fungula samu na kutala yina ke na kati

Fungula batitre na bikapu

ARTIKLE YA KULONGOKA 39

Pesa kuraje na bampangi ya kento ya kimvuka

Pesa kuraje na bampangi ya kento ya kimvuka

“Bakento yina ke zonzilá nsangu ya mbote, ke kimvuka ya nene ya basoda.”—NKU. 68:11.

NZIMBU 137 Femmes de foi, chrétiennes fidèles

YINA BETO KE LONGOKA *

Bampangi ya beto ke pesá ntangu ya bawu na kisalu ya Yehova mpe ba ke salá yawu na tiya nyonso: Ba ke pesá bakomentere na balukutakanu, ke precheke, ke sukulá salle du Royaume mpe ke lakisá luzolo ya bawu na bampangi ya kimvuka (Tala paragrafe 1)

1. Wapi kisalu ke salá bampangi ya kento na kati ya organizasion, kasi wapi bamambu ya mpasi ba ke kutaná na yawu? (Tala foto ya kuverture.)

BETO ke na kilengi mingi ya kutala kisalu ya ngolo yina ke salá bampangi ya kento na kati ya kimvuka! Na kifwani, na balukutakanu ba ke pesá bakomentere, ba ke salá ba-devoir, mpe ba ke precheke. Ba ya nkaka ke tulá diboko samu na kusukula mpe kubongisa salle du Royaume, mpe ba ke kipeke bampangi ya kento na ya bakala na kati ya kimvuka. Kasi, ba ke kutaná mpe na bamambu ya mpasi. Ya ke na ba yina ke kipeke baparent ya bawu yina me nuná. Ba ya nkaka ke kangá ntima ata famiye ya bawu ke na kwamisá bawu samu ba ke sambilá Yehova. Ba ya nkaka mpe ke kulisá bawu mosi, bana ya bawu, na yina, ba ke salá bangolo na kudikisa bawu.

2. Samu na yinki beto zolá sala bangolo samu na kusadisa bampangi ya beto ya kento?

2 Samu na yinki beto zolá sadisa bampangi ya kento? Samu ti na yinza yayi bantu ke pesá ve bakento buzitu yina me lunga. Biblia ke zonzá na beto na kusadisa bawu. Na kifwani, apotre Paul zonzá na kimvuka ya Rome na kuyamba Phébé, mpe na “kupesa yandi nyonso yina yandi vandá na yawu nsatu.” (Rom. 16:1, 2) Ntangu Paul vandá Farizien, yandi vandá na kati ya bantu yina vandá kanisá ti, bakento ke bantu ya pamba na mantwala ya babakala, mpe ba vandá bakilá bawu faso yina. Kasi na manima ya kukuma mukristo, yandi landá ekzample ya Yesu, mpe bandá kubakila bakento na buzitu mpe ntima ya mbote.—1 Ko. 11:1.

3. Wa’ faso Yesu vandá bakila bakento, mpe wa’ faso yandi vandá tadila bakento yina vandá salá volonte ya Nzambi?

3 Yesu vandá bakilá bakento na buzitu nyonso. (Yoa. 4:27) Yandi tadila ve bawu faso bamfumu ya mabuundu ya bajwif ya ntangu ya yandi vandá talá bawu. Mukanda mosi yina ke salá bakomentere na mambu ya Biblia me zonza: “Yesu zonzá ata kima yina vandá lakisa ti, yandi vandá pesá ve buzitu na bakento.” Yesu pesá buzitu ya kulutila na bakento yina vandá salá volonte ya Papa ya yandi. Yandi vandá talá bawu faso bampangi ya yandi, mpe yandi vandá bakilá bawu na babakala yina vandá na yandi, faso famiye ya yandi ya kimpeve.—Mat. 12:50.

4. Yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

4 Ntangu nyonso, Yesu vandá sadisá bakento ya kukangama na Nzambi. Yandi vandá lakisa bawu ti, ba vandá na valere na meso ya yandi, mpe yandi vandá nwaniná ba-interet ya bawu. Beto zonzila wa’ faso beto lenda landa ekzample ya Yesu na kulakisá ntima ya mbote na bampangi ya kento.

PESA VALERE NA BAMPANGI YA KENTO

5. Samu na yinki ya lenda vanda mpasi na bampangi ya nkaka ya kento na kuzwa bantu yina lenda vanda pene-pene na bawu?

5 Ya vanda bakento to babakala, beto nyonso ke sosá kuvanda na bakamarade ya mbote. Kasi ntangu ya nkaka, ya lenda vanda mpasi samu na bampangi ya kento. Samu na yinki? Tala bakomentere yayi. Mpangi ya kento Jordan * me zonza: “Samu mu ke selibatere, mu ke talá ve kisalu yina mu ke salá na kati ya kimvuka, mpe mu ke talá nete mu ke ve na plase na kati ya kimvuka.” Kristen, pionier yina kwendá kote ya nkaka samu na kupreche me zonza: “Ntangu nge ke kwizá malu-malu na kimvuka, nge lenda tala nete nge ke izole.” Bampangi ya nkaka ya bakala lenda vanda mpe na makanisi ya faso yayi. Ya lenda vanda mpasi na bampangi ya kento ya nkaka na kuvanda pene-pene na bantu ya famiye ya bawu yina ke sadilá ve Yehova, kasi ba lenda vanda mpe izole na kati ya kimvuka. Bampangi ya nkaka ya kento lenda vanda izole samu ba ke maladi, mpe ba lenda basika ve na bayinzo ya bawu, to samu ba ke na kipeke muntu ya famiye ya bawu yina ke maladi. Annette me zonza: “Mu vanda lenda ve kulutisa ntangu na bampangi ya munu ya kimvuka samu mu vandá kipe mama ya munu yina vandá maladi.”

Faso Yesu, beto lenda lakisa ti beto ke zolá bampangi ya kento yina ke zolá Yehova (Tala baparagrafe 6-9) *

6. Faso beto ke na tangak’ yawu na Luke 10:38-42, wa’ faso Yesu sadisá Marthe na Marie?

6 Yesu lutisá ntangu na bampangi ya yandi ya kento yina vandá zolá Yehova, mpe ba vandá bakamarade ya mbote samu na yandi. Beto zonzila kikamarade ya yandi na Marie na Marthe, yina ntangu ya nkaka vandá baselibatere. (Tanga Luke 10:38-42.) Faso ya Yesu ya kuzonza mpe ya kubakila bawu, salá ti, bakento yayi vandá aleze na yandi. Na kifwani, Marie vandá ve na nsoni ya kukwenda vanda pene-pene ya makulu ya Yesu, faso disiple ya yandi. * Marthe eziteke ve na kuzonza na Yesu, ntangu yandi tala ti, Marie vandá sadisa ve yandi na kulamba madya. Na okazion yina, Yesu sadisá bakento yayi na kulongoka mambu mingi ya mbote. Mpe yandi lakisá ti, yandi vandá tulá bawu na mpangi ya bawu ya bakala Lazare, na ntima ya yandi, na kukwendá talá bawu. (Yoa. 12:1-3) Na yawu, ntangu Lazare kuzwá maladi ya ngolo, Marie na Marthe zabá ti, ba lenda lomba na Yesu na kusadisa bawu.—Yoa. 11:3, 5.

7. Wapi yina ke mosi ya bafaso yina beto lenda pesa kuraje na bampangi ya kento?

7 Samu na bampangi ya nkaka ya kento, balukutakanu ke okazion ya ntete ya kuvukana na bampangi ya bawu bakristo. Na yawu, na balukutakanu, beto zolá yamba bawu, kusolola na bawu, mpe kulakisa bawu ti beto ke tulá bawu na bantima ya beto. Jordan yina beto me zonzila deja me zonza: “Ya ke pesá munu kuraje ntangu bampangi ke felisiteke munu samu na bakomentere yina mu ke pesá, to ntangu ba ke sosá mu preche na bawu, mpe ntangu ba ke lakisá ti ba ke tulá munu na bantima ya bawu.” Beto me lunga kulakisa na bampangi ya kento ti, ba ke na valere na meso ya beto. Kia me zonza: “Si mu me kwenda ve na lukutakanu, bampangi ke filisa munu bamesaje samu na kuzaba si mu ke bien. Ya ke lakisá mu ti, bampangi ya kimvuka ke kipeke munu.”

8. Wapi yina ke faso ya nkaka yina beto lendá landa ekzample ya Yesu?

8 Faso Yesu, beto lenda sala bangolo na kulutisa mwa ntangu na bampangi ya kento. Nge lenda bokila bawu na yinzo ya nge na kudya mwa kima to na kulutisa mwa ntangu. Ntangu nge ke salak’ yawu, solola na bawu na bamambu yina lenda kumisa kiminu ya bawu ngolo. (Rom. 1:11, 12) Bakuluntu zolá sala bamambu faso Yesu salak’ yawu. Yesu zabá ti, ya ke vanda mpasi na ba ya nkaka na kuvanda baselibatere. Kasi yandi lakisá ve ti, kuvanda na babana to kuvanda ya kukwela muntu ke pesa kilengi na luzingu. (Luke 11:27, 28) Dyaka, beto ke vanda na kilengi, si kisalu ya Yehova ke kima ya ntete na luzingu ya beto.—Mat. 19:12.

9. Yinki bakuluntu lenda sala samu na kusadisa bampangi ya kento?

9 Ni bakuluntu ntete zolá bakila bakristo ya kento faso bampangi ya bawu ya kimpeve mpe bamama ya bawu. (1 Tim. 5:1, 2) Bakuluntu zolá baka ntangu avant mpe na manima ya balukutakanu na kusolola na bampangi ya kento. Kristen me zonza: “Kuluntu mosi talá ti mu vandá ntangu nyonso occupé, mpe yandi sosa kuzaba faso vandá programe ya munu. Ya salá munu kilengi na kutala ti, yandi vandá kanisa na munu.” Si bakuluntu vanda na kifu ya kusololá na bampangi ya kento, ba ke lakisa ti, ba ke kipeke bawu. * Annette, yina beto me zonzila deja, me zonza mosi ya bambote yina beto lendá kuzwa na kusololá mingi na bakuluntu. Yandi me zonza: “Mu me lenda kuzaba bawu bien, bawu mpe me lenda kuzaba munu. Na yawu, ntangu mu ke vandá na baprobleme, ya ke vandá ve mpasi na munu na kulomba ba sadisa munu.”

ZONZA MERSI NA YINA BAMPANGI YA KENTO KE SALAKA

10. Yinki lenda sadisa bampangi ya beto ya kento na kuvanda na kilengi?

10 Nge vanda kento to bakala, beto nyonso ke zolá ti bantu ndima yina beto lenda sala, mpe ba zola kisalu yina beto me sala. Kasi si ata muntu me vutula matondo na kisalu yina beto me salá, ya lenda lembisa beto. Abigail, pionier mosi ya selibatere me zonza ti, ntangu ya nkaka yandi ke talá nete bantu ke talá ve yandi: “Ba ke talá mu kaka faso yaya to leki ya intel to mwana ya intel. Mu ke talá nete ata muntu ke talá munu.” Beto kuwa Pam mpangi ya kento ya selibatere, yina sadilá Yehova bamvula mingi faso misionere. Na manima, yandi vutuká na bwala ya yandi samu na kukipe baparent ya yandi. Bubu yayi yandi ke na bamvula 70, kasi yandi ke ntete pionier. Yandi me zonza: “Kima yina ke sadisá munu mingi, ni ntangu bampangi ke zonzá ti ba ke zolá kisalu yina mu ke salá.”

11. Wa’ faso Yesu lakisá ti yandi vandá pesa valere na nyonso yina vandá sala bakento yina vandá tambula na yandi na kisalu ya predikasion?

11 Na kisalu ya predikasion, Yesu pesá valere na nyonso yina bakento yina zolá Nzambi vandá sala samu na kusadisa yandi na “bima ya bawu ya ntalu.” (Luke 8:1-3) Yandi pesá ve bawu kaka okazion ya kusadila yandi, kasi yandi vandá zonzila bawu mpe mambu ya Nzambi yina bantu mingi zabá ve. Na kifwani, yandi zonzá na bawu ti ba zolá kufwa yandi, mpe yandi zolá vumbuka. (Luke 24:5-8) Faso yandi salak’ yawu na ba-apotre ya yandi, yandi prepareke mpe bakento yayi na mambu nyonso ya mpasi yina ba zolá kutana na yawu. (Mrk. 9:30-32; 10:32-34) Ata faso yina, ba-apotre kimak’ yandi ntangu ba kangak’ yandi, kasi ndambu ya bakento yina vandá na yandi na kisalu ya predikasion, vandá kuna, ntangu yandi vandá kufwa na zulu ya yinti.—Mat. 26:56; Mrk. 15:40, 41.

12. Wapi kisalu Yesu pesá na bakento?

12 Yesu pesá kisalu ya nene na bakento. Na kifwani, ni bakento vandá bantu ya ntete yina zabá ti Yesu me vumbuka na lufwa. Yandi zonzá na bawu na kukwenda zonza na ba-apotre ya yandi ti, yandi me vumbuka na lufwa. (Mat. 28:5, 9, 10) Ya lenda vanda mpe ti na pentecote 33 N.B., bakento mpe vandá kuna ntangu Yehova mwangisá mpeve ya santu na zulu ya badisiple ya yandi. Si ya ke faso yina, beto lenda zonza ti, bawu mpe kuzwá mayela ya kuzonza na bandinga ya nkaka, mpe ba bandá kuzonza na bantu ya nkaka “mambu ya kitoko ya Nzambi.”—Bis. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Yinki ke salá bampangi ya beto bubu yayi, mpe wa’ faso beto lenda lakisa ti beto ke zolá kisalu yina ba ke salá?

13 Bampangi ya kento me lunga kuzwa bafelisitasion samu na nyonso yina ba ke salá samu na Yehova. Ba ke tulá diboko na kisalu ya kuyidika mpe kubongisa ba-salle du Royaume mpe ba-salle ya assemblée, ba ke kwendá precheke na bagrupe ya fioti yina ke zonzá bandinga ya nkaka, mpe ba ke salá na Bethel. Ba ke sadisá bampangi yina ke kutaná na bamambu ya mpasi faso mipepe ya ngolo, bamvula ya nene, kuningana ya ntoto to bima ya nkaka. Ba ke salá na Traduction ya mikanda ya beto, ba ya nkaka ke bapionier to bamisionere. Faso bampangi ya bakala, bawu mpe ke salá lekole ya bapionier, lekole ya E.E.R, na lekole ya Galaad. Dyaka, ba ke sadisá babakala ya bawu na kulungisa baresponsabilite ya bawu na faso ya mbote na kati ya kimvuka mpe na kati ya organizasion. Bampangi ya bakala yayi ke “bakado ya bantu” mpe ba ke salá mingi samu na kusadisa bampangi, Kasi, ya ke vanda mpasi na bawu na kusala yina ba ke salá si ba kento ya bawu sadisa ve bawu. (Ef. 4:8) Nge me kanisa na faso nge lenda sadisa bampangi ya kento na bisalu yina ba ke salaka?

14. Na kutalá mambu yina ke zonzá Nkunga 68:11, yinki ke salá bakuluntu yina ke talá ntama?

14 Bakuluntu yina ke talá ntama zaba ti, bampangi ya kento ke “kimvuka ya nene ya basoda” yina me yidama samu na kisalu, mpe ba zaba bien faso ya kupreche nsangu ya mbote. (Tanga Nkunga 68:11.) Na yawu, bakuluntu zolá tala faso ba lenda sadila mayela yina bampangi ya kento ke na yawu, na kisalu ya predikasion. Abigail, yina beto me zonzila deja, ke vandá na kilengi ntangu bampangi ya bakala ke yufulak’ yandi faso yandi ke salá na kubakila bantu na teritware. Yandi me zonza: “Ya ke sadisá munu na kutala ti mu ke na plase ya munu na kati ya organizasion ya Yehova.” Dyaka, bakuluntu ke ndimá ti, bampangi ya kento yina ke ya kukula na kimpeve, ke zabá bien faso ya kusadisa bantwenya ya kento yina ke na kutaná na bamambu ya mpasi. (Tite 2:3-5) Ya vrai, bampangi ya beto ya kento me lunga kuzwa bafelisitasion ya beto!

BETO NWANINA BA-INTERET YA BAMPANGI YA KENTO MPE BETO SADISA BAWU

15. Na wapi ntangu bampangi ya kento ke vandá na nsatu muntu nwaniná ba-interet ya bawu?

15 Bantangu ya nkaka, bampangi ya kento ke vandá na nsatu muntu nwanina ba-interet ya bawu ntangu ba ke kutaná na bamambu ya mpasi. (Iza. 1:17) Na kifwani, mpangi ya kento yina bakala me kufwa to yina dikwela me kufwa, lenda vanda na nsatu ya muntu yina ke nwanina ba-interet ya yandi, mpe yina ke sadisa yandi na kusala bima yina kaka bakala ya yandi vandá sala. Mpangi ya kento yina me nuna, lenda vanda na nsatu ya muntu yina ke zonza na Doktere samu na yandi. Mpangi ya kento yina ke pionier ya ntangu nyonso, yina ke salá bisalu ya nkaka na kati ya organizasion ya Yehova, lenda vanda na nsatu ya muntu yina ke zonzila mambu ya yandi, si bampangi ya nkaka ke zonzilá yimbi ya yandi samu yandi ke precheke ve faso bapionier ya nkaka. Wa’ faso beto lenda sadisa dyaka bampangi ya beto ya kento? Beto zonzila dyaka ekzample ya Yesu.

16. Faso beto ke na tangak’ yawu na Marke 14:3-9, wa’ faso Yesu nwaniná Marie?

16 Yesu vandá eziteke ve na kunwanina bampangi ya kento yina vandá zolá Yehova, ntangu bantu vandá zonzá yimbi ya bawu. Na kifwani, yandi nwaniná Marie ntangu Marthe kanisá ti Marie vandá sala mambu ya yimbi. (Luke 10:38-42) Yandi nwaniná dyaka Marie ntangu bantu vandá zonzila yimbi ya yandi samu ba vandá kanisa ti yandi baká desizion ya yimbi. (Tanga Marke 14:3-9.) Yesu zabá dikanisi ya mbote yina vandá na ntima ya Marie, yandi felisitek’ yandi mpe zonzá: “Yandi me sala kima ya mbote samu na munu. [. . .] Yandi me sala yina yandi vandá na ngolo ya kusala.” Yesu zonzá ti mambu ya mbote yina salá Marie ba ke zonzila yawu na “bisika nyonso yina ba ke preche nsangu ya mbote na yinza.” Ni yina artikle yayi mpe ke na salá. Kima ke na simbá bantima ya beto awa, ke ya kutala ti, Yesu zonzá ti, ba ke preche nsangu ya mbote na ntoto nyonso, ntangu yandi vandá sepela na mambu ya mbote yina Marie salaka! Kanisa na kilengi yina vandá na Marie ntangu yandi kuwá mambu yayi, na manima ya kuwa mambu ya yimbi yina bantu zonzá na yandi!

17. Pesa ekzample ya ntangu yina beto lenda vanda na nsatu ya kunwanina ba-interet ya mpangi ya kento.

17 Nge ke nwaniná kwandi ba-interet ya bampangi ya kento ntangu ba ke vandá na nsatu ya yawu? Kanisa na mambu yayi: Bampangi na kimvuka me tala ti, mpangi mosi ya kento yina bakala ke ve temwe, ke kwizá kaka na retar na balukutakanu, mpe na nsuka, yandi ke kwendá avant bantu nyonso. Ba me tala mpe ti, bambala mingi yandi ke kwizá ve na bana ya yandi. Na yawu, ba ke na zonzilá yimbi ya yandi, samu ba ke na kanisá ti, yandi zolá lomba bakala ya yandi permision ya kunata bana na balukutakanu. Kasi, ba zaba ve ti mpangi yango ke na salá nyonso yina yandi lenda sala. Bamambu mingi ke salá ti yandi vanda na retar. Na yina me tadila babana, ni yandi ve ke na desizion ya nsuka. Yinki nge lenda sala si nge kuwa bantu ke na zonzilá yimbi ya mpangi ya kento yayi? Si nge felisite to nge zonzila mambu ya mbote yina ke salá mpangi ya kento yayi na bampangi ya nkaka, nge lenda sala ti ba zonzila dyaka ve yimbi ya yandi.

18. Na wapi bafaso ya nkaka beto lenda sadisa bampangi ya kento?

18 Beto lenda lakisa ti beto ke kipeke bampangi ya beto ya kento, na kupesá bawu bima yina lenda sadisa bawu. (1 Yoa. 3:18) Annette, mpangi ya kento yina vandá kipe mama ya yandi yina ke maladi me zonza: “Bampangi ya nkaka ya kento na ya bakala vandá kwiza na yinzo samu na kukipe mama na ntangu mu vandá sala bima ya nkaka, to ba vandá natá madya. Ya natá munu na kutala ti bampangi ke zolá munu, mpe mu ke na plase na kati ya kimvuka.” Jordan mpe ba sadisak’ yandi. Mpangi mosi ya bakala lakisak’ yandi faso ya kukipe kamion ya yandi. Yandi me zonza: “Ya ke kilengi na kuzaba ti bampangi ya kento na ya bakala ke sosá bambote ya munu, mpe ba zola ve ti kima ya yimbi kumina munu ntangu mu ke natá kamion ya munu.”

19. Na wapi bafaso ya nkaka bakuluntu lenda sadisa bampangi ya kento?

19 Bakuluntu mpe ke sosá kulungisa bansatu ya bampangi ya kento. Ba zaba ti Yehova zola ba bakila bampangi ya kento na faso ya mbote. (Zk. 1:27) Na yawu, bakuluntu zolá landa ekzample ya Yesu na kusalá ve bamambu na ngolo. Ba lenda sala yawu si ba pesa ve misiku, na ntangu yina ya me lunga na bawu na kuvanda na ntima ya mbote mpe ya yinda. (Mat. 15:22-28) Ntangu bakuluntu ke salá bangolo na kusadisa bampangi, ba ke natá bampangi ya bawu ya kento na kutala ti Yehova na kimvuka ya yandi ke zolá bawu. Ntangu ntwadisi ya grupe ya Kia kuwá ti, yandi ke na chanjeke yinzo, yandi salá nyonso samu na kusadisa yandi. Kia me zonza: “Samu yandi sadisá munu, ya katulá munu basusi mingi. Samu bakuluntu ke pesá munu kuraje na mambu yina ba ke zonzá mpe ba ke pesá munu yina mu ke vandá na yawu nsatu, ba ke lakisá pwelele ti mu ke na plase na kati ya kimvuka mpe mu ke ve kaka munu mosi ntangu bamambu ya mpasi ke talanaka.”

BAMPANGI NYONSO YA KENTO NA KIMVUKA KE NA NSATU BETO SADISA BAWU

20-21. Wa’ faso beto lenda lakisa ti beto ke zolá bampangi ya beto nyonso ya kento na kati ya kimvuka?

20 Bubu yayi na kati ya bimvuka ya beto, bampangi ya kento yina ke salá bangolo na kisalu ya Yehova ke na nsatu beto sadisa bawu. Si beto landa ekzample ya Yesu, beto ke lutisa ntangu na bawu samu na kuzaba dyaka bawu bien. Beto lenda lakisa ti beto ke zolá kisalu yina ba ke salá samu na Yehova, mpe beto lenda nwanina ba-interet ya bawu ntangu ya ke talaná mbote.

21 Na nsuka ya mukanda yina yandi soniká na Baroma, apotre Paul zonzilá bankumbu 9 ya bakristo ya kento. (Rom. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Ntembe ve, ya pesá bakento yina kuraje na kuwa bambote mpe bafelisitasion yina. Beto mpe zolá pesa kuraje na bampangi ya beto ya kento na kati ya kimvuka. Si beto sala yawu, beto ke lakisa ti beto ke zola bawu faso bantu ya famiye ya beto.

NZIMBU 136 Que Jehovah te recompense !

^ par. 5 Bampangi ya kento ke kutaná na bamambu mingi ya mpasi. Artikle yayi ke zonzila faso beto lenda pesa bawu kuraje faso Yesu salak’ yawu. Beto ke longoka na faso Yesu lutisá ntangu na bawu, lakisá ti ba vandá na valere na meso ya yandi, mpe nwaniná ba-interet ya bawu.

^ par. 5 Ba me soba bankumbu ya nkaka.

^ par. 6 Mukanda mosi yina ke salá bakomentere na mambu ya Biblia me zonza: “Badisiple vandá na kifu ya kuvandá pene-pene ya makulu ya ba yina vandá longa bawu. Ba vandá salak’ yawu ntangu ba vandá prepare bawu samu ba banda kulonga. Kasi ya vandá ve kisalu ya bakento. [. . .] Ya vanda yimbi samu na babakala mingi ya bajwif na kutala Marie ya kuvanda pene-pene ya makulu ya Yesu samu na kuwa malongi ya yandi.”

^ par. 9 Bakuluntu ke salá keba ntangu ba ke kwenda tala bampangi ya kento. Na kifwani, kuluntu lenda kwenda tala ve mpangi ya kento si yandi ke yandi mosi.

^ par. 65 YINA FOTO KE NA ZONZILAKA: Na kulanda faso Yesu vandá bakilá bakento yina zolá Nzambi, mpangi ya bakala ke na sadisá bampangi zole ya kento na kuchanje pineu ya kamion ya bawu, mpangi ya nkaka me kwiza tala mpangi mosi ya kento yina ke maladi, mpangi ya tatu me kwiza na kento ya yandi na yinzo ya mpangi mosi ya kento na mwana ya yandi, samu na kusala culte familial na bawu.