Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 39

Orhabale Bali-berhu Bali omu Chibaga Chawe

Orhabale Bali-berhu Bali omu Chibaga Chawe

“Abakazi banamenyesa emyazi minja bali burungu bunene.”​—ZB. 68:11.

WIMBO 137 Wanamuke Waaminifu, Dada Wakristo

OKU BUGEKE *

Bali-berhu bʼobushiru banagwerhe binene byʼokujira, banaja oku mbuganano, omu mahubiri, kurhabala oku kasi kʼokukwiza Echumbi lyʼObwami, nʼokulaga oku babo Bakristu (Olole echifungo cha 1

1. Burhabale buchi bali-berhu bali balerha omu lubaga lwa Yehova, na bibazo bihe banene bali bahurana nabyo? (Olole efoto eli oku chiganda.)

RHUGWERHE busime bunene b’okubona rhuli haguma na bali-berhu bali bakola n’obushiru omu chibaga! Omufano, banahana ebishubizo n’okugeza ebipindi oku mbuganano, banaja n’omu kasi k’amahubiri. Baguma banakola oku kasi k’okukwiza Echumbi ly’Obwami, n’okuyerekana oku basimisizwe na bene-babo na bali-babo. Okuderha okuli, banahurana n’ebibazo. Baguma banaba eyi bali balanga abazere babo bakala bashajire. Abandi bali balembera obupinzani bw’abantu b’omu milala yabo. N’abandi, bali bazere bali balanga abana babo bonyine, banali bakola bwenene yi balanga abana babo.

2. Bulagurhe rhukwanene kuchihangana bwenene rhurhabale bali-berhu?

2 Bulagurhe rhukwanene kuchihangana kurhabala bali-berhu? Bulala egulu rhulamiremo, lirhazigana kuha abakazi obukenge bakwanene bahabwe. N’ahandi, Ebiblia erhuhebere omurhima rhubarhabale. Omufano, entumwa Paulo yalibwirire echibaga che Roma oku bayegereze Foibe “n’okumuha buli burhabale boshi akaba akenere.” (Ro. 16:1, 2) Amango Paulo aliri Mufarisayo, aliri omu chigusho ch’abantu baliyemerere oku abakazi bali bantu b’eshishi banasuzagulikire. Aliko amango abaga Mukristu, ayiga Yesu n’okulema akolera abakazi n’obukenge n’okubwinja.—1 Ko. 11:1.

3. Gurhe Yesu aliri akolera abakazi, na gurhe aliri abona balala bali bajira obulonza bwa Mungu?

3 Yesu aliri akolera abakazi boshi n’obukenge. (Yoh. 4:27) Arhaliri abona abakazi nk’okuntu abakulu b’edini lye Chiyahudi baliri ba babona amango aliri oku gulu. Chitabu chiguma chihanire amafasiriyo oku bilolere Ebiblia chiderhere ntya: “Nta chinwa n’echiguma Yesu aliderhere chiyerekene oku ahebere abakazi eshishi changwa oku abasuzagwire.” Aliko Yesu alikengere bwenene abakazi, ahanene balala baliri bajira obulonza bw’Eshe. Alibayirikire bali-babo, anabaheba oku peru ly’abalume aliri abona nka bali baguma b’omu mulala gwage gw’ekiroho.—Mt. 12:50.

4. Bichi rhwaganirira mu gunola mwazi?

4 Yesu aliri tayari esiku zoshi kurhabala abakazi baliri bakolera Mungu. Aliri asimiswa nabo n’okubaderhera. Leka rhuganire nka gurhe rhwakayiga omufano gwa Yesu omu kuyereka bali-berhu obukenge.

OKENGE BALI-BERHU BAGWERHE AKACHIRO

5. Bulagurhe bali-berhu baguma bakabona nka bibakomerere okuyunguka n’obwira bwakabayumbaka?

5 Buli muguma mu rhwewe, abe mwene-werhu changwa mwali-werhu, anasima agwarhe omwira mwinja. Aliko, hanagera ebisanzi bali-berhu babona nka bikomere okugwarha omwira mwinja balikenere. Bulagurhe? Yunvaga gurhe binola binwa bikulikireho biderhere. Mwali-werhu muguma oyirikirwe Jordan * aderhere ntya: “Bulala ndi mulamba, inanzigana kuchiyunva oku ntacho malire omu chibaga n’okulema nabona nka ntali muguma wamo.” Kristen, painiya wahamaga y’ajira binene omu kasi k’okuhubiri, aderhere ntya: “Amango oli muhyahya omu chibaga, wakayunva ohugirwe.” Bene-berhu baguma nabo bakachiyunva ntyo. Balala balamire omu mulala gw’abarhali Bahamirizi ba Yehova, bakanabona oku bikomere okuyegera abantu b’omulala gwabo, n’echola chanarhuma bashuba kubona oku bikomere okuyegera bene-berhu na bali-berhu b’omu chibaga. Bali-berhu baguma bakayunva bahugirwe bulala barhachirhenga ahambuga eju y’obulwala changwa bulala bali balanga abantu b’omulala gwabo balwere. Annette ashambere ntya: “Ntalichili nayemera empamagalo y’okuja kugeza ebisanzi haguma na bene-berhu na bali-berhu bulala nyenaliri nalanga nyama bwenene.”

Kuguma na Yesu, rhwakayerekana oku rhulagire n’obuzigire ku bali-berhu bimana (Olole echifungo cha 6-9) *

6. Nk’oku olwandiko lwa Luka 10:38-42 luyerekene, nka gurhe Yesu alirhabere Marta na Mariya?

6 Yesu aligezeze ebisanzi haguma na bali-babo b’ekiroho, analiri mwira wabo w’okuli. Waza oku bwira aligwerhe haguma na Mariya na Marta, nkabaga baliri balamba. (Osome Luka 10:38-42.) Kugerera ebinwa n’ebijiro byage, Yesu aliri arhuma bachiyunva baheberwe omurhima. Omufano, Mariya aliyunvirhe bwinja omu kuyikala embere z’amagulu mage nka mwanafunzi. * N’amango Marta abona oku amakasi mamulugireko na Mariya arhali amugwasa, ayunva ali huru okubaza Yesu bichi Mariya aliwaza. Mw’echola chikalo, Yesu agala kurhabala abola bakazi bombi ekiroho. Analiyerekene oku alagire kw’abola bakazi na mwene-wabo Lazaro, omu kulema aja kubarhangula omu kandi kasanzi. (Yoh. 12:1-3) Che chirhumire, amango obulwala bukomere bwa farhaga Lazaro, Mariya na Marta balimenyere oku bakalibirhire emunda Yesu ali y’abarhabala.—Yoh. 11:3, 5.

7. Njira nguma ehe rhwakaheba mu bali-berhu omurhima?

7 Ku bali-berhu baguma, embuganano che chintu chikulu chibaha akasanzi k’okuba haguma na bene-babo na bali-babo. Che chirhumire bihemere rhukolese ebyola bisanzi omu kubayegereza, kuganira nabo, n’okubayereka oku rhubalagireko. Mwali-werhu Jordan rwaganiragako oku burhanzi aderhere ntya: “Binansimisa bwenene amango abandi bamanyereka oku basimire ebishubizo byani, bamapanga rhuhubiri nabo, changwa amango bamanyereka oku bandagireko omu yindi njira.” Rhukwanene rhuleke bali-berhu bachibonere oku bali b’akamaro embere zerhu. Mwali-werhu Kia aderhere ntya: “Amango ntahikire oku mbuganano, obola nanamenya oku napata emesaje y’okumenya akaba nankomere. Echola chinarhuma namenya oku bene-berhu na bali-berhu banandagireko.”

8. Mu zindi njira nyabachi rhwakayiga mu Yesu?

8 Rhwakachihangana okugwarha akasanzi k’okuba haguma na bali-berhu kuguma na Yesu. Nkabaga rhwakabahamagala ahambuga rhusangire akalyo haguma nabo changwa rhuchisimise haguma nabo. Amango rhwamajira ntyo, rhukwanene rhuchizere oku enganiro rhugwerhe nabo mw’ebyola bisanzi eli yakuheba omurhima. (Ro. 1:11, 12) Abashamuka bakwanene bagwarhe engeso zili kuguma n’ezi Yesu aligwerhe. Alimenyere oku obulamba bwakarhuma baguma bagwarha ebibazo, aliko ayerekana wazi oku arhali okushaba, changwa okushabwa, changwa okuburha kokwakalerha obusime b’okugenderera omu kalamo. (Lu. 11:27, 28) S’ahubwe, omuntu akagwarha obusime bunene omu kalamo, nk’ahebere akasi ka Yehova oku nafasi y’oburhanzi omu kalamo kage.—Mt. 19:12.

9. Bichi abashamuka bakajira yi barhabala bali-berhu?

9 Ahanene abashamuka bakwanene babone abakazi b’Abakristu nka bali-babo na ba nyina b’ekiroho. (1 Ti. 5:1, 2) Abashamuka bakwanene bachihebere h’ebisanzi by’okuganira na bali-berhu embere changwa enyuma y’embuganano. Kristen aderhere ntya: “Mushamuka muguma alibwene oku mperhe binene by’okukola, anaja ashonda kumenya gurhe mpangire akasanzi kani changwa bichi ndinakola buli lusiku. Naliyunvirhe nsimire bwenene okubona gurhe andagireko.” Nk’abashamuka balemere barhola akasanzi k’okuganira na bali-babo b’ekiroho ngasi mango, banabayereka oku babalagireko. * Annette rhwaganiriraga oku burhanzi, aderhere bulagurhe okushambala n’abashamuka buli mango kuli kw’akamaro. Ashambere ntya: “Eyola nganiro enarhuma nabamenya bwinja nabo banamenya bwinja. N’amango namahurana ebibazo, namba juba-juba okubahema oburhabale.”

OSIMISWE N’EBI BALI-BERHU BANAKOLA

10. Bichi byakarhabala bali-berhu bayunve bagwerhe obusime?

10 Buli muguma werhu, abe mulume changwa mukazi, anasima amango abandi bamamenyerera obuhashe bwage n’okumubwira oku basimisizwe n’akasi ali akola. Oku bwindi, nk’abandi barhali babona empano zerhu n’akasi rhuli rhwakola, rhunavunika omurhima. Painiya muguma w’omulamba oyirikirwe Abigail aderhere oku hali ebisanzi anachiyunva oku ntaye oli wamubona. Ashambere ntya: “Baliri bafa chakumbona nka mwali-wabo lebe na lebe chwangwa mwali wa lebe na lebe konyine. Bisanzi biguma naliri nachiyunva nka ntaye oli wambona.” Aliko, yunva ebi mwali-werhu oyirikirwe Pam aderhere. Chiro akaba oku ali mulamba, alikolere myaka minene omu kasi k’obumisiyonere. Buzinda agaluka emwabo aje kulanga abazere bage. Bunola akala agwerhe myaka 70 ntya, anachili painiya. Pam aderhere ntya: “Ebyantabere bwenene, mali mango abandi bamambwira oku basimisizwe bwenene n’akasi ndinakola.”

11. Gurhe Yesu ayerekanaga oku asimisizwe n’abakazi baliri bamuherekeza omu kasi kage k’okuhubiri?

11 Yesu aliri asima oburhabale abakazi bimana baliri bamuha “kugerera ebirugu byabo.” (Lu. 8:1-3) Arhafaga chakubayemerera bagwarhe olola lukengo konyine, aliko alishubire kubayigiriza okuli kw’akamaro k’obulonza bwa Mungu. Omufano, alibamenyeseze oku akafire n’oku akafukire. (Lu. 24:5-8) Alirheganyize abola bakazi oku bibazo bakahurene nabyo kuguma nk’oku arheganyaga entumwa. (Mk. 9:30-32; 10:32-34) Chiro n’amango entumwa zalibirhaga amango bafarhaga Yesu, bakazi baguma baligenderere kuba haguma naye omu kasanzi aliri hofi kufa oku murhi gw’amalibuko.—Mt. 26:56; Mk. 15:40, 41.

12. Kasi kachi Yesu alihere abakazi?

12 Yesu alihere abakazi akasi k’akamaro. Omufano, abakazi bimana babaliri barhanzi kuhamiriza oku Yesu afukire. Alirhumire abola bakazi bagende babwire entumwa oku afukire kurhenga omu bafu. (Mt. 28:5, 9, 10) N’oku Pentekoste ya 33 N.K.Y., abakazi balikwanene kuba eyi baliriho amango eroho lichesibwa liyandagalira entumwa. Akaba ntyo kubili, abola bali-berhu bahyahya bashigwa balikwanene kuba eyi balipatire echisomerene ch’obuhashe b’okuganira omu ndimi zihyahya n’okubwira abandi oku “bintu binja bya Mungu.”—Mdo. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Bichi bali-berhu bali bakola zene, na gurhe rhwakayerekana oku rhusimisizwe n’ebi bali bakola?

13 Bali-berhu bakwanene kusimwa ku byoshi bali bakola omu kasi ka Yehova. Akola kasi kakaba kayumbaka n’okukwiza bwinja enju zerhu, n’okurhabala ebigusho by’abanaganira endimi zihyahya, n’okuja kurhabala oku kasi kanakolwa oku Beteli. Banakola oku kasi k’okurhabala amango m’echinjira, banarhabala oku kasi k’okutafsiri, banali bapainiya na bamisyonere. Kuguma na bene-berhu, bali-berhu nabo banasoma amasomo ma bapainiya, Amasomo m’Abayeneza Eyinjili y’Obwami, n’Amasomo m’Egileyadi. Oku bwindi, abakazi banarhabala abalume babo yi bagala kukola akasi kabo bwinja omu chibaga n’omu lubaga lwa Yehova. Abola bene-berhu zili “mpembo omu bantu” banakola bintu binene omu kurhabala abandi. Aliko byakabakomerera bwenene okujira ntyo nka bakabo barhabarhabere. (Efe. 4:8) Wakawaza ku njira ziguma wakarhabala mu abola bali-berhu oku kasi bali bakola si?

14. Nk’oku ebinwa bili omu lwandiko lwa Zaburi 68:11 biderhere, bichi abashamuka b’obwengehe banajira?

14 Abashamuka bagwerhe obwengehe banamenya oku bali-berhu bali “burungu bunene” bw’abakozi bachihanire n’oku banazigana okuba omu bahubiri b’emyazi minja baherhe obushiru bwenene. (Osome Zaburi 68:11.) Che chirhumire abashamuka banachihangana balole gurhe bakayiga omufano gwabo. Abigail rhwashambalagako embere, anayunva aheberwe omurhima amango bene-berhu bamamubaza njira zichi zinja anakolesa omu kuhubiri abantu b’omu eneo. Aderhere ntya: “Okola kunantabala mbone oku Yehova abwene oku hali echi malire omu lubaga lwage.” Kandi, abashamuka banabona oku bali-berhu bimana bakulire ekiroho, banagala kurhabala bali-berhu bachili misole bahime ebibazo byabo. (Tit. 2:3-5) Kweri, bali-berhu bakwanene obuzigire n’eshukrani yerhu!

ODERHERE ONARHABALE BALI-BERHU

15. Mango mahe bali-berhu bakaba bakenere ow’abaderhera?

15 Hakagera ebisanzi bali-berhu bakenera ow’abaderhera amango bamahurana echibazo. (Isa. 1:17) Omufano, mwali-werhu w’omukana changwa ey’obuhya bwage bwashandirwe, akakenera ow’akamuderhera n’okumugwasa oku makasi eba akazaga kujira. Mwali-werhu oshajire akakenera ow’akamurhabala kumuderhera embere z’abanganga. Changwa mwali-werhu oli painiya onali wakola oku mandi makasi m’echiteokrasi, akakenera ow’amuderhera amango abandi bali bamukwaranga oku yewe arhazigana kuja omu mahubiri kuguma n’abandi bapainiya. Gurhe rhwakashuba kurhabala bali-berhu? Rhushubage rhuganire oku mufano gwa Yesu.

16. Nk’oku olwandiko lwa Marko 14:3-9 luderhere, nka gurhe Yesu aderheraga Mariya?

16 Yesu aliri juba-juba kuderhera bali-babo b’ekiroho amango abandi barhalibayunvirhe bwinja. Omufano, aliderhere Mariya amango Marta amukwarangaga. (Lu. 10:38-42) Alishubire kuderhera Mariya obwakabiri amango abandi bawaza oku ech’ajirire chirhakwirire n’okulema bamukwaranga. (Osome Marko 14:3-9.) Yesu alimenyere echarhumaga Mariya ajira ntyo anamusima omu kuderha ntya: “Anjirire echijiro chinja. . . . Ajirire ech’alikwanene ajire.” Anashuba kuleba oku echola chijiro chinja nji chaganirirwa “ngasi hoshi emyazi minja nji yahubiribwa omu gulu lyoshi,” nka kunola chinali chaganirirwa mu gonola mwazi. Bisimisize okubona Yesu aliderhere oku emyazi minja nji yahubiribwa omu gulu lyoshi amango asimaga Mariya oku chijiro ajiraga ch’okuhana oku bulonza! Okuderha okuli, ebyola binwa byakahebere Mariya omurhima enyuma y’okumukwaranga!

17. Mufano guhe guyerekene amango mwali-werhu akaba akenere ow’amuderhera.

17 Onaderhera bali-benyu b’ekiroho amango bihemere okujira ntyo si? Omufano, waza kw’enola ngani. Bahubiri baguma banabona oku mwali-werhu oherhe omulume orhali Muhamirizi anazigana kucherehwa embuganano n’okugaluka juba-juba enyuma y’embuganano. Banabona oku arhazigana yinja n’abana bage oku mbuganano. Banahwanza kumukwaranga bulala bawazize oku akwanene aheme eba oruhusa l’okulerha abana oku mbuganano. Aliko okuli, barhamenyere oku oyula mwali-werhu ali akola nk’oku agalire koshi. Byoshi akakola arhali y’echipangira byo; arhanali y’egwerhe echinwa ch’obuzinda oku bana bage. Bichi okwanene kujira nk’oyunvirhe abandi bali bakwaranga mwali-werhu omu njira eli nk’eyola? Nk’osimisizwe n’ebi mwali-werhu ali akola, n’okubwira abandi oku ali achihangana, wanaba ey’oli wabakula mw’amawazo mabi bagwerhe m’okumukwaranga.

18. Zindi njira zihe rhwakarhabala mu bali-berhu?

18 Rhwakayereka bali-berhu kangana gurhe rhubalagireko amango rhwamabaha oburhabale bakenere. (1 Yo. 3:18) Mwali-werhu Annette, waliri walanga nyina w’omulwala aderhere ntya: “Baguma mu bera bani baliri bayinja kungombola changwa bananderhera ebilyo. Echola chaliri charhuma nayunva nzigirwe n’okubona oku hali echimalire omu chibaga.” Jordan naye alipatire oburhabale. Mwene-werhu muguma aliri amuyigiriza gurhe akakwiza omutugari gwage. Aderhere ntya: “Bisimisize okubona gurhe bene-berhu na bali-berhu balagire oku kalamo kani.”

19. Mu zindi njira zihe abashamuka bakarhabala mu bali-berhu?

19 Abashamuka nabo bakwanene balole gurhe bakahereza bali-berhu ebi bakenere. Bamenyere oku Yehova asimire bali-berhu bakolerwe bwinja. (Yak. 1:27) Banayiganya Yesu n’okuba bantu b’okurholika, bakajira ntyo amango barhali baheba h’amarhegeko omu kasanzi bihemere okujirira bali-berhu amenja n’okubayunviriza. (Mt. 15:22-28) Amango abashamuka bali bachihangana kurhabala bali-babo, okola kwakarhuma bachiyunva oku Yehova n’olubaga lwage babasimire. Amango omwimangizi w’echigusho ch’amahubiri cha ba Kia ayunva oku ahamira omu yindi nju, ayurukira alola gurhe akaja murhabala. Kia aderhere ntya: “Okola kwapunguza ebibazo naliherhe omu bwenge. Bulala abashamuka balimpebere omurhima n’okumpa oburhabale nalikenere, bayerekana wazi oku ndi muntu w’akamaro omu chibaga n’oku arhanali nyenyine nyendi amango ndinahurana ebibazo.”

BALI-BERHU BOSHI BAKENERE OBURHABALE BWERHU

20-21. Nka gurhe rhwakayerekana oku rhusimisizwe na bali-berhu boshi b’ekiroho?

20 Nka rhulolere omu bibaga byerhu zene, rhwanabona bali-berhu banene bwenene bali bakola n’obushiru, abarhukwanene rhurhabale. Nk’oku rhwamamala kuyiga omu mufano gwa Yesu, rhwakabarhala omu kugeza ebisanzi haguma nabo n’omu kuchihangana kubamenya bwinja. Rhwakayerekana oku rhusimisizwe n’ebi bali bakola omu kasi ka Mungu. Rhwakanabaderhera amango bihemere okujira ntyo.

21 Oku buzinda bw’amaruba mage ayandikiraga Abaroma, entumwa Paulo yalihebere mw’eperu lya bakazi mwenda b’Abakristu. (Ro. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Kweri, abola bakazi baliheberwe omurhima okuyunva oku Paulo abalamwise, anasimisizwe n’ebi bali bakola. Rhujage rhwachihangana kurhabala bali-berhu boshi bali omu chibaga cherhu. Nka rhwamajira ntyo, rhwanabayereka oku rhubazigire bowe nka baguma b’omu mulala gwerhu gw’ekiroho.

WIMBO 136 “Malipo Kamili Kutoka kwa Yehova”

^ mus. 5 Abakazi b’Abakristu banahurana bibazo binene. Gunola mwazi gwa ganirira gurhe rhwakayiga omufano gwa Yesu omu kurhabala bali-berhu b’Abakristu. Rhwakayiga gurhe Yesu aliri ageza ebisanzi haguma n’abakazi, okusimiswa nabo, n’okubaderhera.

^ mus. 5 Mazino maguma mahindamwirwe.

^ mus. 6 Chitabu chiguma chiderhere ntya: “Abanafunzi bakazaga yikala embere z’amagulu m’abalimu babo. Abanafunzi bachihanganire bakazaga rheganywa yi nabo baba balimu; kasi karhakazaga habwa oku bakazi. . . . Che chakarhumire balume banene b’Abayahudi bagaya okubona Mariya ayikere embere z’amagulu ma Yesu anaherhe enyorha y’okuyigirizwa na Yesu.”

^ mus. 9 Abashamuka banakola n’obwengehe amango bamaja kurhabala bali-berhu. Omufano, muguma arhakwanene kuja kurhangula mwali-werhu.

^ mus. 65 AMAFASIYO M’EFOTO: Mwene-werhu muguma y’ayiganya Yesu omu kuntu aliri alaga oku bakazi bimana, omu kurhabala bali-berhu babiri kukwiza epine ly’omutugari gwabo, owindi y’arhangula mwali-werhu w’omuzamba, n’owakasharhu agendere haguma na mukage kujira emparamyo y’omulala haguma na mwali-werhu muguma n’omwali.