1. Bukiedika ti Yave kavangila biuma binkaka muingi kabika ba mu kiunda? Sudikisa.

YAVE wuzinga mu mimvu miwombo naveka. Vayi kheti bobo, nandi kasa ba ko mu kiunda dedi bo befu tumbelanga bo tuidi befu veka. Vayi mu luzolo, Nzambi wubaka makani ma kutona kuvanga biuma bioso. Kibila wabe tomba batu babaka mayangi madi mu kuzinga.—Minkunga 36:9; 1 Yoane 4:19.

2. Buidi Yesu ayi zimbasi babela mu thangu Yave kavanga biuma binkaka?

² Ditheti, Yave wuvanga Muan’andi Yesu. Bosi, mu nzil’andi nandi wubaka makani ma kuvanga biuma bioso, kubunda mvandi ‘bivevi na bivevi di zimbasi zinkaka.’ (Kolosai 1:16) Yesu wuyangalala mu kusala va kimueka na Tat’andi. (Zingana 8:30) Zimbasi zinkaka mvandi baba bibila muingi kuba mu mayangi. Kibila bawu baba luaku lu kumona mu thangu Yave ayi Yesu, bavanga diyilu ayi ntoto. Buidi zimbasi babela bo bamona mawu? Bawu bayangalala beni! Diawu ‘babundila makanda’ ayi batatamana kuvanga mawu, nati mu thangu Yave kavanga batu. (Yobi 38:7; Zingana 8:31, tala mvandi matangu madi va wanda mu nwt-TPO.) Tulenda mona nduenga ayi luzolo lu Yave mu biuma bioso kavanga.—Minkunga 104:24; Loma 1:20.

3. Dedi bummonisina 1 Kolinto 15:21, 22, ndandu mbi nkhayilu yi khudulu yi Yesu yituadisa?

³ Yave wabe tomba batu bazingila mu mayangi ku paladizu kavanga va ntoto. Vayi, bo Adami ayi Eva babalukila Tat’awu yi luzolo, disumu ayi lufua lutuadisa ziphasi kuidi batu va ntoto. (Loma 5:12) Muna thangu beni, Yave wumonisa phila kala ludikila mambu beni. (Ngenesi 3:15) Yave wukanikisa kutuala khudulu, muingi kukula bana ba Adami ayi Eva va kivika ki disumu ayi lufua. Mu phila ayoyi kadika mutu wunkuiza baka luaku lu kusola kunsadila voti ndamba ayi kubaka luzingu lu  mvu ka mvu.—Yoane 3:16; Loma 6:23; tanga 1 Kolinto 15:21, 22.

4. Biuvu mbi tunkuiza baka mimvutu mu dilongi adidi?

⁴ Bo tunyindulanga matedi luvulubukusu, biuvu biwombo bi tukuizilanga va kilunzi. Dedi, buidi ḿba luvulubukusu luala vangimina? Mu thangu bafua bala vulubuka, bukiedika kuandi ti tuala bue zaba bizizi bi basi dikanda ayi bakundi bitu bafua? Mu ziphila mbi tuala monisina mayangi mu thangu batu bala vulubuka? Mbi luvulubukusu lu tulonga matedi luzolo, nduenga ayi mvibudulu yi Yave? Tunkuiza baka mimvutu mi biuvu abibi.

5. Kibila mbi tunkikinina ti, batu bafua balasa vulubuka ko baboso mu thangu yimueka?

⁵ Ku paladizu, Yave wala sadila Muan’andi, muingi kuvulubula bivevi na bivevi bi batu. Vayi, batu boso bafua balasa vulubuka ko mu thangu yimueka. Kibila mbi? Kibila batu ba kuwadila ngolo va ntoto mu khumbu yimueka, nza yimona ḿba yilenda ba divunza. Vayi Yave zebi ti muingi batu bazingila mu ndembama va ntoto, mambu mafueti vangimina mu phila yisulama, kubika kuandi mu divunza. (1 Kolinto 14:33) Bo Yave kabe sala na Yesu muingi kuvanga diyilu ayi ntoto, Nandi wumonisa nduenga ayi mvibudulu mu kukubika theti ntoto malembi malembi, bosi wuyiza vanga batu muingi bazingila muawu. Ayi Yesu wala landakana ntungulu wu Tat’andi mu thangu kala sala va kimueka na batu bala vioka bamoyo mu Alimangedoni muingi kukubika ntoto, bidia, mimvuatu ayi biuma binkaka batu bala vulubuka bala tomba.

6. Dedi bummonisina Mavanga 24:15, phila batu mbi Yave kala vulubusa?

⁶ Batu bala vuka mu Alimangedoni, bala vanga diambu dinkaka dinkinza: kulongisa  batu bala vulubuka matedi Kintinu ki Nzambi ayi zithumu ziandi zisonga. Kibila mbi mawu mala bela nkinza? Kibila bawombo bala vulubuka, bala ba ‘batu bakhambu longuka matedi zithumu zi Yave’. (Tanga Mavanga 24:15.) Muingi kutambula lusakumunu lu khudulu yi Yesu ayi kuzinga mvu ka mvu, batu abobo bafueti balula nzingulu’awu. Bukiedika, kiala ba kisalu kinneni kulongisa bivevi na bivevi bi batu bakhambu zaba Yave. Mawu mansundula ti, kadika mutu wala vulubuka wala ba longisi’andi, dedi bo tumvangilanga bubu? Bawu bala tambula thuadusulu matedi kimvuka bankuiza buongiminanga Yave? Bawu bala tambula khubumunu muingi kulongisa batu bala vulubuka ku ntual’awu? Boti tutidi kubaka mimvutu mi biuvu abiobio, tufueti ba mvibudulu ayi kutedimina mawu mamonika. Vayi befu tuzebi ti kutsuka luyalu lu Klisto lu kivevi ki mimvu, ‘ntoto wala wala mu nduenga yi Yave.’ (Yesaya 11:9) Bukiedika, kisalu kiwombo befu tuala ba mu luyalu lu kivevi di mimvu. Vayi kiawu kiala ba kisalu kiala tuvana mayangi!

7. Kibila mbi dikabu di Yave bala monisina kiadi mu thangu bala longisa batu bala vulubuka?

⁷ Mu luyalu lu Klisto lu kivevi ki mimvu, bisadi bioso bi Yave va ntoto bala vanga mangolo ma kutatamana kubalula zikhadulu ziawu muingi kunkuangidika. Diawu bawu bala monisa kiadi mu thangu bala longisa batu bavulubuka. Kibila bawu bazebi ti disi ko diambu diluelu kununga mambi ayi kulandakana zithumu zi Yave. (1 Petelo 3:8) Ba kuvanga mambu amomo, batu bala vulubuka, bala mona ti Yave widi dikabu didi batu ba kikululanga, ayi bamvanganga mangolo ma kunkuangidika. Mu phila ayoyo, bawu mvawu bala tomba kubuongimina Yave va kimueka na bisadi biandi.— Filipi 2:12.

8. Bibila mbi tuidi muingi kukikinina ti, tuala nunga kuzaba basi dikanda ayi bakundi bitu bela vulubuka?

⁸ Tuidi bibila biwombo muingi kukikinina ti tuala zaba bizizi bi basi dikanda ayi bakundi bitu bala vulubuka. Dedi, mu kuyindula phila Yave kavulubusila batu mu thangu yi khulu, tulenda tuba ti batu bala vulubuka mu bilumbu binkuiza kuntuala, ḿba mvawu bala vulubuka na bizizi biawu, phil’awu yi kukolukila ayi yi kuyindudila. Tebuka moyo ti Yesu wudedikisa lufua na tolo ayi luvulubukusu dedi kukotuka mu tolo. (Matai 9:18, 24; Yoane 11:11-13) Bo mutu kankotukanga mu tolo, nandi wubue banga na kizizi kiandi ayi mayindu mandi dedi bo kabe bela ava kulala. Yindula mu kifuani ki Lazalu, vavioka bilumbu binna tona kafua ayi nyitu’andi yitona kubola. Vayi bo Yesu kamvulubusa, zikhomba ziandi bafika kunzaba muna thangu ayi nandi mvandi kasa bazimbakana ko.—Yoane 11:38-44; 12:1, 2.

9. Bibila mbi tuidi muingi kukikinina ti, bafua balasa vulubuka ko na zinyitu zivedila?

⁹ Yave wukanikisa ti ku paladizu ni mutu wala tuba: ‘Yidi mu kubela.’ (Yesaya 33:24; Loma 6:7) Diawu, batu bala vulubuka, bala vulubuka na buvinya bumboti. Vayi mawu masinsundula ko ti bawu bala ba bavedila, kibila ba kuvulubuka bavedila, ḿba basi dikanda ayi bakundi balasa nunga ko kuba tebukila moyo. Mu luyalu lu Klisto lu kivevi ki mimvu, zinyitu zi batu ziala kavedusuanga malembe malembe. Bosi, kutsuka luyalu lu kivevi ki mimvu, Yesu wela vutula Kintinu kuidi Tat’andi. Mu thangu ayoyo, Kintinu kiala dukisa lukanu loso lu Nzambi lu kuvanga batu boso baba bavedila.— 1 Kolinto 15:24-28; Nzaikusu 20:1-3.

10. Buidi ngie wunyindudilanga ti wela yambila basi dikanda ayi bakundi baku bela vulubuka?

¹⁰ Mu matedi basi dikanda ayi bakundi baku bafua, buidi ngie wunyindudila ti wela bayambila? Kudila wela dila voti kuzotuka wela zotuka mu mayangi? Wela tona kutenduka ayi kuzitisa Yave mu nkunga, voti buidi. Vayi wulenda ba lufiatu ti luvulubukusu luela buela luzolo luaku mu Yave ayi mu Yesu. Kibila boti bawu batuzolanga ko, khanu basa tuvana ko kivuvu ki luvulubukusu.

11. Dedi bummonisina mambu Yesu katuba mu Yoane 5:28, 29, mambu mbi mala monikina batu bela landakana zithumu zisonga zi Nzambi?

¹¹ Yindula mayangi batu bavulubuka bela mona mu thangu bala bika zikhadulu ziawu zimbi ayi bela tona kulandakana zithuadusulu zisonga zi Yave. Baboso baneni bela vulubuka ayi bela kikinina kubalula zikhadulu ziawu, bela zinga mvu ka mvu. Vayi bo bela manga kutumukina zithumu zi Yave, kutsuka luyalu lu kivevi ki mimvu bela bungu ayi balasa baka ko luaku lu kuzinga mvu ka mvu.— Yesaya 65:20; Tanga Yoane 5:28, 29.

12. Buidi Yave kela sakumunina batu bela zingila va ntoto?

¹² Bo Kintinu ki Nzambi kiela yala ntoto woso, dikabu dioso di Nzambi bela kikinina mu mambu madi mu Zingana 10:22 luntuba: ‘Lusakumunu lu Yave luawu luntuadisanga kimvuama ayi luawu lu tubuelanga ko ziphasi.’ Mu lusalusu lu phevi yinlongo, bisadi bioso bi Yave bela ba kipheve kimboti voti bela landakana ntungulu wu Yesu ayi bela ba bavedila. (Yoane 13:15-17; Efeso 4:23, 24) Kadika kilumbu, buvinya buawu buela luta ba bumboti ayi luzingu luawu luela ba lu mayangi! (Yobi 33:25) Vayi bukiedika ti kuyindula matedi luvulubukusu, kunkuiza tusadisa bubu?

13. Buidi luvulubukusu luala monisina ti Yave zebi buboti kadika mutu mu befu?

¹³ Dedi bo tuma muena, bo Yave kela vulubusa batu, nandi wela bavulubusa na mayindu ayi zikhadulu baba ava bafua. Yindulabu mbi mambu amomo mansundula. Mawu mansundula ti Yave wu kuzolanga ayi wumvuanga nkinza mayindu, mabanza ayi mambu moso wumvanganga. Ayi Nandi wala tebukila mawu moyo mu thangu yi luvulubukusu. Ntinu Davidi wuzaba ti Yave wumvuanga nkinza kadika mutu mu befu. (Tanga Minkunga 139:1-4.) Buidi tumbelanga mu kuzaba ti Yave wu tuzebi buboti?

14. Kibila mbi didi diambu dimboti kuzaba ti Yave wu tuzebi buboti?

¹⁴ Kuzaba ti Yave wu tuzebi buboti, ku tusadisanga kubika kuazukanga beni. Kibila mbi? Kibila tuzebi ti Yave wu tuvuanga nkinza. Nandi wunzolanga kumona zikhadulu zimboti ngie widi, zi kuvanga kuba disuasana na bankaka. Nandi wummonanga mambu moso ngie widi mu kuviokila mu luzingu ayi phila mawu ma kutatisila. Mayangi beni kuzaba ti kheti mu thangu ziphasi tuisi ko befu veka. Kibila Yave widi va khonzo’itu mu thangu zioso ayi wuntombanga ziphila muingi kutusadisila.— 2 Lusansu 16:9.

15. Buidi kivuvu ki luvulubukusu kimmonisina nduenga yi Yave?

¹⁵ Boma bu lufua bulenda ba ntambu wunneni wu Satana. Kibila nandi wunsadilanga boma beni, muingi kuvanga bankaka kubalukila bakundi bawu ayi kubayisa mambu bankikininanga. Vayi befu tuisi ko boma bu lufua. Kibila tuzebi ti kheti zimbeni zitu ba tuvonda, Yave wala tuvulubusa. (Nzaikusu 2:10) Tuidi lufiatu ti bawu, balasa nunga ko  kututatula mu mioko mi Yave. (Loma 8:35-39) Yave wumonisa ti widi Nzambi yi nduenga mu ku tuvana kivuvu ki luvulubukusu! Mu kibila ki kivuvu beni, befu tuisi ko boma mu thangu zimbeni zitu bankanikisa ku tuvonda. Mvandi kiawu ki tuvananga kibakala muingi tutatamana bakuikama mu Yave.

16. Biuvu mbi wufueti kuyivana? Ayi buidi mimvutu miaku milenda ku kusadisila kumona buidi lufiatu luaku mu Yave luididi?

¹⁶ Boti zimbeni zi Yave bankanikisa ku kuvonda, mbi wunkuiza vanga? Ngie wunkuiza fiatila mu Yave ayi mu lukanu luandi lu ku kuvulubusa? Phila yimueka tulenda zabila buidi lufiatu luitu mu Nzambi luididi, yidi mu kuyikuvusa: ‘Bukiedika ti kheti mu makani maluelo yimbaka, minu yimmonisanga ti yimfiatilanga mu Yave?’ (Luka 16:10) Kiuvu kinkaka tufueti kuyikuvusanga kiawu akiki: ‘Phila yinnatina luzingu luami, lummonisa ti yidi lufiatu ti Yave wunkuiza dukisa zitsatu ziami, minu kutula Kintinu ki Nzambi vatheti mu luzingu luami?’ (Matai 6:31-33) Boti ngie betambudila ngete mu biuvu abiobio, buna mawu mammonisa ti ngie wumfiatilanga mu Yave ayi widi wukubama muingi kununga ziosokua zithotolo zilenda kukuizila.—Zingana 3:5, 6.

17. (a) Buidi kivuvu ki luvulubukusu lummonisina mvibudulu yi Yave? (b) Buidi tulenda vutudila Yave matondo mu mvibudulu’andi?

¹⁷ Yave wutsikika kilumbu ayi thangu kala bunga nza ayiyi yi Satana. (Matai 24:36) Vayi nandi kalasa tuala ko tsukulu yi nza ayiyi ava kilumbu kiandi katsikika. Ayi kheti widi phuila yiwombo yi kuvulubusa batu bafua, nandi wukhidi vibidila. (Yobi 14:14, 15) Nandi widi mu kutedimina thangu yifuana muingi kuvulubusa baboso bafua. (Yoane 5:28) Yindula boti Yave kasa monisa ko mvibudulu, bukiedika ti khanu befu ayi bankaka tubaka luaku lu kuzaba ‘kiedika ayi kubalula mavanga?’ (2 Petelo 3:9) Yave wuntomba kuvana baboso luaku lu kuzinga mvu ka mvu. Diawu, tufueti kumvutudilanga matondo mu mvibudulu’andi. Buidi tulenda vangila mawu? Mu kuvanga mamoso tununga muingi kutomba ‘batu badi bakubama muingi kubaka luzingu lu mvu ka mvu’ ayi kuba sadisa bazola ayi basadila Yave. (Mavanga 13:48) Befu kuvanga mawu, tunkuiza basadisa mvawu kubaka ndandu mu mvibudulu yi Yave dedi bo befu tumbakilanga.

18. Kibila mbi tufueti monisina mvibudulu kuidi bankaka?

 ¹⁸ Yave zebi ti tuala ba to bavedila kutsuka luyalu lu Klisto lu kivevi ki mimvu. Diawu ka tumonisinanga mvibudulu ayi kanlemvukilanga zinzimbala tumvanganga. Akiokio, kidi kibila kimboti muingi befu mvitu tuvanga mangolo ma kutala zikhadulu zimboti bankaka badi ayi kuba monisa mvibudulu. Tala kifuani ki khomba yimueka. Nnuni’andi wutona kukuazuka beni ayi wubika kubue landakananga zikhutukunu. Khomba beni wutuba: “Minu yinyonga beni mu mambu amomo, mawu mavunzikisa makani moso tuba mu matedi dikanda ditu.” Vayi kheti bobo khomba beni wutatamana kumonisa luzolo ayi mvibudulu kuidi nnuni’andi. Nandi wufiatila mu Yave ayi wutatamana kuvibidila. Dedi Yave, nandi kasa tsikika ko mayindu mandi mu ziphasi vayi mu zikhadulu zimboti nnuni’andi kaba. Nandi wutuba: “Nnuni’ami widi zikhadulu zimboti ayi widi mu kuvanga mangolo ma kuvutuka kubue ba kiphevi kimboti.” Kifuani akiokio, kimmonisa nkinza wu kumonisanga mvibudulu kuidi basi dikanda ditu ayi zikhomba mu kimvuka, bamvanga mangolo ma kununga ziphasi ziawu!

19. Bo tuidi mu kuvingila kilumbu ki Yave, makani mbi tufueti baka?

¹⁹ Yesu ayi zimbasi bayangalala beni bo Yave kavanga ntoto. Ayi befu tuidi lufiatu ti bawu bala kuangalala mu kumona ntoto woso wuwala kuidi batu bavedila banzolanga ayi bansadilanga Yave. Mvandi tuidi lufiatu ti baklisto basolua bala kuangalala mu kumona ndandu kisalu kiawu kiala tuadisa kuidi batu va ntoto. (Nzaikusu 4:4, 9-11; 5:9, 10) Bukiedika, yala ba thangu yi mayangi kuzingila mu nza yikhambulu bidilu bi ziphasi, bimbevu, kiunda ayi lufua. (Nzaikusu 21:4) Vayi bo kilumbu beni kitukiziabu ko, tufueti baka makani ma kulandakana luzolo, nduenga ayi mvibudulu yi Tat’itu. Ngie kuvanga mawu, wala tatamana mu mayangi kheti mu thangu wumviokila mu ziphasi. (Yakobi 1:2-4) Bukiedika ti tuidi bibila biwombo muingi kuvutudila Yave matondo mu ku tukanikisa ti ‘kuala ba luvulubukusa’!—Mavanga 24:15.