1. Nawẹ mẹmẹyọnnu lẹ nọ nọgodona titobasinanu lọ gbọn, podọ avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ susu yetọn nọ pehẹ? (Pọ́n yẹdide he to wepa ji.)

LEHE homẹ mítọn nọ hùn do sọ nado tindo mẹmẹyọnnu azọ́n sinsinyẹnwatọ susu lẹ to agun lọ mẹ! Di apajlẹ, yé nọ do mahẹ to opli lẹ po lizọnyizọn lọ po mẹ. Delẹ to yé mẹ nọ gọalọ nado penukundo Plitẹnhọ Ahọluduta tọn go, podọ onú sinsẹ̀n-basitọ hatọ yetọn lẹ tọn nọ duahunmẹna yé sisosiso. Na nugbo tọn, yé nọ pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ. Delẹ to yé mẹ nọ penukundo mẹjitọ mẹhomẹ yetọn lẹ go. Mẹdevo lẹ to akọndona nukundiọsọmẹ sọn hagbẹ whẹndo tọn lẹ dè. Podọ mẹdevo lẹ he yin mẹjitọ godoponọ nọ wazọ́n sinsinyẹn nado penukundo ovi yetọn lẹ go.

2. Naegbọn e yin nujọnu nado nọ na tuli mẹmẹyọnnu lẹ?

² Naegbọn e do yin nujọnu nado nọ nọgodona mẹmẹyọnnu lẹ? Na aihọn lọ ma nọ doyẹyigona yọnnu lẹ dile e jẹ do to whepoponu wutu wẹ. Humọ, Biblu na mí tuli nado nọ nọgodona mẹmẹyọnnu lẹ. Di apajlẹ, apọsteli Paulu biọ to hagbẹ agun Lomu tọn lẹ si nado kẹalọyi Febe “bo gọalọna ẹn to nudepope he mẹ e na tindo nuhudo te.” (Lom. 16:1, 2) Taidi Falesi de, aṣa lọ nado nọ de yọnnu lẹ pò sọgan ko doadọ̀do taun to ahun Paulu tọn mẹ. Ṣigba, todin he e yin Klistiani de, e hodo apajlẹ Jesu tọn bo nọ doyẹyigona yọnnu lẹ bosọ nọ do homẹdagbe hia yé.—1 Kọl. 11:1.

3. Nawẹ Jesu yinuwa hẹ yọnnu lẹ gbọn, podọ nukun tẹwẹ e nọ yí do pọ́n yọnnu he nọ wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn lẹ?

³ Jesu nọ doyẹyigona yọnnu lẹpo. (Joh. 4:27) E ma nọ pọ́n yọnnu lẹ hlan dile sinsẹ̀ngán Ju ojlẹ etọn mẹ tọn lẹ nọ wà do. Na nugbo tọn, owe alọdlẹndonu tọn Biblu tọn de dọmọ: “Jesu ma de yẹyi sọn yọnnu lẹ go kavi de yé pò pọ́n gbede to hodidọ etọn mẹ.” Kakatimọ, yọnnu he to ojlo Otọ́ etọn tọn wà lẹ họakuẹ taun to nukun Jesu tọn mẹ. E jẹna ayidego dọ e mọ yé di nọviyọnnu etọn lẹ, bosọ donù yé go to pọmẹ hẹ sunnu he e nọ pọnhlan di hagbẹ whẹndo gbigbọmẹ tọn etọn tọn lẹ.—Mat. 12:50.

4. Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

 ⁴ Jesu nọ to gbesisọ mẹ to whepoponu nado gọalọna mẹmẹyọnnu etọn lẹ. E nọ yọ́n otẹn yetọn, bosọ nọ yiavùnlọna yé. Mì gbọ mí ni dọhodo lehe mí sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn gbọn yẹyi didogona mẹmẹyọnnu mítọn lẹ dali do ji.

5. Naegbọn e sọgan nọ vẹawuna mẹmẹyọnnu delẹ nado duvivi gbẹdido mẹjlọdote tọn lẹ tọn?

⁵ Mímẹpo wẹ do hudo gbẹdohẹmẹtọ dagbe lẹ tọn, vlavo mí yin mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu. Ṣigba to whedelẹnu, e sọgan nọ vẹawuna mẹmẹyọnnu lẹ nado sudo nuhudo ehe tọn. Etẹwutu? Doayi nuhe mẹhe bọdego ehelẹ dọ go. Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Jordan * dọmọ: “Na n’yin tlẹnnọ wutu, n’nọ saba mọ dee di mí-to-yé-mẹ to agun lọ mẹ, podọ, n’ma nọ mọ otẹn ṣie to agun lọ mẹ paali.” Kristen, yèdọ gbehosọnalitọ de he sẹtẹn nado gbloada na lizọnyizọn etọn dọmọ: “Eyin a yin mẹyọyọ to agun de mẹ, a sọgan nọ mọ dewe to ṣokẹdẹ.” Mẹmẹsunnu delẹ sọgan nọ do numọtolanmẹ dopolọ lẹ ga. Mẹhe tin to whédo he klan to sinsẹ̀n-liho de mẹ, sọgan nọ do numọtolanmẹ lọ dọ emi klan sọn whẹndo emitọn go, podọ to ojlẹ dopolọ mẹ, dọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu emitọn lẹ po sọ dẹn do emi. Mẹhe yin ginglọndo whégbè lẹ sọgan nọ mọ yede to ṣokẹdẹ, kẹdẹdile e gán nọ yindo na mẹhe to nukunpedo hagbẹ whẹndo tọn he to azọ̀njẹ lẹ go. Annette dọmọ: “N’ma gán nọ kẹalọyi oylọ-basinamẹ lẹ nado yì nuwiwa pọmẹ tọn lẹ tẹnmẹ, na yẹn wẹ nọ penukundo onọ̀ ṣie go hugan wutu.”

6. Sọgbe hẹ Luku 10:38-42, nawẹ Jesu gọalọna Malta po Malia po gbọn?

⁶ Jesu nọ yí whenu zan hẹ mẹmẹyọnnu etọn lẹ, podọ họntọn nugbo de wẹ e yin na yé. Lẹnnupọndo họntọnjiji etọn hẹ Malia po Malta po ji, yèdọ mẹhe e yọnbasi dọ yé omẹ awe lẹ ni yin tlẹnnọ. (Hia Luku 10:38-42.) Ayihaawe ma tin dọ Jesu hẹn yé voawu to ohó po walọ etọn lẹ po mẹ. Di apajlẹ, Malia ma whleawu nado sinai to afọ etọn lẹ kọ̀n taidi devi * de. Podọ whenue homẹ Malta tọn ma hùn, na Malia ma to alọgọna ẹn wutu, Malta voawu nado dọ nuhe e lẹn na Jesu. To nujijọ ehe whenu, Jesu gọalọna yọnnu awe ehelẹ to gbigbọ-liho. Podọ, e sọ dla yọnnu ehelẹ po nọvisunnu yetọn Lazalọsi po pọ́n to ojlẹ devo lẹ mẹ, bo gbọnmọ dali dohia dọ onú yetọn nọ duahunmẹna emi. (Joh. 12:1-3) Abajọ whenue Lazalọsi to azọ̀njẹ sinsinyẹn, Malia po Malta po yọnẹn dọ emi gán lẹhlan Jesu nado mọ alọgọ.—Joh. 11:3, 5.

7. Etẹwẹ yin dopo to aliho he mẹ mí gán na tuli mẹmẹyọnnu lẹ te?

⁷ Na mẹmẹyọnnu delẹ, opli lẹ wẹ yin dotẹnmẹ hundote titengbe lọ nado nọpọ́ hẹ sinsẹ̀n-basitọ hatọ yetọn lẹ. Enẹwutu, mí nọ jlo na yí dotẹnmẹ ehelẹ zan nado dokuavọna yé, dọho hẹ yé, bosọ dohia yé dọ onú yetọn nọ duahunmẹna mí taun. Jordan he yin nùdego wayi dọmọ: “E nọ vivi na mi taun eyin mẹdevo lẹ doayi gblọndo ṣie lẹ go, basi tito nado wazọ́n dopọ hẹ mi to lizọnyizọn lọ mẹ, kavi dohia to aliho devo mẹ dọ yé nọ hò ṣie pọ́n.” Mí dona dike mẹmẹyọnnu mítọn lẹ ni yọnẹn dọ yé họakuẹ na mí taun. Kia dọmọ: “Eyin n’gọ̀n opli de, n’ko nọ yọnẹn dọ mẹde na kanwehlan mi janwẹ nado kanse eyin nude ma jọ. Enẹ nọ dohia mi dọ onú ṣie nọ duahunmẹna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po.”

8. Aliho devo tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn te?

⁸ Taidi Jesu, mí sọgan nọ yí whenu zan hẹ mẹmẹyọnnu lẹ nado jẹakọ hẹ yé. Vlavo mí sọgan basi oylọna yé nado wá dùnú kleun de kavi nado deayidai. To ojlẹ enẹlẹ mẹ, mí dona nọ hẹn ẹn  diun dọ hodọdopọ mítọn lẹ yin mẹjlọdote tọn. (Lom. 1:11, 12) Mẹho lẹ nọ wà dagbe nado hẹn pọndohlan Jesu tọn nkọ go. E yọnẹn dọ e sọgan vẹawuna mẹdelẹ nado nọ tlẹnmẹ, amọ́ e sọ dohia hezeheze dọ alọwiwle kavi vijiji ma yin aṣli lọ nado tindo ayajẹ nujọnu tọn. (Luku 11:27, 28) Kakatimọ, sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn zizedo otẹn tintan mẹ wẹ nọ hẹn ayajẹ he nọ dẹn-to-aimẹ wá.—Mat. 19:12.

9. Etẹwẹ mẹho lẹ sọgan wà nado gọalọna mẹmẹyọnnu lẹ?

⁹ Mẹho lẹ na taun tọn dona nọ yinuwa hẹ mẹmẹyọnnu lẹ taidi nọviyọnnu po onọ̀ gbigbọmẹ tọn yetọn lẹ po. (1 Tim. 5:1, 2) Mẹho lẹ na wà dagbe nado nọ yí whenu zan hẹ mẹmẹyọnnu lẹ jẹnukọnna opli lẹ kavi to vivọnu. Kristen dọmọ: “Mẹho de doayi e go dọ alọnu ṣie nọ ján taun, podọ e kanhose mi gando tito ṣie lẹ go. Ahundopo he e yí do dọho hẹ mi yinuwado ji e taun.” Eyin mẹho lẹ nọ yí whenu zan whẹwhẹ nado dọhodopọ hẹ mẹmẹyọnnu yetọn lẹ, yé nọ dohia dọ onú yetọn nọ duahunmẹna yé. * Annette he yin nùdego wayi zinnudo dopo to ale he hodidọ whẹwhẹ hẹ mẹho lẹ nọ hẹnwa ji. E dọmọ: “N’wá yọ́n yé dogọ, bọ yelọsu sọ yọ́n mi. Din, eyin n’to pipehẹ whlepọn sinsinyẹn de, n’nọ voawu dogọ nado dọnsẹpọ yé bo biọ alọgọ.”

10. Etẹwẹ sọgan gọalọna mẹmẹyọnnu mítọn lẹ nado tindo ayajẹ?

¹⁰ Vlavo mí yin sunnu kavi yọnnu, mímẹpo wẹ e nọ vivi na eyin mẹdevo lẹ doayi nugopipe mítọn lẹ go bo dọna mí dọ emi yọ́n pinpẹn nuhe mí wà lẹ tọn. To alọ devo mẹ, mí nọ gbọjọ eyin mẹdevo lẹ ma yọ́n pinpẹn nugopipe mítọn po nuhe mí wà lẹ po tọn. Gbehosọnalitọ tlẹnnọ de he nọ yin Abigail yigbe dọ, to whedelẹnu emi nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ mẹlẹ ma nọ dokọ̀ de emi go, e dọmọ: “Mẹlẹ yọ́n mi poun di nọviyọnnu omẹ-le tọn kavi viyọnnu mẹle-le tọn. To whedelẹnu, e nọ ṣí na mi dọ n’taidi pòtin to omá mẹ nkọ.” Amọ́, doayi nuhe mẹmẹyọnnu de he nọ yin Pam dọ go. Whenue e gbẹ́ yin tlẹnnọ, e sẹ̀n na owhe susu taidi mẹdehlan de. To godo mẹ, e lẹkọyi otò etọn mẹ nado penukundo mẹjitọ etọn lẹ go. E ko do owhe 70 linlán todin, bo gbẹ́ yin gbehosọnalitọ. Pam dọmọ: “Nue gọalọna mi hugan wẹ whenue mẹdevo lẹ dọna mi dọ emi yọ́n pinpẹn nuhe n’wà lẹ tọn.”

11. Nawẹ Jesu dohia dọ e yọ́n pinpẹn yọnnu he zọnhẹ ẹ to lizọnyizọn etọn whenu lẹ tọn gbọn?

¹¹ Jesu yọ́n pinpẹn alọgọ he e mọyi sọn yọnnu nugbonọ he yí “nutindo yetọn lẹ” zan nado yilizọn na ẹn lẹ dè tọn. (Luku 8:1-3) Gbọnvona lẹblanulọkẹyi ehe he e na yé, e sọ de nugbo gbigbọmẹ tọn he siso lẹ hia yé. Di apajlẹ, e dọna yé dọ emi na kú bo nasọ yin finfọn. (Luku 24:5-8) E wleawuna yọnnu ehelẹ na whlepọn he yé na wá pehẹ to nukọn mẹ lẹ, kẹdẹdile e wà na apọsteli lẹ do. (Malku 9:30-32; 10:32-34) E jẹna ayidego dọ dile etlẹ yindọ apọsteli lẹ họ̀n to whenue Jesu yin wiwle, delẹ to yọnnu he ko gọalọna ẹn lẹ mẹ tin to apá etọn whenue e to kúdonu to yatin ji.—Mat. 26:56; Malku 15:40, 41.

12. Azọ́n tẹwẹ Jesu dena yọnnu lẹ?

¹² Jesu deazọ́n titengbe de na yọnnu lẹ. Di apajlẹ, yọnnu jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn lẹ wẹ yin kunnudetọ tintan fọnsọnku etọn tọn. E biọ to yọnnu enẹlẹ si nado yì dọna apọsteli lẹ dọ emi ko yin finfọn sọn oṣiọ lẹ mẹ. (Mat. 28:5, 9, 10) Podọ, to Pẹntikọsti owhe 33 W.M., yọnnu lẹ sọgan ko tin to otẹn lọ mẹ whenue gbigbọ wiwe yin kinkọnjẹgbonu. Eyin mọwẹ, mẹmẹyọnnu he ṣẹṣẹ yin yiyiamisisadode ehelẹ na ko mọ nunina jiawu lọ yí nado do ogbè devo lẹ bo dọhona gbẹtọ lẹ gando “nujiawu Jiwheyẹwhe tọn lẹ” go.—Owalọ 1:14; 2:2-4, 11.

13. Etẹwẹ mẹmẹyọnnu lẹ to wiwà to egbehe, podọ nawẹ mí gán dohia dọ mí yọ́n pinpẹn nuhe wà yé te lẹ tọn gbọn?

¹³ Mẹmẹyọnnu mítọn lẹ jẹna pipà na nuhe yé to wiwà to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ lẹpo. Delẹ to nuhe yé nọ wà lẹ mẹ wẹ Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ gbigbá po nukunpipedo yé go po, alọgigọna kándo he nọ do jonọgbè lẹ gọna mẹdezizejo nado wazọ́n to azọ́nwatẹn Bẹtẹli tọn lẹ. Yé nọ gọalọ to azọ́n kọgbọ tọn mẹ, nọ gọalọ nado lilẹ́ owe mítọn lẹ do ogbè devo mẹ, podọ yé nọ sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ po mẹdehlan lẹ po. Taidi mẹmẹsunnu lẹ, mẹmẹyọnnu lẹ nọ yì wehọmẹ gbehosọnalitọ lẹ tọn, Wehọmẹ Wẹndagbe-Jlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ tọn po Wehọmẹ Giliadi tọn po. Humọ, mẹmẹyọnnu lẹ nọ gọalọna asu yetọn lẹ nado hẹn azọngban pinpẹn lẹ di to agun mẹ podọ to titobasinanu lọ mẹ. Mẹmẹsunnu azọngbannọ ehelẹ ma sọgan penugo bo sẹ̀n to gigọ́ mẹ taidi “sunnu lẹ di nunina,” eyin godonọnamẹ asi yetọn lẹ tọn dẹ́n. (Efe. 4:8) Be a gán lẹnnupọndo aliho delẹ he mẹ a sọgan na tuli mẹmẹyọnnu ehelẹ to azọ́n yetọn lẹ mẹ te ji ya?

14. Sọgbe hẹ nuhe Salmu lẹ 68:11 dọ, etẹwẹ mẹho agun tọn he tindo zinzin lẹ nọ wà?

¹⁴ Mẹho agun tọn he tindo zinzin lẹ nọ mọnukunnujẹemẹ dọ mẹmẹyọnnu lẹ yin “awhànpa daho de” he bẹ azọ́nwatọ he nọ ze yede jo lẹ hẹn, podọ yé nọ saba tin to yẹwhehodọtọ nugopetọ hugan lẹ mẹ. (Hia Salmu lẹ 68:11.) Enẹwutu, mẹho lẹ nọ dín aliho lẹ nado mọaleyi sọn numimọ yetọn mẹ. Homẹ Abigail he go mí  donù wayi tọn hùn, to whenue mẹmẹsunnu lẹ kanhose e gando aliho he mẹ e lẹndọ yè gán bẹ hodọdopọ jẹeji hẹ mẹlẹ po kọdetọn dagbe po te to aigba-denamẹ lọ ji go. E dọmọ: “Ehe gọalọna mi nado mọdọ Jehovah ko na mi otẹn de to titobasinanu etọn mẹ.” Humọ, mẹho lẹ nọ yọnẹn dọ mẹmẹyọnnu nugbonọ he whèwhín lẹ nọ tindo kọdetọn dagbe taun na nuhe dù alọgigọna jọja yọnnu lẹ nado duto avùnnukundiọsọmẹnu lẹ ji. (Titu 2:3-5) Na nugbo tọn, e jẹ dọ mí ni nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia mẹmẹyọnnu mítọn lẹ!

15. Whetẹnu wẹ mẹmẹyọnnu lẹ gán do hudo mẹhe na yiavùnlọna yé de tọn?

¹⁵ To whedelẹnu, mẹmẹyọnnu lẹ nọ do hudo mẹhe na yiavùnlọna yé tọn to whenue yé pannukọn avùnnukundiọsọmẹnu tangan de. (Isa. 1:17) Di apajlẹ, asuṣiọsi kavi mẹmẹyọnnu he asu ko gbẹ́ de sọgan do hudo mẹde tọn he na yiavùnlọna ẹn bosọ gọalọna ẹn nado wà nudelẹ he asu etọn nọ wà to dai. Mẹmẹyọnnu mẹhomẹ de sọgan do hudo alọgọ tọn nado dọho hẹ doto lẹ. Kavi mẹmẹyọnnu gbehosọnalitọ de he nọ doalọ to tito yẹwhehọluduta tọn lẹ mẹ sọgan do hudo mẹhe na yiavùnlọna ẹn de tọn, whenue yè mọhodọdego dọ e ma nọ tọ́n na lizọnyizọn lọ whẹwhẹ dile gbehosọnalitọ devo lẹ nọ wà do. Nudevo tẹwẹ mí sọgan sọ wà nado gọalọna mẹmẹyọnnu mítọn lẹ? Whladopo dogọ, mì gbọ mí ni lẹnnupọndo apajlẹ Jesu tọn ji.

16. Sọgbe hẹ Malku 14:3-9, nawẹ Jesu yiavùnlọna Malia gbọn?

¹⁶ Jesu nọ wleawufo nado yiavùnlọna mẹmẹyọnnu etọn lẹ, whenue mẹdevo lẹ tindo pọndohlan agọ̀ gando yé go. Di apajlẹ, e yiavùnlọna Malia whenue Malta mọhodọdego. (Luku 10:38-42) Podọ to ojlẹ devo mẹ, e sọ yiavùnlọna Malia to whenue mẹdevo lẹ lẹndọ nudide he e basi ma sọgbe. (Hia Malku 14:3-9.) Jesu mọnukunnujẹ mẹwhinwhàn Malia tọn mẹ bo na ẹn pipà dọmọ: “Azọ́n dagbe de wẹ e wà na mi. . . . Ewọ wà nuhe go e pé.” E tlẹ dọ dọdai dọ azọ́n dagbe etọn na nọ yin finflin to “fidepope he yẹwheho wẹndagbe lọ tọn yin didọ te to aihọn lọ lẹpo mẹ,” kẹdẹdile hosọ ehe to wiwà do. Lehe e jẹna ayidego do sọ dọ Jesu donù obá he mẹ azọ́n yẹwhehodidọ lọ tọn na gbloada jẹ go, whenue e to yọnnu ehe pà na nuyiwa ṣejannabi matindo tọn etọn! Nuhe e dọ lẹ dona ko vọ́ jide na Malia taun to whenue mẹlẹ mọhodọdego!

17. Na apajlẹ de nado do whenue e sọgan biọ dọ mí ni yiavùnlọna mẹmẹyọnnu de te hia.

¹⁷ Be a nọ yiavùnlọna mẹmẹyọnnu towe lẹ to whenue yé do hudo etọn ya? Di apajlẹ, lẹnnupọndo ninọmẹ ehe ji. Wẹnlatọ delẹ doayi e go dọ mẹmẹyọnnu de he asu etọn ma yin Kunnudetọ nọ saba gbọwhenu wá opli lẹ bosọ nọ dedo to opli lẹ godo tlolo. Yé doayi e go dọ dopo vlavo wẹ e nọ plan ovi etọn lẹ wá. Enẹwutu, yé mọhodọdego, na yé lẹndọ vlavo e ma nọ yinuwa hẹ asu mayisenọ etọn po nujikudo po wutu wẹ. Ṣigba, nugbo lọ wẹ yindọ nuhe go mẹmẹyọnnu lọ pé lẹpo wà wẹ e te. E ma yin ewọ lọsu wẹ nọ deanana tito etọn lẹ; podọ e ma yin ewọ wẹ nọ magbe nuhe ovi etọn lẹ na wà tọn. Etẹwẹ a gán wà nado na tuli mẹmẹyọnnu ehe? Eyin a nọ pà mẹmẹyọnnu lọ bosọ nọ dọ nudagbe he wà e te lẹ na mẹdevo lẹ, ehe gán doalọtena mẹnudidọ mẹhẹngble tọn lọ.

18. Aliho devo tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan gọalọna mẹmẹyọnnu mítọn lẹ te?

¹⁸ Mí sọgan dohia mẹmẹyọnnu mítọn lẹ obá he mẹ onú yetọn nọ duahunmẹna mí jẹ gbọn alọgigọna yé to aliho yọ́n-na-yizan lẹ mẹ dali. (1 Joh. 3:18) Annette, yèdọ mẹmẹyọnnu de he to nukunpedo onọ̀ etọn he to awutujẹ go, dọmọ: “Họntọn delẹ nọ wá diọ mi kavi nọ hẹn núdùdù wá. Ehe zọ́n bọ n’nọ mọdọ mẹlẹ yiwanna mi, podọ dọ n’yin apadewhe agun lọ tọn.” Jordan lọsu mọ alọgọ yí ga. Mẹmẹsunnu de na ẹn ayinamẹ gando lehe e na penukundo mọto etọn go do. E dọmọ: “Homẹ ṣie nọ hùn  nado yọnẹn dọ hihọ́ ṣie nọ duahunmẹna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ṣie lẹ po.”

19. Aliho devo tẹlẹ mẹ wẹ mẹho lẹ sọgan gọalọna mẹmẹyọnnu lẹ te?

¹⁹ Mẹho lẹ lọsu nọ dovivẹnu nado penukundo nuhudo mẹmẹyọnnu lẹ tọn go. Yé yọnẹn dọ aliho he mẹ yè nọ yinuwa hẹ mẹmẹyọnnu lẹ te nọ duahunmẹna Jehovah taun. (Jak. 1:27) Enẹwutu, taidi Jesu, yé nọ yinuwa po lẹnpọn dagbe po, bo ma nọ ze osẹ́n hẹngogo tọn lẹ dai. (Mat. 15:22-28) Eyin mẹho lẹ nọ dovivẹnu nado gọalọna mẹmẹyọnnu yetọn lẹ, ehe nọ zọ́n bọ yé nọ mọdọ Jehovah po titobasinanu etọn po yiwanna yé. Whenue nugopọntọ pipli he mẹ Kia tin te tọn sè dọ e to tẹnsẹ jẹ owhé devo gbè, e yawu basi tito alọgọ tọn. Kia dọmọ: “E de lẹnpọn pò na mi taun. Tulinamẹ po alọgọ nujọnu tọn mẹho lẹ tọn po dohia mi hezeheze dọ otẹn ṣie to agun lọ mẹ, podọ dọ n’ma tin to dee ṣo eyin n’pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn de.”

20, 21. Nawẹ mí sọgan dohia dọ mẹmẹyọnnu mítọn lẹpo họakuẹ na mí gbọn?

²⁰ Eyin mí pọ́n agun mítọn lẹ mẹ to egbehe, mí nọ mọ mẹmẹyọnnu azọ́n sinsinyẹnwatọ susu he jẹna godonọnamẹ mítọn lẹ. Dile mí plọn sọn apajlẹ Jesu tọn mẹ do, mí sọgan gọalọna yé gbọn whenu yiyizan hẹ yé po akọjijẹ hẹ yé po dali. Mí sọgan do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn hia na nuhe yé nọ wà to sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ. Podọ, mí gán yiavùnlọna yé whenue e biọ domọ.

²¹ To vivọnu wekanhlanmẹ apọsteli Paulu tọn hlan Lomunu lẹ, e slẹ yinkọ mẹmẹyọnnu ṣinẹnẹ delẹ tọn tlọlọ. (Lom. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Ayihaawe ma tin dọ mẹmẹyọnnu enẹlẹ mọ tuli yí to whenue yé sè nudọdomẹ po mẹpipa etọn po. Mì gbọ mílọsu ni nọ na tuli mẹmẹyọnnu lẹpo to agun mítọn mẹ. Gbọnmọ dali, mí nọ dohia dọ yé yin hagbẹ whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn tọn bosọ họakuẹ na mí taun.