1. ¿Tiʼ t-ximbʼetz Jehová at tiʼj teyele junjun qe?

NIM toklen teyele junjun qe toj twitz Jehová ex kʼujlaʼn qoʼ tuʼn. Maske junxitl aqʼuntl in bʼant tuʼn teyele junjun qe, qkyaqilx nim qoklen ex in bʼaj qonin qibʼ. In nonin apóstol Pablo qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj jlu. ¿Alkye tten?

2. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Efesios 4:16, ¿tiquʼn bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn kyoklen txqantl ex tuʼn tbʼaj qonin qibʼ qxolx?

² Ik tzeʼn in tzaj tyekʼin texto jatumel xjatz xnaqʼtzbʼil lu, tqʼama apóstol Pablo qa mlay kubʼ qximen jlu tiʼj juntl erman: «Mintiʼ tajbʼena weye» (1 Cor. 12:21). Tuʼn tten mujbʼabʼil qxol kyukʼil erman, bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn kyoklen ex tuʼn tbʼaj qonin qibʼ qxolx (kjawil uʼjit Efesios 4:16). Qa at mujbʼabʼil qxolx, in chʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj ex in kubʼ qnaʼn qa kʼujlaʼn qoʼ.

3. ¿Tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

³ ¿Alkye tten jaku kubʼ qyekʼin qa in nok qqʼoʼn kyoklen erman? Toj xnaqʼtzbʼil lu, tnejel kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku kubʼ kyyekʼin ansyan qa in nok kyqʼoʼn kyoklen junjuntl ansyan. Yajxitl, kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku kubʼ qyekʼin qa in nok qqʼoʼn kyoklen ermano ex ermana naʼmx kykubʼ mojeʼ. Ex te mankbʼil, qo yolil tiʼj tzeʼn jaku tzʼok qqʼoʼn kyoklen qeju mintiʼxix in bʼant qyol kyuʼn.

4. ¿Alkye consej in kanet quʼn toj Romanos 12:10 bʼaʼn tuʼn t-xi kybʼiʼn ansyan?

⁴ Kykyaqil ansyan in xi qʼoʼn kyoklen tuʼn tonbʼil xewbʼaj xjan. Ex teyele junjun in bʼant junxichaq tbʼanel aqʼuntl kyuʼn (1 Cor. 12:17, 18). Bʼalo ateʼ junjun tzma in che ok te ansyan ex mintiʼxix kyojtzqibʼil kyiʼj junjun tiʼchaq, atzun junjuntl mlay bʼant nim tiʼchaq kyuʼn tuʼnju ma che tijen moqa tuʼnju yabʼ qe. Pero ni jun ansyan kbʼel t-ximen jlu kyiʼj qe tukʼil: «Mintiʼ tajbʼena weye». Sino mas bʼaʼn tuʼn t-xi kybʼiʼn consej tqʼama apóstol Pablo toj Romanos 12:10 (uʼjinktza).

5. ¿Alkye tten in nok kyqʼoʼn ansyan kyoklen junjuntl ansyan ex tiquʼn bʼaʼn tuʼn tbʼant jlu kyuʼn?

⁵ Kbʼel kyyekʼin ansyan qa in nok kyqʼoʼn kyoklen junjuntl ansyan aj tok kyqʼoʼn kywiʼ tiʼj kyyol. Ex mas nim toklen jlu aj tok kychmon kyibʼ tuʼn kyyolin kyiʼj tiʼchaq nim toklen. ¿Tiquʼn? Qqʼonk qwiʼ tiʼjju tqʼama uʼj Aju Xqʼuqil te 1 te octubre te 1988: «Bʼaʼn tuʼn tel kynikʼ ansyan tiʼj qa jaku tzʼajbʼen xewbʼaj xjan tuʼn Jesús tuʼn t-xi tqʼoʼn tnabʼil alkyexku ansyan at kyxol kʼloj ansyan tuʼn t-xi tqʼamaʼn jun taqikʼ Tyol Dios at toklen tukʼilju in che yolin tiʼj moqa tiʼj jun tiʼ nim toklen in kubʼ kyximen (Hechos 15:6-15). Nya oʼkx jun ansyan in xi kʼamonte xewbʼaj xjan toj [jun kʼloj ansyan]».

6. a) ¿Tiʼ jaku tzʼonin kyiʼj ansyan tuʼn kyaqʼunan toj mujbʼabʼil? b) ¿Alkye tten in nonin jlu kyiʼj erman?

⁶ Qa in nok tqʼoʼn jun ansyan kyoklen junjuntl ansyan, mlay tzʼok tilil tuʼn tuʼn tyolin tnejel tkyaqil maj kyoj chmabʼil in che ok kyuʼn ansyan. Nya oʼkx te kyolil kywitz txqantl ansyan ex mlay kubʼ t-ximen qa toj tumel tkyaqilju in xi tqʼamaʼn. Sino toj tumel kxel tqʼamaʼn aju in kubʼ t-ximen ex kʼokel tqʼoʼn twiʼ tiʼjju tzul kyqʼamaʼn txqantl. Ex aju mas nim toklen, kxel tqʼoʼn ambʼil tuʼn kykubʼ xnaqʼtzet nabʼil ateʼ toj Tyol Dios ex kʼokel lepeʼ tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn «majen in  bʼant taqʼun [...] ex at tnabʼl» (Mat. 24:45-47). Aj t-xi kybʼinchaʼn ansyan kyiʼj tiʼchaq tukʼil kʼujlabʼil ex aj tok kyqʼoʼn kyoklen kyxolx, in ten xewbʼaj xjan kyxol ex in nonin kyiʼj tuʼn tkubʼ kyximen alkye mas jaku tzʼonin kyiʼj erman (Sant. 3:17, 18).

7. ¿Alkye t-ximbʼetz Jesús ten kyiʼj qeju naʼmxtoq kykubʼ mojeʼ?

⁷ Kyoj kʼloj okslal, nya oʼkx ateʼ qeju o che kubʼ mojeʼ ex qeju at kykʼwal, sino ax ikx ateʼ nim ermano ex ermana naʼmx kykubʼ mojeʼ. ¿Tiʼ qximbʼetz ktel kyiʼj erman lu? Qo xnaqʼtzan tiʼjju tqʼama Jesús kyiʼj qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ. Tej tten tzalu twitz Txʼotxʼ, ok tqʼoʼn twiʼ tiʼj tajbʼebʼil te Jehová toj tkyaqil ambʼil ex mintiʼ kubʼ mojeʼ. Mintiʼ xi t-xnaqʼtzaʼn qa iltoq tiʼj tuʼn kykubʼ mojeʼ okslal moqa tuʼn kykyaj ten kyjunalx. Noqtzun tuʼnj, tqʼama qa ateʼ junjun kbʼel kyximen tuʼn miʼn kykubʼ mojeʼ (Mat. 19:11, 12). Ok tqʼoʼn Jesús kyoklen qeju naʼmxtoq kykubʼ mojeʼ, ex mintiʼ kubʼ t-ximen qa nya nim kyoklen moqa atxtoq jun tiʼ atx taj kye.

8. Ik tzeʼn tqʼama Pablo toj 1 Corintios 7:7 a 9, ¿alqiʼj bʼaʼn tuʼn kyximen okslal?

⁸ Ik tzeʼn te Jesús, ax ik te apóstol Pablo mintiʼ kubʼ mojeʼ tej tajbʼen te Dios. Mintiʼ tqʼama qa nya bʼaʼn tuʼn kykubʼ mojeʼ okslal. Bʼiʼntoq tuʼn qa teyele junjun kbʼel t-ximen jlu. Maske ikju, xi tqʼamaʼn kye okslal tuʼn kyximen tiʼj tuʼn miʼn kykubʼ mojeʼ tuʼntzun kyajbʼen mas te Jehová (kjawil uʼjit 1 Corintios 7:7-9). Jaku txi qqʼamaʼn qa ok tqʼoʼn Pablo kyoklen qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ. Axpe ikx, naʼmxtoq tkubʼ mojeʼ Timoteo tej tajbʼen tuʼn apóstol Pablo tuʼn t-xi tbʼinchaʼn junjun aqʼuntl nim toklen (Filip. 2:19-22). * Tuʼntzunju, nya toj tumel tuʼn tkubʼ qximen qa mas xnaqʼtzaʼn maj jun erman tuʼnju o kubʼ mojeʼ moqa tuʼnju naʼmx tkubʼ mojeʼ (1 Cor. 7:32-35, 38).

9. ¿Tiʼ jaku qqʼama kyiʼj qeju o che kubʼ mojeʼ ex kyiʼj qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ?

⁹ Mintiʼ xi t-xnaqʼtzaʼn Jesús ex apóstol Pablo qa il tiʼj tuʼn kykubʼ mojeʼ okslal moqa tuʼn miʼn kykubʼ mojeʼ. Qa ikju, ¿tiʼ jaku qqʼama kyiʼj qeju o che kubʼ mojeʼ ex kyiʼj qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ? Tzaj  tchikʼbʼaʼn uʼj Aju Xqʼuqil te 1 te octubre te 2012 jlu: «Qa ma kubʼ mojeʼ jun okslal moqa miʼn, jun oyaj jlu tuʼn Dios. [...] Qa mintiʼ ma kubʼ mojeʼ jun okslal, mintiʼ in kubʼ t-ximen Jehová qa bʼisbʼajil jlu moqa chʼixbʼajilxix». Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn kyoklen qeju erman naʼmx kykubʼ mojeʼ.

10. ¿Tzeʼn jaku kubʼ qyekʼin qa in nok qqʼoʼn kyoklen qeju erman naʼmx kykubʼ mojeʼ?

¹⁰ ¿Tzeʼn jaku kubʼ qyekʼin qa in nok qqʼoʼn toklen kyximbʼetz qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ ex aju in nikʼ kyiʼj? Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa ateʼ junjun erman o kubʼ kyximen tuʼn miʼn kykubʼ mojeʼ. Ateʼ junjuntl kyaj tuʼn kykubʼ mojeʼ, pero naʼmx tkanet jun erman kyuʼn. Atzun junjuntl, bʼalo o kyim kyukʼil. Noq tiʼxku in bʼaj kyiʼj, mintiʼ tuʼn t-xi qqanin kye tiquʼn naʼmx kykubʼ mojeʼ nix tuʼn t-xi qqʼamaʼn kye qa jaku qo onin kyiʼj tuʼn tkanet jun kyukʼil. Ax tok, ateʼ junjun jaku tzaj kyqanin onbʼil qe. Pero qa mintiʼ ma tzaj kyqanin qe, bʼaʼn tuʼn qximen tiʼj tiʼ jaku kubʼ kynaʼn qa ma txi qqʼamaʼn kye tuʼn qonin kyiʼj (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13). Qo xnaqʼtzan tiʼjju o kyqʼama junjun erman naʼmx kykubʼ mojeʼ.

11, 12. Maske nya qaj, ¿tzeʼn jaku tzaj qiʼn bʼis kyiʼj qeju naʼmx kymojeʼ?

¹¹ In kubʼ t-ximen jun ansyan in bʼet kyojele Ja te Chmabʼil ex in bʼant tbʼanel aqʼuntl tuʼn qa mas tbʼanel tuʼn tten tjunalx. Pero in tzaj tqʼamaʼn qa at maj in tzaj tbʼis aj t-xi kyqanin junjun erman te tiquʼn naʼmx tkubʼ mojeʼ, maske oʼkx kyaj tuʼn tok kybʼiʼn. In tzaj tqʼamaʼn juntl ermano naʼmx tkubʼ mojeʼ jlu, aju in ajbʼen toj jun ninja qʼil twitz aqʼuntl: «At maj in kubʼ nnaʼne qa in tzaj kylastmi erman kyiʼj qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ, tuʼnju in kubʼ kyximen qa jun iqtz jlu ex nya jun oyaj».

¹² Jun ermana naʼmx tkubʼ mojeʼ ex in najbʼen toj Betel, in tzaj tchikʼbʼaʼn jlu: «Ateʼ junjun erman in kubʼ kyximen qa kyaj qeju naʼmx kykubʼ mojeʼ tuʼn kymojeʼ moqa in kubʼ kyximen qa jaku kanet jun kyukʼil kyoj chmabʼil in che ok tuʼn qtzalaj jun rat. Toj jun maj, in xi samaʼne bʼinchal jun aqʼuntl toj juntl tnam ex tej npone, attoq chmabʼil toj qonikʼen aju. Tzaj tqʼamaʼn ermana jatumel in kyaj tene qa attoq kabʼe kuʼxun ax kyabʼqʼi ik ttzeʼn weye jatumel in nok tchmon tibʼ. Tqʼama qa nyatoq taj tuʼn ttzaj tjyoʼn jun wukʼile, pero noq oʼkx tej qokxe toj Ja te Chmabʼil, xi tjukʼuʼn nqʼabʼe ex in xi tiʼne kyukʼil kabʼe qʼa otoq tqʼama. ¡Qoxele tzaj qchʼixwiye!».

13. ¿Tiʼ onin tiʼj jun ermana naʼmx tkubʼ mojeʼ?

¹³ Juntl ermana naʼmx tkubʼ mojeʼ ex in najbʼen toj Betel, in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Ojtzqiʼn kywitz junjun precursor wuʼne ex naʼmx kykubʼ mojeʼ, aqeju at jun tbʼanel kyximbʼetz, ojtzqiʼn kyuʼn tiʼ kyaj tuʼn tbʼant kyuʼn, in che onin kyiʼj erman ex in che tzalaj. Mintiʼ in kubʼ kyximen qa mas nim kyoklen moqa mintiʼ kyoklen noq tuʼnju naʼmx kykubʼ mojeʼ ex mintiʼ kykʼwal». Tbʼanel aj qten kyxol erman jatumel in nok qʼoʼn qoklen, mintiʼ in tzaj kylastmi qiʼj, mintiʼ in tzaj loʼchj tiʼj kykʼuʼj, mintiʼ in nel qʼiʼn toklen jun ex mintiʼ in jaw nimsaʼn juntl. Kykyaqilx in nok kykʼujlan kyibʼ.

14. ¿Tzeʼn in kubʼ qyekʼin qa in nok qqʼoʼn kyoklen ermano naʼmx kykubʼ mojeʼ?

¹⁴ Tbʼanel in nela toj kywitz ermano naʼmx kykubʼ mojeʼ qa ma tzʼok qqʼoʼn kyoklen tuʼnju ateʼ tbʼanel kymod ex nya  tuʼn qyolin kyiʼj. Miʼn tzaj qlastmi kyiʼj tuʼnju naʼmx kymojeʼ. Mas bʼaʼn qa ma tzʼok qqʼoʼn kyoklen tuʼnju kukx in che ajbʼen te Jehová. Qa ma bʼant jlu quʼn, mlayx kubʼ kynaʼn qa in xi qqʼamaʼn jlu kye: «Mintiʼ tajbʼena weye» (1 Cor. 12:21). Iktzun tten kʼelel kynikʼ tiʼj qa in nok qqʼoʼn kyoklen toj kʼloj okslal.

15. ¿Tiʼ chʼixpubʼil o bʼant kyuʼn junjun erman tuʼn kyajbʼen mas te Jehová?

¹⁵ Kyoj qeju abʼqʼi tzma in che ikʼ, ateʼ nim erman o kubʼ kyximen tuʼn tbʼant juntl yol kyuʼn tuʼntzun kyajbʼen mas te Jehová. Tuʼn jlu o bʼant junjun chʼixpubʼil kyuʼn. O cheʼx ajbʼel toj juntl kʼloj okslal jatumel mintiʼ in che yolin erman tiʼj kyyol (Hech. 16:9). Teyele junjun kbʼel t-ximen jlu. Maske in xi tiʼn ambʼil tuʼn tbʼant kyyolin tiʼj akʼaj yol, in che onin kyiʼj erman tuʼnju at tbʼanel kymod ex ojtzqiʼn junjun tiʼchaq kyuʼn. Tuʼntzunju, nim toklen onbʼil in tzaj kyqʼoʼn.

16. ¿Alqiʼj in che ok lepeʼ kʼloj ansyan aj tkubʼ ximet tuʼn t-xi qʼet toklen jun erman?

¹⁶ Nya toj tumel qa mintiʼ ma txi kyqʼamaʼn kʼloj ansyan tuʼn tok jun erman te ansyan moqa te onil kye ansyan noq tuʼnju naʼmx tbʼant tyolin toj yol in che yolin erman tiʼj. Aj tkubʼ ximet qa kxel qʼet toklen jun erman, atz in che ok lepeʼ ansyan kyiʼj requisito in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios kye ansyan ex onil kye ansyan ex nya tiʼjju qa in bʼant yol tuʼn (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9).

17. ¿Tiʼ kbʼel kyximen ja xjal o cheʼx anqʼil toj juntl tnam?

¹⁷ Ateʼ junjun ja xjal o cheʼx klol kyibʼ toj juntl tnam moqa o cheʼx aqʼunal. Bʼalo in cheʼx kykʼwal toj jun tja xnaqʼtzbʼil toj yol in najbʼen toj tnam. Ax ikx, il-lo tiʼj tuʼn tbʼant yol lu kyuʼn tatbʼaj tuʼn tkanet kyaqʼun. Pero qo ximen tiʼj qa at jun Ja te Chmabʼil moqa jun grupo toj yol in che yolin tiʼj, ¿alkye kʼloj okslal che xeʼl toj? ¿Toj kye kyyol moqa toj yol in yolinjtz toj tnam?

18. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Gálatas 6:5, ¿tzeʼn in kubʼ qyekʼin qa in nok qqʼoʼn toklen aju in kubʼ t-ximen wibʼaj toj ja?

¹⁸ A wibʼaj toj ja kbʼel ximente toj alkye kʼloj okslal che xeʼl. Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn t-ximen tiʼj alkye mas bʼaʼn kye toj tja (kjawil uʼjit Gálatas 6:5). Tuʼnju teyele junjun at toklen tiʼj jlu, mlay qo yolin tiʼjju kbʼel t-ximen wibʼaj toj ja. Qqʼonk toklen aju kbʼel t-ximen ex bʼaʼn tuʼn tkubʼ qyekʼin qkʼujlabʼil kyiʼj toj tja (Rom. 15:7).

19. ¿Tiʼ kbʼel t-ximen wibʼaj toj ja qa mintiʼ in nel kynikʼ tkʼwal tiʼj yol jatumel in nok kychmon kyibʼ?

¹⁹ Bʼalo ateʼ junjun ja xjal in cheʼx toj jun kʼloj okslal jatumel in yolinjtz kyyol tatbʼaj ex mintiʼ in nel kynikʼ kʼwal tiʼj yol.  ¿Tiquʼn? Tuʼnju in cheʼx toj tja xnaqʼtzbʼil toj yol in yolinjtz toj tnam. Tuʼn jlu, mlaylo tzʼel kynikʼ tiʼj chmabʼil ex mlay che chʼiy toj kyokslabʼil. Qa ikju, nim toklen tuʼn tnaʼn mambʼaj Dios ex tuʼn t-ximen tiʼj tzeʼn jaku tzʼonin kyiʼj tkʼwal tuʼn kyok laqʼeʼ mas ttxlaj Jehová ex kytxlaj erman. Jaku bʼant kabʼe tiʼ tuʼn. Jun, jaku txi kyyekʼin kye kykʼwal tuʼn tbʼant kyyolin toj kyex kyyol moqa jaku cheʼx toj jun kʼloj okslal toj yol in nel kynikʼ kykʼwal tiʼj. Noq tiʼxku kbʼel kyximen, bʼaʼn tuʼn tok qʼoʼn kyoklen kyuʼn erman jatumel che pol.

20. ¿Tzeʼn in nok qqʼoʼn kyoklen qeju in nok tilil kyuʼn tuʼn tbʼant juntl yol kyuʼn?

²⁰ Tuʼn tkyaqilju ma tzʼel qnikʼ tiʼj, nim erman in nok tilil kyuʼn tuʼn tbʼant juntl yol kyuʼn. Bʼalo kwest tuʼn tbʼant kyyolin toj akʼaj yol, pero qa ma ten qpasens kyiʼj, kʼelel qnikʼ tiʼj qa kʼujlaʼn Jehová kyuʼn ex qa kyaj tuʼn kyajbʼen te. Tuʼn jlu kʼokel qqʼoʼn kyoklen tuʼn tkyaqil qkʼuʼj. Mlay kubʼ qximen qa mintiʼ kyajbʼen noq tuʼnju mintiʼxix in bʼant kyyolin toj qyol.

21, 22. ¿Tiquʼn in xi qqʼoʼn chjonte te Jehová?

²¹ In xi qqʼoʼn chjonte te Jehová tuʼnju o tzaj tqʼoʼn jun qoklen toj ttnam. Qa xinaq moqa xuʼj qoʼ, qa o qo kubʼ mojeʼ moqa naʼmx, qa kuʼxun qoʼ moqa ma qo tijen, qa in bʼant-xix qyolin tiʼj jun yol moqa mintiʼ, qkyaqilx nim qoklen toj twitz Jehová ex toj kywitz erman (Rom. 12:4, 5; Col. 3:10, 11).

²² Ma tzʼel qiʼn nim xnaqʼtzbʼil tiʼjju tqʼama apóstol Pablo qa ik tten kʼloj okslal ik tzeʼn qxmilal. Qa ma chex qbʼiʼn xnaqʼtzbʼil lu, kʼonil qiʼj tuʼn t-xi qjyon tumel tuʼn t-xi qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj erman. Iktzun tten kʼelel qnikʼ tiʼj qa at qoklen toj ttnam Jehová.