Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 39

Sighika Abakali Abakristayo

Sighika Abakali Abakristayo

“Abakali abakathulhughanaya engulhu yuwene ni mahe mangyi.”—ESY. 68:11, NW.

OLHWIMBO 137 Abakali Abathaleghulha, Bali Bethu Abakrisitayo

EBIKENDI KANIBWAKO *

Bali bethu ab’omuhwa kandi abakakolha kutsibu bakasangira omwa mihindano, omw’ithulira, eriwathikya okw’isugha Ekisenge ky’Obwami, n’eritsomana abaramya balikyabo (Lebaya enungu 1)

1. Bali bethu bakawathikaya bathi omwa kithunga, aliwe ni bitsibu byahi ebyo bangyi bakabana? (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)

THUTSEMIRE kutsibu eribya omwa kithunga n’abali bethu bangyi abakakolha kutsibu! Ng’eky’erileberyako, bakasangira omwa mihindano, n’omw’ithulira. Abandi bakawathikaya omw’isugha Ekisenge ky’Obwami, kandi bakatsomana abaramya balikyabo. Nomwabine, bakabana ebitsibu. Abandi bakathwanira ababuthi babu abakulire. Abandi bakaghumira erihakanisya ery’abahughu babu. Kandi n’abandi ni babuthi abali ibobene, abakakolha kutsibu eriha abaana babu ebya bakayithagha.

2. Busana naki thutholere ithwahiraho akaghalha erisighika bali bethu?

2 Busana naki thutholere ithwasighika bali bethu? Kundi mughulhu mungyi ekihugho sikirisikaya abakali ku litholere. Eryongera okw’ekyo, e Biblia yikathuhira mw’omuhwa w’eribasighika. Ng’eky’erileberyako, omukwenda Paulo mwabwira ekithunga kye Roma athi mwang’irire Foibe kandi “mumuwathikaye omo buli mwatsi ali nagho bwagha.” (Abar. 16:1, 2) Omughulhu Paulo abya Mufarisayo, angabya iniabya ahambirire ekalikya ey’erilhangira abakali mw’abahisi. Aliwe, abere abiribya Mukristayo, mwagherererya Yesu kandi mwakolongana n’abakali omw’isikya n’omwa lhukeri.—1 Kor. 11:1.

3. Yesu iniakathwalha athi abakali, kandi iniakalhangira athi abakali ababya bakakolha erisonda lya Nyamuhanga?

3 Yesu mwaha abakali abosi b’ekitsumbi. (Yn. 4:27) Mwathalhangira abakali ngoku abakangirirya b’edini y’Ekiyuda ab’omwa buthuku bwiwe babya bakabalhangira. Nibya, ekitabu kighuma ekikakanaya okwa biri omwa Biblia kikabugha kithi: “Yesu mwathabugha ekindu kyosi-kyosi eky’erikuthya kutse erighaya abakali.” Aliwe, Yesu iniakasikaya kutsibu abakali ababya bakakolha erisonda lya Thatha wiwe. Eky’obutseme, iniakabalhangira nga bali babu kandi nibya mwabathondogholha haghuma n’abalhume abo abya akalhangira ng’erihiika liwe ery’obunyakirimu.—Mt. 12:50.

4. Thukendikania okuki omo mwatsi ono?

4 Yesu iniakabya inianayitheghekire eriwathikya bali babu ab’obunyakirimu. Iniakabakanganaya ngoku ni b’omughaso kandi iniabalhwirako. Thulebaye ngoku thwanga gherererya Yesu omw’itsomana bali bethu.

TSOMANA BALI BETHU AB’OBUGHULI

5. Busana naki kyangana kalira abandi bali bethu eribana ab’eritsanga nabu?

5 Ithwe bosi, baghalha bethu n’abali bethu thukayithagha ab’eritsanga nabu. Aliwe, hakanayira ikyakalira bali bethu eriberererya ekiyithawa eki. Busana naki? Thalengekania okwa bya balikyethu babugha bino. Mwali wethu mughuma oyukahulhawamo Jordan * akabugha athi, “Kundi ngali muhuru, nganayowa ngasingawithe mwanya omwa kithunga kandi nga sindi w’okw’ikyo.” Kristen, omutemburi oyuwahuma busana n’erikanyirirya omubiiri wiwe w’erithulira, akabugha athi, “Wamahumira omwa kindi kithunga, wanganayowa nga wuli iwuwene.” N’abandi balikyethu ku banganayowa bathya. Abali omw’eka ey’abathekolera Yehova banganayowa nga bayighabwire okw’eka yabo kandi ibayowa ngabali ibobene omw’ihiika lyabu ery’obunyakirimu. Abandi bali bethu bangana yowa nga bali ibobene busana n’eribya isibangalhua eka busana n’erilhwalha, kutse busana n’erithwanira abahughu babu. Annette akabugha athi, “Isindi ligha erikokibwa kundi iningye ngathwanira mama waghe.”

Nga Yesu, thwangana kangania ku thutsomene bali bethu abathaleghulha (Lebaya enungu 6-9) *

6. Ngoku kiri omu Luka 10:38-42, Yesu mwawathikya athi Marata na Maria?

6 Yesu iniakahiraho obuthuku bw’erisiba n’abali babu ab’obunyakirimu, kandi abya munywani wabu ndeke. Thalengekania okwa bunywani bwiwe na Maria na Marata, ababya bahuru. (Soma Luka 10:38-42.) Ahathe erithika-thika, ebinywe bya Yesu n’emikolere yiwe mubyaleka ibayowa buholho. Maria ng’omwigha * wa Yesu mwayowa buholho akikalha ahali ebisandu bya Yesu. Na Marata, abere akayowa nabi Maria akaghana erimuwathikya, mwayowa buholho eribwira Yesu y’eriyowa liwe. Omwa mibere eyo, Yesu mwawathikya abakali abosi babiri abo bunyakirimu. Kandi mwakangania ku atsomene abakali aba na mughalha wabu ya Lazaro, akathasyababungira. (Yn. 12:1-3) Neryo sikiriswekaya eribya Maria na Marata ibabya ibanasi ngoku banganasaba Yesu y’obuwathikya omughulhu Lazaro athoha.—Yn. 11:3, 5.

7. Ni nzira yahi nguma eyo thwanga himbiramo bali bethu?

7 Abandi bali bethu, emihindano y’eyikabaha akaghisa akanene ak’eribya n’abaramya balikyabo. Neryo thukanza ithwakolesya obuthuku obo eribangirira, erikania nabu, n’eribakangania ku thubatsomene. Jordan, oyo thulyakanayako akabugha athi, “Kikanyihimba abandi bakanyisima busana n’erisubirya lyaghe okwa mihindano, bakathegheka erikolha naghe omw’ithulira, kutse erinyiwathikya omwa sindi nzira.” Thutholere ithwakangania bali bethu ku ni b’omughaso embere syethu. Kia akabugha athi “Namabulha okwa mihindano, ngaminya ngoku balikyethu bakendi nyithumira emeseji eriminya nga ngane ndeke. Ekyo kikaleka inaminya ngoku balikyethu banyitsomene.”

8. Ni sindi nzira syahi esyo thwanga gherereryamu Yesu?

8 Nethu nga Yesu, thutholere ithwabana obuthuku bw’erisiba n’abali bethu. Ithwangana bakokya okw’irya kutse okw’iyitsemesya. Thwamakolha ekyo, ambi ithwalhangira thuthi thukakanaya ebikahimba. (Abar. 1:11, 12) Abasyakulhu batholere ibabya n’amalengekania awali ng’awa Yesu. Abya inianasi ngoku abandi kyangana bakalira eribya bahuru, aliwe mwakikangania ndeke-ndeke ngoku obutseme obwa kera na kera sibuseghemere okw’ingira omwa butheke kutse okw’ibutha abaana. (Lk. 11:27, 28) Aliwe, obutseme bwa kera na kera buseghemere okw’ihira omubiiri wa Yehova w’embere omwa ngebe.—Mt. 19:12.

9. Abasyakulhu banga kolhaki eriwathikya bali bethu?

9 Kutsibu-tsibu abasyakulhu batholere ibalhangira abakali Abakristayo ng’abali babu n’abamama wabu ab’obunyakirimu. (1 Tim. 5:1, 2) Abasyakulhu bakakolha ndeke bakakanirania n’abali bethu emihindano yithe yatsuka kutse yikahwamo. Kristen oyo thulyakanayako akabugha athi “Omusyakulhu mughuma mwalhangira ngoku ngawithe emibiiri minene neryo mwanza eriminya endegheka yaghe nga yiri yithi. Munasima eritsomana liwe.” Abasyakulhu bakabya bakahiraho obuthuku bw’erikanirania mughulhu wosi n’abali babu ab’obunyakirimu, bakakanganaya ku babatsomene. * Annette, oyo thulyakanayako, akakanganaya omughaso mughuma w’erikanirania mughulhu wosi n’abasyakulhu. Akabugha athi: “Ngabaminya ndeke, nabu ibanyiminya ndeke. Neryo ngabya ingabana ekitsibu ekikalire, kikanyanguhira eribasaba obuwathikya.”

SIMA BALI BETHU

10. Ni kyahi ekyanga wathikya bali bethu eriyowa ndeke?

10 Ithwe bosi, abalhume n’abakali, thukayowa ndeke abandi bakalhangira amaaka wethu n’erithusima busana n’ebyo thukakolha. Aliwe kikathughunza amani, ebyo thwasi n’ebyo thukakolha byamathendi lhangirwa mwa by’omughaso. Omutemburi omuhuru ya Abigail akabugha athi ihakanayira iniayowa ng’abirigheghenwa: “Ngalhangirawa mo mwali w’obu nanga kutse mwali wananga. Hakanayira ingayowa nga sibanyileghene.” Aliwe thalengekania okwa bya mwali wethu Pam akabugha. Iniane muhuru, mwakolha ng’omumisyonare habw’emyaka mingyi. Erighunzerera, mwasuba eka eriyathwanira ababuthi biwe. Lino omo myaka yiwe ye 70, akinakolha obutemburi. Pam akabugha athi: “Ekyabirinyiwathikya kutsibu mw’omughulhu abandi bakambwira bathi bakasima ebyo ngakolha.”

11. Yesu mwakangania athi ku mwasima abakali abakolha haghuma nayu omwa mubiiri wiwe w’Obwami?

11 Yesu mwasima obuwathikya bw’abakali abakakenga Nyamuhanga abamuwathikaya “omwa bindu byabu.” (Lk. 8:1-3) Mwathasubulira okw’ibaha olhusunzo lhw’erimukolera aliwe kandi mwababisulira emyatsi y’omwakathi ey’obunyakirimu. Ng’eky’erileberyako, mwababwira ngoku akendi holha kandi inialhubuka. (Lk. 24:5-8) Mwathegheka abakali aba ngoku anathegheka abakwenda busana n’ebitsibu ebyo bangabwene. (Mk. 9:30-32; 10:32-34) Nomwakine indi abakwenda mubathibitha Yesu akahambwa, abandi bakali ababya ibabirimusighika babya ibane hakuhi nayu akaholha okwa muthi w’amaghali.—Mt. 26:56; Mk. 15:40, 41.

12. Ni mubiiri wahi ogho Yesu aha abakali?

12 Yesu mwaha abakali b’omubiiri mukulhu. Ng’eky’erileberyako, abakali abakakenga Nyamuhanga babatsuka erimulholhako iniabirilhubuka. Mwabwira abakali abo athi bayabwire abakwenda biwe ngoku abirilhubuka. (Mt. 28:5, 9, 10) Okwa Pentekote 33 E.K., abakali bangabya ibabya baghuma b’okwa bigha abathulirawako omulimu abuyirire. Byamabya ikwabiri bithya, bali bethu abahakabibwa aba, omwa nzira y’ekithiko-thiko, bangabya imubathunga amaaka w’eribugha omwa yindi mibughe n’eribwira bandi okwa “mibiiri y’amaaka ya Nyamuhanga!”—Emib. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Munabwire ni byahi ebyo abakali Abakristayo bakakolha, kandi thwanga kangania thuthi ku thukasima ebyo bakakolha?

13 Bali bethu batholere ibasimwa busana n’ebyosi bakakolha omwa mubiiri wa Yehova. Omubiiri oyo mwamuli erihimba n’erisugha amanyumba, erisighika esyogurupu esikakolesaya eyindi mibughe, n’eriwathikya okwa Beteli. Bakawathikaya ahakawa ekitsinduli, ibawathikya okw’ihindulha ebitabu byethu, n’erikolha ng’abatemburi n’abamisyonare. Ng’abaghalha bethu, bali bethu nabu bakaghenda okwa sukuru y’abatemburi, Esukuru y’Abathuliri b’Obwami, n’Esukuru ye Gileadi. Eryongera okw’ekyo, abakali bakawathikaya bira babu eriberererya olhukwamirwa lhwabu olhulithohire omwa kithunga kya Yehova. Baghalha bethu ab’esyongwamirwa aba sibanga thoka eriberererya ndeke omubiiri wabu ow’eribya balhume b’olhusunzo ahathe obuwathikya bw’abakali babu. (Efe. 4:8) Wangana lengekania okwa syonzira esyo wangawathikiryamu bali bethu aba?

14. Esyonyimbo 68:11 hakabugha hathiki oko bali bethu, kandi ni kyahi ekyo basyakulhu ab’amenge bakakolha?

14 Abasyakulhu ab’amenge bakaminya ngoku bali bethu ni “mahe mangyi” awayitheghekire erikolha kandi ku ni baghuma b’okwa bathuliri b’engulhu yuwene ab’omuhwa. (Soma Esyonyimbo 68:11. *) Neryo abasyakulhu bakalengaho erighira okwa ebyo bali bethu balholireko. Abigail, oyo thulyakanayako, akasima baghalha bethu bakamubulya nga ni nzira syahi esyabirimukolera ndeke eritsuka omukania n’abandu omw’ithulira. Akabugha athi, “Ekyo kikaleka ingaminya ngoku Yehova abirinyiha omubiiri mukulhu omwa kithunga kiwe.” Eryongera okw’ekyo, abasyakulhu banasi ngoku bali bethu abathaleghulha abakulire bunyakirimu basi eriwathikya ndeke bali bethu abalere erighumira ebitsibu. (Tito 2:3-5) Ahathe erithika-thika, bali bethu batholere ibasimwa kutsibu!

LHWIRA OKO BALI BETHU KANDI BAWATHIKAYE

15. Ni mughulhu wahi bali bethu bangayithagha oyukendi bawathikya?

15 Hanganayira bali bethu ibayithagha omundu oyukendi bawathikya omughulhu bawithe kitsibu kirebe. (Isa. 1:17) Ng’eky’erileberyako, mwali wethu omukwakali kutse oyuwabirikomolhwa anganayithagha omundu oyukendi mulhwirako omo myatsi y’ebilhaghiro n’erimuwathikya okwa mibiiri mirebe eyo mwira wiwe abya akakolha. Mwali wethu oyukekelhuhire anganayithagha omundu oyukendi mukanirya na dokita. Kutse mwali wethu omutemburi oyukakolha okwa yindi mibiiri y’ekiteokrasi anganayithagha omundu oyukendi mulhwirako abandi bamamutsweba bathi syalighenda omw’ithulira mughulhu wosi ng’abandi batemburi. Thwanga thasyawathikya thuthi bali bethu? Thuthasyalebaya eky’erileberyako kya Yesu.

16. Ngoku kiro omu Mariko 14:3-9, Yesu mwalhwira athi oku Maria?

16 Yesu iniakanguhirawa erilhwira oko bali babu ab’obunyakirimu bamayitheghereribwa nabi. Ng’eky’erileberyako, mwalhwira oku Maria omughulhu Marata amutsweba. (Lk. 10:38-42) Mwalhwira oku Maria engendo yakabiri abandi bakalengekania bathi amathwamu nabi. (Soma Mariko 14:3-9.) Yesu mwaminya ekilhubirirwa kya Maria neryo amamusima, athi: “Abirinyikolera omubiiri owene. . . . Abirikolha ngoku angathokire.” Nibya mwabugha okwa kindu kibuya eky’omukali oyu akolha athi kyasyakanibwako “aho engulhu yuwene yasyathulhughanibwa omwa kihugho kyosi,” ngoku omwatsi ono anemukikolha esaha eno. Kikatsemesaya eriminya ngoku Yesu mwakania okwa mubiiri w’erithulhughania omwa kihugho kyosi akakania okwa bibuya ebyo mukali oyu akolha! Ebya Yesu abugha byangabya imubyaghumya Maria abandi babirimutsweba-tsweba!

17. Iha eky’erileberyako ekikakanganaya aha thwanga yithaghisibirwa erilhwira oko mwali wethu.

17 Wukanalhwira oko bali bethu b’obunyakirimu hakabya obuyithawa obw’ekyo? Ng’eky’erileberyako, thalengekania oku kino. Abandi bathuliri ibalhangira mwali wethu oyuli omw’eka eyithe mw’Abema ba Yehova iniabya akakerererwa okwa mihindano n’erighenda yikanahwamo. Ibaminya ngoku syalibera eryasa n’abaana biwe okwa mihindano. Neryo ibatsuka erimutsweba bathi atholere iniakaka mwira wiwe erimulighira eryasa n’abaana okwa muhindano. Aliwe, okwenene kuli kuthi mwali wethu anemukolha ekyo angathoka. Syawithe obughabe bwosi oko ndegheka yiwe; kandi siyo akabugha ekyo mwisyo okwa baana biwe. Wangakolhaki wukowa abandi bakatsweba mulikyethu ng’oyo? Wamasima mwali wethu oyo n’eribwira abandi okwa bibuya ebyo anemukolha, iwanganawathikya abandi ibaleka erimutsweba-tsweba.

18. Ni sindi nzira syahi esyo thwangawathikiryamo bali bethu?

18 Thwangana kangania bali bethu nga thubanzire bungahi omw’ibawathikya. (1 Yn. 3:18) Annette, mwali wethu oyuwabya akathwanira mama wiwe, akabugha athi: “Abandi balikyethu ibakasanyiwathikaya obuthwanire, kutse ibanyilethera ebyalya. Eki kikaleka ingayowa inganzibirwe kandi ingali mughuma w’okwa kithunga.” Jordan nayu mwawathikibwa. Mughalha wethu mwamukangirirya ngoku angasugha ematoka yiwe. Akabugha athi: “Kikatsemesaya eriminya ngoku balikyethu banyitsomene.”

19. Ni sindi nzira syahi esyo abasyakulhu banga wathikiryamo bali bethu?

19 N’abasyakulhu kuthya bakalengaho eritsomana ebiyithawa bya bali bethu. Banasi ngoku Yehova anzire bali bethu ibakolhwa ndeke. (Yak. 1:27) Neryo bakagherereraya obuyitheghererya bwa Yesu, omw’ithendi hiraho ebilhaghiro omughulhu kitholere ibo eribya b’olhukeri n’ab’amenge. (Mt. 15:22-28) Abasyakulhu abakalengaho eriwathikya bakaleka bali bethu ibayowa buholho. Omulebererya w’egurupu eya Kia abyamo abere akaminya ngoku Kia akendi humira omwa yindi nyumba, mwalhuaho iniahiraho endegheka y’erimuwathikya. Kia akabugha athi: “Mukyanyihumulikania kutsibu. Kundi abasyakulhu mubanyiwathikya n’erinyihimba, mukyaleka inaminya ngoku ngali w’omughaso omwa kithunga kandi ngoku singali ingyuwene omughulhu ngali omwa bitsibu.”

BALI BETHU ABOSI AB’OBUNYAKIRIMU BAKAYITHAGHA OBUWATHIKYA BWETHU

20-21. Thwanga kangania thuthi ku thukalhangira bali bethu Abakristayo abosi mwa b’obughuli?

20 Thukabya thukathimbya ameso omwa bithunga munabwire, thukalhangiramo eby’erileberyako bingyi by’abakali Abakristayo abakakolha kutsibu abakayithagha obuwathikya bwethu. Ngoku thwamabirighira okwa ky’erileberyako kya Yesu, thwangana bawathikya omw’ibana obuthuku bw’erisiba nabo n’eribaminya ndeke. Thwangana basima busana n’ebyo bakakolha omwa mubiiri wa Nyamuhanga. Kandi thwangana balhwirako kikayithaghisibwa.

21 Okw’ighunzerera ly’ebaruha yiwe okwa Banya Roma, kutsibu-tsibu omukwenda Paulo mwathondogholha abakali Abakristayo mwenda. (Abar. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Ahathe erithika-thika abakali abo mubahimbwa bakowa eriramukya n’eribasima liwe. Kwesi nethu ka thusighike bali bethu abosi abali omwa kithunga kyethu. Aho thukakanganaya ku thubanzire kandi ku thukabalhangira mwa b’obughuli omw’ihiika lyethu ly’obunyakirimu.

OLHWIMBO 136 ‘Erihembwa Ndeke na Yehova’

^ enu. 5 Abakali Abakristayo bakabana ebitsibu bingyi. Omwatsi ono akendi kania okwa mibere thwanga sighikiramo bali bethu ab’obunyakirimu omw’igherererya eky’erileberyako kya Yesu. Thwangan’ighira oku Yesu ngoku abana obuthuku bw’erisiba n’abakali, eribakangania erisima, n’eribalhwirako.

^ enu. 5 Awandi mena abirihindulhwa.

^ enu. 6 Ekitabu kighuma kikabugha kithi: “Abigha ibak’ikalha ahali ebisandu by’abakangirirya babu. Abigha ab’omuhwa ibakakolha ekyo eriyitheghekera eribya bakangirirya—ekindu ekya bakali bathabya bakalighirwa erikolha. . . . Maria er’ikalha ahali ebisandu bya Yesu n’erianza erihulikirira ebya Yesu akakangiriraya ekindu ekyo bakali bathabya bakalighirwa erikolha . . . kyangalekire abalhume bangyi Abayuda ibakukubalha.”

^ enu. 9 Abasyakulhu bakayitheghaya bakawathikya bali bethu. Ng’eky’erileberyako, omusyakulhu atholere iniayihighulha okw’ighenda iyuwene akabungira mwali wethu.

^ enu. 14 Esyonyimbo 68:11, NW: “Yehova akalhaghira; Abakali abakathulhughanaya engulhu yuwene ni mahe mangyi.”

^ enu. 66 ERISOBORERA EKISASANI: Omw’igherererya emibere Yesu atsomaniramu abakali abathaleghulha, mughalha wethu akawathikaya bali bethu babiri erihindulha ekiringo ky’ematoka yabo, n’owundi abiribungira mwali wethu omutseke, n’owakasathu akaghenda na mukali wiwe eriyathunga eriramya ly’eka na mwali wethu na mwali wiwe.