1. Ifa usun chienach kewe fefin ra álillis lón ewe mwicheich, nge ikkefa ekkewe weires chómmóng ra kúna? (Ppii ewe sasing wóón péén.)

A IFA me kilisouch pwe a chómmóng rech chienach kewe fefin mi angang weires lón ewe mwichefel! Áwewe chék, ra kan uwawu meefier lón mwich, me fiti ewe angangen afalafal. Ekkóch ra álillis lón túmúnún ewe Leenien Mwich, me ra pwári pwe ra chúngú chiener kewe Chón Kraist. Pwúngún pwe ra kúna weires. Ekkóch ra wisen túmúnú semer kewe me iner chinnap. Ekkóch ra likiitú fán án aramaser kewe eriáfféúr. Me pwal ekkóch, ra lipich nge ra angang weires le atufichi néúr kewe.

2. Pwata a lamot ach sipwe achocho le álisi chienach kewe fefin?

² Pwata a lamot ach sipwe álisi chienach kewe fefin? Pokiten fán chómmóng chón fénúfan rese kan pwár ngeni ekkewe fefin ewe sókkun súfél mi fich ngeniir. Pwal och, ewe Paipel a pesekich ach sipwe álisiir. Áwewe chék, aposel Paulus a ereni chón ewe mwichefelin Rom ar repwe etiwa Föpe me “alisi i lon mine a osupwang ren.” (Rom 16:1, 2) Atun Paulus a emén Farisi, a kapachelong lón ena kúmiin aramas mi lúkú pwe ekkewe fefin mi lamotkisikis, ina popun a ina féfférúr ngeniir. Nge iei pokiten a emén Chón Kraist, a áppirú Jesus lón an kirekiréch me ésúfélú ekkewe fefin.​—1 Kor. 11:1.

3. Ifa féfférún Jesus ngeni ekkewe fefin, me ifa ekiekin usun ekkewe fefin mi féri letipen Kot?

³ Jesus a ésúfélú fefin meinisin. (Joh. 4:27) Ese eáni ekiekin ekkewe néúwisin lamalamen Jus usun ekkewe fefin. Ren enletin, iei met eú puken káéén Paipel a erá: “Esap fán eú án Jesus eáni kapas mi ésúfélúngawa ekkewe fefin.” Iwe nge, Jesus a fókkun súféliti ekkewe fefin mi féri letipen Seman we. A kér ngeniir fefinan, me a féúni iter fengen me ekkewe mwán a ekieki pwe iir chón an famili lón pekin ngún.​—Mat. 12:50.

4. Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

 ⁴ Fansoun meinisin, Jesus a chék mómmólnetá le álisi ekkewe fefin mi angang ngeni Kot. A aúcheaniir, me peniir. Sipwe pwóróus wóón ifa usun sia tongeni áppirú Jesus lón ach áfánni chienach kewe fefin.

5. Pwata a weires ngeni ekkóch chienach kewe fefin ar repwe kúnékún ewe sókkun chiechi mi múrinné mi lamot ngeniir?

⁵ A lamot ngenikich meinisin chiechi mi múrinné. Iwe nge, fán ekkóch a weires ngeni chienach kewe fefin ar repwe kúnékún ekkena sókkun chiechi mi lamot ngeniir. Pwata? Nengeni meefien ekkóch chienach fefin. Iei alon Jordan, * “Pokiten use pwúpwúlú, ua kan meefi pwe esap ngang chón ewe mwichefel.” Kristen, emén pioneer mi mwékút ngeni eú leeni pwe epwe alapaaló an angangen afalafal, a erá: “Ka tongeni meefi tipitipingaw atun ka kerán mwékút ngeni eú mineféén mwichefel.” Ekkóch mwán Chón Kraist ra pwal tongeni meefi ina usun. A tongeni weires ngeni chókkewe mi nóm ren chón ar famili esap iir Chón Pwáraatá Jiowa ar repwe chiechiéch ngeniir, me ra pwal tongeni meefi pwe ra towau seni pwiir kewe lón ewe mwichefel. Chókkewe mi mwenilóng lón imw ra pwal tongeni meefi tipitipingaw, pwal chókkewe mi wisen túmúnú chón ar famili mi semmwen. Iei alon Annette: “Ese wor ai fansoun le kunou ren chón ai mwichefel pokiten ua kan wisen túmúnú inei we.”

6. Ifa usun Jesus a álisi Marta me Maria me ren Lukas 10:38-42?

⁶ Jesus a awora fansoun ngeni fefinan kewe lón pekin ngún, me i enletin chiechier. Nengeni an chiechiéch ngeni Maria me Marta, iir me rúúemén iir lipich. (Álleani Lukas 10:38-42.) Án Jesus kapas me féffér a ekinamwer. Áwewe chék, Maria a meefi kinamwe le mómmóót órun pechen Jesus usun emén néún chón káé. * Me Marta a chék kinamwe le ereni Jesus an mángaweiti Maria ren an ese álisi. Lón ena atun, Jesus a álisi ekkena rúúemén fefin le káé lesen mi aúchea. Me a pwári ngeni ekkena fefin me mongeer we Lasarus pwe a chúngúúr ren an soun ló rer. (Joh. 12:1-3) Esap pwata iwe Maria me Marta ra lúkú pwe ra tongeni tingorei Jesus an epwe álisiir lupwen Lasarus a fókkun semmwen.​—Joh. 11:3, 5.

7. Ifa eú alen ach sipwe tongeni apéchékkúla chienach kewe fefin?

⁷ Ekkewe mwich, ikkena ákkáeúin atun án ekkóch chienach kewe fefin chiechi ngeni chiechier kewe Chón Kraist. Ina popun, sia mochen alamota ekkena atun ach sipwe etiwer, fós ngeniir me pwári ngeniir pwe sia chúngúúr. Jordan, ewe mi mak pwóróusan mwan, a erá: “A fókkun apéchékkúlaei atun pwiich kewe ra aúcheani meefiei kewe atun mwich, akkóta ám aupwe mwin le afalafal, are pwári pwe ra átenekiei.” A lamot ach sipwe ámmeef ngeni chienach kewe fefin pwe ra aúchea me rech. Kia a erá: “Ika use fiti eú mwich, ua silei pwe emén epwe text ngeniei me ppii ika ua fet. Ena mettóch a ámmeef ngeniei pwe pwiich kewe ra chúngúei.”

8. Ifa usun sipwe tongeni áppirú Jesus?

⁸ Sipwe usun Jesus le awora fansoun le chiechi ngeni chienach kewe fefin Chón Kraist. Neman sia tongeni etiwer ach sipwe ekis mwéngéfengen are kukkunou. Lupwen sia féri ena, sipwe túmúnú pwe ach  pwóróusfengen epwe eú minen apéchékkúl. (Rom 1:11, 12) A lamot án ekkewe mwán mi ásimaw repwe eáni án Jesus ekiek. Jesus a silei pwe a tongeni áweires ngeni ekkóch ar repwe lipich, nge a pwal affata pwe án emén pwúpwúlú are néúnéú esap ina kiien pwapwaffóch. (Luk. 11:27, 28) Nge án emén akkomwa an angang ngeni Jiowa ina met epwe atoto pwapwaffóch.​—Mat. 19:12.

9. Met ekkewe mwán mi ásimaw repwe tongeni féri le álisi ekkewe fefin Chón Kraist?

⁹ A ákkáeúin lamot ngeni ekkewe mwán mi ásimaw ar repwe eáni ekiek pwe ekkewe fefin Chón Kraist iir fefiner me iner. (1 Tim. 5:1, 2) A éch án ekkewe mwán mi ásimaw repwe awora fansoun le fós ngeni ekkewe fefin Chón Kraist mwan are mwirin ekkewe mwich. Iei alon Kristen: “Emén mwán mi ásimaw a kúna pwe ua fókkun tawengaw me a mochen silei met ai schedule. Ua mmen aúcheani an áfánniei.” Lupwen ekkewe mwán mi ásimaw ra akkawora fansoun le fóffós ngeni ekkewe fefin Chón Kraist ra pwári pwe ra aúcheaniir. * Annette, ewe sia fen fós usun, a áweweei pwata a mmen múrinné ach sipwe kan fóffós ngeni ekkewe mwán mi ásimaw. A erá: “Ua sissileereló me ra pwal sissile ei. Iwe  lupwen a wor ai osukosuk, a mecheres ai upwe tingor ar álillis.”

10. Met a tongeni efisi pwapwaan chienach kewe fefin?

¹⁰ Kich meinisin sia pwapwa lupwen aramas ra áfánni ach kewe tufich me erenikich pwe ra aúcheani ach angang. Iwe nge, sia lichippúng ika ese wor a aúcheani ach kewe tufich are ewe angang sia fen féri. Abigail, emén pioneer mi lipich a pwári pwe fán ekkóch a meefi pwe ese wor ié a áfánni. A erá: “Aramas ra chék sile ei ren pwii we are ngang néún ié. Fán ekkóch ua meefi pwe ese wor aúcheai.” Iwe nge, nengeni minne Pam a apasa. Atun a lipich, a misineri ren fite fite ier. Ló, ló, ló, a liwiniti fénúan pwe epwe túmúnú seman kewe me inan. Iei a 70 som ierin nge a chúen pioneer. Pam a erá: “Lupwen aramas ra ereniei pwe ra aúcheani ai angang ua fókkun pwapwa.”

11. Ifa usun Jesus a pwári an aúcheani án ekkewe fefin álisi lón an angangen afalafal?

¹¹ Jesus a aúcheani án ekkewe fefin mi tuppwél álisi “ren mine a wor rer.” (Luk. 8:1-3) Ese chék mut ngeniir ar repwe féri ena wis mi aúchea, nge a pwal a áiti ngeniir ekkewe pwóróus mi enlet usun letipen Kot. Áwewe chék, a ereniir pwe epwe máló me manawsefál. (Luk. 24:5-8) A ammólna ekkena fefin, usun an ammólna ekkewe aposel ren ekkewe sóssót repwele kúna. (Mark. 9:30-32; 10:32-34) A amwarar pwe inaamwo ika ekkewe aposel ra sú atun Jesus a ares, nge ekkóch ekkena fefin mi álisi ra nóm ren lupwen epwele máló wóón ewe iráán ninni.​—Mat. 26:56; Mark. 15:40, 41.

12. Menni angang Jesus a ewisa ngeni ekkewe fefin?

¹² Jesus a ewisa ngeni ekkewe fefin angang mi lamot. Áwewe chék, ekkewe fefin mi angang ngeni Kot iir ekkewe ra akkomw kúna Jesus mwirin an manawsefál. A ereni ekkena fefin ar repwe wisen apwóróusa ngeni ekkewe aposel pwe a fen manawetá seni máló. (Mat. 28:5, 9, 10) Neman ekkewe fefin ra pwal nóm lón ewe Pentikost ier 33 atun Kot a ninatiw an we ngún mi fel. Ika ina, ekkena fefin ra pwal kepit ren ewe ngún mi fel me ra tufichin fós lón fósun ekis me afalafala aramas usun “ekewe mettoch mi amwarar Kot a föri.”​—Föf. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Met ekkewe Chón Kraist fefin ra féri lón ei fansoun, me ifa usun sia tongeni kilisou ngeniir?

¹³ A fich ngeni chienach kewe fefin kapasen apúng fán iten meinisin ar angang ngeni Jiowa. Áwewe chék, ra álillis lón angangen kaúún me túmúnún ekkewe imw fán iten Jiowa, afalafal lón fósun ekis, me álillis lón Bethel. Ra álillis atun feiengaw watte, lón chiyakúún néúch puken álillisin Paipel, me ra pioneer me misineri. Ra fiti sukulen pioneer, Sukulen Chón Afalafala ewe Mwú me Sukulen Gilead usun ekkewe Chón Kraist mwán. Pwal och, ekkewe fefin ra álisi pwúlúwer kewe le apwénúetá wiser mi chou lón ewe mwichefel me lón ewe mwicheich. Ekkena mwán mi usun liffang seni Kot ra féri chómmóng mettóch le álisi pwiir kewe. Iwe nge, epwe weires ar repwe féri ekkena ika pwúlúwer kewe rese álisiir. (Ef. 4:8) Ka tongeni ekieki ifa usun kopwe álisi ekkena fefin lón ar angang?

14. Seni met Kölfel 68:11 a apasa, met ekkewe mwán mi ásimaw mi mirit repwe féri?

¹⁴ Ekkewe mwán mi ásimaw mi mirit, ra mirititi pwe “a fokun lapalap ewe mwichen fefin” me fán chómmóng ra fókkun lipwákéch le afalafala ewe pwóróus allim. (Álleani Kölfel 68:11.) Ina minne, ekkewe mwán mi ásimaw ra achocho le káé seniir. Abigail ewe  sia fen pwóróus usun a péchékkúletá lupwen chienach kewe mwán ra eisini ika met a fen kúna pwe a álilliséch lón an poputá le pwóróus ngeni aramas. A erá: “Ena mettóch a álisiei le mirititi pwe a wor ai angang mi lamot lón án Jiowa we mwicheich.” Pwal och, ekkewe mwán mi ásimaw ra esilla pwe ekkewe fefin mi tuppwél me ásimaw ra lipwákéch le álisi ekkewe fépwúl Chón Kraist lón ar kewe osukosuk. (Tit. 2:3-5) Ren enletin, a fich ach sipwe tongei me aúcheani chienach kana fefin!

15. Ineet ekkewe atun eli a lamot ngeni chienach kewe fefin án emén epwe peniiretá?

¹⁵ Fán ekkóch a lamot ngeni chienach kewe fefin án emén epwe peniir atun ra nóm lón osukosuk. (Ais. 1:17) Áwewe chék, neman epwe lamot ngeni emén fefin mi má seni pwúlúwan are mi mwú seni pwúlúwan, án emén epwe wisen fós fán itan me ataweei ekkóch angang pwúlúwan we a piin féfféri. Eli a lamot ngeni emén chinnap fefin álillis le fós ngeni néún kewe tokter. Are a lamot ngeni emén pioneer fefin mi álillis lón pwal ekkóch angangen án Jiowa mwicheich, án emén epwe penaatá atun ekkóch ra esiita an ese kan akkafalafal usun chék ekkóch pioneer. Pwal ifa usun sia tongeni álisi chienach kewe fefin? Sipwe nengenisefáli án Jesus leenien áppirú.

16. Ifa usun Jesus a peni Maria me ren met a mak lón Markus 14:3-9?

¹⁶ Jesus a mwittir peni chienan kewe fefin lón pekin ngún atun aramas ra wewengaweitiir. Áwewe chék, a peni Maria lupwen Marta a esiita. (Luk. 10:38-42) Me a pwal penisefáli Maria atun ekkewe ekkóch ra esiita me ekieki pwe ese pwúng minne a féri. (Álleani Markus 14:3-9.) Jesus a weweiti popun án Maria féri ena me a apúnga ren an apasa: “A föri ngeniei eu föför mi fokun mürina. . . . Neminei a föri ükükün met a tongeni.” A pwal mwo nge oesini pwe aramas repwe pwal apwóróusa an féfférún kirekiréch “ekis meinisin won unusen fanüfan ia aramas repwe afalafalafeil ie ewe Pworausen Manau,” usun chék met ei lesen a apwóróusa. A amwarar pwe Jesus a erá pwe ewe kapas allim epwe afalafalfeil wóón unusen fénúfan lupwen a mwareiti Maria ren an féfférún kirekiréch! Ese mwáál an kapas a alúkúlúkú Maria mwirin án aramas apwúngúmwááli!

17. Apwóróusa ineet sia tongeni peni emén chienach fefin.

¹⁷ Ka peni chienom kewe Chón Kraist fefin lupwen a lamot? Áwewe chék, anchangei ei. Ekkóch chón mwichefel ra kúna pwe fán chómmóng emén chienach fefin pwúlúwan esap i Chón Pwáraatá a kan waremmang ngeni mwich me lókkái sárin mwich. Ra pwal kúna pwe ese kan ukkuwei néún kewe ngeni mwich. Iwe ra esiita pwe itá úrúrún epwe pwora le ereni pwúlúwan we an epwe mut ngeni an epwe uwei néúr kewe le fiti mwich. Iwe nge, ren enletin rese kúna pwe chienach na a féri úkúkún an tufich. Ese unusen nemeni an we schedule, me esap i a wisen apwúngaló met mi weneiti néún kewe. Met ka tongeni féri? Ika ka apúnga án chienach na achocho me ereni ekkewe ekkóch an kewe féffér mi múrinné, iwe neman ekkóch resap chúen esiita.

18. Ifa usun sia pwal tongeni álisi chienach kewe fefin Chón Kraist?

¹⁸ Sia tongeni pwári ngeni chienach kewe fefin pwe sia tongeer ren ach awora ngeniir álillis mi lamot ngeniir. (1 Joh. 3:18) Annette, ewe mi túmúnú inan we mi semmwen, a erá: “Ekkóch chienach kewe ra kan etto me álisiei le túmúnú inei we pwe ua tongeni féri pwal  ekkóch mettóch, are ra uwouto enem mwéngé. Ua meefi pwe a wor tongei me pwal ngang emén chón ewe mwichefel.” Jordan a pwal angei álillis. Emén chienach mwán a álisi le káé ifa usun epwe túmúnú waan we tarakú. A erá: “Ua pwapwa le silei pwe chienei kewe ra áfánniei me ekieki túmúnúi.”

19. Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw ra pwal tongeni álisi chienach kewe fefin Chón Kraist?

¹⁹ Ekkewe mwán mi ásimaw ra pwal achocho le túmúnú osupwangen chienach kewe fefin. Ra pwal silei pwe Jiowa a mochen án aramas repwe féfféréch ngeniir. (Jas. 1:27) Ina minne, ekkewe mwán mi ásimaw ra áppirú án Jesus tipemecheres. Ra tongeni féri ena ren ar kirekiréch me weweiti nónnómun chienach kana lap seni ar fférútá allúk. (Mat. 15:22-28) Atun ekkewe mwán mi ásimaw ra achocho le álisi chienach kewe fefin, ra ámmeef ngeniir pwe Jiowa me an we mwicheich ra tongeer. Lupwen ewe chónemmwen lón án Kia we kúmiin afalafal a silei pwe Kia epwele mwékút ngeni pwal eú imw, a mwittir akkóta álillis fán itan. Kia a erá: “A fókkun áppenaeitá. Ren án ekkewe mwán mi ásimaw kapasen apéchékkúl ngeniei me álillis, ra fókkun pwári ngeniei pwe a wor aúcheai me lón ewe mwichefel, me use áláeménúló atun ua nóm lón osukosuk.”

20-21. Ifa usun sipwe tongeni pwári pwe sia tongei meinisin chienach kewe Chón Kraist fefin?

²⁰ Lón ach kewe mwichefel lón ei fansoun, sia kúna chómmóng Chón Kraist fefin mi angang weires mi fich ngeniir ach álillis. Sia fen káé seni án Jesus leenien áppirú pwe sia tongeni álisiir ren ach awora fansoun ngeniir me sissileéchúr. Sia tongeni pwári ach kilisou ren met ra féri fán iten Kot. Me sia tongeni peniir lón ekkewe fansoun mi fich.

²¹ Lemuchúlóón néún aposel Paulus we taropwe ngeni chón Rom a tichikietiw iten tiwemén fefin Chón Kraist. (Rom 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Ese mwáál ekkena fefin ra péchékkúletá le rong án Paulus kapong me kapasen apúng. Ousipwe pwal álisi meinisin ekkewe fefin Chón Kraist lón ach mwichefel. Lupwen sia féri ena, sia pwári pwe sia tongeer pwe iir chón ach famili lón pekin ngún.