛ be yia mɔ bé kán asɔnun’n nun ndɛ cinnjin wie mun’n yɛ ɔ fata kɛ be yo i sɔ kpa’n niɔn. ?Ngue ti-ɔ? Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ kun m’ɔ o afuɛ 1988 Ɔktɔblu 1 Sasafuɛ Tranwlɛ’n blɔfuɛ nun liɛ nun’n, i su. Ndɛ sɔ’n yɛle kɛ: “Ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun i wlɛ kɛ Klisi kwla fa Ɲanmiɛn wawɛ’n man be kwlakwla. Ɔ maan be nun kun kwla wun Biblu’n nun ndɛ kun mɔ be kwla nanti su naan b’a wun ndɛ wie i trawlɛ annzɛ b’a fa ajalɛ cinnjin kun’n. (Yol. 15:6-15) Ɲanmiɛn wawɛ’n wo asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwlaa be su. Ɲanmiɛn wawɛ’n nunman be nun kunngba cɛ su.”

6. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo naan be bo w’a yo kun-ɔn? (2) ?Kɛ be yo sɔ’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gua-ɔ?

6 Asɔnun kpɛnngbɛn ng’ɔ bu i wiengu’m be sran’n, kɛ be yia mɔ bé kókó ndɛ wie su yalɛ’n, ɔ seman kɛ saan fii ɔ́ dún mmua kɛ́n i ndɛ liɛ’n ka naan i wiengu’m b’a kan be liɛ. Asa ekun’n, ɔ fataman kɛ i kunngba yɛ ɔ ijɔ sa trilili-ɔ. Kpɛkun ɔ seman kɛ i ndɛ liɛ ng’ɔ kan’n, i su yɛ ɔ ka-ɔ. Sanngɛ kɛ ɔ́ kán ndɛ’n, ɔ kɛn i aɲinyiɛ su. Kpɛkun kɛ i wiengu’m bé kán ndɛ’n, ɔ sie i su kpa. Asa ekun’n, ndɛ kwlaa ng’ɔ́ kán’n, ɔ taka Ɲanmiɛn ndɛ’n su. Kpɛkun ɔ nanti afɔtuɛ nga ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ man be’n, be su. (Mat. 24:45-47) Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m bé yó aɲia mɔ blɛ sɔ nun’n, be bu be wiengu sran yɛ be kan ndɛ’n aɲinyiɛ su’n, Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n man be. Ɔ maan be kwla fa ajalɛ kpa naan aniaan’m b’a ɲan su ye.—Zak. 3:17, 18.

MAAN E BU ANIAAN NGA BE NIN-A JAMAN BLA ANNZƐ BIAN’N BE SRAN

7. ?Wafa sɛ yɛ Zezi buli be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n niɔn?

7 Andɛ’n, e asɔnun’m be nun’n, aniaan wie’m b’a ja bla annzɛ bian, yɛ be nun wie’m be le ba. Wie’m be kusu be nin-a jaman bla annzɛ bian. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu aniaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n niɔn? I lɛ nun’n, ɔ fata kɛ e bu be wun akunndan kunngba nga Zezi buli’n wie. I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, w’a jaman bla, yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli i junman ng’ɔ bɛli i dilɛ’n i su kpa. W’a seman kɛ saan fii Klisifuɛ’m be ja bla annzɛ bian annzɛ kusu nán be ja bla annzɛ bian. Sanngɛ i ndɛ liɛ ng’ɔ kannin’n yɛle kɛ Klisifuɛ wie’m be klun klo su be kwla fa ajalɛ kɛ be jaman bla annzɛ bian. (Mat. 19:11, 12) Zezi buli be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sran. Kpɛkun w’a seman le kɛ be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be ti kpa tra be. Asa ekun’n, w’a seman kɛ kɛ mɔ be leman bian annzɛ bla ti’n, like kpa wie su sin be sin.

8. ?Kɛ nga 1 Korɛntifuɛ Mun 7:7-9 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Pɔlu wlali Klisifuɛ’m be fanngan kɛ be yo-ɔ?

8 Kɛ Zezi sa’n, akoto Pɔlu kusu w’a jaman bla. Sanngɛ w’a seman le kɛ bla annzɛ bian jalɛ’n ti like tɛ. Ɔ si kɛ sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fɛ i sɔ ajalɛ liɛ’n niɔn. Sanngɛ ɔ wlali Klisifuɛ’m be fanngan kɛ sɛ be nian naan be kwla yo kɛ i sa’n, maan be yo sɔ. (An kanngan 1 Korɛntifuɛ Mun 7:7-9 nun.) Asa ekun’n, Pɔlu w’a seman kɛ be nga be le bla annzɛ bian’n be ti kpa tra be nga be leman wie’n. I kpa bɔbɔ’n, ɔ nin Timote mɔ atrɛkpa’n w’a jaman bla kɛ i sa’n be dili junman likawlɛ. * (Fp. 2:19-22) Ɔ maan nán e se kɛ, kɛ mɔ aniaan bian kun leman bla’n ti’n, ɔ kwlá diman asɔnun’n nun junman wie mun. Annzɛ kɛ m’ɔ le bla’n ti’n, ɔ kwla di asɔnun’n nun junman wie’m be kpa.—1 Kor. 7:32-35, 38.

9. ?Ndɛ benin yɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n kun kɛnnin i aja’n nin be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be su-ɔ?

9 Kɛ nga e fa wunnin i lɛ’n sa’n, i Zezi-o, i Pɔlu-o, be nun wie fi w’a seman kɛ saan fii Klisifuɛ’m be ja bla annzɛ bian annzɛ kusu be ka lɛ. ?Ndɛ benin yɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n kun kɛnnin i aja’n nin be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be su-ɔ? Afuɛ 2012 Ɔktɔblu 1 Sasafuɛ Tranwlɛ’n blɔfuɛ nun liɛ’n seli kɛ: “Sɛ y’a ja bla annzɛ bian-o, sɛ y’a jaman wie-o, i kwlaa fin Ɲanmiɛn. [...] Zoova kunndɛman kɛ kɛ mɔ aniaan wie’m be nin-a jaman bla annzɛ bian’n ti’n, i sɔ’n kun be ɲannzuɛn annzɛ be wla bo be wun.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ e bu aniaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n, be sran.

?Sɛ e waan é klé kɛ e bu be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sran’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e yo-ɔ? (An nian ndɛ kpɔlɛ 10 nun.)

10. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu aniaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sran-ɔn?

10 ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu aniaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sran-ɔn? Nán e wla fi su kɛ aniaan wie’m be bɔbɔ be fali ajalɛ kɛ be jaman bla annzɛ bian. Wie’m be kusu be kunndɛ kɛ bé já wie, sanngɛ be nin-a ɲanman wie. Wie’m be liɛ’n, be yi annzɛ be wun’n wuli. Sɛ aniaan sɔ’m be nun wie’m be o e asɔnun’n nun’n, ɔ fataman kɛ e ko usa be sa nga ti yɛ be nin-a jaman bla annzɛ bian’n. Asa ekun’n, nán e se kɛ é kúnndɛ wie é mán be. I yo, aniaan kun kwla se e kɛ e kunndɛ bla annzɛ bian e mɛn i. ?Sanngɛ sɛ w’a seman e sɔ naan e bɔbɔ e fɛ i sɔ ajalɛ’n, ɔ su yoman aniaan’n i kɛnsrɛn yɛ ɔ o lɛ-ɔ? (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13) Siɛn’n, maan e fa e ɲin e sie i ndɛ nga aniaan wie mɔ be nin-a jaman bla annzɛ bian be kannin’n, i su.

11-12. ?Sɛ y’a nianman e wun su’n, ngue yɛ e kwla yo m’ɔ kwla bubu aniaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sa sin-ɔn?

11 Akpasua sunianfuɛ kun m’ɔ nin-a jaman bla’n mɔ kusu ɔ si i junman’n i di kpa’n, ɔ seli kɛ kɛ sran kun nin-a jaman bla annzɛ bian’n ɔ ɲan su ye dan. Ɔ seli ekun kɛ ɔ ju wie’n, aniaan wie mɔ be waan bé úkɛ i naan ɔ ja bla’n, be usɛ i kɛ: “?Ngue ti yɛ a nin-a jaman bla yɛ?” Kɛ be usɛ i sɔ’n, ɔ bubu i sa sin. Aniaan bian kun ekun liɛ’n, ɔ di junman Betɛli kun nun. Ɔ seli kɛ: “Aniaan wie’m be bu i kɛ be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be yo annvɔ naan ɔ fata kɛ be si be aunnvuɛ. Be yo sɔ lele maan ɔ yo ɔ kɛ, kɛ a nin-a jaman bla annzɛ bian’n ɔ ti kɛ trɔ nɔnnin wie yɛ w’a sua sa.”

12 Aniaan bla kun m’ɔ nin-a jaman bian’n m’ɔ di junman Betɛli kun nun’n seli kɛ: “Aniaan wie’m be bu i kɛ be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n, be ngba be su kunndɛ sran bé jɛ́ i. Asa ekun’n, be bu i kɛ kɛ be nin be wiengu’m be yia’n, blɛ sɔ’n nun’n be kunndɛ sran nga bé jɛ́ i’n. Cɛn kun’n, n ɔli Betɛli junman wie dilɛ nvle kun nun. Cɛn nga n juli lɔ’n, i nnɔsua nun’n ɔ fata kɛ e wɔ aɲia bo. Aniaan bla ng’ɔ sikeli min’n, ɔ seli min kɛ sɛ e ju aɲia’n bo lɔ’n, ɔ́ fá aniaan bian nɲɔn mɔ e nin be ti mangu’n ɔ́ klé min. Ɔ seli min kɛ nán kɛ ɔ su kunndɛ bian man min ti-ɔ. Sanngɛ kɛ e juli aɲia’n bo lɔ cɛ’n, ɔ fali min ɔli aniaan sɔ’m be wun lɔ trele. I sɔ’n yoli min nin aniaan nɲɔn sɔ mun e kɛnsrɛn.”

13. ?Wan’m be ayeliɛ yɛ ɔ wlali aniaan bla kun i fanngan-ɔn?

13 Aniaan bla uflɛ m’ɔ nin-a jaman bian’n m’ɔ di junman Betɛli kun nun’n seli kɛ: “N si atin bofuɛ wie mɔ be nin-a jaman bla annzɛ bian-ɔn. Aniaan sɔ’m be yo ninnge mun ngwlɛlɛ su, yɛ be fa be ɲin be sie i like nga be kunndɛ kɛ bé yó’n su kpa. Be tu be klun be uka be wiengu mun, yɛ be di aklunjuɛ. Nanwlɛ, be uka asɔnun’n nunfuɛ’m be kpa. Be nin be nga b’a ja bla annzɛ bian’n be nanti klanman. Be seman kɛ kɛ mɔ be nin-a jaman bla annzɛ bian’n ti’n, be ti kpa tra be wiengu mun. Asa ekun’n, be seman kɛ kɛ mɔ be leman bian annzɛ bla annzɛ kusu be leman ba’n ti’n, be kwlá diman aklunjuɛ.” Nanwlɛ, kɛ asɔnun’n nun’n, aniaan’m be klo be wiengu, kpɛkun be bu be wiengu sran’n, i sɔ’n yo ɲɛnmɛn dan. Afin be nun wie fi i ɲin blomɛn i wiengu wun annzɛ ɔ bumɛn i kɛ ɔ ti kpa trɛ i wiengu. Ɔ maan be kwlaa be wun kpaja be.

14. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be sran-ɔn?

14 Kɛ e fa e ɲin e sie i e niaan nga be nin-a jaman bla annzɛ bian’n be nzuɛn kpa’n su’n, mɔ e faman e ɲin e siemɛn i bian annzɛ bla mɔ be nin-a jaman wie’n i su’n, i sɔ’n yo be fɛ kpa. Nán maan bian annzɛ bla mɔ be nin-a jaman wie’n ti’n, be yo e annvɔ. Sanngɛ Ɲanmiɛn mɔ be su i kpa’n ti’n, e yo be mo. Sɛ e yo sɔ’n, e niaan sɔ’m be su seman be wun le kɛ ‘e mianman be wun.’ (1 Kor. 12:21) Sanngɛ bé wún i wlɛ kɛ e bu be sran naan kɛ be o e asɔnun’n nun’n, i sɔ’n yo e fɛ dan.

MAAN E BU BE NGA BE SUAN E ANIƐN’N I KANLƐ’N BE SRAN

15. ?Ajalɛ benin yɛ aniaan wie’m be fali-ɔ?

15 Le nɲɔn nga nun’n, aniaan kpanngban kpa be fali ajalɛ kɛ bé súan aniɛn wie mun naan b’a kwla bo jasin fɛ’n b’a kle sran kaka. I sɔ’n ti’n, be kpɔcili ninnge wie mun. Aniaan sɔ’m be klun klo su be jasoli asɔnun nga i nunfuɛ’m be kan be klɔ aniɛn’n be nun, kpɛkun be ɔli asɔnun nga i nunfuɛ’m be kan aniɛn uflɛ mɔ be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n, i nun. (Yol. 16:9) Be fɛli i sɔ ajalɛ naan bé sú Zoova kpa trá laa’n. Kannzɛ aniɛn uflɛ kanlɛ’n leman ba’n, sanngɛ be mian be ɲin be uka asɔnun nga be o be nun’n be nunfuɛ’m be kpa. Kɛ mɔ be yi nzuɛn kpakpa wie’m be nglo mɔ be si ninnge wie’m be yo’n ti’n, be uka aniaan mun naan b’a su Zoova kpa. Kɛ aniaan sɔ’m be o e asɔnun’m be nun’n, i sɔ’n yo e fɛ kpa.

16. ?Ngue su yɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be jran naan b’a sie aniaan bian kun asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ-ɔ?

16 Sɛ aniaan bian kun m’ɔ suan e aniɛn’n i kanlɛ’n wo e asɔnun’n nun’n, ɔ fataman kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be se kɛ kɛ m’ɔ kanman e aniɛn’n i kpa’n ti’n, be siemɛn i asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ. Afin nɛ́n i sɔ’n su yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ be jran naan b’a fɛ i sɔ ajalɛ’n niɔn. Ndɛ nga Biblu’n kan’n i su yɛ ɔ fata kɛ be jran naan b’a fɛ i sɔ ajalɛ’n niɔn.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tit. 1:5-9.

17. ?Kosan benin mun yɛ be nga be kɔ nvle uflɛ nun’n be kwla usa be wun-ɔn?

17 Sa wie ti’n, Klisifuɛ wie mun nin be awlobofuɛ’m be tu be nvle’n nun be ko tran nvle uflɛ nun. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, kɛ ba’m be kɔ suklu’n, aniɛn nga be kɛn i nvle sɔ’n nun’n yɛ be suɛn i lɔ-ɔ. Asa ekun’n, siɛ nin niɛn’m be suan aniɛn sɔ’n wie naan b’a kwla ɲan junman. Sɛ asɔnun nga i nunfuɛ’m be kan be klɔ aniɛn’n i wie o nvle sɔ’n nun’n, be kwla usa be wun kɛ: ?Asɔnun sɔ’n nun yɛ ɔ fata kɛ e wɔ-ɔ? ?Annzɛ asɔnun nga i nunfuɛ’m be kan nvle nga e o nun’n i aniɛn’n i nun yɛ ɔ fata kɛ e wɔ-ɔ?

18. ?Kɛ nga Galasifuɛ Mun 6:5 fa kan’n sa’n, sɛ awlobo kpɛn kun fa ajalɛ kun’n ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

18 Awlobo kpɛn’n * yɛ ɔ fata kɛ ɔ kle asɔnun nga i awlobofuɛ’m bé kɔ́ nun’n niɔn. Ɔ maan ɔ fata kɛ ɔ nian nun fa ajalɛ ng’ɔ kwla yo i awlobofuɛ’m be kwlaa be ye’n. (An kanngan Galasifuɛ Mun 6:5 nun.) Sɛ awlobo kpɛn kun fa ajalɛ kun’n, ɔ fataman kɛ e kɛn i wun ndɛ tɛ. Sanngɛ sɛ ɔ nin i awlofuɛ’m be ba e asɔnun’n nun’n, maan e sɔ be nun klanman, yɛ e kle be kɛ e klo be.—Rɔm. 15:7.

19. ?Ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ awlobo kpɛn kun srɛ Zoova yɛ ɔ bu akunndan kpa ka naan w’a fa-ɔ?

19 Siɛ nin niɛn wie’m be nin be mma’m be kɔ asɔnun nga i nunfuɛ’m be kan be klɔ aniɛn’n, i nun. Sanngɛ ba’m be timan aniɛn sɔ’n i kpa. Afin kɛ be kɔ suklu’n, nán be klɔ aniɛn’n yɛ be kɛn i lɔ-ɔ. Sanngɛ aniɛn nga be kɛn i nvle nga be o nun’n yɛ be kɛn i lɔ-ɔ. Ɔ maan ba’m be wunman ndɛ nga be kɛn i aɲia’m be bo lɔ’n, i wlɛ kpa. I sɔ’n ti’n, be kwlá kɔman be ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ nun. Sɛ awlobo kpɛn kun sie i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ bu i su akunndan kpa yɛ ɔ srɛ Zoova naan ɔ mɛn i ngwlɛlɛ. I liɛ’n, ɔ́ wún like trele ng’ɔ kwla yo naan ba’m b’a fa be wun b’a mantan Zoova nin aniaan’m be kpa’n. Wie liɛ’n, siɛ nin niɛn’m be kwla se kɛ bé klé be mma’m be klɔ aniɛn’n i kanlɛ naan be wun aɲia’m be bo lɔ ndɛ’m be wlɛ kpa. Annzɛ kusu be kwla se kɛ bé kɔ́ asɔnun nga i nunfuɛ’m be kan aniɛn nga be mma’m be ti i kpa’n i nun. I kwlaa yoli-o, ɔ fata kɛ asɔnun nga awlobo kpɛn’n seli kɛ be wɔ nun’n, i nunfuɛ’m be sɔ be nun klanman, yɛ be yo maan be wun kpaja be.

?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu aniaan nga be su suan aniɛn wie’n be sran-ɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 20 nun.)

20. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu aniaan nga be su suan aniɛn wie’n be sran-ɔn?

20 Kɛ nga e fa wunnin i lɛ’n sa’n, sa wie’m be ti’n, aniaan wie’m be mian be ɲin be suan aniɛn wie’m be kanlɛ. Kɛ mɔ be timan aniɛn sɔ’n i kpa’n ti’n, be klun ndɛ kanlɛ kwla yo kekle man be. Sanngɛ sɛ e faman e ɲin e siemɛn i aniɛn mɔ be simɛn i kan’n su’n, é wún i wlɛ kɛ be klo Zoova naan be kunndɛ kɛ bé sú i kpa. Ɔ maan, é kló be trá laa’n kpɛkun e su seman kɛ kɛ mɔ be kanman e aniɛn’n i kpa’n ti’n, ‘e mianman be wun’ e asɔnun’n nun.

ZOOVA BU E KWLAA E SRAN

21-22. ?Ngue yɛ Zoova maan e tinuntinun e le i-ɔ?

21 Zoova maan e tinuntinun e le like kun e yo i asɔnun’n nun. I sɔ’n ti’n, é lɛ́ i ase lele. Ɔ maan i yasua-o, i bla-o, be nga be nin-a jaman bla annzɛ bian-o, be nga b’a ja wie-o, i bakan-o, i kpɛnngbɛn-o, be nga be su suan aniɛn uflɛ-o, maan e kwlakwla e wun i wlɛ kɛ e mian e wiengu wun yɛ Zoova bu e kwlaa e sran.—Rɔm. 12:4, 5; Kol. 3:10, 11.

22 E wunnin i kɛ Pɔlu fali klɔ sran wunnɛn’n i su sunnzun ase mannin Klisifuɛ’m be afɔtuɛ wie mun. Maan e kwlakwla e mian e ɲin e nanti afɔtuɛ sɔ’m be su. Sɛ e yo sɔ’n, é kwlá úka e niaan mun naan b’a su Zoova kpa. Asa ekun’n, é kló be yɛ é bú be sran titi.

JUE 90 Maan e wla e wiengu’m be fanngan

^ ndɛ kpɔlɛ 5 Zoova i sufuɛ’m be ti wafawafa, yɛ be di junman fanunfanun asɔnun’n nun. Like suanlɛ nga wá úka e naan y’a wun like nga ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e bu aniaan kwlaa nga be o e asɔnun’n nun’n be sran’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 8 E kwlá dimɛn i nanwlɛ trele sa kɛ Timote w’a jaman bla le.

^ ndɛ kpɔlɛ 18 Awlobo kpɛn nga e kɛn i ndɛ wa’n, ɔ kwla yo aniaan bian kun annzɛ kusu ɔ kwla yo aniaan bla kun mɔ i wun’n suman Zoova’n.