Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 39

Laʼ laj coltan jiñi hermanajob

Laʼ laj coltan jiñi hermanajob

«Bajcʼʌl xʼixicob tsiʼ pam pucuyob» (SAL. 68:11).

CʼAY 137 Jiñi cʼuxbibil bʌ hermanajob

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

Jiñi hermanajob wen chuqui miʼ melob cheʼ bʌ miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ majlelob ti tempa bʌ tac, cheʼ miʼ loqʼuelob ti subtʼan, cheʼ bʌ miʼ chaʼleñob coltaya tiʼ melol i Yotlel tempa bʌ o i sʌqʼuesʌntel yicʼot miʼ pʌsob chaʼan miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi yambʌlob (Qʼuele jiñi párrafo 1).

1. ¿Bajcheʼ miʼ coltañob i yorganización Jehová jiñi hermanajob, i chuqui bʌ wocol miʼ ñusañob? (Qʼuele jiñi foto tac am bʌ tiʼ tejchibal).

MIʼ wen aqʼueñonla lac tijicñʌyel cheʼ yaʼ ti congregación an cabʌl hermanajob muʼ bʌ i wen chaʼleñob tsʌts bʌ eʼtel (troñel). Jumpʼejl ejemplo, miʼ yʌcʼob i comentario, miʼ ñusañob i demostración ti tempa bʌ, miʼ chaʼleñob subtʼan yicʼot miʼ pʌsob chaʼan mucʼʌch i chʼʌmob ti ñuc jujuntiquil jiñi hermanojob ti congregación. Yambʌlob miʼ chaʼleñob coltaya chaʼan miʼ sʌqʼuesʌntel jiñi i Yotlel tempa bʌ yicʼot chaʼan miʼ tojʼesʌntel. Pero ili hermanajob mucʼʌch i ñusañob wocol jaʼel. An muʼ bʌ i cʌntañob i tat i ñaʼ añobix bʌ i jabilel. An muʼ bʌ i lʌtʼob i contrajintel tiʼ familiajob. An yambʌlob muʼ bʌ i bajñel cosañob i yalobil i miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ mʌcʼlañob.

2. ¿Chucoch yom mi lac chaʼlen wersa laj coltan jiñi hermanajob?

2 ¿Chucoch yom mi lac chaʼlen wersa laj coltan jiñi hermanajob? Come tiʼ pejtelel ora ili pañimil (mulawil) maʼañic miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi xʼixicob cheʼ bajcheʼ i wentʌlel. Cheʼ jaʼel, jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan yom mi laj coltañob. Jumpʼejl ejemplo, jiñi apóstol Pablo tiʼ sube jiñi hermanojob yaʼ ti congregación ti Roma chaʼan miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi Febe yicʼot miʼ coltañob cheʼ an chuqui yom i chaʼan (Ro. 16:1, 2). Cheʼ bʌ fariseoto jiñi Pablo maʼañic i wen i cʼʌjñibal miʼ qʼuel jiñi xʼixicob come cheʼʌch i cultura. Pero cheʼ bʌ tsaʼ sujti ti xñoptʼan, tsiʼ laji tsaʼ bʌ i mele Jesús, tsiʼ chʼʌmʌ ti ñuc jiñi xʼixicob yicʼot tsiʼ pʌsbe i yutslel (1 Co. 11:1).

3. ¿Chuqui tsiʼ mele Jesús tiʼ tojlel jiñi xʼixicob, i bajcheʼ yilal miʼ qʼuel jiñi muʼ bʌ i melbeñob chuqui yom Dios?

3 Jesús wen chuqui tsiʼ mele tiʼ tojlel jiñi xʼixicob (Jn. 4:27). Jesús mach cheʼic tsiʼ mele (chaʼle) bajcheʼ jiñi ñaxam bʌ miʼ yʌcʼob i bʌ ti ñopbalʌl ti jimbʌ ora. Jumpʼejl enciclopedia muʼ bʌ i taj ti tʼan chaʼan Biblia miʼ yʌl: «Maʼañic chuqui tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ ti ñaʼtʌntel chaʼan maʼañic i cʼʌjñibal jiñi xʼixicob». Ñumento miʼ chʼʌm ti ñuc muʼ bʌ i melob chuqui yom Dios. Cheʼ bʌ tsiʼ taja ti tʼan jiñi i familia tsiʼ yotsa cabʌl wiñicob yicʼot xʼixicob (Mt. 12:50).

4. ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ti ili estudio?

4 Jesús tiʼ pejtelel ora tsiʼ colta jiñi hermanajob. Cheʼ jaʼel tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc. Yicʼot tsiʼ coltayob cheʼ bʌ tsaʼ ajli chuqui mach bʌ weñic tiʼ tojlelob. Laʼ laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin Jesús chaʼan chuqui tsiʼ mele tiʼ tojlel jiñi hermanajob.

LAʼ LAC CHʼɅMOB TI ÑUC JIÑI HERMANAJOB

5. ¿Chucoch an hermanajob wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ yajñel yicʼotob jiñi hermanojob ti congregación?

5 Mi wiñiconla o mi xʼixiconla mi lac mulan ajñel la quicʼot yambʌlob. Pero an i tajol, an hermanajob wocol bʌ miʼ yubiñob. ¿Chucoch? Laʼ laj qʼuel ejemplo tac. Juntiquil hermana i cʼabaʼ Jordan * miʼ yʌl: «Come maxto añic c ñoxiʼal, maʼañic chuqui miʼ mejlel c mel mi cubin yaʼ ti congregación, cheʼ bʌ mach yaʼic añon yilal». Kristen, juntiquil precursora tsaʼ bʌ majli ti yambʌ parte chaʼan miʼ ñumen chaʼlen subtʼan, miʼ tsictesan: «Cheʼ bʌ tsaʼ jaxto cʼotiyet ti jumpʼejl congregación tajol miʼ cʼotel a wubin a bʌ chaʼan a bajñel jach». An mach bʌ i testigojobic Jehová i familiajob, i tajol mach lʌcʼʌlic miʼ yubiñob i bʌ tiʼ tojlel i cheʼ miʼ yubiñob jaʼel tiʼ tojlel jiñi hermanojob. Tajol cheʼ miʼ yubiñob i bʌ jaʼel jiñi maʼañic bʌ miʼ mejlelob ti loqʼuel tiʼ yotot chaʼan añob jumpʼejl i cʼamʌjel o tiʼ caj chaʼan woli (choncol) i cʌntañob juntiquil i familia cʼam bʌ. Juntiquil hermana i cʼabaʼ Annette miʼ yʌl: «Come joñon tsaʼ bʌ ñumen aqʼuentiyon tic wenta j cʌntan c ñaʼ, maʼañic mic jacʼ cheʼ bʌ jiñi hermanojob miʼ pʌyoñob tiʼ yotot».

Cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Jesús, laʼ lac chʼʌm ti ñuc jiñi xucʼuloʼ bʌ hermanajob yicʼot laʼ lac pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch laj cʼuxbiñob. (Qʼuele jiñi párrafo 6 cʼʌlʌl ti 9). *

6. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Lucas 10:38-42, ¿bajcheʼ tsiʼ colta Jesús jiñi Marta yicʼot María?

6 Jesús tsaʼ ajñi yicʼot jiñi hermanajob i tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñʌch wem bʌ amigo. Tsaʼ sujti tiʼ yamigo María yicʼot Marta, mach bʌ añobic i ñoxiʼal (pejcan Lucas 10:38-42). Jesús wen jach bajcheʼ tsiʼ pejcayob, i wen chuqui tsiʼ mele tiʼ tojlelob. Jin chaʼan, María yicʼot Marta wen tsiʼ yubiyob ajñel yicʼot. María maʼañic tsiʼ bʌcʼña buchtʌl tiʼ tʼejl jiñi i maestro chaʼan miʼ chʼʌm i cʌntesʌntel. * Marta maʼañic tsiʼ bʌcʼña i suben Jesús chaʼan michʼ come María maʼañic woli (yʌquel) i coltan. Ti jimbʌ ora tsiʼ colta jiñi chaʼtiquil xʼixicob chaʼan miʼ cʌñob ñuc tac bʌ cʌntesʌntel. Cheʼ jaʼel, Jesús mach junyajl jach tsiʼ julaʼta María, Marta yicʼot Lázaro chaʼan miʼ pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch i chʼʌmob ti ñuc (Jn. 12:1-3). Jin chaʼan, cheʼ bʌ Lázaro tsaʼ cʼamʼa, jiñi María yicʼot Marta maʼañic tsiʼ bʌcʼñayob i cʼajtibeñob i coltaya Jesús (Jn. 11:3, 5).

7. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac ñuqʼuesʌben i pusicʼal jiñi hermanajob?

7 An hermanajob cojach bʌ miʼ mejlel ti ajñel yicʼot jiñi hermanojob yaʼ ti tempa bʌ. Jin chaʼan, la com lac chaʼlen wersa lac pejcañob yaʼ ti tempa bʌ yicʼot mi lac pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch lac chʼʌmob ti ñuc. Jordán tsaʼix bʌ lac taja ti tʼan, miʼ yʌl: «Miʼ wen aqʼueñon c tijicñʌyel cheʼ bʌ yaʼ ti tempa bʌ miʼ subeñoñob chaʼan weñʌch tsaʼ cʌcʼʌ j comentario, cheʼ bʌ miʼ subeñoñob loqʼuel ti subtʼan yicʼotob, cheʼ bʌ an yambʌ chuqui miʼ melob tic tojlel miʼ pʌsbeñoñob chaʼan mucʼʌch i chʼʌmoñob ti ñuc». Laʼ lac pʌsben jiñi hermanajob chaʼan mucʼʌch lac chʼʌmob ti ñuc. Juntiquil hermana i cʼabaʼ Kia miʼ yʌl: «Mi maʼañic mic majlel ti jumpʼejl tempa bʌ cujilʌch chaʼan mi caj i chocbeñoñob tilel jumpʼejl mensaje baqui miʼ cʼajtibeñob mi weñʌch añon. Ili miʼ pʌsbeñon chaʼan jiñi hermanojob mucʼʌch i ñaʼtañoñob».

8. ¿Bajcheʼ tac yambʌ miʼ mejlel lac lajin Jesús?

8 Laʼ lac mel bajcheʼ tsiʼ mele Jesús, laʼ lac locʼsʌben i yorajlel chaʼan mi la cajñel la quicʼot jiñi hermanajob. Tajol miʼ mejlel lac pʌyob ti la cotot i mi lac tem cʼux lac waj la quicʼotob o mi lac tem ajñel la quicʼotob. Cheʼ bʌ yaʼan la quicʼotob, laʼ lac chaʼlen wersa la cʌl muʼ bʌ i mejlel i coltañob (Ro. 1:11, 12). Ñucʌch i cʼʌjñibal cheʼ bʌ jiñi ancianojob miʼ melob cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Jesús. Jesús yujil chaʼan añʌch wocol bʌ miʼ yubiñob cheʼ bʌ maxto ñujpuñemobic. Pero tsiʼ yʌcʼʌ ti cʌñol chaʼan jiñi lac tijicñʌyel mach bʌ yujilic jilel mach yaʼic chucul cheʼ bʌ ñujpuñemonla o cheʼ bʌ miʼ tilel la calobil. Jiñʌch cheʼ mi la cʌcʼ ti ñaxan tiʼ melol i chaʼan bʌ Jehová (Mt. 19:12; Lc. 11:27, 28).

9. ¿Chuqui miʼ mejlel i melob jiñi ancianojob chaʼan miʼ coltañob jiñi hermanajob?

9 Jiñi ancianojob ñumento yom miʼ qʼuelob jiñi hermanajob ti congregación bajcheʼ i ñaʼob, i chichob yicʼot i yijtsʼiñob (1 Ti. 5:1, 2). Yom miʼ sʌclʌbeñob i yorajlel chaʼan miʼ pejcañob cheʼ bʌ maxto tejchem jiñi tempa bʌ o cheʼ bʌ tsaʼix ujti. Kristen miʼ yʌl: «Juntiquil anciano tsaʼ cʼoti i qʼuel chaʼan mach wen jocholoñic, i ti subeyon c tsictesʌben chuqui mic mel ti jujumpʼejl qʼuin. Wen tsaʼ j qʼuele cheʼ tsiʼ chʼʌmʌyon ti ñuc». Cheʼ bʌ jiñi ancianojob miʼ sʌclʌbeñob i yorajlel chaʼan miʼ chaʼleñob tʼan yicʼot jiñi hermanajob, miʼ pʌsbeñob chaʼan yomʌch i ñaʼtañob bajcheʼ yilal añob. * Annette miʼ yʌl yambʌ i wenlel cheʼ bʌ miʼ melob ili: «Jiñi ancianojob c ñumen cʌñʌyob i cheʼ jaʼel i ñumen cʌñʌyoñob. Jin chaʼan, cheʼ bʌ mic ñusan tsʌts bʌ wocol mach wocolic mi cubin chaʼan mic pejcañob jiñi ancianojob».

LAʼ LAJ QʼUEL TI ÑUC CHUQUI MIʼ MELOB JIÑI HERMANAJOB

10. ¿Chuqui muʼ bʌ i mejlel i yʌqʼueñob i tijicñʌyel jiñi hermanajob?

10 Ti lac pejtelel tijicña mi la cubin lac bʌ cheʼ bʌ jiñi yambʌlob miʼ qʼuelob chaʼan an chuqui wen la cujil, i miʼ subeñoñobla chaʼan mucʼʌch i qʼuelob ti ñuc chuqui mi lac mel. Mi maʼañic majqui miʼ qʼuel chuqui la cujil bʌ miʼ yʌqʼueñonla lac chʼijiyemlel. Juntiquil precursora maxto bʌ ñujpuñemic i cʼabaʼ Abigaíl miʼ yʌl chaʼan an qʼuiñil miʼ yubin i bʌ chaʼan maʼañic miʼ wen chʼʌmob ti ñuc, i chaʼan cojach jin cʌmbilob jiñi i yerañob yicʼot i tat i ñaʼ. Pero laʼ laj qʼuel chuqui tsiʼ yʌlʌ juntiquil hermana maxto bʌ añic i ñoxiʼal i cʼabaʼ Pam. Tsaʼ ajñi cabʌl jab bajcheʼ misionera. Ti wiʼil tsaʼ chaʼ sujti majlel tiʼ yotot chaʼan miʼ cʌntan i tat i ñaʼ. Ili ora ñumeñix ti 70 i jabilel i bej precursorato, miʼ yʌl: «Muʼ bʌ i wen coltañon jiñʌch cheʼ miʼ subeñoñob jiñi yambʌlob chaʼan mucʼʌch i wen chʼʌmoñob ti ñuc».

11. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Jesús chaʼan tsaʼʌch i chʼʌmʌ ti ñuc jiñi xʼixicob tsaʼ bʌ ajñi yicʼotob cheʼ bʌ tsiʼ chaʼle subtʼan?

11 Jesús tsiʼ qʼuele ti ñuc cheʼ bʌ jiñi xʼixicob tsiʼ «cʼʌñʌyob i chubʌʼan» chaʼan miʼ coltañob (Lc. 8:1-3). Mach cojach tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan miʼ coltañob, cheʼ jaʼel tiʼ tsictesʌbeyob ñuc tac bʌ cʌntesʌntel i chaʼan bʌ Dios. Jumpʼejl ejemplo, tiʼ subeyob chaʼan mi caj i chʌmel (sajtel) yicʼot chaʼan mi caj i chaʼ tejchel (Lc. 24:5-8). Cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan, tsiʼ chajpa jaʼel ili xʼixicob cheʼ bʌ mi caj i qʼuelob i yilan wocol yicʼot ti chʌmel (Mr. 9:30-32; 10:32-34). I an junchajp muʼ bʌ i yʌcʼ ti toj sajtel lac pusicʼal: Cheʼ bʌ Jesús tsaʼ chujqui jiñi i yapóstolob tsaʼ putsʼiyob, pero an xʼixicob maʼañic bʌ tsiʼ bajñel cʌyʌyob cheʼ bʌ yaʼix jocʼol ti teʼ chaʼan miʼ chʌmel (Mt. 26:56; Mr. 15:40, 41).

12. ¿Chuqui ti eʼtel tsiʼ yʌqʼue Jesús chaʼtiqui uxtiquil xʼixicob?

12 Jesús tsiʼ yʌqʼue jiñi xʼixicob ñuc tac bʌ eʼtel. Jumpʼejl ejemplo, jiñʌch jiñi xucʼul bʌ xʼixicob tsaʼ bʌ i ñaxan qʼueleyob cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ tejchi. I Jesús tiʼ sube jiñi xʼixicob chaʼan miʼ subeñob jiñi apóstolob chaʼan tsaʼix chaʼ tejchi (Mt. 28:5, 9, 10). Ti jiñi Pentecostés cheʼ ti jabil 33, cheʼ bʌ tsaʼ aqʼuentiyob chʼujul bʌ espíritu tajol yaʼʌch añob xʼixicob jaʼel. Mi cheʼʌchi, ili hermanajob tsaʼ jaxto bʌ yajcʌntiyob tsaʼ mejli i subob ti yan tac bʌ tʼan jiñi «ñuc tac bʌ i yeʼtel Dios» (Hch. 1:14; 2:2-4, 11).

13. a) ¿Bajcheʼ miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová jiñi hermanajob ili ora? b) ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch la cʌqʼueñob wocolix i yʌlʌ chaʼan pejtelel chuqui miʼ melob?

13 Jiñi hermanajob yomʌch mi la cʌqʼueñob wocolix i yʌlʌ chaʼan pejtelel jiñi eʼtel muʼ bʌ i melbeñob Jehová. An muʼ bʌ i chaʼleñob coltaya tiʼ melol i yotlel chʼujutesaya, chaʼan miʼ sʌqʼuesʌntel o miʼ tojʼesʌntel, miʼ chaʼleñob subtʼan ti yan tac bʌ tʼan i miʼ chaʼleñob eʼtel chaʼpʼej uxpʼejl qʼuin yaʼ ti Betel. An muʼ bʌ i chaʼleñob coltaya yaʼ baqui miʼ yujtel wocol tac, an añoʼ bʌ bajcheʼ traductora, an añoʼ bʌ bajcheʼ precursora yicʼot misionera. I miʼ yajñelob yaʼ ti cʌntesʌntel chaʼan precursor, chaʼan xsubtʼañob yicʼot chaʼan Galaad, cheʼ bajcheʼ miʼ melob jiñi hermanojob. I an hermanajob muʼ bʌ i coltañob i ñoxiʼal chaʼan miʼ mejlel i qʼuelob ñuc tac bʌ eʼtel yaʼ ti congregación yicʼot ti jiñi organización. Cheʼ machic miʼ coltʌntelob tiʼ yijñam, ili wiñicob lajaloʼ bʌ bajcheʼ «majtan tac» maʼañic miʼ mejlel i melob i yeʼtel ti tsʼʌcʌl (Ef. 4:8). ¿Muʼ ba i tilel ti lac jol bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan jiñi hermanajob chaʼan pejtelel jiñi eʼtel muʼ bʌ i melbeñob Jehová?

14. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Salmo 68:11, ¿chuqui miʼ melob jiñi wem bʌ ancianojob?

14 Jiñi wem bʌ ancianojob yujilob chaʼan jiñi ‹bajcʼʌl xʼixicob miʼ pam pucob› jiñi wen tʼan i chaʼan jiñʌch jiñi ñumen wem bʌ miʼ chaʼleñob subtʼan (pejcan Salmo 68:11). Jin chaʼan, jiñi ancianojob miʼ wen qʼuelob chuqui miʼ mejlel i wen cʌñob tiʼ tojlel jiñi hermanajob. Abigaíl, tsaʼix bʌ lac taja ti tʼan, miʼ mulan cheʼ bʌ jiñi hermanojob miʼ cʼajtibeñob muʼ bʌ i coltan cheʼ bʌ miʼ chaʼlen subtʼan. Miʼ yʌl: «Ili miʼ coltañon j qʼuel chaʼan Jehová yomʌch cheʼ yaʼañon tiʼ yorganización». Jiñi ancianojob yujilob chaʼan jiñi hermanajob añobix bʌ cabʌl i ñaʼtʌbal, miʼ mejlel i coltañob cheʼ bʌ añob i wocol jiñi hermanajob maxto bʌ cabʌlic i jabilelob (Tit. 2:3-5). Tsiquilʌch chaʼan yomʌch mi lac pʌsbeñob cʼuxbiya jiñi hermanajob yicʼot mi la cʌqʼueñob wocolix i yʌlʌ.

LAʼ LAJ COLTAN JIÑI HERMANAJOB CHEʼ BɅ MIʼ YɅJLELOB

15. ¿Bajcheʼ yan tac bʌ miʼ mejlel laj coltan jiñi hermanajob?

15 An qʼuiñil añʌch baqui yom mi laj coltan jiñi hermanajob (Is. 1:17). Jumpʼejl ejemplo, juntiquil mebaʼ bʌ hermana o tsaʼ bʌ i chaʼle i bʌ ti divorciar, tajol yom chaʼan an majqui miʼ coltan ti tʼan o miʼ coltʌntel yaʼ tiʼ yotot chaʼan chuqui yom melol. Juntiquil hermana wen añix bʌ i jabilel tajol yom coltʌntel cheʼ bʌ miʼ chaʼlen tʼan yicʼot jiñi doctor. I juntiquil precursora muʼ bʌ i chaʼlen yan tac bʌ coltaya tiʼ yorganización Jehová, tajol yom miʼ coltʌntel cheʼ bʌ miʼ subentel chaʼan maʼañic miʼ wen chaʼlen subtʼan cheʼ bajcheʼ yambʌ precursorob. ¿Chuqui miʼ mejlel lac mel tiʼ tojlelob? Laʼ laj qʼuel yan tac bʌ tsaʼ bʌ i mele Jesús.

16. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Marcos 14:3-9, ¿bajcheʼ tsiʼ colta Jesús jiñi María?

16 Jesús tsaʼʌch i colta jiñi hermanajob cheʼ bʌ tsaʼ ajli mach bʌ weñic tiʼ tojlelob. Jumpʼejl ejemplo, tsiʼ colta María cheʼ bʌ Marta tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic woliʼ coltan (Lc. 10:38-42). I cheʼ bʌ jiñi yambʌlob tsiʼ yʌʼleyob María come mach weñic yilal jiñi tsaʼ bʌ i mele, Jesús tsaʼʌch i chaʼ colta (pejcan Marcos 14:3-9). Jesús yujilʌch chucoch cheʼ tsiʼ mele María bajcheʼ jiñi. Jin chaʼan tsiʼ yʌlʌ ili utsʼatax bʌ tʼan tiʼ tojlel: «I tʼojol jax jini tsaʼ bʌ i melbeyon. [...] Jini xʼixic tsiʼ mele chuqui tsaʼ mejli i mel». I cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ jumpʼejl profecía tiʼ tojlel: «Baqui jach miʼ sujbel jini wen tʼan tiʼ pejtelel pañimil, mi caj i sujbel jaʼel chuqui tsiʼ mele jini xʼixic chaʼan miʼ ñaʼtʌntel». Ili estudio jiñʌch woli bʌ i taj ti tʼan. Jiñi i tʼan Jesús tsaʼʌch i wen colta María. Wen utsʼatax cheʼ bʌ tsiʼ taja ti tʼan Jesús jiñi tsaʼ bʌ i mele María yicʼot chaʼan jiñi subtʼan muʼ bʌ caj i mejlel tiʼ pejtelel pañimil.

17. Alʌ jumpʼejl ejemplo jalaqui yom mi laj coltan juntiquil hermana.

17 ¿Muʼ ba laj coltan jiñi hermanajob cheʼ bʌ miʼ yʌjlelob? Laʼcu lac ñaʼtan chaʼan cabʌl hermanojob miʼ qʼuelob juntiquil hermana mach bʌ testigojic i ñoxiʼal, mach junsujtel jach miʼ cʼotel cheʼ bʌ tsaʼix tejchi tempa bʌ, i jin jach miʼ yujtel miʼ sujtel. I cheʼ jaʼel maʼañic miʼ wen pʌyob majlel i yalobilob ti tempa bʌ. Jin chaʼan miʼ tech i yʌlob, i miʼ cʼajtibeñob i bʌ chucoch maʼañic miʼ waʼchocon i tʼan jiñi hermana tiʼ tojlel i ñoxiʼal. Pero tiʼ sujm, woliyʌch i chaʼlen wersa jiñi hermana bajcheʼ cʼamel miʼ mejlel. Mach jiñic jach an tiʼ bajñel wenta chaʼan miʼ yʌl chuqui mi caj i mel, mi jiñic an ti wenta miʼ yʌl jaʼel chuqui mi caj i mel tiʼ tojlel i yalobilob. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laj coltañob? Mi mucʼʌch lac suben chaʼan weñʌch chuqui choncol i mel yicʼot mi lac suben yambʌlob chaʼan woliyʌch i chaʼlen wersa, tajol maʼañix mi caj i yʌlob jiñi hermana.

18. ¿Bajcheʼ tac yambʌ miʼ mejlel laj coltan jiñi hermanajob?

18 Yambʌ bajcheʼ mi lac pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch lac chʼʌmob ti ñuc jiñi hermanajob jiñʌch cheʼ mi laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel laj coltañob (1 Jn. 3:18). Annette, tsaʼ bʌ i cʌnta i ñaʼ cʼam bʌ, miʼ yʌl: «An camigojob tsaʼ bʌ cʼoti i coltañoñob chaʼan miʼ mejlel c mel yambʌ queʼtel, i an qʼuiñil miʼ chʼʌmob cʼotel bʌlñʌcʼʌl. Tsiʼ yʌqʼueyoñob cubin chaʼan yomʌch i qʼueloñob yaʼ ti congregación yicʼot chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñoñob». Juntiquil hermano tiʼ sube jiñi hermana Jordán chaʼan bajcheʼ miʼ mejlel i cʌntan jiñi i carro. Miʼ yʌl: «Tijicña mi cubin cheʼ bʌ jiñi hermanojob mucʼʌch i cʌntañoñob chaʼan maʼañic chuqui mic chaʼlen».

19. ¿Chuqui yambʌ miʼ mejlel i mel jiñi ancianojob chaʼan miʼ coltañob jiñi hermanajob?

19 Jiñi ancianojob yomʌch miʼ qʼuelob jaʼel bajcheʼ yom coltʌntel jiñi hermanajob. Yujilob chaʼan Jehová woliyʌch i qʼuel bajcheʼ yilal woliʼ cʌntʌntelob (Stg. 1:27). Jiñi ancianojob miʼ melob tsaʼ bʌ i mele Jesús, miʼ melob iliyi cheʼ bʌ maʼañic miʼ waʼchocoñob mandar, mucʼ jach i pʌsob i yutslel i pusicʼal yicʼot miʼ chʼʌmbeñob i sujm jiñi hermanajob (Mt. 15:22-28). Cheʼ bʌ jiñi ancianojob miʼ sʌclañob bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob jiñi hermanajob, wen cʌntʌbil miʼ yubiñob i bʌ. Jiñʌch tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Kia cheʼ tsaʼ majli ti chumtʌl ti yambʌ otot. Cheʼ bʌ jiñi anciano am bʌ tiʼ wenta i grupo tsiʼ yubi chaʼan mi caj i qʼuextan i bʌ ti yambʌ otot, tiʼ sube jiñi hermanojob chaʼan miʼ majlel i coltañob. Kia miʼ yʌl: «Tsiʼ coltayon chaʼan maʼañic chuqui mic wen cʼojoʼtan. Jiñi tsaʼ bʌ i subeyoñob yicʼot bajcheʼ tsiʼ coltayoñob, tsiʼ pʌsbeyoñob jiñi ancianojob chaʼan añʌch j cʼʌjñibal yaʼ ti congregación i chaʼan mach c bajñel jach cheʼ bʌ an c wocol».

PEJTELEL JIÑI HERMANAJOB YOM MI LAJ COLTAÑOB

20, 21. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac pʌs chaʼan mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc tiʼ pejtelel jiñi hermanajob?

20 Ti jiñi laj congregación tac miʼ mejlel lac taj cabʌl hermanajob woli bʌ i wen chaʼleñob eʼtel tiʼ chaʼan bʌ Dios i yomoʼ bʌ laj coltaya. Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj cʌñʌ tiʼ tojlel Jesús yomʌch mi lac chaʼlen wersa la cajñel la quicʼot jiñi hermanajob yicʼot chaʼan mi lac ñumen cʌñob, i mi lac pʌsbeñob chaʼan mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc tiʼ pejtelel muʼ bʌ i melob tiʼ yeʼtel Dios. Cheʼ jaʼel, yomʌch mi laj coltañob cheʼ bʌ miʼ yʌjlelob.

21 Cheʼ bʌ jiñi apóstol Pablo muqʼuix caj i yujtel i tsʼijbun jiñi carta chaʼan Romanos, tsiʼ taja ti tʼan 9 hermanajob (Ro. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15). Mi la cʌl chaʼan tsaʼʌch i wen ñuqʼuesʌbeyob i pusicʼal cheʼ bʌ tsaʼ chocbentiyob cʼotel saludo yicʼot utsʼatax bʌ tʼan. Mi mucʼʌch laj coltan tiʼ pejtelel jiñi hermanajob añoʼ bʌ ti laj congregación mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch lac chʼʌmob ti ñuc yicʼot mi laj qʼuelob bajcheʼ lac familia.

CʼAY 136 Laʼ i yʌqʼueñet Dios i bendición

^ parr. 5 Jiñi hermanajob miʼ ñusañob cabʌl wocol. Ti ili estudio mi caj lac taj ti tʼan bajcheʼ miʼ mejlel laj coltañob cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Jesús. Mi caj laj qʼuel chaʼan tsaʼʌch ajñi yicʼotob, tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc yicʼot tsiʼ coltayob.

^ parr. 5 An cʼabaʼʌl tac tsaʼ bʌ qʼuextʌyi.

^ parr. 6 Jumpʼejl comentario chaʼan Biblia miʼ yʌl: «Jiñi xcʌntʼañob miʼ buchtʌlob tiʼ tʼejl i yoc i maestrojob. Cheʼʌch miʼ melob come woliʼ chajpañob i bʌ chaʼan miʼ sujtelob ti maestro, i jiñi xʼixicob mach mejlobic ti sujtel ti xcʌntesa. [...] María yom i wen ñʌchʼtan i cʌntesa Jesús, pero cheʼ bajcheʼ buchul yaʼ tiʼ tʼejl i yoc cabʌl wiñicob judíojoʼ bʌ tsiʼ yʌcʼʌyob ti michʼan».

^ parr. 9 Jiñi ancianojob yomʌch miʼ wen cʌntañob i bʌ cheʼ bʌ mi caj i coltañob jiñi hermanajob. Jumpʼejl ejemplo, maʼañic miʼ bajñel majlelob cheʼ bʌ miʼ julaʼtañob juntiquil hermana.

^ parr. 65 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Cabʌl hermanojob miʼ lajiñob cheʼ bajcheʼ yilal tsiʼ qʼuele Jesús jiñi xʼixicob: Juntiquil hermano miʼ coltan chaʼtiquil hermana i qʼuextʌbeñob i llantajlel i carro, yambʌ miʼ majlel i julaʼtan juntiquil hermana cʼam bʌ, i jiñi yambʌ hermano tsaʼ cʼoti yicʼot i yijñam tiʼ yotot juntiquil hermana am bʌ juntiquil i yalʌ chʼoc chaʼan miʼ melob jiñi chʼujutesaya ti familia.