1. Nkia lusadisu bevananga e mpangi zeto zamakento muna nkubik’a Yave? Nkia mambu mampasi benuananga mau? (Tala e foto dia fukwa.)

EKWE kiese tukalanga kiau mu mona mpangi zayingi zamakento besalanga ye fululu kiawonso muna nkutakani! Muna bong’e nona, bevananga e mvutu muna tukutakanu yo samuna e nsangu zambote. Akaka muna yau beyikamanga e salu kia lunga-lunga e Seka dia Kintinu yo tokanena e wete dia mpangi zau. Kana una vo i wau, mambu mayingi mampasi benuananga mau. Akaka muna yau belunga-lunganga mase mau bena vo anunu. Akaka bebangikwanga kwa yitu yau. Akaka muna mpangi zeto zamakento besalanga kwayingi kadi yau mosi kaka besansanga o wana.

2. Ekuma tufwete sadisilanga mpangi zeto zamakento?

² Ekuma tufwete sadisilanga mpangi zeto zamakento? E kuma kadi o wantu a nza ke betoma zitisanga akento ko. Vana ntandu, Bibila kikutuvovesanga vo twasadisanga mpangi zamakento. Kasikil’owu, Paulu wa ntumwa wavovesa ampangi muna nkutakani ya Roma vo batoma tambula mpangi Foibe yo ‘kunsadisa muna konso dina kevua o mfunu.’ (Roma 16:1, 2) Vava Paulu kakala Mfarisi, nanga wakwikilanga muna kinkulu kiau kia sia vo akento ke bena mfunu ko ye ke bafwana zitiswa ko. Kansi, vava kakituka Nkristu, watanginina Yesu muna zitisanga akento yo kubasonga e ngemba.—1 Kor. 11:1.

3. O Yesu aweyi kakadilanga y’akento? Aweyi kabadikilanga akento ana bavanganga luzolo lwa Nzambi?

³ Yesu wazitisanga akento awonso. (Yoa. 4:27) Kakadilanga ye akento ko wauna afidi a nsambil’a Kiyuda bakadilanga yau. Muna kuma kiaki, nkanda mosi usasilanga oma ma Bibila uvovanga vo: “Yesu kasidi konda akento luzitu ko.” Yesu watoma zitisanga akento ana bavanganga luzolo lwa Se diandi. Kieleka, wababadikilanga vo nsanga zandi yo kubayika kumosi ye mpangi zamakala ana kabadikilanga vo yitu yandi muna mwanda.—Mat. 12:50.

4. Nkia mambu tuvovela mu longi diadi?

⁴ Yesu wakubama kakalanga mu sadisa akento ana basadilanga  Nzambi. Wavaulanga e ntangwa muna kalanga yau kumosi, wabasanisinanga yo kubatanina. Owau, yambula twavovela una tulenda tanginina Yesu muna kalanga kumosi ye mpangi zeto zamakento.

5. Ekuma dikadilanga diampasi kwa mpangi zankaka zamakento mu solola akundi ambote?

⁵ Kiakala mpangi zamakala yovo zamakento, yeto awonso akundi ambote tuvuidi o mfunu. Kansi, ezak’e ntangwa diampasi dikalanga kwa mpangi zamakento mu solola akundi ambote. Ekuma? Tala mana bavova mpangi zankaka zamakento. Mpangi mosi wankento una ye nkumbu Jorgina * wavova vo: “Wau vo i mpumpa kisololanga fulu kiame ko muna nkutakani, kadi imonanga vo kina ye fulu ko.” Mpangi Cristina una vo mviti a nzila ona wayaluka mu wokesa e salu kiandi kia umbangi wavova vo: “Vava muntu kesobanga e nkutakani olenda mona kinsona.” Nanga mpangi zankaka zamakala mpe i wau bemonanga. Awana bezinganga kumosi ye yitu bena vo ke Mbangi za Yave ko, balenda mona vo diampasi mu vanga kikundi ye yitu yau. Balenda mpe mona kinsona muna nkutakani. Akaka muna mpangi zeto zamakento balenda mona e kinsona kadi kimbevo kikubakakidilanga mu vaika ku nzo yovo mu kuma kia lunga-lunga yitu yau bena vo ambevo. Mpangi Annette wavova vo: “Kilendi tambulwila mboka ya kwenda sakana y’ampangi ko, kadi ngudi ame ilunga-lunganga una vo mbevo.”

6. Nze una wasonama muna Luka 10:38-42, aweyi Yesu kasadisila Mareta yo Maria?

⁶ Yesu wavaulanga e ntangwa mu kala kumosi ye mpangi zandi zamakento muna mwanda yo kala se nkundi ambote kwa yau. Yindula e kikundi kakala kiau yo Mareta yo Maria, nanga yau awole mpumpa bakala. (Tanga Luka 10:38-42.) E mvovo ye mavangu ma Yesu, mafila Maria yo Mareta mu kumfinama. Kasikil’owu, Maria kakala ye wonga ko wavuanda vana malu ma Yesu nze nlongoki. * Mareta wafungila Maria makasi wau kalembi kunsadisa ekolo kalambanga madia. Kansi, kamona nsoni ko muna zayisa ntokani zandi kwa Yesu. Muna kolo kiokio, Yesu wasadisa mpangi zole zazi zamakento mu longoka mambu mamfunu. Wasonga vo wazolanga mpangi zazi zamakento kumosi yo Lazaro wa mpangi au muna kubakingulanga. (Yoa. 12:1-3) Muna kuma kiaki, vava Lazaro kabakama kimbevo kiangolo, Maria yo Mareta bazaya wo vo balenda lomba lusadisu kwa Yesu.—Yoa. 11:3, 5.

7. Nkia diambu tulenda vanga muna kasakesa mpangi zamakento?

⁷ Kuna kwa mpangi zankaka zamakento, muna tukutakanu tweto kaka bekadilanga ye lau dia kala kumosi ye mpangi zau. Muna kuma kiaki, muna tukutakanu tweto tuzolele toma kubatambula, mokena yau yo songa vo zola tukubazolanga. Mpangi Jorgina ona tuyikidi kala wavova vo: “Dialukasakeso dikalanga kwa mono vava ampangi bekunsanisinanga mu kuma kia mvutu zame muna tukutakanu, vava bevanganga nkubika za vaika yame muna salu kia umbangi ye vava besonganga vo wete diame betokanenanga.” Muna kuma kiaki, tuzolele songa kwa mpangi zeto zamakento vo zola tutoma kubazolanga. Mpangi Kia wavova vo: “Avo kiele ku lukutakanu ko, ikalanga ye ziku vo ampangi bekuntwikila mensagem mu zaya kana vo ngina kiambote. Ediadi dikunsadisanga mu zaya vo ampangi zola bekunzolanga.”

8. Aweyi tulenda tanginina Yesu?

⁸ Tulenda tanginina Yesu muna vaulanga e ntangwa yakala kumosi ye mpangi zeto zamakento. Tulenda kubabokelesa kuna nzo eto mu dia  yau kumosi yovo bakala yeto muna nsaka zeto. Muna kolo kiokio, tufwete mokenena mambu malukasakeso. (Roma 1:11, 12) Dikala mpe diambote kwa akuluntu batangininanga e mbandu a Yesu. Wazaya wo vo diampasi kw’akaka mu kala ampumpa, kansi watoma dio kiesesa vo o sompa ngatu wuta wana, ke diau ko ditwasanga e kiese kiakieleka. (Luka 11:27, 28) Ozevo, e diambu ditwasanga kiese kiakieleka i sia e salu kia Yave va fulu kiantete muna zingu kieto.—Mat. 19:12.

9. Aweyi akuluntu balenda sadisila mpangi zamakento?

⁹ Diamfunu kikilu kw’akuluntu mu badikilanga mpangi zau zamakento nze nsanga ye ngudi zau muna mwanda. (1 Tim. 5:1, 2) Diambote kwa akuluntu bavaulanga e ntangwa mu mokena ye mpangi zamakento vitila lukutakanu lwayantika yovo kuna mfoko a lukutakanu. Mpangi Cristina ona tuyikidi kala, wavova vo: “Nkuluntu mosi wamona vo salu yayingi yakalanga yau yo vava zaya aweyi yakalanga e salu yame ya lumbu ke lumbu. Yatoma yangalala mu zaya vo wete diame katokanenanga.” Kieleka, vava akuluntu bevaulanga e ntangwa mu mokena ye mpangi zamakento, besonganga vo zola kikilu bekubazolanga. * Mpangi Annette ona tuyikidi kala, wavovela umosi muna nluta mia mokenanga ye akuluntu. Wavova vo: “Ivavanga toma zaya akuluntu,  oyau mpe bevavanga kunzaya. Muna mpila yayi, diasazu dikalanga mu kubalomba lusadisu vava ikalanga mu mpasi.”

10. Aweyi tulenda sadisila mpangi zeto zamakento bakala ye kiese?

¹⁰ Kiakala mpangi zamakala yovo zamakento, yeto awonso tuyangalalanga vava tuvutulwanga matondo mu kuma kia ngangu zeto ye salu tusalanga. Kansi, tukendalalanga vava akaka ke bekutuvutulanga matondo ko mu kuma kia mana tuvanganga. Mpangi Abigail una vo mpumpa, ona osalanga se mviti a nzila wasasila vo ezak’e ntangwa ampangi ke bekunsianga e sungididi ko. Wavova vo: “Imonanga vo ampangi ke bazeye nkumbu ame ko, bekungikilanga kaka mbunzi a nengandi yovo mwan’a nengandi. Ezak’e ntangwa, imonanga vo kizayakene kw’ampangi ko.” Kansi, tala dina kavova mpangi mosi ankento una ye nkumbu a Pam. Mpangi ndioyo wampumpa mvu miayingi kasala muna salu kia kimisionario. I bosi, wavutuka kuna nsi andi muna lunga-lunga mase mandi. Owau, se vioka mvu 70 kena miau, kansi wakinu muna salu kia kimviti a nzila. Mpangi Pam wavova vo: “E diambu ditoma kungiangidikanga i vava mpangi zankaka bekunsanisinanga mu kuma kia salu kiame.”

11. Aweyi Yesu kasongela vo wayangalelanga akento ana banyikamanga muna salu kiandi?

¹¹ Yesu watoma yangalelanga lusadisu katambulanga kwa akento akwikizi ana basadilanga “mavua mau” muna yikama e salu kiandi. (Luka 8:1-3) Kabavana kaka e lau dia kunsadisa ko, kansi wabalonga mpe mambu mamfunu mu kuma kia luzolo lwa Nzambi. Kasikil’owu, wavovesa akento awaya vo fwa kefwa yo fulwa. (Luka 24:5-8) Wabakubika mu kuma kia mana mekubabwila, nze una kakubikila antumwa. (Maku 9:30-32; 10:32-34) Kana una vo antumwa batina vava Yesu kakangwa, akaka muna akento ana bansadilanga bakala vana ndambu andi vava kafwa vana nti ampasi.—Mat. 26:56; Maku 15:40, 41.

12. Nkia salu Yesu kavana kwa akento?

¹² Yesu salu kiamfunu kavana kwa akento. Kasikil’owu, akento akwikizi yau i wantu antete bazaya wo vo Yesu ofulukidi. Wavovesa akento awaya benda zayisa antumwa vo ofulukidi muna mafwa. (Mat. 28:5, 9, 10) Muna lumbu kia Pentikosti wa mvu wa 33 wa T.K., nanga akento bakala muna buka kia alongoki ana bakuswa muna mwand’avelela. Avo i wau, akento awaya akuswa bakala mpe ye lau dia vova e ndinga zankaka yo zayisa akaka “mavangu manene ma Nzambi.”—Mav. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Nkia salu besalanga mpangi zamakento o unu? Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto muna salu besalanga?

¹³ Mpangi zeto zamakento bafwana sanisinua muna mawonso bevanganga muna salu kia Yave. Kasikil’owu, bekuyivananga muna tunga yo lunga-lunga e fulu yeto ya nsambila, belongokanga ndinga zankaka muna yikama e salu kia samuna e nsangu zambote yo kuyivana muna salu kia Betele. Beyikamanga e salu kia sadisa awana bebwilwanga e sumbula, besekolanga nkanda mieto yo kuyivana muna salu kia kimviti a nzila ye kia kimisionario. Nze mpangi zamakala, mpangi zamakento mpe bekotanga sikola ya salu kia kimviti a nzila, Sikola ya Ateleki a Kintinu ye Sikola ya Ngiladi. Vana ntandu, mpangi zamakento beyikamanga akazi au muna lungisa e yiyekwa yau muna nkutakani ye muna nkubik’a Yave. Mpangi zazi zamakala i ‘tukau twa wantu’ ye mayingi bevanganga muna sadisa akaka. Kansi, kondwa kwa lusadisu lwa akazi au diampasi diadi kala mu lungisa e yiyekwa yau. (Efe. 4:8) Nga olenda yindula dina olenda vanga muna yikama e mpangi zazi zamakento muna mawonso bevanganga?

14. Muna kuma kia dina diasonama muna Nkunga 68:11, adieyi akuluntu a ngangu bevanganga?

¹⁴ Akuluntu a ngangu bezayanga wo vo mpangi zamakento “i vu kiampwena kia makesa” ana bekuyivananga kuna mvevo. Nkumbu miayingi yau betoma kuyivananga muna salu kia samuna  e nsangu zambote. (Tanga Nkunga 68:11.) Muna kuma kiaki, akuluntu balenda longoka mayingi muna mpangi zazi zamakento. Mpangi Abigail ona tuyikidi kala, otoma yangalalanga vava mpangi zamakala za nkutakani andi bekunyuvulanga e mpila yambote yayantikila e moko yo wantu muna zunga kiau. Wavova vo: “Ediadi dikunsadisanga mu zaya vo Yave salu kiamfunu kampana muna nkutakani andi.” Vana ntandu, akuluntu bazeye wo vo, e mpangi zazi zamakento akwa kwikizi, bavuidi e ndekwa muna sadisa wan’andumba mu sunda e mpasi za zingu. (Tito 2:3-5) Kieleka, tufwete sanisinanga e mpangi zeto zamakento yo kubazola.

15. Nkia ntangwa mpangi zeto zamakento bevuanga lusadisu o mfunu?

¹⁵ Ezak’e ntangwa, mpangi zeto zamakento lusadisu lwa mpangi bevuanga o mfunu muna kubavovela vava benuananga ye diambu diampasi. (Yes. 1:17) Kasikil’owu, mpangi ankento wafwilwa yakala yovo wavonda longo, lusadisu lwa kimpovela kavuidi o mfunu yovo muntu olenda kunsadisa muna salu ina kasalanga o nkaz’andi. Mpangi ankento una vo nunu, nanga lusadisu muna mokena yo madotolo kavuidi o mfunu. Yovo mpangi ankento una vo mviti a nzila ona oyikamanga e salu kia tunga yovo kia Betele, lutaninu lwa muntu kavuidi o mfunu avo oyantikidi kumbwa wau vo ke toma vaikanga muna salu kia umbangi ko nze aviti a nzila ankaka. Adieyi diaka tulenda vanga muna sadisa mpangi zeto zamakento? Yambula twabadika diaka e mbandu a Yesu.

16. Nze una wasonama muna Maku 14:3-9, aweyi Yesu kasadisila Maria?

¹⁶ Yesu wataninanga mpangi zandi zamakento muna mwanda vava babakulwilwanga mu mpila yambi. Kasikil’owu, watanina Maria vava Mareta kantumba. (Luka 10:38-42) Yesu watanina diaka Maria vava wantu bantumba, kadi babanza vo nzengo zambi kabaka. (Tanga Maku 14:3-9.) Yesu wabakula dina diafila Maria muna baka e nzengo zazi yo kunsanisina vo: “Diambote kavangidi kwa mono. . . . Ovangidi dina kalendele.” Wavova nkutu vo e diambu diambote kavanga Maria divovelwa “konso kuna kusamunuinua e nsangu zambote muna nza yawonso,” nze una kavovelo mu longi diadi. Diasivi kikilu mu zaya vo vava Yesu kasanisina Maria mu kuma kia fu kia kondwa loko kasonga, wasakula vo e nsangu zambote zisamunua mu nza yawonso. Kieleka, e mvovo mia Yesu miakasakesa kikilu Maria wau vo tumbwa katumbwa!

17. Yika nona kisonganga una tulenda tanina mpangi mosi ankento.

¹⁷ Nga otaninanga mpangi zeto zamakento vava dikalanga o mfunu? Yindula e diambu edi: Mpangi zankaka muna nkutakani bamwene vo mpangi mosi ankento una vo nkaz’andi ke Mbangi a Yave ko, nkumbu miayingi kesukininanga muna tukutakanu yo vaika mu nzaki kuna mfoko a lukutakanu. Bemonanga mpe vo ke ntangwa zawonso ko kenatanga o wan’andi muna tukutakanu. Ediadi dikubafilanga mu kuntumba, kadi muna ngindu zau o mpangi ankento kafwete mokena yo nkaz’andi kimana kanyambula kendanga yo wana muna tukutakanu. Kansi, edi ke bazeye ko vo mpangi ndioyo ankento ovanganga mawonso kalenda. Kadi ke yandi ko osikidisanga mawonso kalenda vanga muna konso lumbu. Ke yandi mpe ko obakanga e nzengo zansuka mu kuma kia wan’andi. Ozevo, adieyi olenda vanga muna kuntanina? Avo osanisini mpangi ndioyo wankento yo zayisa kw’akaka e ngolo kevanganga, difila ampangi mu yambula kuntumba.

18. Adieyi diaka tulenda vanga muna sadisa mpangi zeto zamakento?

¹⁸ Tulenda songa vo tuzolanga mpangi zeto zamakento muna kubasadisanga. (1 Yoa. 3:18) O mpangi Annette ona olunga-lunganga ngudi andi una vo mbevo, wavova vo: “Mpangi zankaka bekwizanga ku nzo eto muna lunga-lunga o  mama, kimana omono ndenda sala e salu yankaka yovo bekututwasilanga madia. Ediadi dikumfilanga mu mona vo zolwa itoma zolwanga kw’ampangi muna nkutakani.” O mpangi Jorgina mpe lusadisu katambula. Mpangi mosi ayakala wansadisa mu singika e kalu diandi. Mpangi Jorgina wavova vo: “Muna kunsadisa mu singika kalu diame, mbwene vo ampangi wete diame betokanenanga.”

19. Nkia mpila yankaka akuluntu balenda sadisila mpangi zamakento?

¹⁹ Akuluntu mpe betokanenanga e wete dia mpangi zamakento. Bazeye wo vo Yave ozolele vo mpangi zamakento batoma lungwa-lungwanga. (Yak. 1:27) Muna kuma kiaki, akuluntu betangininanga Yesu muna kalanga ye tezo. Balenda wo vanga muna lembi siandama kaka muna nsiku vana fulu kia sadisa ampangi. (Mat. 15:22-28) Vava akuluntu besianga e ngolo za sadisa mpangi zamakento, ediadi dikubasadisanga mu zaya vo zolwa betoma zolwanga kwa Yave ye kwa ampangi muna nkutakani. Mpangi Kia ona tuyikidi kala wazola soba e nzo. Vava o nkengi a buka kiandi kia mpaika mu salu kia umbangi kazaya wo, vana vau wavanga mawonso muna kunsadisa. Mpangi Kia wavova vo: “O lusadisu yatambula lwakulula kikilu e ntokani zame. Wau vo bankasakesa yo kumpana lusadisu yavuanga o mfunu, akuluntu basonga vo mfunu ngina muna nkutakani ye kina mono mosi ko vava inuananga ye mambu mampasi.”

20-21. Aweyi tulenda songela vo tuzolanga mpangi zeto zawonso zamakento?

²⁰ Avo tutadidi muna nkutakani zeto o unu, tusolola ulolo wa mpangi zamakento ana besalanga kwayingi, kansi lusadisu lweto bavuidi o mfunu. Nze una tulongokele muna mbandu a Yesu, tulenda kubasadisa muna vaulanga e ntangwa yakala yau kumosi yo vava toma kubazaya. Tulenda mpe kubasanisinanga muna mawonso bevanganga muna salu kia Nzambi. Tulenda mpe kubatanina yo kubasadisa avo divuilu o mfunu.

²¹ Kuna mfoko a nkanda andi kasonekena ampangi kuna Roma, Paulu wa ntumwa wayika nkumbu za mpangi vua zamakento. (Roma 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Kalukatikisu ko vo mpangi zazi zamakento batoma kasakeswa vava bawá mavimpi ye lusanisinu lwatuka kwa Paulu. Muna kuma kiaki, oyeto mpe tufwete kasakesanga mpangi zawonso zamakento muna nkutakani eto. Avo tuvangidi wo, tusonga vo zola tutoma kubazolanga.