1. Lelaa lôk kéé i bôda i nit ntôñ, ndi mambe mandutu i mboma? (Béñge titii i lipep li bisu.)

KINJE maséé i bana ngandak lôk kéé i bôda i i nsal ni ngui ikété likoda! Kiki hihéga ba nyoñ ngaba i makoda ni i nson likalô. Bahogi ba nyoñ ngaba i bôñgôl ndap Ane, ba tôñôk ki lôk kéé ipe. Ndi maliga ma yé le, ba mboma mandutu. Bahogi ba ntééda bagwal bap ba ñun. Bape ba nhônba ngolba i bôt bap ba lihaa. Bape ba nlama sal ni ngui inyu néñés bon bap botama.

2. Inyuki di nlama boñ biliya i nit bisita?

² Inyuki di nlama nit lôk kéé yés i bôda? Inyule nkoñ ’isi u mbéna bé ti bôda lipém li li kôli ni bo, ni le Bibel i nti bés makénd i nit bo. Kiki hihéga, ñôma Paul a bi kal likoda li Rôma le li leege Fébé, ni le li “ti ki nye mahôla momasôna a nla bana ngôñ.” (Rôma 16:1, 2) I ngéda Paul a bé Farisai, i nene le a bé yan bôda kiki ini Farisai ipe. Nano nu a bi yila kristen, a bé ti bôda lipém, a undga bo loñgeñem kiki Yésu.​—1 Korintô 11:1.

3. Lelaa Yésu a bé tehe bôda, ni lelaa a bé yoñ ba ba bé gwélél Djob?

³ Yésu a bé ti bôda bobasô lipém. (Yôhanes 4:27) A bé yoñ bé bo kii baéga base ba ngéda yé. Kaat yada i i ntoñol Bibel i nkal le: “Yésu a gwélél bé buk to yada i i bé le i yahal bôda.” Ndi Yésu a bé lôôha diihe bôda ba ba bé boñ sômbôl i Isañ. A bé tehe bo kii lôk kéé yé i bôda i i bé mukété lihaa jé li mbuu.​—Matéô 12:50.

4. Kii di ga tehe munu yigil ini?

⁴ Yésu a bé bebee i hôla lôk kéé yé i bôda i i bé  gwélél Djob. A bé unda bo le ba yéne nye nseñ, a sôñôk ki bo. Di tehe lelaa di nla kôna Yésu mu kii di ntôñ lôk kéé yés i bôda.

5. Inyuki i nla ba ndutu inyu ngim bisita i bot mawanda?

⁵ Bés bobasôna di gwé ngôñ ni mawanda malam. Ndi ngim mangéda, bisita bi nla bana ndutu i yônôs i ngôñ i. Inyuki? Emble i yom ngim lôk kéé i nkal. Sita yada le Jordan * a nkal le: “Kiki me yé ngi biiba, me mbéna nôgda wee me ta bé nseñ ikété likoda.” Sita Kristen nu a yé nsañal, ni nu a bi ke i nit likoda lipe a nkal le: “Ngéda u ntip lo i ngim likoda, u nla nôgda wee mut a gwé bé ngéda yoñ.” Yak lôk kéé i bôlôm ihogi i nla nôgda nlélém. I nla pam le bilôk bikéé bi nôgda le mahaa map ma ma ta bé Mbôgi Yéhôva ma mbagal bo, ni le lôk kéé yap i mbuu i nkôôge bé bo bebee. Bisita bihogi bi nla bé pam inyule bi nkon tole bi ntééda bakokon. Sita Annette a nkal le: “Me bé bé le me neebe nsébla i tégbaha loñge ngéda ni lôk kéé, inyule men me bé tééda mama yem.”

6. Inoñnaga ni Lukas 10:38-42, lelaa Yésu a bi hôla Marta bo Maria?

⁶ Yésu a bé tégbaha ngéda ni lôk kéé yé i bôda i pes mbuu, a bak ki bañga liwanda ni bo. Di béñge maada a bééna ni Maria bo Marta, ba ba bé ngi biiba. (Añ Lukas 10:38-42.) Yésu a bé hôgbaha bo ni njel bibuk gwé ni maboñok mé. Kiki hihéga, Maria a bi kon bé woñi i yén i makôô ma Yésu inyu emble biniigana gwé. * Kiki Maria a bé hôla bé nye, Marta a bi kon bé woñi i pahlene Yésu hiun hié. Mu nkwel wap, Yésu a bi hôla i bôda bana boba i ôt biniigana bilam. Yésu a bi unda le a bé tôñ i bôda bana ni manyañ wap nu munlôm le Lasarô, mu kii a bé yuuga bo mangéda mape. (Yôhanes 12:1-3) Jon hala a bé bé hélha jam le, i ngéda Lasarô a bi kwo kon, Maria bo Marta ba bé yi le Yésu a bé le a hôla bo.​—Yôhanes 11:3, 5.

7. Ni imbe njel di nla ti lôk kéé yés i bôda makénd?

⁷ Inyu bisita bihogi, makoda ma yé bo pôla yada i ba ni bagwélél ba Djob bape. Jon di ngwélél manjel ma inyu leege bo, kwel ni bo ni unda bo le di ntôñ bo. Jordan nu di mbôk sima a nkal le: “Hala a nti me makénd i ngéda lôk kéé i nyimbe mandimbhe mem, i nôgla ni me inyu ke likalô, tole i mboñ mam mape inyu unda le i ntôñ me.” Di yis lôk kéé yés i bôda le ba yéne bés nseñ. Sita Kia a nkal le: “Ibale me ntôl likoda, me yé nkwoog nkaa le b’a tilna me inyu bat me too me yé mbôô. Hala a ñunda me le lôk kéé i bôlôm ni i bôda i ntôñ me.”

8. Mambe manjel mape di nla gwélél inyu nigle Yésu?

⁸ Kiki Yésu di nla tégbaha loñge ngéda ni bisita. Di nla naña bo i mbai yés i je tole i tégbaha mangéda malam. Ha ngéda i, di nlama bana  minkwel mi nhôlôs. (Rôma 1:11, 12) Mimañ mi nlama bana litehge li Yésu mu jam li. Yésu a bé yi le, i nla ba ndutu inyu ngim bôt i yén ngi biiba, ndi a bi niiga le bañga maséé i nlôl bé i libii tole i bon. (Lukas 11:27, 28) Maselna ni hala, inyu bana maséé ma ma nom, gwéñe bi Ane gwon bi nlama ba jam li bisu i niñ yés.​—Matéô 19:12.   

9. Kii mimañ mi nla boñ inyu hôla bisita?

⁹ Téntén mimañ mi nlama yoñ bisita kiki lôknyañ yap tole banyañ bap. (1 Timôtéô 5:1, 2) Mimañ mi mboñ loñge i kwel ni bisita i bibôdle tole i mamélél ma likoda. Sita Kristen a nkal le: “Mañ wada u bi yimbe le me bé me pégi ngandak, a kôôge me bebee inyu yi lelaa me bé tjek mam. Hala a bi lôôha kônha me maséé.” I ngéda mimañ mi gwé lem i kwel ni bisita, mi ñunda le mi ntôñ bo. * Sita Annette nu di mbôk sima a ñunda nseñ u yé i kwel ni mimañ hiki ngéda. A nkal le: “Hala a nhôla me i yi bo loñge, yak bo ba mpam i yi me. Jon i  ngéda me mboma mandutu, hala a ntomb inyu yem i bat bo mahôla.”

10. Kii i nla boñ le lôk kéé yés i bôda i ba maséé?

¹⁰ Bés bobasô, bôlôm kiki bôda, di yé maséé i ngéda bôt bape ba ntehe biliya gwés, ba béghak nson wés. Ndi di nla nimis makénd més ibale bôt ba ndiihe bé biliya gwés, to nson wés. Nsañal wada le Abigael, nu a yé ngi biiba, a nkal le ngim mangéda a yé a nôgda wee mut a gwé bé ngéda yé. A nkônde le: “Inyu pôdôl me, ba mbéna kal le me yé manyañ sém, tole man kaa. Ngim mangéda me yé me ba i ti bôt, ndi ba yimbe bé tole me yé ha.” Sita Pam a bi sal kiki nsañal i biloñ bipe, nye ngi biiba. I mbus a témb i loñ yé inyu tééda bagwal bé. I len ini, a gwé 70 nwii a ngi yii nsañal. A nkal le: “I yom i bi lôôha hôla me i yé mayéga lôk kéé ipe i bé ti me inyu bôlô me mboñ.”

11. Lelaa Yésu a bi unda le a bé diihe bôda ba ba bé hiôm ni nye i nson likalô?

¹¹ Yésu a bé diihe mahôla ma bôda ba hémle ba ba bé gwélél “nkus wap” inyu nit nye mu nson wé likalô. (Lukas 8:1-3) A bi ti ndik bé bo pôla i hiôm ni nye likalô, ndi a bé niiga yak bo ndip mam i mbuu. Kiki hihéga, a bi kal bo le a nlama wo, a lo ki bitugne. (Lukas 24:5-8) A bi kôôba i bôda bana inyu mandutu ba bé lama boma, kiki a bi boñ ni baôma bé. (Markô 9:30-32; 10:32-34) Kinje hélha jam i tehe le, yak i ngéda baôma ba bi ke ngwéé ba ma gwel Yésu, i bôda ba bé nit nye ba bé bebee ni nye i ngéda a bé wo i kék njiiha.​—Matéô 26:56; Markô 15:40, 41.

12. Imbe bôlô Yésu a bi ti bôda?

¹² Yésu a bi ti bôda bôlô i yé nseñ. Kiki hihéga, bôda ba hémle bon ba bé bôt ba bisu i yi le a ntuge. A bi kal i bôda ba le, ba kee ba legel baôma bé le a ntuge. (Matéô 28:5, 9, 10) I Pentékôt 33 N.Y., i nene le bôda ba bé i nsoñgi u bôt ba bi kôhna mbuu mpubi. Ibale hala, wee yak bo ba bi la pot dilémb dipe inyu añle bôt “mam makeñi ma Nyambe.”​—Minson mi baôma 1:14; 2:2-4, 11.

13. Mambe mam lôk kéé i bôda i mboñ len, ni lelaa di nla unda le di ndiihe bôlô yap?

¹³ Lôk kéé yés i bôda i kôli kôs mayéga inyu mam momasôna ba mboñ i nson Yéhôva. Mu mam ma di nla sima i oñ ni i bôñgôl mandap ma Ane, i nit makoda ma dilémb dipe ni i sal i Bétel. Ba nti mahôla i ngéda bikuu bi nkwo, ba nhôla ki i muu ma ngobol, ba salak kiki basañal i loñ yap tole i biloñ bipe. Kiki lôk kéé i bôlôm, bisita bi nke i suklu i basañal, i suklu baañal ñañ nlam, ni i suklu i Giléad. Ni ki le bisita bi nhôla balôm bap i gwel minson nwap ikété likoda ni ikété ntôñ. Bilôk bikéé bi bi ta bé le bi bane bés “bôt kiki makébla” ibale baa bap ba nit bé bo. (Éfésô 4:8) Baa u nla hoñol manjel u nla gwélél inyu nit bisita bi mu nson wap?

14. Kiki kaat Tjémbi 68:12 i nkal, kii mimañ mi gwé pék mi mboñ?

¹⁴ Mimañ mi mi gwé pék mi nyi le bisita bi yé “ntôñ nkeñi” u  bagwelnson u u nsal ni ñem wap wonsôna, ni le ba yé i nsoñgi bôt ba nlôôha yi téé likalô. (Añ Tjémbi 68:12.) Jon mimañ mi nyéñ manjel i nigil likeñge jap. Abigael nu di mbôk di pôdôl, a ngwés i ngéda lôk kéé i bôlôm i mbat nye mambe makeñge a ngwélél inyu tééne bôt ba libôga likalô. A nkal le: “Hala a nhôla me i nôgda le yak me me yé mahee i ntôñ Yéhôva.” Mimañ mi nyi ki le, minhôôlak mi bisita mi nla hôla minjohok mi mi mboma mandutu. (Titô 2:3-5) Ñ, lôk kéé yés i bôda i kôli toi kôs bibégés!

15. Imbe ngéda bisita bi nla bana ngôñ le mut a sôñ bo?

¹⁵ I yé i pam le bisita bi bana ngôñ le mut a sôñ bo i ngéda ba mboma ngim mandutu. (Yésaya 1:17) Kiki hihéga, yik muda tole sita i i bi bos i nla bana ngôñ le mut a sôñ nye tole a hôla nye i boñ mam nlô wé nyen a bé boñ. Ñunuk sita i nla bana ngôñ le mut a hôla nye i ke i tehe dokta. Tole sita i i yé nsañal, i i ngwel minson mimpe ikété ntôñ i nla bana ngôñ le ba sôñ nye ngéda ba nyahal nye le ba ntehe bé nye likalô kiki bana basañal bape. Kii ipe di nla boñ inyu hôla bo? Di témb di yoñ ndémbél i Yésu?

16. Inoñnaga ni kaat Markô 14:3-9, lelaa Yésu a bi sôñ Maria?

¹⁶ Yésu a bé hoo sôñ lôk kéé yé i bôda i ngéda hala a bé béda. Kiki hihéga, a bi sôñ Maria i ngéda Marta a bé yahal nye. (Lukas 10:38-42) A bi témb a sôñ nye i ngéda bôt ba bé hoñol le a nyoñ makidik mabe. (Añ Markô 14:3-9.) Yésu a bi nok mahoñol ma Maria, a bégés ki nye, a kal le: “Ngo a mbôñôl me loñge jam. . . . A mboñ yom a nla.” A bi kal yak le liboñok jé lilam li ga yiba “hiki homa ba ñañal ñañ nlam ni nkoñ ’isi wonsôna,” ndik kiki yigil ini i yé unda. Kinje hélha jam le Yésu a kal le ñañ nlam w’a añlana ni nkoñ ’isi wonsôna i ngéda a bé ti Maria bibégés inyu liboñok jé lilam! Ñ, bibuk bi, bi bi lama suhus Maria ñem!

17. Ti hihéga hi ñunda imbe ngéda di nlama sôñ mankéé wés nu muda?

¹⁷ Baa u yé u sôñ bilôk bikéé bi bôda i ngéda hala a mbéda? Di yoñ le hihéga hini. Ngim lôk kéé i nyimbe le sita yada i i yé mbiibaga ni mut a ta bé Mbôgi Yéhôva, a mbéna sôk makoda, ni ki le bo ngi kal le amen, a nhuu. Ba yimbe ki le bun bé le a lona bon bé i makoda. Ba mbadba ki le, inyuki a ñunda bé nlôm nu a ta bé maliga le a njôha bé ni hémle yé. Ndi maliga ma yé le, a mboñ kii yosôna a nla. Nyetama bé nyen a ntjek ngéda yé; a gwé bé to buk i nsôk i ngii bon bé. Kii u ga boñ ibale u nok ba nyahal sita hala? Ibale u mbégés sita inyu biliya bi ngui a mboñ, w’a boñ le ba waa yahal nye.

18. Mambe manjel mape di nla gwélél inyu hôla lôk kéé yés i bôda?

¹⁸ Di ñunda le di ntôñ lôk kéé yés i bôda i ngéda di yé bebee i bôñôl bo ngim mam. (1 Yôhanes 3:18) Sita Annette nu a ntééda nyañ a nkon a nkal le: “Mawanda mem mahogi ma yé ma lo i hôla me bôlô, ba nlona yak  me bijek. Hala a mboñ le me nôgda le ba ngwés me, ni le me yéne bo nseñ.” Yak sita Jordan a bi kôhna minlélém mi mahôla. Mankéé wada a bi hôla nye i yi lelaa a nla tééda matôa mé. A nkal le: “Me yé maséé i tehe le lôk kéé i bôlôm ni i bôda i ngwés bé le jam libe li pémél me i ngéda me nluk matôa.”

19. Kii ipe mimañ mi nla boñ inyu hôla bisita?

¹⁹ U héya ini lôk kéé ipe, yak mimañ mi nyoñ ndun ni bisita. Ba nyi le i jam li li yé mahee i mis ma Yéhôva. (Yakôbô 1:27) Jon kiki Yésu, ba ñunda bisita loñgeñem i ngéda mbén yo ki yo i nkéñ bé bo i boñ hala. (Matéô 15:22-28) I ngéda mimañ mi mboñ biliya i hôla bisita, hala a mboñ le lôk kéé yés i bôda i nôgda le Yéhôva ni ntôñ wé ba ngwés bo. I ngéda mañ u bé yéga juu li likalô li sita Kia u bi nok le a yé bôô, u bi pala yoñ bitelbene le a kôhna mahôla. Kia a nkal le: “Mahôla ma, ma bi boñ le ño u sii bañ me. Ni njel bibuk gwap ni mahôla ba bi ti me, mimañ mi bi unda me le me yé toi nseñ ikété likoda, ni le me ta bé metama i ngéda mandutu ma nkwél me.”

20-21. Lelaa di nla unda le di ndiihe lôk kéé yés i bôda yosôna?

²⁰ Ikété makoda més i len ini, di ntehe ngandak bisita i i nsal ni ngui, ni i i gwé ngôñ ni mahôla més. Kiki Yésu, di nhôla bo i ngéda di ntégbaha ngéda ni bo, ni i ngéda di nigil i yi bo. Di nti yak bo mayéga inyu kii yosôna ba mboñ i nson Djob. Di nsôñ ki bo i ngéda pôla i nene.

²¹ I mamélél ma kaat a bi tilna bikristen bi Rôma, ñôma Paul a bi sima bisita bôô. (Rôma 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Ibabé pééna, i bôda ba ba bi nok maséé inyu bibégés ni mayéga Paul a bi ti bo. Yak bés di nlama nit bisita gwobisôna bi likoda jés. I ngéda di mboñ hala, di ñunda bo le yak bo ba yé nseñ ikété lihaa jés li mbuu.