1. Fikieme Jihova ọ rọ ma omai?

OKE jọ o jariẹ nọ Jihova ọvo ọ jọ uzuazọ. Rekọ o mu oma họ họ. U du gwọlọ nọ ohwo jọ ọ rẹ jọ kugbei re ọ tẹ te wereva ha. Ghele na, Ọghẹnẹ ọ riẹ nọ uzuazọ o rẹ were. Fikinọ Jihova ọ rrọ yoyou, o te mu eware họ ẹma re a wo uzuazọ re.​—Ol. 36:9; 1 Jọn 4:19.

2. Ẹvẹ o jọ Jesu avọ ikọ-odhiwu oma nọ a ruẹ emama Ọghẹnẹ?

² Jihova ọ kake ma Jesu. Kẹsena ọ tẹ rehọ iẹe “ma eware efa kpobi.” (Kọl. 1:16) Eva e were Jesu gaga inọ o lele Ọsẹ riẹ ru iruo. (Itẹ 8:30) Eva e were ikọ-odhiwu re. Fikieme? Keme iraro rai Jihova avọ Jesu a jọ ma eware efa kpobi evaọ odhiwu gbe akpọ. Eme u dhesẹ nọ eva e were rai? “A jẹ koyẹ” nọ Jihova ọ ma otọakpọ na no, yọ u muẹro nọ a jẹ koyẹ ẹsikpobi nọ a ruẹ eware efa nọ Jihova ọ ma unọjọ utọjọ, maero kọ ohwo-akpọ nọ o ro ku emama riẹ họ. (Job 38:7; Itẹ 8:31, ẹme-obotọ) Oware kpobi nọ Jihova ọ ma u dhesẹ nọ o wo uyoyou gbe areghẹ.​—Ol. 104:24; Rom 1:20.

3. Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Kọrint 15:21, 22, uvẹ vẹ idhe ẹtanigbo Jesu u rovie?

³ Jihova ọ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a rẹ rria akpọ owowoma nọ ọ ma na bẹdẹ bẹdẹ. Rekọ fikinọ Adamu avọ Ivi a yoẹme kẹ Ọsẹ oyoyou rai hi, uzioraha gbe uwhu e tẹ raha eware kpobi kuotọ. (Rom 5:12) Eme Jihova o ru  kpahe onana? Ababọ oke oraha, ọ fodẹ oghẹrẹ nọ o ti ro siwi ahwo-akpọ. (Emu. 3:15) Jihova ọ ta nọ o ti vi Ọmọ riẹ ze te ta emọ Adamu avọ Ivi no igbo uzioraha gbe uwhu. Ere o ro rovie uvẹ re ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ gọe ọ sai ru ere, je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.​—Jọn 3:16; Rom 6:23; se 1 Ahwo Kọrint 15:21, 22.

4. Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

⁴ Enọ buobu e sae jọ omai udu kpahe ẹkparomatha nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na. Enọ wọhọ, ẹvẹ ẹkparomatha na ọ te jọ? Kọ ma ti vuhu ahwo mai okenọ a tẹ kpare ae ze? Fikieme ẹkparomatha na ọ te rọ wha evawere se omai? Ẹvẹ ẹkparomatha na o ro dhesẹ nọ Jihova o wo uyoyou, areghẹ, gbe odiri? Joma ta kpahe enọ nana.

5. Fikieme ma gbe ro rẹro nọ a te kpare ahwo na kpobi ze ẹsiẹvo ho?

⁵ Ma bi viẹro nọ oke nọ Jihova ọ te rọ Ọmọ riẹ kpare ahwo buobu gbidi gbidi ziọ uzuazọ na, orọnikọ ọ te kpare aikpobi ẹsiẹvo ho. Ẹvẹ ma rọ ta ere? Keme a tẹ kpare ahwo buobu ziọ otọakpọ na ẹsiẹvo, oria kpobi o sae jọ zighi zighi. Yọ Jihova o re ru eware ere he. Ọ riẹ nọ a te ru eware kpatiẹ ẹsiẹe udhedhẹ o rẹ jọ oria. (1 Kọr. 14:33) Jihova Ọghẹnẹ o dhesẹ areghẹ gbe odiri riẹ via evaọ oghẹrẹ nọ tei te Jesu a rọ rehọ ẹmẹrera ma otọakpọ na gbe eware kpobi nọ i ti fiobọhọ kẹ ohwo-akpọ sae jọ uzuazọ. Epọvo na Jesu o ti dhesẹ areghẹ gbe odiri evaọ oke Esuo Odu-Ikpe riẹ na. Evaọ oke yena, o ti fiobọhọ kẹ ahwo nọ a zọ evaọ ẹmo Amagidọn re a nabe  ruẹrẹ eware họ hẹrẹ ahwo nọ a te kpare no uwhu ze.

6. Wọhọ epanọ o rrọ Iruẹru Ikọ 24:15, u te no enọ i kiẹrẹe no, amono ọfa Jihova ọ te kpare ze?

⁶ Oware nọ o mai wuzou nọ ahwo nọ a zọ evaọ ẹmo Amagidọn a ti ru kẹ enọ a te kpare ze họ, a ti wuhrẹ ai kpahe Uvie Ọghẹnẹ gbe izi riẹ. Fikieme? Keme ahwo buobu nọ a te kparoma no uwhu ze yọ “enọ i kiẹrẹe he.” (Se Iruẹru Ikọ 24:15.) O te gwọlọ nọ a re nwene iruemu rai buobu re a sai wo erere no idhe ẹtanigbo na ze jẹ rria bẹdẹ bẹdẹ. Re ma rọ ẹme Ọghẹnẹ wuhrẹ ima ahwo buobu nana nọ a ri yo kpahe Jihova ẹdẹvo ho na, yọ okolo iruo ho. Kọ ma ti wuhrẹ omomọvo wọhọ epanọ ma bi wuhrẹ ahwo Ebaibol nẹnẹ na? Kọ a te ghale ahwo nọ a kpare ze fihọ ikoko sa-sa re a wuhrẹ ai, kẹsena ae omarai a ve wuhrẹ amọfa nọ a te kpare ze? Oke yena u te te, ma te riẹ. Rekọ oware nọ ma riẹ obọnana họ, re Esuo Odu-Ikpe Jesu o te ti kuhọ yọ “eriariẹ Jihova e . . . vọ otọakpọ na” no. (Aiz. 11:9) Iruo nọ ma ti ru evaọ odu-ikpe yena e te ginẹ kẹ evawere gaga.

7. Fikieme o te rọ gwọlọ nọ idibo Ọghẹnẹ a re wo ororokẹ nọ a ti wuhrẹ enọ a kpare ze na?

⁷ Evaọ oke Esuo Odu-Ikpe Jesu na, o te gwọlọ nọ idibo Jihova kpobi a rẹ gbẹ daoma re a wo uruemu nọ o rẹ were Jihova. Onana u ti ru nọ ma ti ro wo ororokẹ nọ ma ti fiobọhọ kẹ ahwo nọ a te kpare ze re a siobọno eware iyoma nọ a je ru vẹre je koko izi Jihova. (1 Pita 3:8) Ma riẹ nọ enọ a kpare ze na a ti muẹrohọ omaurokpotọ idibo Jihova nọ e be ‘daoma epanọ a re ro wo esiwo,’ a ve ti kuomagbe ai gọ Jihova.​—Fil. 2:12.

8. Fikieme ma sae rọ ta nọ ma ti vuhu ahwo mai nọ a te kpare ze?

⁸ U wo eware jọ nọ e lẹliẹ omai viẹro nọ okenọ ma ti dede ahwo nọ a kpare ze, ma ti vuhu ahwo mai. Wọhọ oriruo, ma tẹ kareghẹhọ ahwo nọ a kpare ze evaọ okenọ u kpemu ma rẹ sae ta nọ Jihova ọ te wariẹ ma ahwo nọ a whu no fihọ oghẹrẹ nọ a jọ vẹre. Ugboma rai gbe ẹmeọta rai e te jọ epanọ e jọ taure a te ti whu, yọ a te kareghẹhọ eware nọ a je roro vẹre. Kareghẹhọ nọ Jesu ọ ta nọ ohwo nọ o whu ọ wọhọ ohwo nọ ọ rrọ owezẹ, gbe nọ ẹkparomatha ọ wọhọ epanọ a rẹ rọwo ohwo no owezẹ ze. (Mat. 9:18, 24; Jọn 11:11-13) Nọ ohwo ọ tẹ rọwo no owezẹ ze, ugboma riẹ gbe uvou riẹ u re nwene he, yọ ọ rẹ kareghẹhọ eware nọ o je roro taure o te ti kiẹzẹ. Wọhọ oriruo, taure a tẹ te kpare Lazarọs ze, o whu te edẹ ene no, yọ ugboma riẹ u muhọ egbo no. Rekọ nọ Jesu ọ kpare iẹe ze, inievo-emetẹ riẹ a vuhu i rie, yọ ọyomariẹ o vuhu i rai re.​—Jọn 11:38-44; 12:1, 2.

9. Fikieme ahwo a gbẹ te nwane rọ jọ gbagba evaọ ugboma gbe iroro ho nọ a te kpare ae ze?

⁹ Jihova ọ ya eyaa nọ ohwo ọvo nọ ọ te rria akpọ ọkpokpọ na nọ ọ te ta nọ, “Mẹ be mọ” ọ te jariẹ hẹ. (Aiz. 33:24; Rom 6:7) Onana u dhesẹ nọ Jihova ọ te kpare ahwo nọ a whu no ze avọ omokpokpọ. Rekọ, orọnọ a te nwane jọ gbagba okioke yena ha. A tẹ rrọ gbagba o sae jọ bẹbẹ re imoni gbe egbẹnyusu rai a vuhu ai. O wọhọ nọ ẹmẹrera ahwo a te rọ gba evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe Kristi na. Nọ odu-ikpe na o te kuhọ no, Jesu o ve ti siobọno isuẹsu na kẹ Ọsẹ riẹ. Oke  yena yọ Uvie na u fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ kpobi zihe ruọ ahwo ọgbagba no, je ru eware efa kpobi nọ Jihova ọ rọ rehọ iẹe mu no.​—1 Kọr. 15:24-28; Evia. 20:1-3.

10. Eme ẹkparomatha na ọ te lẹliẹ owhẹ ru?

¹⁰ Dai roro epanọ eva e te were owhẹ te nọ whọ tẹ ruẹ ahwo ra nọ a kpare ze. Kọ oghọghọ na o te lẹliẹ owhẹ va ruọ ohwẹ manikọ irui-oviẹ i ti no owhẹ aro ze? Kọ whọ te so ole ujiro kẹ Jihova? Oghẹrẹ kpobi nọ o te jọ kẹhẹ, ma riẹ nọ ẹkparomatha na ọ te lẹliẹ owhẹ you Jihova gbe Ọmọ riẹ vi epaọ anwẹdẹ kpobi.

11. Wọhọ epanọ Jesu ọ ta evaọ Jọn 5:28, 29, eme ahwo nọ a ru oreva Ọghẹnẹ a ti wo?

¹¹ Roro kpahe epanọ eva e te were ahwo nọ a kpare ze na te nọ a te siobọno uruemu anwae rai je mu eware nọ e rẹ were Ọghẹnẹ họ eru no. Ahwo nọ a ru ere kpobi a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Rekọ ahwo nọ a rọwo ru oreva Ọghẹnẹ hẹ, Ọghẹnẹ ọ te kẹ ae uvẹ re a raha Aparadase na ha.​—Aiz. 65:20; se Jọn 5:28, 29.

12. Ẹvẹ Jihova ọ te rọ ghale ahwo kpobi nọ a te jọ akpọ ọkpokpọ na?

¹² Nọ Uvie na u te muhọ esuo no, ẹme nọ ọ rrọ Itẹ 10:22 o ti rugba kẹ ahwo Ọghẹnẹ kpobi, onọ o ta nọ: “Oghale Jihova oye u re ru ohwo fe, yọ o re fi edada evuevo bae he.” Jihova ọ te rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ ahwo nọ a gwọlọ ru oreva riẹ re a rọ aro kele Kristi jẹ rọ ẹmẹrera zihe ruọ ahwo ọgbagba. A rẹ rọ efe ọvo kele onana ha. (Jọn 13:15-17; Ẹf. 4:23, 24) Ugboma mai o te ga kẹdẹ kẹdẹ, yọ uruemu mai u ti dhe ewewoma. Akpọ ọ te were kẹhẹ! (Job 33:25) Kọ erere vẹ o re te omai enẹna nọ ma tẹ be hai roro didi kpahe ẹkparomatha na?

13. Ẹvẹ Olezi 139:1-4 u ro dhesẹ nọ Jihova ọ riẹ omai omomọvo, kọ ẹvẹ ẹkparomatha na o ti ro dhesẹ onana via?

¹³ Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, ahwo nọ Jihova ọ te kpare ze na, uruemu nọ a wo vẹre a ti gbe wo, yọ a te kareghẹhọ eware nọ a je roro taure a te ti whu. Eme onana u dhesẹ? U dhesẹ nọ Jihova o you owhẹ te epanọ o bi ro muẹrohọ eware kpobi nọ who bi roro, ẹme kpobi nọ whọ be ta, gbe oware kpobi nọ who bi ru, re otẹrọnọ who whu ọ vẹ kpare owhẹ ze epanọ whọ jọ dẹẹ. Devidi ovie na ọ riẹ epanọ Jihova ọ riẹ omai omomọvo te. (Se Olezi 139:1-4.) Nọ ma riẹ ere na, eme onana o rẹ lẹliẹ omai ru?

14. Ma te roro didi kpahe epanọ Jihova ọ riẹ omai te, ẹvẹ o rẹ lẹliẹ omai jọ?

¹⁴ Ma te roro didi kpahe epanọ Jihova ọ riẹ omai te, ma rẹ ruawa ha. Fikieme? Kareghẹhọ nọ Jihova o you omai gaga. O bi muẹrohọ emamọ iruemu nọ mai omomọvo ma wo. Ọ riẹ eware nọ e via kẹ omai no evaọ uzuazọ nọ o lẹliẹ omai wo oghẹrẹ uruemu jọ. Onana u woma kẹhẹ! Joma roro ho inọ ohwo ọvo ọ riẹ epanọ eware e rrọ kẹ omai hi. Ma riẹ nọ Jihova ọ rrọ kugbe omai ẹsikpobi, kẹdẹ kẹdẹ, yọ ọ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai nọ ma te wo ẹbẹbẹ.​—2 Irv. 16:9.

15. Ẹvẹ ẹkparomatha na o ro dhesẹ nọ Jihova o wo areghẹ?

¹⁵ Ozọ uwhu u re mu ahwo buobu. Ahwo nọ a rrọ akpọ Setan a rẹ rọ onana  guegue ahwo re a ruẹsi vivie egbẹnyusu rai hayo ru oware nọ a riẹ nọ o thọ. Rekọ a maki guegue omai kẹhẹ, oke rai gheghe a be raha. Ma riẹ nọ a tẹ maki kpe omai no dede, Jihova ọ te kpare omai ze. (Evia. 2:10) A rẹ sae fa usu nọ ma wo kugbe Jihova ha. (Rom 8:35-39) Jihova o wo areghẹ kẹhẹ nọ ọ rọ ya eyaa nọ ọ te kpare ahwo nọ i whu no ze! Onana u ru nọ Setan ọ gbẹ sae rọ rehọ ozọ uwhu gele omai no edhere Ọghẹnẹ hẹ. Ẹkparomatha na ọ tẹ jẹ kẹ omai udu nọ ma rẹ rọ gọ Jihova ghelọ oware kpobi nọ o via kẹhẹ.

16. Enọ vẹ u fo nọ whọ rẹ nọ omara, kọ ẹvẹ uyo rai o sae rọ lẹliẹ owhẹ riẹ epanọ who fievahọ Jihova te?

¹⁶ Otẹrọnọ ewegrẹ Jihova a ta nọ a re kpe owhẹ no, kọ who ti fievahọ Jihova inọ ọ te kpare owhẹ ze? Ẹvẹ whọ sae rọ riẹ sọ who ti fievahọ Jihova evaọ oke utioye? Nọ omara nọ, ‘Kọ eware nọ me bi ru kẹdẹ kẹdẹ i dhesẹ nọ me gine fievahọ Jihova?’ (Luk 16:10) Onọ ofa nọ whọ rẹ nọ omara họ, ‘Kọ eware nọ me bi ru gbe oghẹrẹ nọ me rri ugho u dhesẹ nọ me fievahọ eyaa Jihova inọ ọ te rẹrote omẹ nọ mẹ tẹ rọ Uvie riẹ karo?’ (Mat. 6:31-33) Otẹrọnọ whọ kuyo enọ nana nọ Ee, kiyọ who gine fievahọ Jihova yọ onana u ti fiobọhọ kẹ owhẹ dikihẹ ga nọ edawọ i te te owhẹ.​—Itẹ 3:5, 6.

17. (a) Ẹvẹ ẹkparomatha na o ro dhesẹ nọ Jihova o wo odiri? (b) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ odiri nọ Jihova o wo na o were omai?

¹⁷ Jihova o fi ẹdẹ gbe auwa họ no nọ ọ te rọ raha uyero-akpọ omuomu nana. (Mat. 24:36) Ọ te raha akpọ na taure oke nọ o fihọ na u te ti te he. U bi si ei urru re ọ kpare ahwo nọ a whu no ze, rekọ o bi thihakọ hẹrẹ oke nọ o fihọ na. (Job 14:14, 15) Ọ be hẹrẹ oke nọ o mai kiehọ, nọ ọ te rọ kpare ae ziọ uzuazọ. (Jọn 5:28) Odiri Jihova o be wha erere se omai. Fikinọ Jihova o wo odiri, ọ kẹ omai gbe amọfa buobu “uvẹ nọ [ma] re ro kurẹriẹ.” (2 Pita 3:9) Jihova ọ gwọlọ nọ ahwo buobu a wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Fikiere, joma dhesẹ nọ odiri riẹ ọ were omai. Ẹvẹ ma sai ro ru onana? Ma rẹ rọ ẹgba mai kpobi gwọlọ ahwo nọ “a wo emamọ eva, nọ a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ,” je wuhrẹ ai re a you Jihova jẹ gọe. (Iruẹru 13:48) Ere a ti ro wo erere no odiri Jihova ze, wọhọ omai.

18. Fikieme ma re ro wo odiri kẹ amọfa?

 ¹⁸ Jihova o ti rẹro nọ ma te jọ gbagba nọ ma tẹ nwane ruọ Aparadase no ho, ọ te hẹrẹ bẹsenọ odu-ikpe na o re kuhọ no. Bọo oke yena, Jihova ọ te gbẹ rọ izieraha mai vrẹ omai. Kọ u gbe ti woma re mai omamai ma hai wo odiri kẹ amọfa jẹ tẹrovi abọ owoma rai? Roro kpahe oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọzae riẹ ọ siọ ewuhrẹ ba fiki awaọruọ nọ ọ vrẹta. Oniọvo-ọmọtẹ na ọ ta nọ: “Oware nana o kẹ omẹ uye gaga. Iroro nọ mẹ avọ ọzae mẹ ma jẹ kpobi, ma gbẹ sai ru ọvuọvo ho.” Ghelọ ebẹbẹ nana kpobi, oniọvo-ọmọtẹ na o gbe wo odiri. Ọ rẹroso Jihova je kru ẹrọwọ riẹ. Ọ rọ aro kele Jihova tẹrovi abọ owoma ọzae riẹ. Oniọvo-ọmọtẹ na ọ ta nọ, “Ọzae mẹ o wo emamọ uruemu, yọ ọ be daoma re o fi ẹbẹbẹ na kparobọ.” O roja gaga inọ ma re wo odiri nọ ohwo jọ evaọ uviuwou mai hayo ukoko mai o te wo ẹbẹbẹ jọ nọ ọ be kẹe uye gaga.

19. Eme ma gba riẹ mu nọ ma re ru?

¹⁹ Oke nọ Jihova ọ ma akpọ na, Jesu avọ ikọ-odhiwu a ghọghọ. Dai roro epanọ eva e te were ai te nọ a te ruẹ akpọ na nọ ọ vọ avọ ahwo ọgbagba, nọ a you Jihova jẹ be gọe. Roro epanọ eva e te were ahwo nọ a ti lele Jesu su na te okenọ a te ruẹ ahwo-akpọ nọ a bi wo erere no esuo rai ze. (Evia. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Who je roro epanọ o te jọ nọ irui-oviẹ nọ i ti no ahwo aro ze e gbẹ te jọ erọ edada ha rekọ erọ oghọghọ, nọ ẹyao, uweri, gbe uwhu e gbẹ te jọ ofa ha. (Evia. 21:4) Bọo oke yena, gbaemu nọ whọ rẹ rọ aro kele Ọsẹ obọ odhiwu ra nọ ọ rrọ yoyou, nọ o wo areghẹ, je wo odiri na. Who te ru ere, who ti wo evawere ghelọ ebẹbẹ kpobi nọ i ti te owhẹ. (Jem. 1:2-4) Eva e be were omai kẹhẹ inọ Jihova ọ ya eyaa nọ “ẹkparomatha . . . ọ te jọ.”​—Iruẹru 24:15.