1. Jesus éí dı̨́įʼgo łóóʼ hadayiileehí haʼátʼíí yidííniid, áádóó haadaadzaa?

DAALʼAADII Peter, Andrew, James, dóó John éí łóóʼ hadayiileehgo binaanish ádayósin ńtʼééʼ. Jesus éí tįʼ wóshdę́ę́ʼ ‘łóóʼ hayiileehí nahalingo diné hayiileehí ánihideeshłííł,’ yidííniid. * Áko haa dajiidzaa? Diyin Bizaad ání: “Hałóóʼ bee hahaltsósí tʼáá ákǫ́ǫgo” akééʼ dashdiikai. (Matt. 4:​18-22) Kódajiidzaago hweʼiinaʼ yę́ę łah átʼé silı̨́ı̨́ʼ. Kʼad éí łóóʼ hahadleehgi doo hondaanish da silı̨́ı̨́ʼ. Éí ‘diné hayiileehí ídlı̨́’ dajizlı̨́ı̨́ʼ. (Luke 5:10) Dííshjı̨́įdi tʼáá ákótʼéego tʼáá aaníigo tʼáá aaníinii ayóóʼádayóʼnínígíí Jesus kótʼéego ałdóʼ wóshdę́ę́ʼ yiłní. (Matt. 28:​19, 20) Ákoósh Jesus éí diné hayiileehí ídlı̨́į dooleełgi wóshdę́ę́ʼ nidííniidgo nídinilá?

2. Diné hayiileehí áʼdoodleełgo haʼátʼíí biniyé yáʼátʼéehii átʼéego baa nitsíikees doo, áádóó haʼátʼíí nihíká adoolwołgo díí bee ádaa didiitʼááł?

² Diyin Bizaad shı̨́ı̨́ kʼad ląʼígóó bíhwiiniłʼą́ą́ʼ. Áko nizhónígo baa haneʼii baa nahashneʼ dooleeł daatsʼí nínízinjįʼ ahoolzhiizh. Jesus wóshdę́ę́ʼ niłníigi haalá deeshnííł nínízingo tʼáadoo bikʼee haadanítʼéhí. Kótʼéego nitsáhákeesgo éí yáʼátʼéehii átʼé. Diyin Bizaad éí Peter dóó yił naakai yę́ę éí biłóóʼ bee hahaltsósí tʼáá ákǫ́ǫgo akééʼ dashdiikai. Ndi éí doo tʼáá ákǫ́ǫ́ tsı̨́įłgo ádaʼjiilaa da. Hastą́ą́ nídeezid yę́ędą́ą́ʼ éí Jesus Mesáíyah nilı̨́įgi hoł béédahoozingo dajoosdląąd. (John 1:​35-42) Tʼáá ákótʼé ni shı̨́ı̨́ tʼáá íídą́ą́ʼ ląʼígóó Jiihóvah dóó Jesus baa íhwiiniłʼą́ą́ʼ. Áko tʼáá  náás ląʼígóó baa ínááhooshʼaah doo nínízin. Ndi publisher deeshłeeł nínízingo hazhóʼó baa nitsíníkees doo. Áko Peter dóó náánáłaʼígíí kótʼéego yee ádaa deideestʼą́ągi haʼátʼíí bíká aalwod?

3. Jesus wóshdę́ę́ʼ nihiłníigo éí nídiilyáago haʼátʼíí bee nihidziil doo?

³ Jesus áłtsé bídahoołʼaahii yę́ę éí yídaneedlı̨́, bindaanish bił béédahózin, doo bił daayéeʼ da, índa tʼáá bí ádaatʼéego ádaʼdólzin ńtʼééʼ. Díí tʼáá átʼé kódaatʼéego yee nidaashnish. Áko díí haitʼéego bee ánítʼéego binahjiʼ yáʼátʼéehgo nahalneʼé ídlı̨́į dooleełgi baa nídadíitʼįįł.

4. Haʼátʼíí biniyé Peter éí łóóʼ hayiileehí deeshłeeł nízin ńtʼééʼ?

⁴ Peter éí łóóʼ yee binaanishgo yee akʼi naalnish ńtʼééʼ, ndi doo tʼóó binaanish da. Łóóʼ hayiileehgo ayóóʼáyóʼní. (John 21:​3, 9-15) Áádóó diné hayiileehí ídlı̨́įgi ałdóʼ yíhoołʼą́ą́ʼ. Áko Jiihóvah bíká análwoʼgo Peter éí díí naanish ayóó yiyiichįįh silı̨́ı̨́ʼ.—Acts 2:​14, 41.

5. Luke 5:​8-11 éí Peter haʼátʼíí biniinaa bił yééʼ ní, áádóó nihí ałdóʼ haʼátʼíí nihíká adoolwoł?

⁵ Íiyisíí biniyé nidahwiilneʼígíí éí Jiihóvah ayóóʼádeíníiʼní. Háálá éí nahwiilneʼgi doo yeeʼ yiichįįh da niidzin, ndi Jiihóvah ayóóʼííníʼníigo díí yee nihíká análwoʼ. Jesus éí Peter wóshdę́ę́ʼ łóóʼ hayiileehí dííleełgi “tʼáadoo bikʼee nił yéʼí,” biłní. (Luke 5:​8-11 yíníłtaʼ.) Peter éí íhoołʼaahii silı̨́įʼgo haalá yitʼéego doo bikʼee shił yéeʼ da doo nízin. Ndi, Jesus éí tʼóó ahayóí łóóʼ hanááł hayiiloʼgo bikʼee hoł yéeʼgo éí shí yeeʼ íhoołʼaahii áʼdoodleełgi doo bííníshghah da jiniizı̨́ı̨́ʼ. Jesus yíhoołʼaahii dííleełgi ni shı̨́ı̨́ ałdóʼ Peter nahalingo nił yééʼ. Ákótʼéé  ládą́ą́ʼ Jiihóvah, Jesus, índa bił kééhótʼíinii ayóóʼííníʼníigo íʼdílnééh, áko Jesus wóshdę́ę́ʼ łóóʼ hayiileehí dííleeł niłníigi bídíníídlįįł.—Matt. 22:​37, 39; John 14:15.

6. Nahaneʼgi haʼátʼíí ałdóʼ bee bóhoneedlı̨́?

⁶ Nahaneʼgi bee bóhoneedlı̨́į dooleełii łaʼ baa nídadíitʼįįł. Jesus bibee hazʼáanii “ídahoołʼaahii danilı̨́įgo ádaahłeʼ,” níigi bikʼehgóó áníshtʼée doogo áʼdílnééh. (Matt. 28:​19, 20) Áádóó ałdóʼ diné éí “bichʼįʼ nidahwiiʼná áádóó tʼáadoo bíká oolyeedí da,” áko tʼáá aaníigo Diyin biNahatʼaʼ bee naʼnitingi tʼáá íiyisíí yídahwiidoołʼááł hwiindzin. (Matt. 9:36) Jiihóvah éí diné tʼáá ałtso tʼáá aaníinii bee naʼnitinii bił béédahodoozįįłgo yisdádookah yóʼní.—1 Tim. 2:4.

7. Romans 10:​13-15 éí nahaneʼgi ílíinii átʼéego haitʼéego ííshjání ííłʼı̨́?

⁷ Nahaneʼgi éí diné bee yisdádookahgo átʼéego baa nitsíikees. Łóóʼ hayiileehí éí łóóʼ hayiizloʼígíí bichʼiyąʼ átʼé doodaiiʼ baa nahaniih. Ndi, “diné hayiileehí” nidlı̨́įgo éí diné bee yisdáhálteeh.—Romans 10:​13-15 yíníłtaʼ; 1 Tim. 4:16.

8-9. Łóóʼ hayiileehí éí haʼátʼíí hoł bééhózin doo, éí haʼátʼíí biniyé díí hoł bééhózin doo?

⁸ Jesus nahasdzáán yikááʼ tádíghááhą́ądą́ą́ʼ Ízrel dineʼé nilı̨́įgo éí táyiʼ naaldeehii ádaatʼéii hadoodlohígíí hoł béédahózin doo. (Lev. 11:​9-12) Áádóó háadi éí łóóʼ dahólǫ́ǫgi hoł béédahózin doo. Łóóʼ éí táyiʼgi bił yáʼáhootʼéehgi índa chʼiyáán hólónígi naʼałkǫ́ǫʼ łeh. Áko łóóʼ hayiileehí éí ákwii oolkiłgo łóóʼ haidiyoolohgo yaa nitsékees doo. Pacific islandi brother łaʼ éí ákogo oolkiłgo łóóʼ hahadleehgi bił bééhózin, áko missionary nilı̨́įgo łóóʼ hahidiidloh yidííniid. Missionary ání: “Yiską́ągo abíínídą́ą́ʼ 9 oʼclockgo nibaʼ doo.” Brother ání: “Nda yeeʼ. Łóóʼ dahólóní góneʼ yeeʼ yáʼátʼééh, shí shá bíighah silı̨́ı̨́ʼ góneʼ łóóʼ hahideeshłoh niidzingo éí ndagaʼ.”

⁹ Tʼáá ákótʼé ałkʼidą́ą́ʼ diné hayiileehí danilínę́ę éí “łóóʼ” dahólǫ́ǫ́góó, áádóó dahooghangi nidaʼiistʼą́ą́ góneʼ akǫ́ǫ́ tádookai. Jesus bikééʼ ndaakai yę́ę éí sodizin bá nahazʼą́ą́góó áádóó synagogue naaznilgóó, dahonighangóó, índa nidaʼiiniihgóó diné yił ndahasneʼ. (Acts 5:42; 17:17; 18:4) Nihí ałdóʼ tʼáá ákótʼéego nidahwiilneʼ doo. Nahwiilneʼgóó nihitsʼą́ą́ʼ łah átʼįįh ndi, tʼáá nahwiilneʼ łeh.—1 Cor. 9:​19-23.

10. Jiihóvah bidineʼé éí haʼátʼíí bee niʼdoonishii nihá hólǫ́ǫgo áyósin?

¹⁰ Łóóʼ hayiileehí éí bee niʼdoonishii índa hazhóʼó chooʼı̨́į dooleełgi hoł bééhózin doo. Nihí ałdóʼ ákótʼé, bee niʼdoonishii haitʼéego chooʼı̨́įgi nihił bééhózin doo. Jesus éí bídahoołʼaahii kótʼéego diné hahadleeh doo níigo yee neineeztą́ą́ʼ. Díí deínóhjáah doo, kweʼé nidahodoołnih, áádóó kódadohníi doo yidííniid. (Matt. 10:​5-7; Luke 10:​1-11) Dííshjı̨́įdi Jiihóvah bidineʼé dah yikahígíí éí Teaching Toolbox wolyéego éí bee niʼdoonishii biiʼ hólǫ́. * Díí éí kótʼéego chooʼı̨́į dooleełgi bee nidanihiʼdinitin. Áko éí baʼííníidlíigo chooʼı̨́įgi yiichįįh dooleełgo bee nahwiilneʼ doo.—2 Tim. 2:15.

11. Łóóʼ hayiileehí éí haʼátʼíí biniyé tʼáadoo hoł yéʼí doo?

¹¹ Łóóʼ hadayiileehí binaanish ádeiłʼínígíí éí doo hoł daayéeʼ da doo. Háálá éí łahda táłkááʼgóó doo ééhózin da.  Tłʼéeʼgo łóóʼ hadayiileeh, áádóó táłkááʼ tʼáadoo hooyánída yéigo ahoʼniiłtįįh. Diné hayiileehí ídlı̨́įgi ałdóʼ tʼáadoo hoł daayéʼí doo. Jiihóvah Yá Halneʼé nishłı̨́ diiʼníigo nahwiilneʼgo éí “yéigo ahoʼniiłtą́” nahalingo nihikʼéí nihikʼijįʼ dadoołeeł, bił ahééhoniilzinii nihá nidahałtʼiʼgo nihaa daadloh doo, diné chʼééh bił dahwiilneʼgo doo deinízin da. Jesus éí tʼáá íídą́ą́ʼ kótʼée doo nihidííniid, áko biniinaa tʼáadoo bikʼee haadaniitʼéhí da doo.—Matt. 10:16.

12. Joshua 1:​7-9 bikʼehgo doo nihił yéeʼ da doogo haʼátʼíí nihíká adoolwoł?

¹² Haitʼéego doo nił yéeʼ da doo? Áłtsé éí, díí nidahwiilneʼgi Jesus kótʼéego níigo yikʼidéezʼı̨́įʼgo átʼéegi yiniidlą́. (John 16:33; Rev. 14:​14-16) Nááʼákóneʼ éí, Jiihóvah éí tʼáá hidínááhgóó nił honishłǫ́ niłníigi yinídlą́ągo bidziil áálííł. (Matt. 6:​32-34) Neʼoodląʼ bidziil áálíiłgo éí doo nił yéeʼ da doo. Peter dóó yił naakai ńtʼééʼ yę́ę bedaʼoodląʼ dabidziilgo biniinaa bindaanish yę́ę nahjįʼ nideideezʼą́ągo Jesus yikééʼ dah diikai. Tʼáá ákótʼéego ni ałdóʼ éí bił ahéédahonílzin yę́ę índa nikʼéí éí Jiihóvah Yá Dahalneʼé Diyin Bizaad yee nidashinitingo éí áłah nádleehgóó kʼad ałnánáshdááh bidiʼníigo bił dahwíínílneʼ! Bééhóziní éí neʼiiná hashtʼéinidlaago Jiihóvah yee hasʼánígíí bikʼehgo neʼiiná chʼííníłtʼiʼ. Díí éí ałdóʼ doo yééʼgóó ázhdólzingo Jiihóvah “éí tʼáá hidínááhgóó nił hólǫ́.”—Joshua 1:​7-9 yíníłtaʼ.

13. Ádahóótʼįįd yę́ę hazhóʼó baa nitsíikeesgo dóó sodílzingo éí doo nił yééʼgóó ánósin dooleełgi haitʼéego níká adoolwoł?

 ¹³ Haitʼéego ałdóʼ doo nił yéeʼ da doo? Tʼáadoo shił yéʼí diníigo bíká sodílzin. (Acts 4:​29, 31) Jiihóvah éí nisodizin ná yididootsʼı̨́ı̨́ł áádóó tsʼídá doo nikʼididoogáał da. Áádóó níléídę́ę́ʼ Jiihóvah yisdáʼiiznil yę́ę hazhóʼó baa nitsíníkees. Ndaʼnółtłʼaii bikʼeh didlı̨́įgo yee níká aalwodgi índa neʼiiná bee hashtʼeninéinídzáagi bichʼįʼ nidziilgo ániilaago ałdóʼ hazhóʼó baa nitsíníkees. Tónteel Łichííʼ biiʼ góneʼ Chʼíníʼeezhii níká adoolwołgo Jesus yíhoołʼaahii dííleeł. (Ex. 14:13) Psalmist ádííniid yę́ęgi ádadííniid doo: Jiihóvah “shichʼijí nilı̨́; doo násdzid da. Dinéshąʼ, haa dashizhdoolííł?”—Ps. 118:6.

14. Masae dóó Tomoyo haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó íhooʼaah?

¹⁴ Náánáłahgo tʼáadoo nihił yéʼí doogo éí ayóó yádanízinígíí doo bił daayééʼ daazlı̨́įʼgi Jiihóvah bíká aalwod. Sister Masae baa haneʼ. Éí ayóó yáznízin, áko hweʼoodląʼ baa nahojilneʼ dooleełgi doo bííníshghah da jinízin. Tʼáadoo bééhojísinii bichʼįʼ hazhdoodzihgi éí wall nineezígíí chʼééh bíjiiʼnééh nahalin. Áádóó Diyin índa bił kééhojitʼíinii ayóóʼájóʼníi dooleełgo bizhdeeshnish. Diné bił nahodoonihgi kʼad baa tsı̨́ı̨́ł hwiindzinjįʼ ayiiłkaahgo baa ákozhnízin, áko yéigo ashtʼı̨́įgo nahashneʼ doo jiníigo sozdilzin doo jiniizı̨́ı̨́ʼ. Doo hoł yéeʼ da jizlı̨́įʼgo regular pioneer áʼjiilaa. Jiihóvah éí ániid nidahalneʼé daazlı̨́ʼígíí ‘tʼáadoo náníldzidí’ yiłníigo yíká análwoʼ. Sister Tomoyo kótʼéego baa haneʼ. Nahaneʼgi tʼóó hajííłtʼiʼ yę́ędą́ą́ʼ tsʼídá áłtsé hooghangi łaʼ jiníyáago ákwii bighánígíí hachʼįʼ dilwoshgo “Jiihóvah Yá Dahalneʼé doo nisin da!” áháłníigo dáádílkał hakʼijįʼ ayííłghan. Tomoyo éí tʼáadoo bikʼee hoł hóółyéeʼ dago bił nahojilneʼígíí ábijiní: “Disínítsʼą́ą́ʼásh? Tʼáadoo ndi kótʼé dííniid da ndi, Jiihóvah Yá Halneʼé nishłı̨́įgo shééhojósįįd. Éí baa shił hózhǫ́!” Tomoyo éí kʼad regular pioneer jílı̨́.

15. Tʼáá hó ájítʼéego haʼátʼíí óolyé, áádóó haʼátʼíí biniyé díí ílíinii átʼé?

¹⁵ Łóóʼ hadayiileehí éí tʼáá bí ádaatʼéego dahayóí. Éí áhyiłníigo “tʼáadoo leʼé łaʼdadoolníiłgo éí tʼáá hó ájítʼéego tʼéiyá łaʼdaalneʼ.” Łóóʼ hadayiileehí éí tʼáá bí tʼah abíínídą́ą́ʼ náádadiiʼná, naanish ałtso łaʼdaalʼįįhjįʼ yináhaastą́, áádóó azhą́ binaagóó níłchʼi łah ánááʼníił ndi, doo yikʼídadikáah da. Nihí ałdóʼ tʼáá nihí ániitʼéego haʼííníilníigo naanish łaʼdeilneʼ doo.—Matt. 10:22.

16. Tʼáá hó ájítʼée dooleełgi haitʼéego bíhwiidooʼááł?

¹⁶ Tʼáá hó ájítʼée dooleełgi éí bíhwiidooʼááł. Háálá doo nidantłʼaii tʼéiyá ááshłíił doo niidzin łeh. Ílíinii ádoolníiłgi łahda nantłʼa. Áko éí bąą tʼáá nihí ániitʼée dooleełgo éí nihá nantłʼaii íiʼníił doogo bee ádíhoʼdiyiilʼaah doo. Kweʼígi éí Jiihóvah biníłchʼi diyinii yee nihíká análwoʼgo átʼé.—Gal. 5:​22, 23.

17. 1 Corinthians 9:​25-27gi éí yilʼaadii Paul haitʼéego shitsʼíís shikʼeh hółʼı̨́įgo íínísin ní?

¹⁷ Yilʼaadii Paul éí tʼáá bí átʼéego áʼdólzin ńtʼééʼ. Ndi tʼáá bí áníigo éí shitsʼíís “doo shikʼeh didlı̨́į da” doo biniyé tsʼídá tʼáá íiyisí shikʼeh hółʼı̨́įgo íínísin. (1 Corinthians 9:​25-27 yíníłtaʼ.) Áko éí tʼáá nihí ádanohtʼéego nihitsʼíís tʼáadoo nihikʼeh dadidlínígo “tʼáá ałtsoní yáʼátʼéehgo índa hashtʼehodítʼéego” baa naakai.  (1 Cor. 14:40) Tʼáá nihí ániitʼéego Jiihóvah bikʼehgo óʼoolʼįįłii íiʼníił doo, éí diné hayiileehí ídlı̨́įgi haʼnínígíí tʼáá ałhąąh nihinaanishgo íilʼı̨́į doo.—Acts 2:46.

18. Jiihóvah éí haʼátʼíí łaʼyiilʼı̨́įgo yee nihinéłʼı̨́?

¹⁸ Łóóʼ hayiileehii éí łaʼ łóóʼ hailohgo yee ádaa haʼniih łeh. Ndi nahaneʼgi éí doo ákótʼée da. Kónéelą́ą́ʼ Jiihóvah Yá Dahalneʼé áshłaa éí doo diʼníigo bee ádaa hwiiʼniih da. (Luke 8:​11-15) Haʼííníilníigo nizhónígo baa haneʼii baa nahwiilneʼ índa naʼniitingo Jiihóvah yee nihinéłʼı̨́įgo éí nihinaanish łaʼyiilʼı̨́. Háálá Jiihóvah dóó biYeʼ bikʼeh honiilʼı̨́.—Mark 13:10; Acts 5:​28, 29.

19-20. Haʼátʼíí ałdóʼ biniyé nahwiilneʼgi bidiilkaal doo?

¹⁹ Náánáłaʼ daakéyahgóó łóóʼ hahadleehgo éí bee hazʼą́ą́ góneʼ tʼéiyá łóóʼ hahadleeh. Łahgóó éí łóóʼ hahadleehgi kʼadę́ę bíighah aleeh danízingo yąąh tsı̨́ı̨́ł daaleeh. Nihí ałdóʼ diné hayiileehí ídlı̨́įgi tʼáá ákótʼé. Háálá díí nihił hoogáłígíí nidootʼihjįʼ bichʼįʼ hoolzhish! Yisdáʼiildéehgo biniyé nahaneʼgi doo bee nááhodidooʼnaał da. Tʼáadoo tʼah níníziní doodaiiʼ yáʼátʼéehgo hooʼaʼgo índa nahodeeshnih tʼáadoo níníziní.—Eccl. 11:4.

²⁰ Kʼad ánítʼı̨́įgo bínindlı̨́, Diyin Bizaad hazhóʼó bóhoołʼaah, tʼáadoo nił yéʼí, índa tʼáá ni ánítʼéego íʼdílnééh. Kʼad 8 milliondóó baʼaan diné hayiileehí danilínígíí bidiinááh, áádóó Jiihóvah éí ił hózhǫ́ neidoolééł. (Neh. 8:10) Nahaneʼgi Jiihóvah éí ałtso nihidííniidjįʼ yéigo bidinilkaal. Diné hayiileehí ídlı̨́įgo éí Diyin biNahatʼaʼ baa nahwiilneʼ doogi haitʼéego wołí bee bidiilkaal dooleełgo díí bikééʼdóó tááʼ ałkʼee níʼą́ągo baa nídadíitʼįįł.