1. Olee òkù Jizọs kpọrọ mmadụ anọ na-akụ azụ̀? Oleekwa ihe ha mere?

PITA, Andru, Jems, na Jọn bụ́ ndị na-eso ụzọ Jizọs ji ịkụ azụ̀ mere aka ọrụ. Chegodị otú o si gbaa ha gharịị mgbe Jizọs sịrị ha: “Soronụ m, m ga-eme unu ndị na-akụta mmadụ.” * Gịnị ka ha meziri? Baịbụl gwara anyị, sị: “Ozugbo ahụ, ha hapụrụ ụgbụ ha wee soro ya.” (Mat. 4:18-22) Ihe ahụ ha kpebiri ime gbanwere ndụ ha kpamkpam. Kama ịna-akụ azụ̀, ha ga “na-akụta ndị mmadụ ná ndụ.” (Luk 5:10) Taa, Jizọs na-akpọkwa ndị nwere ezi obi nwere mmasị n’eziokwu Baịbụl otu òkù ahụ. (Mat. 28:19, 20) Ị̀ zala òkù ahụ Jizọs na-akpọ gị ka ị bịa bụrụ onye na-akụta mmadụ?

2. Gịnị mere anyị ji kwesị iche echiche nke ọma tupu anyị ekpebie ịbụ ndị nkwusa? Oleekwa ihe ga-enyere anyị aka ikpebi ihe anyị ga-eme?

² O nwere ike ịbụ na ị mụọla Baịbụl ruo oge ụfọdụ, gbanweekwa ihe ụfọdụ ná ndụ gị. Ihe fọziri ugbu a bụ ka ị ghọọ onye nkwusa. Ọ bụrụ na ọ ka na-eme gị obi abụọ ịza òkù a Jizọs kpọrọ, adala mbà. O nwere ike ịbụ na ihe mere i ji egbutụ oge bụ na ị maara na mkpebi a abụghị obere mkpebi. Ọ bụ eziokwu na Baịbụl sịrị na Pita na ndị enyi ya hapụrụ ụgbụ ha “ozugbo,” ma ọ pụtaghị na ha mere mkpebi ahụ n’echeghị echiche. Ha amatala na Jizọs bụ Mesaya ihe karịrị ọnwa isii tupu mgbe ahụ. (Jọn 1:35-42) O nwekwara ike ịbụ na ị mụtala ọtụtụ ihe gbasara Jehova na Jizọs, chọọkwa ka gị na Jehova na-adịkwu ná mma. Ma, tupu gị ekpebie ma ị̀ ga-abụ onye nkwusa, i kwesịrị ichebara ya echiche nke ọma. Gịnị nyeere Pita,  Andru, na ndị ọzọ aka ikpebi ịza òkù ahụ Jizọs kpọrọ ha?

3. Olee àgwà ndị ga-eme ka ọ gụsiwe gị agụụ ike ịza òkù ahụ Jizọs kpọrọ?

³ Ndị mbụ soro ụzọ Jizọs nwere mmasị n’ihe ha na-eme, mara ọrụ ha nke ọma, nwee obi ike, na-arụkwa ahụ́ ha ụka. O doro anya na ọ bụ àgwà ndị a nyeere ha aka ịna-emekwu nke ọma n’ịkụta ndị mmadụ. N’isiokwu a, anyị ga-eleba anya n’otú anyị nwere ike isi mụta àgwà ndị ahụ ka anyị nwee ike ịna-eme nke ọma n’ọrụ ime ndị na-eso ụzọ.

4. Gịnị mere Pita ji nwee mmasị n’ọrụ ịkụ azụ̀?

⁴ Pita ji ịkụ azụ̀ akpa afọ ya na ezinụlọ ya. Ma, e wezụga iji ya akpa afọ ya na ezinụlọ ya, ọrụ ịkụ azụ̀ na-atọ ya ụtọ. (Jọn 21:3, 9-15) Ọ gbalịkwara mee ka ọrụ ịkụta mmadụ na-atọ ya ụtọ. Jehova nyeere Pita aka, ya amụta ọrụ ahụ nke ọma.—Ọrụ 2:14, 41.

5. Dị ka e kwuru na Luk 5:8-11, gịnị mere ụjọ ji bịa Pita, oleekwa ihe anyị ga-eme ma ụdị ụjọ ahụ bịa anyị?

⁵ Isi ihe mere anyị ji na-ekwusa ozi ọma bụ na anyị hụrụ Jehova n’anya. Ịhụnanya anyị nwere n’ebe Jehova nọ nwere ike ime ka anyị kwụsị ịna-eche na anyị erughị eru ikwusa ozi ọma. Mgbe Jizọs kpọrọ Pita ka ọ bịa bụrụ onye na-akụta mmadụ, ọ gwara ya, sị: “Kwụsị ịtụ egwu.” (Gụọ Luk 5:8-11.) Pita atụghị ụjọ ihe nwere ike ime ya ma ọ ghọọ onye na-eso ụzọ Jizọs. Kama nke ahụ, ọrụ ebube ahụ Jizọs rụrụ ha egbute ọtụtụ azụ̀ riri Pita ọnụ, meekwa ka o chee na o rughị eru iso Jizọs rụkọọ ọrụ. Gịnwa nwekwara ike ịtụwa ụjọ ma ị chọpụta ihe dị ná mmadụ ịbụ onye na-eso ụzọ Jizọs. Ọ bụrụ na ọ dị gị otú ahụ,  hụkwuo Jehova, Jizọs, na ndị agbata obi gị n’anya. Ọ ga-eme ka i nwekwuo mmasị ịza òkù ahụ Jizọs kpọrọ gị ka ị bịa bụrụ onye na-akụta mmadụ.—Mat. 22:37, 39; Jọn 14:15.

6. Olee ihe ndị ọzọ mere anyị ji enwe mmasị ikwusa ozi ọma?

⁶ Ka anyị leba anya n’ihe ndị ọzọ mere anyị ji enwe mmasị ikwusa ozi ọma. Anyị chọrọ ime ihe Jizọs gwara anyị mee. Ọ sịrị: “Gaanụ mee . . . ndị na-eso ụzọ.” (Mat. 28:19, 20) Ihe ọzọ mere anyị ji ekwusa ozi ọma bụ na ‘a gbara ndị mmadụ akpụkpọ, na-achụsakwa ha.’ Ọ dịkwa ha ezigbo mkpa ịnụ ozi ọma Alaeze Chineke. (Mat. 9:36) Jehova chọrọ ka ụdị mmadụ niile nweta ezi ihe ọmụma nke eziokwu nakwa ka a zọpụta ha.—1 Tim. 2:4.

7. Olee otú Ndị Rom 10:13-15 si gosi na ikwusa ozi ọma dị ezigbo mkpa?

⁷ Ọ bụrụ na anyị echee gbasara otú ozi ọma anyị nwere ike isi zọpụta ndị mmadụ, ọ ga-eme ka anyị nwee mmasị ikwusa ozi ọma. Ndị na-akụ azụ̀ na-ere azụ̀ ha kụtara ma ọ bụ rie ya. Ma, anyịnwa “na-akụta” ndị mmadụ ka e nwee ike ịzọpụta ha.—Gụọ Ndị Rom 10:13-15; 1 Tim. 4:16.

8-9. Gịnị ka onye na-akụ azụ̀ kwesịrị ịma, n’ihi gịnịkwa?

⁸ N’oge Jizọs, onye Izrel na-akụ azụ̀ na-ama ụdị azụ̀ o nwere ike ịkụta. (Lev. 11:9-12) Ọ na-amakwa ebe o nwere ike ịhụ ụdị azụ̀ ahụ. Azụ̀ na-anọkarị ná mmiri dị ya mma n’ahụ́ nakwa n’ebe ọ ga na-enweta nri mgbe niile. Oge onye na-akụ azụ̀ ji aga ịkụ azụ̀ dịkwa ezigbo mkpa. Otu onye ozi ala ọzọ bi n’agwaetiti Pasifik matara na e nwere oge kacha mma e ji aga ịkụ azụ̀. Otu nwanna nọ n’obodo ahụ gwara ya ka ha gaa kụọ azụ̀, ya asị nwanna ahụ, “M ga-abịa ma ọ kụọ elekere anya itoolu nke ụtụtụ echi.” Nwanna ahụ gwara ya, sị: “Anyị ga-aga mgbe anyị ga-akụta azụ̀, ọ bụghị mgbe dị anyịnwa mma.”

⁹ Otú ahụ ka ọ dịkwa ndị rụrụ ọrụ ịkụta mmadụ n’oge ndịozi. Ha gara n’ebe e nwere ike ịhụ ndị mmadụ nakwa n’oge e nwere ike inweta ha. Dị ka ihe atụ, ndị na-eso ụzọ Jizọs kwusara ozi ọma n’ụlọ nsọ na n’ụlọ nzukọ, n’ụlọ n’ụlọ nakwa n’ọma n’ahịa. (Ọrụ 5:42; 17:17; 18:4) Anyịnwa kwesịkwara ịma mgbe anyị ga-enweta ndị mmadụ n’ụlọ n’ókèala anyị. Anyị kwesịrị ịhazigharị ihe ndị anyị na-eme ka anyị nwee ike izi ndị mmadụ ozi ọma n’ebe na n’oge anyị ga-enweta ha.—1 Kọr. 9:19-23.

10. Olee ngwá ọrụ ndị nzukọ Jehova nyere anyị?

¹⁰ Onye na-akụ azụ̀ kwesịrị inwe ngwá ọrụ dị mma ọ ga-eji na-arụ ọrụ, marakwa otú e si eji ya arụ ọrụ. Otú ahụ ka ọ dịkwa anyịnwa. Anyị kwesịrị inwe ngwá ọrụ dị mma anyị ji ezi ozi ọma, marakwa otú e si eji ya ezi ozi ọma. Jizọs gwara ndị na-eso ụzọ ya hoo haa otú ha ga-esi na-akụta ndị mmadụ. Ọ gwara ha ihe ha na-agaghị eji aga, ebe ha ga-aga, na ihe ha ga-ekwu. (Mat. 10:5-7; Luk 10:1-11) Taa, nzukọ Jehova emepụtarala anyị ọtụtụ ngwá ọrụ e ji akụzi Baịbụl. Ha dị n’ebe a na-akpọ, “Ihe Ndị Anyị Ji Akụziri Ndị Mmadụ Ihe.” * Nzukọ Jehova na-azụ anyị ka anyị mụta iji ha akụzi ihe nke ọma. Ọzụzụ a na-eme ka anyị  mụta iji obi ike akụzi ihe na ịkụzi ihe nke ọma.—2 Tim. 2:15.

11. Gịnị mere ndị na-akụ azụ̀ ji kwesị inwe obi ike?

¹¹ Ndị ji ịkụ azụ̀ mere aka ọrụ kwesịrị inwe obi ike. E nwere mgbe ihu ígwé na-agbanwe na mberede ma ha gaa ịkụ azụ̀. Ọtụtụ mgbe, ha na-aga ịkụ azụ̀ n’abalị. Ha na-agakwa ná mmiri ebe e nwere ike inwe oké ifufe na ebili mmiri. Ndị na-akụta mmadụ kwesịkwara inwe obi ike. Anyị malite ịga ozi ọma ma na-agwa ndị mmadụ na anyị bụ Ndịàmà Jehova, ndị ezinụlọ anyị nwere ike ịna-emegide anyị, ndị enyi anyị ana-akwa anyị emo, ndị mmadụ ajụkwa ige ntị n’ozi ọma anyị. Ma, ihe a anaghị eju anyị anya. Jizọs sịrị na ọ ga-eziga ndị na-eso ụzọ ya n’ebe a ga-akpagbu ha.—Mat. 10:16.

12. Dị ka e kwuru na Jọshụa 1:7-9, olee ihe ndị ga-enyere anyị aka inwekwu obi ike?

¹² Olee ihe ndị ga-enyere gị aka ịna-enwekwu obi ike? Nke mbụ, ka obi sie gị ike na Jizọs si n’eluigwe na-eduzi ọrụ ikwusa ozi ọma a. (Jọn 16:33; Mkpu. 14:14-16) Nke abụọ, ka okwukwe gị sie ike na Jehova ga-elekọta gị. (Mat. 6:32-34) Ka okwukwe gị na-esikwu ike, ị ga na-enwekwu obi ike. Pita na ndịozi ndị ọzọ gosiri na ha nwere ezigbo okwukwe mgbe ha hapụrụ ọrụ ịkụ azụ̀ malite iso Jizọs. Gịnwa mekwara ụdị ihe ahụ. I gosiri na i nwere ezigbo okwukwe mgbe ị gwara ndị ezinụlọ gị na ndị enyi gị na gị na Ndịàmà Jehova na-amụ Baịbụl nakwa  na ị na-eso ha aga ọmụmụ ihe. O dokwara anya na ị gbanweela ọtụtụ ihe ná ndụ gị ka i nwee ike ibi ndụ dị Jehova mma. I nwere ezigbo okwukwe na obi ike tupu gị enwee ike ime ihe ndị ahụ. Ka ị na-agbalị ka i nwekwuo obi ike, mara na “Jehova bụ́ Chineke gị nọnyeere gị ebe ọ bụla ị na-aga.”—Gụọ Jọshụa 1:7-9.

13. Olee otú ịtụgharị uche na ikpe ekpere nwere ike isi nyere gị aka inwe obi ike?

¹³ Olee ihe ọzọ anyị nwere ike ime ka anyị nwekwuo obi ike? Rịọ Jehova ka o mee ka i nwee obi ike. (Ọrụ 4:29, 31) Jehova ga-aza gị ekpere. Ọ gaghịkwa agbahapụ gị. Ọ nọnyeere gị mgbe niile. I nwekwara ike ịtụgharị uche gbasara otú Jehova si zọpụta ndị ya n’oge gara aga. Cheekwa otú o si nyere gị aka imeri nsogbu ndị bịaara gị, nakwa otú o si nyere gị aka ịgbanwe otú i si ebi ndụ. N’eziokwu, Onye ahụ nke duuru ndị ya gafee n’Oké Osimiri Uhie nwere ike inyere gị aka ịbụ onye na-eso ụzọ Kraịst. (Ọpụ. 14:13) Ka obi siekwa gị ike otú ahụ o siri ọbụ abụ ahụ sịrị: “Jehova nọnyeere m; agaghị m atụ egwu. Gịnị ka mmadụ pụrụ ime m?”—Ọma 118:6.

14. Gịnị ka ị mụtara n’akụkọ Masae na Tomoyo?

¹⁴ Ihe ọzọkwa ị ga-eme iji na-enwekwu obi ike bụ ịmụ otú Jehova si nyere ndị na-emebu ihere aka, ha ebido inwe obi ike. Ka anyị tụlee banyere otu nwanna nwaanyị aha ya bụ Masae. Ọ na-eme ihere ma na-eche na ya enweghị ike ikwusa ozi ọma. Ịgwa ndị ọ na-amaghị okwu na-adị ya ka ịrị ugwu. N’ihi ya, o chere na ya agaghị ekwusali ozi ọma. Ọ gbasiri mbọ ike hụkwuo Jehova na ndị agbata obi ya n’anya. O chetakwara na ọ dị ezigbo mkpa ka ndị mmadụ nụ ozi ọma n’ihi na oge adịghịzi. O kpeziri ekpere ka Jehova mee ka ikwusa ozi ọma na-agụsi ya agụụ ike. Ọ kwụsịrị ime ihere. O mechadịrị bụrụ ọsụ ụzọ oge niile. Jehova nwekwara ike inyere ndị nkwusa ọhụrụ aka ‘inwe obi ike.’ Chegodị gbasara ihe otu nwanna nwaanyị aha ya bụ Tomoyo kwuru. Mgbe mbụ ọ malitere ikwusa ozi ọma ụlọ n’ụlọ, onye mbụ ọ gara izi ozi ọma tiri mkpu, sị: “Achọghị m ihe ọ bụla ga-ejikọ mụ na Ndịàmà Jehova,” ya akwachie ụzọ ya n’ike. Tomoyo ji obi ike gwa onye ya na ya so, sị: “Ị̀ nụrụ ihe o kwuru? O nweghị ihe ọ bụla m kwuru, ya amata na m bụ Onyeàmà Jehova. Ihe a atọgbuola m.” Tomoyo bụzi ọsụ ụzọ oge niile ugbu a.

15. Gịnị bụ mmadụ ịrụ ahụ́ ya ụka, gịnịkwa mere o ji dị Ndị Kraịst mkpa?

¹⁵ Ọtụtụ ndị bụ́ aka ochie n’ịkụ azụ̀ na-arụ ahụ́ ha ụka. Mmadụ ịrụ ahụ́ ya ụka pụtara onye ahụ “ịmanye onwe ya ime ihe o kwesịrị ime.” Ndị ji ịkụ azụ̀ mere aka ọrụ kwesịrị ịrụ ahụ́ ha ụka bilie n’isi ụtụtụ, nọrọ ruo mgbe ha kụchara azụ̀, nọgidekwa na-akụ azụ̀ n’agbanyeghị ihu ígwé. Anyịnwa kwesịkwara ịna-arụ ahụ́ anyị ụka ka anyị nwee ike ịtachi obi n’ọrụ anyị.—Mat. 10:22.

16. Olee otú anyị nwere ike isi mụta ịrụ ahụ́ anyị ụka?

¹⁶ Mmadụ ịrụ ahụ́ ya ụka abụghị ebumpụta ụwa. Kama nke ahụ, ihe na-amasịkarị anyị bụ ime ihe na-agaghị enye anyị nsogbu. Anyị ga-agbalịsirịrị ike iji na-arụ ahụ́ anyị ụka. N’ihi ya, enyemaka dị anyị mkpa iji zụọ onwe anyị ime ihe ndị nwere ike isiri anyị ike. Jehova na-eji mmụọ nsọ ya enyere anyị aka.—Gal. 5:22, 23.

17. Dị ka e kwuru ná 1 Ndị Kọrịnt 9:25-27, olee otú Pọl onyeozi si kọwaa mgba ọ na-agba iji mụta ịrụ ahụ́ ya ụka?

 ¹⁷ Pọl onyeozi na-agbalị arụ ahụ́ ya ụka. Ma, o kwukwara na ọ dịghịrị ya mfe. Ọ sịrị na ọ ‘na-etipụta ahụ́ ya ọnyá’ ka o nwee ike ime ihe dị mma. (1 Ndị Kọrịnt 9:25-27.) Ọ gwara ndị ọzọ ka ha na-arụ ahụ́ ha ụka ma na-eme ihe niile “n’ụzọ kwesịrị ekwesị nakwa n’usoro.” (1 Kọr. 14:40) Anyị kwesịrị ịna-arụ ahụ́ anyị ụka ka anyị nwee ike ịna-aga ozi ọma ma na-eme ihe ndị ọzọ anyị kwesịrị ime n’ofufe Jehova.—Ọrụ 2:46.

18. Gịnị ka anyị ga-eme ka Jehova na-ele anyị anya ka ndị na-eme nke ọma n’ozi ọma?

¹⁸ Ihe onye ji ịkụ azụ̀ mere aka ọrụ ji ama ma ọ̀ na-eme nke ọma bụ azụ̀ ole ọ na-akụta. Ma, ihe anyị ji ama ma ànyị na-eme nke ọma n’ozi ọma abụghị mmadụ ole anyị mere ka ha bata n’ọgbakọ. (Luk 8:11-15) Ọ bụrụ na anyị anọgide na-ekwusa ozi ọma ma na-akụziri ndị mmadụ Okwu Chineke, Jehova ga na-ele anyị anya ka ndị na-eme nke ọma. N’ihi gịnị? Ọ bụ n’ihi na anyị na-erubere ya na Nwa ya isi.—Mak 13:10; Ọrụ 5:28, 29.

19-20. Olee ihe pụrụ iche mere anyị kwesịrị iji na-ekwusasi ozi ọma ike ugbu a?

¹⁹ N’obodo ụfọdụ, ọ bụ naanị n’ọnwa ụfọdụ ka a na-ahapụ ndị mmadụ ka ha gaa kụọ azụ̀. N’obodo ndị ahụ, ndị ọ́kụ̀ azụ̀ na-agbalịsikwu ike ma ọnwa ha ji akụ azụ̀ gwụwa. Ebe anyị bụ ndị na-akụta mmadụ, o nwere ezigbo ihe mere anyị kwesịrị iji na-ekwusasi ozi ọma ike ugbu a. Ọ bụ n’ihi na ọgwụgwụ ụwa a ji ọsọ na-abịa. Oge fọrọnụ iji kwusaa ozi a na-azọ ndụ dịzi ntakịrị. Egbula oge ma ọ bụ sị ka i chere ka ihe niile dịchaara gị mma tupu gị esoro n’ọrụ a dị ezigbo mkpa.—Ekli. 11:4.

²⁰ Gbalịa ugbu a ka i nwekwuo mmasị n’ikwusa ozi ọma, mụtakwuo otú e si ekwusa ozi ọma, nwee obi ike, mụtakwa ịna-arụ ahụ́ gị ụka. E nwere ihe karịrị nde mmadụ asatọ na-arụ ọrụ ịkụta mmadụ n’ụwa niile. Soro ha na-arụ ọrụ a. Ị ga na-enwe ọṅụ si n’aka Jehova. (Nehe. 8:10) Kpebisie ike iji obi gị niile soro na-arụ ọrụ a, sorokwa rụọ ya ruo mgbe Chineke ga-asị na o zuola. N’isiokwu na-eso nke a, anyị ga-atụle ihe atọ ga-enyere anyị aka ikpebisikwu ike ịnọgide na-ekwusa ozi ọma Alaeze Chineke dị ka ndị na-akụta mmadụ.