1. Ngatlaitu pali hna kha Jesuh nih zei tuah awkah dah a rak sawm hna, zeitindah an lehrulh?

LAMKALTU Peter, Andru, Jeim le Johan cu ngatlaihnak in a paw aa cawmmi an si. “Ka zul u law, mi tlaitu * si awk kaan cawnpiak hna lai” timi Jesuh sawmnak an theih tikah zeitluk in dah an khuaruah a har lai ti kha na mitthlam ah cuanter hmanh. Zeitindah an rak lehrulh? Baibal nih hitin a ti: “An sur cu an kaltak zau i amah cu an zulh.” (Matt. 4:18-22) Mah an biakhiahnak nih an nunnak kha zungzal in a thlen lai. Nga tlaih canah annih cu ‘mi a tlaimi’ an hung si lai. (Luka 5:10) Tuchan zongah Jesuh nih biatak a duhmi hna kha cutin a sawm ve hna. (Matt. 28:19, 20) Minung tlaitu si awkah Jesuh sawmnak kha na cohlang cang maw?

2. Mi tlaitu si awkah zeicah ṭha tein biakhiahnak kan tuah awk a si, mah biakhiahnak tuah awkah zeinihdah a kan bawmh lai?

² Na nunnak ah thlennak na tuah khawh nakhnga a caan pe in Baibal a cawngmi na si men lai. Atu ah thawngṭha a chimmi thawngthanhtu si awkah biakhiahnak na tuah a hau. Jesuh sawmnak cohlan awkah aa cungcangmi na si ahcun na lungdong hlah. Mah biakhiahnak cu a biapi tukmi a si ti na hngalh caah cutin naa cungcangmi a si men lai. Peter le a hawile nih “chikkhatte ah” an sur kha an kaltak tiah Baibal nih a ti. Asinain Peter le a nau nih khulrang ngaiin biakhiahnak an tuahmi a si lo. Jesuh cu Messiah a si ti kha a luancia thlaruk lioin an hngalh i an rak cohlan cang. (Johan 1:35-42) Anmah bantukin nang zong Jehovah le Jesuh kong kha na cawn cang men lai, cun thalraulei ah ṭhancho peng zong na duh men lai. Asinain thawngthanhtu si dingin biakhiahnak na tuah hlanah mah kong  hi ṭha tein na ruah a hau. Peter, Andru le midang hna kha biakhiahnak tuah awkah zeinihdah a bawmh hna?

3. Jesuh sawmnak cohlan na duh nakhnga zei sining nih dah aan bawmh lai?

³ A hmasa Jesuh zultu hna cu lungthawhnak, hngalhnak, ralṭhatnak a ngeimi le mahle mah aa uk khomi an si. Mah sining hna nih thawngṭha chim a thiammi si awkah a bawmh hna. Hi capar ah thawngṭha chimnak le midang cawnpiaknak ah zeitindah kan ṭhancho khawh timi kong kan i ruah hna lai.

4. Peter kha ngatlaitu si awkah zeinihdah a forh?

⁴ Peter nih a chungkhar cawmnak caah nga kha a tlaih, asinain nga tlaih cu rian sawhsawh men in a ruat lo. Peter nih nga tlaih kha a sunsak tuk. (Johan 21:3, 9-15) Mi tlaitu rian zong kha sunsak awkah a rak cawn. Jehovah nih a bawmh caah Peter cu rian a thiam tukmi pakhat a hung si.—Lam. 2:14, 41.

5. Luka 5:8-11 ningin Peter nih zeidah a ṭih, mah bantuk ṭihnak kha kan tei khawh nakhnga zeinihdah a kan bawmh khawh?

⁵ Jehovah kha kan dawt caah phung kan chim; mah rian kan ṭuannak a ruang cu a biapi tukmi a si caah a si. Jehovah kan dawtnak nih sining ka tlinh lo timi ruahnak tei khawh awkah a kan bawmh. Jesuh nih Peter kha mi tlaitu si dingin a sawm lioah “na thinphang hlah” tiah a rak ti. (Luka 5:8-11 rel.) Cucaah Peter nih zultu pakhat ka si ahcun zeidah a cang lai timi kong he aa tlaiin ṭihnak a rak ngei lo. Mah canah nga tampi an tlaih nakhnga Jesuh nih a bawmh hna caah a khuaruah a rak har. Cun Jesuh nih khuaruahhar thil a tuah ti kha a hngalh i amah he rianṭuanṭi awkah sining ka tlinh lo tiah a rak ruah. Kannih zong  Peter bantukin ṭihnak kan ngei kho men, cun Khrih zultu pakhat in tuah dingmi thil pawl tuah awkah kan thin a phang kho men. Cutin na si ahcun Jehovah, Jesuh le na innpa na dawt hnanak kha ṭhanter, mah nih mi tlaitu si ding timi Jesuh sawmnak kha cohlan awkah aan bawmh lai.—Matt. 22:37, 39; Johan 14:15.

6. Phungchim awkah zeinihdah a kan forh rih?

⁶ Phungchim awkah a kan forh khomi a ruang dang cheukhat hi ruathmanh. “Va kal u law . . . ka zultu ah va ser hna u” timi Jesuh nawlpeknak kha ngaih kan duh. (Matt. 28:19, 20) Mi pawl cu “khaltu a ngei lomi” an si i Pennak kong biatak cawn an herh tuk caah phung kan chimh hna. (Matt. 9:36) Miphun vialte nih biatak hngal in khamhnak hmu hna seh tiah Jehovah nih a duh.—1 Tim. 2:4.

7. Rom 10:13-15 nih phungchimnak a biapitnak kong kha zeitindah a langhter?

⁷ Phung kan chimmi nih mi nunnak a khamh khawh timi kong kan ruah tikah phungchim kha kan duh lai. Ngatlaitu nih cun a tlaihmi nga kha a ei asiloah a zuar, asinain kannih nih cun mi kha kan ‘tlaih’ hna i nunnak an hmuh nakhnga zultu ah kan ser hna.—Rom 10:13-15 rel; 1 Tim. 4:16.

8-9. Mi tlaitu nih zeidah a hngalh a hau, zeicah?

⁸ Jesuh chan lio i Israel nga tlaitu pakhat nih a tlaih duhmi nga phun kha a hngalh. (Lev. 11:9-12) Cun khoika ah dah nga an um ti zong kha a hngalh. Nga pawl cu anmah nih an duhmi ti a umnak hmun le rawl a tamnak hmun ah an um. Ngatlaitu caah nga tlaih caan zong a biapi tukmi a si. Nga tlaih dingin aa tlak bik caan kong he aa tlaiin Pacific tikulh ah a ummi unaupa pakhat nih mah ah missionary a ṭuanmi unaupa pakhat nga tlaih ding a sawm tikah unaupa nih a leh ning kha i cinken. Missionary unaupa nih “thaizing nazi pakua ah kan i tong lai” tiah a leh. Mah tikah unaupa nih hitin a ti: “Na hngalthiam lo. Kanmah caah aa tlakmi caan si loin nga tlaih awkah aa tlakmi caan tu ah kan kal a hau.”

⁹ Cu bantukin mi tlaitu a hung simi Jesuh zultu hna zong mi an umnak hmun le mi an um caan ah an rak kal. Tahchunhnak ah, Jesuh zultu hna cu biakinn, pumhnak inn, innkhat hnu innkhat le market hna ah phung an rak chim. (Lam. 5:42; 17:17; 18:4) Kannih zong kan pawngkam ah a ummi hna i an sining kha kan hngalhthiam a hau. Mi an um deuhnak hmun le mi an um deuh caan ah phung kan chim khawh nakhnga a tlarimi kan si a hau.—1 Kor. 9:19-23.

10. Jehovah bupi nih zei hriamnam dah a kan pek?

¹⁰ Nga tlaitu nih aa tlakmi hriamnam le a hman ning kha a hngalh a hau. Kannih zong kan rian caah hriamnam kha aa tlak ning tein kan hman ve a hau. Cun mah hriamnam hman ning zong kha kan hngalh a hau. Jesuh nih a zultu pawl kha mi tlaih ning kong he aa tlaiin fiang tein lamhruainak a rak pek hna. Zeidah i ken ding, khoika ah chim ding le zei kong dah chim ding timi zong a rak chimh hna. (Matt. 10:5-7; Luka 10:1-11) Tuchan zongah Jehovah bupi nih hmualngei tein phung kan chim khawh nakhnga a kan bawm khomi Cawnpiaknak Hriamnam tampi a kan pek. * Cun mah hriamnam pawl hman ning zong kha a kan cawnpiak. Mah nih phung kan chim tikah zumhnak ngeih dingin le cawnpiaktu ṭha si awkah cawn dingin a kan bawmh.—2 Tim. 2:15.

11. Mi tlaitu hna nih zeicah ralṭhatnak an ngeih a herh?

¹¹ Ngatlaihnak in a paw aa cawmmi hna nih  ralṭhatnak an ngeih a hau. A caan ah rili ah an i ruahchan lomi thil zong an tong kho. Zan ah rian an ṭuan caah ruahlopi in thlichia a hrang kho. Mi tlaitu hna zong nih ralṭhatnak an ngeih a hau. Phung kan chim tik le Jehovah Tehte kan si tiah kan chimh hna tikah kan chungkharmi nih an kan ralchanh men lai, cun kan hawile nih an kan nihsawh men lai i mi cheukhat nih cun phung kan chimmi kha ngaih hmanh an duh men lai lo. Mah nih kan khuaruah a harter lo. Jesuh nih a zultu pawl kha ralchanh a hmangmi hna sinah phungchim dingin kaan thlah hna lai tiah ralrin a pek hna.—Matt. 10:16.

12. Joshua 1:7-9 ningin zeinihdah ralṭhatnak ngeih awkah a kan bawmh khawh?

¹² Zeitindah ralṭhatnak na ngeih khawh? Pakhatnak, Jesuh nih vancung in phungchimnak rian kha lam a hruai peng ti kha zum. (Johan 16:33; Biat. 14:14-16) Pahnihnak, Jehovah nih kaan zohkhenh lai tiah bia aan kamhmi kha fek tein zum. (Matt. 6:32-34) Na zumhnak a feh deuh tikah na ral zong a ṭha deuh lai. Peter le a hawile nih a fekmi zumhnak an ngeih kha ngatlaihnak rian an kaltak i Jesuh hnu an zulhnak thawngin an rak an langhter. Cu bantukin a fekmi zumhnak na ngeih kha na chungkhar le na hawile sinah Jehovah Tehte Hna he Baibal ka cawng i an sinah kaa pum tiah na chimh hnanak thawngin langhter. Jehovah i a dingmi phunglam ningin na nun khawh nakhnga thlennak tampi na tuah men lai. Mah bantuk caan zongah zumhnak le ralṭhatnak na ngeih a hau. Ralṭhatnak ngei dingin naa zuam peng  ahcun ‘BAWIPA ka Pathian cu khua zeika ka kalnak hmanhah ka sinah a um ko’ tiah na ti khawh lai.—Joshua 1:7-9 rel.

13. Ṭha tein ruahnak le thlacamnak nih ralṭhatnak ngeih awkah zeitindah aan bawmh khawh?

¹³ Zeitindah ralṭhatnak na ngeih khawh rih? Ralṭhatnak ngeih awkah thlacam. (Lam. 4:29, 31) Jehovah nih na thlacamnak kha a ngaih lai i zeitikhmanh ah aan kaltak lai lo. Pathian nih aan bawmh zungzal lai. Cun Jehovah nih hlanlio ah midang a khamh hna ning kong zong kha ṭha tein na ruah khawh. Pathian nih zuamcawhnak tei khawh awkah aan bawmhmi kong le na nunnak thlen awkah thazaang aan pekmi kong zong kha ruat. A mi pawl Rili Sen tan awkah lam a Hruaitu nih Khrih zultu si dingin aan bawmh khawh. (Ex. 14:13) Salm ca ṭialtu pa bantukin Jehovah cungah zumhnak na ngei kho ve, hitin a ti: “BAWIPA cu ka sinah a um caah zeihmanh ka ṭih lo; minung nih cun ka cungah zeidah an tuah khawh lai?”—Salm 118:6.

14. Masae le Tomoyo hmuhtonnak in zeidah na cawn khawh?

¹⁴ Ralṭhatnak ngeih khawhnak a dang lamkhat cu Jehovah nih a ningzah a pangmi hna kha ralṭhatnak ngeih awkah a bawmh hna ning kong hlathlainak thawngin a si. Unaunu Masae kong kha ruathmanh. A ningzah a pangmi a si caah mi lakah a zumhnak kong kha zeitikhmanh ah ka chim kho bal lai lo tiah a rak ruah. A caah mising he biaruah cu a har tuk, a sangmi vanpang kai bantuk a si i zeitikhmanh ah cutin ka tuah kho bal lai lo tiah a ruah. Cucaah Pathian le a innpa cungah dawtnak a ngeih chin nakhnga fakpi in aa zuam. Phungchim a biapitnak kong kha ṭha tein a ruah i phungchim duhnak lungthin a ngeih nakhnga thla a cam. Cucaah ṭihnak a ngeihmi kha a tei khawh i hmaanhmaan hmaikal hmanh a hung ṭuan. Jehovah nih thawngthanhtu thar hna zong kha ‘ralṭhatnak’ ngeih dingin a bawmh khawh hna. Unaunu Tomoyo kong zong ruathmanh. Innkhat hnu innkhat a kal hmasa bik lioah a voikhatnak a luhnak inn-ngeitu nih “Jehovah Tehte Hna he bia ruah ka duh lo” tiah a au hnawh i innka kha fakpi in a khar. Mah tikah Tomoyo nih a kalṭimi unaunu kha ralṭha ngaiin hitin a ti: “A chimmi cu na thei ma? Chim awk zeihmanh ka thei lo nain Jehovah Tehte pakhat in a ka hngalh caah kaa lawm tuk.” Tomoyo cu atu ah hmaanhmaan hmaikal pakhat a si cang.

15. Mahle mah i uk khawh timi cu zeidah a si, mah cu Khrihfa hna caah zeicah a biapit?

¹⁵ Ngatlaih a thiammi hna cu mahle mah aa uk khomi an si. Mahle mah i uk khawh timi cu “kan tuah awk a simi thil tuah khawhnak sining” kha a si. Ngatlaih a thiammi hna nih an tuah awk a simi rian kha ṭuan awkah fakpi in an i zuam. Tahchunhnak ah, tuan tein thawh awk, rian a dih tiang ṭuan awk le nikhua a ṭhat lo hmanhah rianṭuan dingin anmah le anmah an i uk khawh a hau. Kannih zong inkhawhnak ngeiin kan rian liim kan duh ahcun mahle mah aa uk khomi kan si a hau.—Matt. 10:22.

16. Kan caah a harmi thil hna kha kan tuah khawh nakhnga zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹⁶ Mahle mah i uk khawhnak cu kan i chuahpimi a si lo. Mah he i ralkah in kan i chuahpimi lungput nih cun a fawi bikmi lam kha a zulh tawn. Mahle mah aa uk khomi nih cun amahle amah aa tei a hau. Cucaah kan caah a harmi thil hna kha kan tuah khawh nakhnga kanmah le kanmah kan i cawnpiak a hau. Jehovah nih a thiang thlarau hmangin bawmhnak a kan pek.—Gal. 5:22, 23.

17. Lamkaltu Paul nih mahle mah i uk khawh awkah fakpi in aa zuamnak kong kha 1 Korin 9:25-27 ah zeitindah a langhter?

¹⁷ Lanmkaltu Paul cu amahle amah aa uk  khomi a si. Asinain a hmaanmi thil tuah khawh awkah a pum kha ka “hrem” tiah a ti. (1 Korin 9:25-27 rel.) Midang kha anmahle anmah i uk khawh awk le thil vialte kha “dawhte le ningcang tein tuah” awkah a forh hna. (1 Kor. 14:40) Hmaan tein thawngṭha chimnak le cawnpiaknak i telin Jehovah biak zungzal awkah fakpi in kan i zuam a hau.—Lam. 2:46.

18. Phungchimnak rian ah Jehovah nih a hlawh a tlingmi in kan hmu seh ti kan duh ahcun zeidah kan tuah awk a si?

¹⁸ Ngatlaitu pakhat nih nga tampi a tlaih ahcun nga tlaih a thiammi pakhat in hlawhtlinnak a hmu. Asinain phungchimnak rian cu cutin a si lo. Hlawhtlinnak cu Jehovah Tehte si awkah pa zeizah dah kan bawmh khawh hna timi cungah aa hngat lo. (Luka 8:11-15) Thawngṭha chimnak le cawnpiaknak rian ah kan i tel peng ahcun Jehovah nih kan rian ah hlawhtlinnak a hmumi in a kan hmuh lai. Zeicah? Zeicahtiah Jehovah le a Fapa nawl kan ngaih peng caah a si.—Mar. 13:10; Lam. 5:28, 29.

19-20. Atu ah phungchim dingin zei a ruang ṭha dah kan ngeih?

¹⁹ Ram cheukhat ahcun rikhiahmi thla lawngah nga tlaih dingin nawl an awnh hna. Cu bantuk ram ah ngatlaitu nih nga tlaihnak caan a dih lai ah fakpi in rian kaa zuam chinchin a hau tiah a ruah men lai. Mi tlaitu a simi kannih zong donghnak caan a naih tuk cang caah mi nunnak a khamh khomi phungchim rianṭuannak ah atu ah lungtho tein kan i tel awk a si. Mi nunnak a khamh khomi phungchim rianṭuannak caan cu tlawmte lawng a tang cang. Cucaah mah a biapimi rian ṭuan awkah na tlam a tlin dih tiang hngak hlah.—Pct. 11:4.

²⁰ Atu in na lungthawhnak kha fehter, Baibal kong kha tam deuh in hlathlai law ralṭhatnak ngeih awkah le mahle mah aa uk khomi si awkah i zuam. Mi tlaitu nuai riat leng a simi hna sinah i tel law Jehovah nih lunglawmhnak aan pek lai. (Neh. 8:10) Na si khawh chungin phungchimnak ah i tel law Jehovah nih a za cang tiah a ti hlan tiang mah rian kha ṭuan zungzal awkah bia khiak. A hnu capar ah Pennak kong thawngṭha chim zungzal ding timi kan biakhiahnak fehter awkah a kan bawm khomi lam pathum kong kha kan i ruah hna lai.