1. Amunu kue na Jizɔs bee kue nia pya a wee fɛ bari a, e e na ba bee doo a?

PITA, Andru, Jems, le Jɔn bee le pya fɛ bari. Naa kɛɛrɛ kɛ̄ a bee wa lu nyɛŋia loo doo sɔ̄ Jizɔs bee wa kue kɔ: “Luaa mɛ nyɔɔnɛ dumɛ, e m doo kɔ bui lu pya aa nɛɛ.” * E na pya lo nɛɛ bee doo a? Baibol kɔ: “Aba sɔ̄ a ba lɛɛbaloo wa gbɔ̄ ye nyɔɔnɛ.” (Mat 4:18-22) Biaɛfii ba bee doo ama enyaana wa dum mmɛ deedee. Taā ba aa kunɛ bari, ba gaa le “aa pya nɛɛ.” (Luk 5:10) Nii’ee, Jizɔs nyimɛ ye kue ama mmɛ loo pya a ɛrɛ le beenyiɛ lo ba wereloo kaka ue. (Mat 28:19, 20) O esiage kue Jizɔs lo elu nɛɛ aa nɛɛ ni?

2. E na anua i su biaɛfii lo enyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs nua nu a kuī a, e e na eyerebah i nɛ kɔ i doo wo a?

² Naa daba o ekirasī leere bu o enɔā Baibol mmɛ kɛ̄ o gbī ebiaɛfii lo elu nɛɛ zue le yereue. Lo a le o ɛrɛ baɛbaɛ beenyiɛ lo esi kue Jizɔs, loo a aa ɔ. O baɛbaɛ beenyiɛ ama tɔgɛ kɔ o suā kɛ̄ lo biaɛfii kuī doo. Bu kaka, Baibol kɔ Pita le pya ye gbo bee lɛɛbaloo gbɔ̄ ba wee fɛā bari “aba sɔ̄.” Kerewo, Pita le pya ye wuga naa bee biaɛfii nu bu gbaragbara. Eyera loo ini’ī enɔɔ̄ ba bee suāloo Jizɔs  sa yiga kɔ alɛ na Mɛsaia a. (Jɔn 1:35-42) Bu aba lo sīdee, o edaba nɔ gbɛnɛ-edo nu akiiloo Jɛhova le Jizɔs sa o gbī ekiisī leere bu edɔɔ̄. Mɛ o aa nwaabah biaɛfii sɔ̄ o sii kɛɛrɛ nu esu a bah. E na a bee yerebah nɛ Pita, Andru, le pya dɔɔ̄na kɔ ba a biaɛfii nu a?

3. Pya amunu elap dogo na edap doo kɔ o agɛrɛtɛ̄ o taɛ lo esi kue Jizɔs a?

³ Tuatua pya a wee nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs bee ɛrɛ mɛm, dābeeloo nu, ɛrɛ e’agaloo, sa su loo nɛ. Bu kaka, pya elap dogo ama bee wa yerebah nɛ bu wa esiatam zue ue. Ekobee ue ama ekɔ nu akiiloo sīdee o dap ɛrɛ pya elap ama, lo edap a yerebah nɛ kɔ o si tam zue ue leere.

4. E na a bee zū Pita kɔ alu nɛɛ fɛ bari a?

⁴ Pita wee fɛ bari lokwa a dap kuūdɛɛ̄loo pya ye butɔ, mɛ a naa bee le aba bee alu tam a wee si. Pita bee wereloo fɛ bari. (Jɔn 21:3, 9-15) A bee nɔnage ewereloo tam zue ue. E tɛ̄maloo yerebah Jɛhova, Pita bee si lo tam leere.—Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 2:14, 41.

5. Dɛɛa nyɔɔ nu a le bu kpa Luk 5:8-11, e na anua bɔɔ bee aa Pita a, e e na edap i yerebah nɛ kɔ i be eebah dua ekɛɛrɛ ama a?

⁵ I zue ue nyɔnɛbee i wereloo Jɛhova; taɛ nu a i zū kɔ i si lo tam lo. Wereloo i ɛrɛ loo Jɛhova dap i yerebah nɛ kɔ i zue ue nɛ pya nɛɛ kere i kɛɛrɛ kɔ ii nyim e tura. Sɔ̄ Jizɔs bee kue Pita kɔ a wee lu nɛɛ a aa nɛɛ, a bee ye kɔ nɛ kɔ: “Bɔɔ aa a aa.” (Buū Luk 5:8-11.) Bɔɔ naa bee aa Pita loo nu esira lo a lue nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. Taāwo, tam nyɛŋia Jizɔs bee si lokwa pya nɛɛ dap aa bari bee ye lu nyɛŋia loo, e Pita bee kɛɛrɛ kɔ  a naa bɔe loo enyɔɔnɛ Jizɔs siniatam. Bu dɔɔ̄na sīdee, o dap ɛrɛ gbɛnɛ ekɛɛrɛ sɔ̄ o suā pya nu a legara bu lu nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. Lo a le wo, agɛrɛtɛ̄ wereloo o ɛrɛ loo Jɛhova, Jizɔs, le pya nɛɛ le ɔɔ le, e o ɛrɛ mɛm lo edap si kue Jizɔs lo elu nɛɛ aa nɛɛ.—Mat 22:37, 39; Jɔn 14:15.

6. Dɔɔ̄na e na a i zū kɔ i zue ue a?

⁶ Naa kɛɛrɛ pya dɔɔ̄na nu anua i zue ue. I gbī egbaɛ̄tɔ̄ zuurabahtɔ̄ Jizɔs a kɔ: “Kiraa . . . doo kɔ dɛ̄dɛɛ̄ edonyɔɔ a lu pya a mɛ nyɔɔnɛ dumɛ.” (Mat 28:19, 20) Dɔɔ̄na nu anua i zue ue na kɔ pya nɛɛ “ɛrɛ etɛɛrɛ” sa ɛrɛ taɛ lo enɔ kaka ue akiiloo Buɛ̄-mɛnɛ Bari. (Mat 9:36) Jɛhova gbī kɔ dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ a suā kaka sa ɛrɛ kpɔā.—1 Tim 2:4.

7. Mɛ sīdee na Pya Rom 10:13-15 tɔgɛ kɔ tam zue ue lu tam a kuī a?

⁷ Kɛkɛɛrɛbu kɛ̄ i tam zue ue dap kpɔā pya nɛɛ doo ezū i kɔ i zue ue wa nɛ. Pya aa bari wee ba ale oo bari ba bee aa, mɛ i wee “aa” pya nɛɛ lo ekpɔā wa dum.—Buū Pya Rom 10:13-15; 1 Tim 4:16.

8-9. E na nɛɛ fɛ bari ɛrɛ esuā a, e e na anua a?

⁸ Bu dee Jizɔs, nɛɛ Izrɛl a wee aa bari wee suā dua bari a gbī e’aa. (Lev 11:9-12) A ɛrɛ esuā nage kɛ̄ edap gbī lo bari muɛ̄. Kɛ̄ bari wee tɔɔ̄ na kɛ̄ maā wa su loo le kɛ̄ nuede le e’mma. Ekɔ sɔ̄ nɛɛ fɛ bari siā wee aā bari luge ebɛɛ̄ ni? Yere nukuādɛɛ̄ loo nu ziī Nɛɛ Ekeebee a wee tɔɔ̄ Pacific island bee kɔ sɔ̄ a bee kue ziī wuga nɛɛdam a wee zue ue aā ziī edo yii ziī kɔ a nyɔɔnɛe ye si dɔɔ. Nɛɛ a wee zue ue aā ziī edo yii ziī a bee kɔ, “I zɔŋia sɔ̄ elua ɛrɛnia eleke li lɔɔrɛ nyɔɔ ee.” Lo wuga nɛɛdam bee ye kɔ nɛ kɔ, “Oo dābeeloo. I wee si taɛ sɔ̄ i dap muɛ̄ bari e’aa, naale sɔ̄ a i nia.”

⁹ Bu aba lo sīdee, pya a wee nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs bu tua sɔ̄ o’oo tup zua wee si kɛ̄ ba edap muɛ̄ “nɛɛ” le taɛ sɔ̄ edap lu egbī wa muɛ̄. Bu edoba, pya a wee nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs bee zue ue bie bu tɔ bɔŋanaloo, aā ziī tɔ yii ziī, le bie kɛ̄du. (Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 5:42; 17:17; 18:4) Lu ebɛɛ̄ kɔ i suā loo pya nɛɛ a le i kɛ̄ zue ue. A lunage ebɛɛ̄ kɔ i kwabaloo i kɛ̄tɔɔ̄ lokwa i dap zue ue sɔ̄ le kɛ̄ i wa dap gbī muɛ̄.—1 Kɔr 9:19-23.

10. Pya amunu nutam na bɔŋanaloo Jɛhova enɛā i a?

¹⁰ Lu ebɛɛ̄ kɔ nɛɛ fɛ bari a ɛrɛ pya nu fɛā bari a ye le bah sa a suā kɛ̄ esu ye daānu doo. Alu nage ebɛɛ̄ kɔ i ɛrɛ pya nu tam a bɔloo bu i tam zue ue. E i ɛrɛ esuā kɛ̄ esu ye daānu doo. Jizɔs bee tɔgɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɛ̄ ezue ue nɛ pya nɛɛ doo. A bee wa kɔ nɛ nu ba e’aara, kɛ̄ ba ezue ue, le nu ba ezue. (Mat 10:5-7; Luk 10:1-11) Nii’ee, bɔŋanaloo Jɛhova enɛā i Ekpo Tam Tɔgɛnu lo pya nu tam a le bu lu lo a lee esiātam. * E alu etɔgɛ i kɛ̄ esu pya lo nutam siātam doo. Lo tɔgɛnu ama yerebah i nɛ kɔ i para zue ue sa para tɔgɛ nu.—2 Tim 2:15.

11. E na anua pya a wee zue ue e’ɛrɛ e’agaloo a?

¹¹ Lu ebɛɛ̄ kɔ pya a wee fɛ bari a ɛrɛ e’agaloo. Pio sɔ̄, ba wee kpesī e’aga kɛ̄tɔɔ̄ bie nyɔɔ pɛnɛ. Gbɛnɛkpo sɔ̄ ba wee si tam bu zii bie nyɔɔ maā kɛ̄ bugia fii efɔp  wee dɔ. Lunage ebɛɛ̄ kɔ pya zue ue a ɛrɛ e’agaloo. Sɔ̄ i bɔātɛ̄ ezue ue sa tɔgɛ i loo nua Nɛɛ Ekeebee Jɛhova, i dap kpesī gbanasī a le doodoo “fii efɔp” a aabah pya i butɔ, egbɛa a aabah pya i gbo, le kɔ pya nɛɛ naale egbaɛ̄tɔ̄ i yereue. Mɛ lo ama naa lu i nyɛŋia loo. Jizɔs bee kɔ eyeree pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ ture yɛɛ pya egbana wa sī.—Mat 10:16.

12. Dookɛ̄ kpa Joshua 1:7-9 kɔ doo, e na a i dap yerebah nɛ kɔ i ɛrɛ e’agaloo a?

¹² Bu mɛ sīdee na o dap agɛrɛtɛ̄ o e’agaloo a? Tuatua, yiga kɔ Jizɔs gaa kiisī lo e baɛbee tam zue ue aā bunyɔɔ. (Jɔn 16:33; Mum 14:14-16) Lo dɔɔ̄na, agɛrɛtɛ̄ o yira kɔ Jɛhova ekuūe a dɛɛ̄loo. (Mat 6:32-34) Kɛ̄ o yira agatɛ̄ doo, kɛ̄ o ɛrɛ nage e’agaloo doo lo. Pita le pya ye gbo bee tɔgɛ e’agatɛ̄ yira sɔ̄ ba bee lɛɛbaloo wa gbora sa nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. Bu aba lo sīdee, o bee tɔgɛ e’agatɛ̄ yira sɔ̄ o bee kɔ nɛ pya o gbo le pya o butɔ kɔ o e’ina gaa nyɔɔnɛe Pya Ekeebee Jɛhova nɔ Baibol sa si wa enɔānu! Bu kaka, o enyaana pya o elap dogo le o sīdee tɔɔ̄dum lokwa o dap tɔɔ̄ dookɛ̄ daakuu kaāna dogo Jɛhova le doo. Lo ama gbī nage yira le e’agaloo. Kuma sɔ̄ o kiisī lo e’ɛrɛ e’agaloo, o dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ kɔ “Jɛhova o Bari le a loo ɛrɛgeba kɛ̄ o kii.”—Buū Joshua 1:7-9.

13. Ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ nu le yere kara edap a yerebah nɛ kɔ o ɛrɛ e’agaloo doodoo wa?

¹³ Bu dɔɔ̄na amunu sīdee na o dap  ɛrɛ e’agaloo a? Yere kara bara e’agaloo le mɛm. (Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 4:29, 31) Jɛhova edā o kara e a naale elɛɛ a baloo. A le ekpɛ̄naloo eyerebah a nɛ. Gbaāloo wo, o dap ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ kɛ̄ Jɛhova bee kpɔā pya dɔɔ̄na doo sɔ̄ akii adumɛ. Naa kɛɛrɛ nage kɛ̄ eyerebah a nɛ kɔ o dap be eebah ɛma ɛp sa a nɛ mɛm lo edap nyaana pya o elap dogo doo. Bu kaka, Nɛɛ a bee ture pya ye nɛɛ tɛ̄ma bu Miīmiī Pɛnɛ dap a yerebah nɛ kɔ o lu nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. (A’aa 14:13) Ɛrɛ dua yira nɛɛ uɛ le-yɔɔ bee ɛrɛ sɔ̄ a bee kɔ: “Sɔ̄ Jɛhova mɛ le kpaɛ̄, mm le ɛrɛ bɔɔ. E na nɛɛ edap mɛ dooloo a?”—Yɔɔ 118:6.

14. E na o nɔ aāloo nu a bee siraloo Masae le Tomoyo a?

¹⁴ Dɔɔ̄na sīdee e’ɛrɛ e’agaloo na nɔ nu akiiloo kɛ̄ Jɛhova eyerebah nɛ pya kɛɛ wee bɔp kɔ ba a ɛrɛ e’agaloo doo. Naa kɛɛrɛbu edoba ziī wuga nɛɛwa a kura Masae. Kɛɛ wee ye bɔp sa a wee kɛɛrɛ kɔ a naale edabe zue ue. Kɔ ue nɛ pya a naa suāloo bee ye agaloo, a bee ye tɔɔ̄loo bee kɔ a gaa dɛɛ̄ gbɛnɛ ekpadaɛ̄ akii nyɔɔ, lo a naa kɛɛrɛ kɔ edabe dooe. Nyɔɔwo, a bee piiga lo enyimɛ ye wereloo loo Bari le pya nɛɛ le ɛɛ le. A bee ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ kɛ̄ tam zue ue lu kirikiri doo sa yere kara bara yerebah lo enyimɛ ye taɛ kumaloo tam zue ue. A bee be eeba lo bɔɔ sa sinage tam doodoo nɛɛ sɛmdee dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄. Jɛhova dap nage yerebah nɛ pya nɛɛ a gaa zue ue aā kɔ ba a “ɛrɛ e’agaloo.” Naa kɛɛrɛbu nu a bee siraloo wuga nɛɛwa a kura Tomoyo. Sɔ̄ a bee bɔātɛ̄ ezue ue aā ziī tɔ yii ziī, tua tɔ a bee yii tɛ ɛrɛ tɔ bee ye pɔm bee kɔ: “Mm ɛrɛ lɔgɔ nu enyɔɔnɛ Pya Ekeebee Jɛhova kɔnia!” lɛɛ a su bū zip dee. Tomoyo bee su e’agaloo kɔā nɛ wuga nɛɛwa a bee ye le kpaɛ̄ kɔ: “O dāge nu a kɔ ni? Mm kɔ lɔgɔ nu, mɛ a suā kɔ mm Nɛɛ Ekeebee Jɛhova. Bu mɛ ɛɛ kaāna!” Nyaawo, Tomoyo gaa si tam sɛmdee dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄.

15. E na a kura su loo nɛ a, e e na anua alu ebɛɛ̄ kɔ pya Nɛɛ Kraist a ɛrɛ a?

¹⁵ Pya fɛ bari wee su loo nɛ wa tam. Su loo nɛ na “sɔ̄ o su oloo daānu a bɔloo kɔ alu edoo.” Pya a wee fɛ bari wee ɛrɛ epiiga lo ebagara aakɛ̄ sa kii uwe boo, e ba wee kiisī lo e’aa bari kere bu dee naa lee. Lunage ebɛɛ̄ kɔ i su loo nɛ lokwa i dap egerebu sa si i tam mmɛɛ̄.—Mat 10:22.

16. E na eyerebah i nɛ kɔ i dap doo pya nu a wee i agaloo edoo a?

¹⁶ Ii bee ɛrɛ elap dogo su loo nɛ sɔ̄ i bee mɛā. Bu kiiyasī, nu a wee i nia edoo na doo nu a naale enɛ i taāŋa. Kerewo, ɛrɛ elap dogo su loo nɛ gbī kɔ i aa i loo. Nyɔɔwo, i gbī yerebah lo ekpɔā aba ii lokwa i dap doo pya nu a wee i agaloo edoo. E Jɛhova yerebah i nɛ tɛ̄maloo ye kaɛ edɔɔ̄.—Gal 5:22, 23.

17. Dookɛ̄ 1 Pya Kɔrint 9:25-27 kɔ doo, e na nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee kɔ a ɛrɛ edooe lokwa a dabe su loo nɛ a?

¹⁷ Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee su loo nɛ. Mɛ a kɔ a bee “zip” e ye loo lokwa a dabe doo nu a lee. (Buū 1 Pya Kɔrint 9:25-27.) A bee zū pya dɔɔ̄na kɔ ba a su loo nɛ sa doo dɛ̄dɛɛ̄ nu “bu kaāna sīdee, le nyɔɔ etaā.” (1 Kɔr 14:40) I ɛrɛ ebiibakɛ̄ si tam lokwa i dap taāŋabah Jɛhova, lo a le si tam zue ue sa tɔgɛ kaka ue pya nɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄.—Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 2:46.

18. E na edoo kɔ Jɛhova a ɛp kɔ i doo leere bu ye esiatam a?

¹⁸ Nɛɛ a wee fɛ bari wee ɛp kɔ lo a fɛe gbɛnɛkpo bari mɛ a dooe leere. Bu kiiyasī, naale buā nɛɛ i yerebah nɛ nua bu bɔŋanaloo Jɛhova na a tɔgɛ kɔ i doo leere a. (Luk 8:11-15) Kuma sɔ̄ i kiisī lo esitam zue ue sa tɔgɛ kaka ue pya nɛɛ, Jɛhova ɛp i kɔ i kiisī leere bu i esiatam. E na anua a? Nyɔnɛbee i gaa gbaɛ̄tɔ̄loo alɛ le ye Nwiīnɛɛdam.—Maak 13:10; Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 5:28, 29.

19-20. Taɛ e na anua i zue ue anyaawo a?

¹⁹ Bie pio barasī, aba bu pio enɔɔ̄ na ba wee aaloo pya nɛɛ kɔ ba a fɛ bari a. Bie kɛ̄ a le doo wo, sɔ̄ fɛ bari e’ina gaa ina kuma nɛɛ fɛ bari wee nwaabah fɛ bari. Doodoo pya a gaa aa nɛɛ, i ɛrɛ ue yere mɛm loo lo ezue kɔ: Kuma lo sɔ̄ nyɔuwe ama gaa nwaabah tɔɔ̄ waɛloo kɛ̄! Kunɛ nwīgbagbara sɔ̄ na a siga lo ezue ue a kpɔā dum ama a. Waa pee sɔ̄ ale kɛɛrɛ kɔ sɔ̄ dɛ̄dɛɛ̄ nu elee na o si tam a kuī ama a.—Eklis 11:4.

²⁰ Doo dogo anyaawo lo eyere mɛm loo o taɛ, nyimɛ o suānu Baibol, ɛrɛ e’agaloo, sa ɛrɛ elap dogo su loo nɛ. Gbaaloo nu a eeloo ɛrɛtaa miliɔn pya nɛɛ a gaa zue ue bu yube nyɔuwe si lo tam, e o ɛrɛ ɛɛbu Jɛhova nɛ. (Neh 8:10) Biaɛfii lo e’ɛrɛ epoo bu tam zue ue mmɛ sɔ̄ Jɛhova ekɔ eleera. Ekobee ue a nyɔɔnɛ ekɔ ue nyɔɔ taa sīdee i dap agɛrɛtɛ̄ i biaɛfii bu ekiisī lo ezue ue Buɛ̄-mɛnɛ.