1. Arongola anokami-a a-vi pingoni, n’nga pyorucha viivi vinogumanana aliwa? (Onani iruthiruthi yavakapa.)

NILI aimwerumweru vinjinji kaana arongoli-u enao anoira vyongo vyapama vinjinji pingoni! Mofwanafwani-a, aliwa anofwanyeya vamigumanoni thitho laleela milanyu yapama. Enango mwaaliwa tanokami-a vocheni-a Nyumba ya Umwene thitho anooni-a ira tanoabala abali na arongola enango. Pyovweya thitho ira naaliwene thitho anogumanana vyorucha. Enango mwaaliwa ali vokami-a anamabaliwa oulula. Enango anoona nyarwa mwasa o-ara-ariwa naabaliwa aututu. Masiki angalive ee-no, enango mwaaliwa mbaadiye anofwanela laba mwathindhi ira taode lela a-imiwa.

2. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela akami-anga arongoli-u?

² Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela akami-a arongoli-u a pingoni? Mwasiwa ngoi ilambwila kinosamala a-iyana moalemeza ninga monofuneeleya aliwa. Mo-iyana na evyo. Bibilya linonilimbi-a ira naakami-enga a-iyana. Mofwanafwani-a, rumiwi Paulo atowenjeli-a pingo wa Aroma ira tamwachele Febe nomva-a vyongo vyothene vyarambulela liye. (Aroma 16:1, 2) Ninga mwairela afarisi enango, vinooneya ira Paulo naliyene atokaana ilemeelo yoaonanga a-iyana kala othitha preso. Mbwenye adhakale Kristau liye atomsazi-edha Yesu voaona a-iyana kala ofuneya thihto olemezeya moaomela rima.—1 Akor. 11:1.

3. N’nga Yesu aabalalecha moi a-vi a-iyana, n’nga liye aonecha a-vi a-iyana airecha ifunelo ya Nlungu?

³ Yesu anolemeza a-iyana othene. (Juwau 4:27) Liye kaaona ninga mwaaonela andimuwa asogolela mareligiau onama ahora yeniyo. Bukhu la enciclopedia loonga likundo vya bibilyani liongile e-ni: “Yesu kanaongevo yongo yofuna nyoza. Venango vofuna achiti-a a-iyana. Yesu chipo kanaongenga vyongo vyopwaza aona kala othitha.” E-no Yesu anoabala a-iyana simbwasimbwa aira ifunelo ya Babee. Liye aaona kala arongolee vambo-i na abali thitho ninga abalee a banja limbo-ive.—Mat. 12:50.

4. N’nga yofunjedha yeyi ninofuna ninofuna nifunjedhen’ni?

 ⁴ Yesu alive okozeya voakami-a a-iyana alaba ifunelo ya Nlungu. Liye anoira vyevyo vokala naaliwa hora injinji thitho voalemeza noavunela arongolao. Dhoweni nioneni mwemo munofuna i-yo sazi-edha ifwanafwani-o yee volemeza arongola mu vikundu viraruvi.

5. Mwasiwa ngwan’ni arongola enango vinowarucha dhowa mawaredha vambo-i naabali vambo-i naarongola apingoni?

⁵ I-yo othene abali na arongola ninofwanela kala ovwelana. Hora dhinango vinokala vyorucha waarongola enango. Mwasiwa ngwan’ni? Kaonani enango mwa aliwa viongile aliwa. Jordan * aongile ira: “Vokala diye miyo hora dhothene ndinoruchaya zindiyela basa lina miyo pingoni, vinokala ninga kandinamo inokami-a miyo.” Kristen, painiya wenuo uthamele isa yoi amakami-e basa lolaleela, uongile ira: “Wathama dhowa pingo mwinango unovivwa ninga uli wekene.” Abali enango thitho anovivwa e-no. Mutu uliwethene unokala vabanjani logaweya mareligiau unovivwa ninga o-odhiveliwiwa vabanjanivee, vahora imbo-ive, viona kala undendai naabali naarongola apingoni. Arongola enango a-anowenda wenda na mwasa wa marenda venango mwasa okami-a abaliwa anobulela, anooda vivwa ira tali okene. Rongola Annette unoonga ira: “mmanga aroromelave miyo ngwakami-echa. Namwasa wenuo miyo kandarumelacha abali naarongola tandiitana ira nimawaredhe na vyoireya vinango vyosangalali-a.”

6. Movwelana na lemba la Luka 10:38-42 n’nga Yesu akami-idhe a-vi Mariya na Marta?

⁶ Yesu anosaka hora yowaredhana arongolee, amuiroromeloni, liye ali xamwali waimbarimbari waarongolao. Mofwanafwani-a kathuulelani uxamwali wanaliye na Mariya na Marta. Nera nione, vinooneya ira aliwa tali adiye. (Muleri Luka 10:38-42.) Hora dhothene vyaonga Yesu na vyaira liye, vyanowairi-a ira arongola ambilala kala othathuwa. Mariya kaana manyadho vofuna kaathi ikukuruni mwa manyalo a Yesu ninga mwairela anamafunjedhee. * Marta thitho ali othathuwa vommwandela Yesu ira liye atothakaleliwa mwasa oi Mariya kaamkami-idhe piya vyodya. Va hora yen’ne Yesu atowafunji-avo yongo Marta na Mariya. Wen’na kaali ulendo oroma Yesu vyadhowile liye maawaredhela. Liye atodhowao fendo dhinjinjidhene vooni-a ira anoadhiveliwana Mariya na Marta vambo-i na rongoliwa Lazaro. (Juwau 12:1-3) Vyabulela Lazaro vaurenda wa kayakaya, Mariya vambo-i na Marta tanothuulela ira tanofwanela mmwandela Yesu ira aakami-e.—Juwau 11:3, 5.

7. N’nga m’mbo-i na m’mbo-i wa-iyo ninaode a-vi alimbi-a arongoli-u?

⁷ Wa arongola enango, va migumanoni njingari kaathi vambo-i na abali a iroromelo. Ngumwasiwa, ninofwanela pata ngari yen’na voawachela pama thitho voonga naaliwa thitho voawandela vyongo vinaabalana i-yo. Jordani aongiwile maromelule aongile ira: “Miyo dhinovivwa pama vinjinji atu tandisimbanga vyowakula vinowakula miyo vamigumanoni, thitho tavwelana laba basa vambo-i na miyo la muurumiwini, venango vooni-a ikundu inango yoira aliwa tanondibala miyo.” I-yo ninofwanela aoni-anga arongoli-u ira aliwa mbofuneya vinjinji wa i-yo. Rongola Kia unoonga ira: “Miyo ndajomba migumanoni ndinovaelatu idhiwa ira ndinowachela milanyu yondifuka ira wewo muliwo apamene. Vyevi vinondisikimizeli-a ira abali a pingoni mwanga anondibala vinjinji.

8. N’nga mbamakalelo a-vi enango anofwanela i-yo msazi-a Yesu?

⁸ E-ni ninga Yesu, i-yo ninofwanela kaana hora  yofuna akaathina vambo-i arongoli-u. Munaona a-vi voaitana va yodya venango va basa la urumiwini? Va hora yen’na i-yo onganga vyongo vyovwanelela. (Aroma 1:11, 12) Akala nyo muli ndimuwa wavapingoni muthuulele ifwanafwani-o ya Yesu. Liye anoidhiwa ira enango ira takale adiye ka-i okweya mbwenye liye atooni-a pama ira mutu kanafwanela thela venango kaana a-ima ira akaena imwerumweru yodhowa nodhowa. (Luka 11:27, 28) Onga imbarimbari xavi lokaanela imwerumweru yodhowa nodhowa ku-ela basa la Yohova va limburo loroma vaingumini.—Mat. 19:12.

9. N’nga andimuwa apingoni anofwanela ira a-vi ira taakami-e arongola?

⁹ Simbwasimbwa ndimuwa amipingoni anofwanela aonanga a-iya apingoni kala arongoliwa na ammiwa auzimu. (1 Timo. 5:1, 2) Pyapama aliwa lokota hora migumano ya-ana romeye venango mamalelo wamigumano ira taode tapanya na arongola. Kristen aongile ira: “Ndimuwa wapingoni mwanga atondiona ira tali opingeya liye atondifuka ira vyongo vinondiwendela a-vi dambo na dambo. Ndatodhiveliwa vinjinji ona ira liye anondithuulela.” Andimuwa takaangana hora yooda tapanyana arongoliwa auzimu, anooni-a ira aliwa anoabala arongoliwao. * Annette, uongiwile maromelou atoonga maraeli-o enango otapanyanga na andimuwa hora dhothene. Liye aongile  ira: “Vyevi vinondikami-a miyo aidhiwa pama andimuwa apingoni mwanga, andimuwao thitho aliwa anondiidhiwa pama. Voi e-no, ndakaana vyorucha vinango ndinovivwa ira ndili othathuwa vofuna dhowa mavepa ira tandikami-e.”

10. N’nga jinofuna aakami-a arongoli-u ira tavivwenga pama chini?

¹⁰ I-yo othene alombwana gumani-avo a-iyana, ninokala ovivwa pama vinjinji atu enango taonanga dodoliso li-u thitho no simba basa linolaba i-yo. Vaikundu inango, akala ira kavali mutu unonionela dodoliso li-u nodhilimbi-edha wi-u ira aode nisimba, i-yo ninotowa. Rongola mwinango wa painiya unoitaniwa Abigaili uongile, hora dhinango unodhiona kala onyoziwa. Liye unoonga ira: “Wa wa atu enango anondiona ira ndili rongola ngana venango mwana ngana baa-i. Hora dhinango ndinovivwa kala o-oidhiwiwa.” Ikundu inango, onani vya rongola mwinango unoitaniwa Pam. Liye angali diye atolaba wa vyawa vinjinji ninga misionariyo wa-iyana. Chineneeva liye una vyawa 70 mbwenye unodhowanave laba ninga painiya. Pam aongile ira: “Yongo inondikami-a ngumoda unondisimba atu basa linolaba miyo.

11. N’nga Yesu aoni-idhe a-vi ira anoasimba a-iyana amkami-echa basa laurumiwi lana liye?

¹¹ Arongola enango ororomeleya tanomkani-a Yesu na “vyongo vyana aliwa” liye thitho anoasimbwa na vyevyo. (Luka 8:1-3) Yesu kaava-idhe ngari yoirana vyevyove mbwenye thitho liye anoakami-a zindiyela imbrimbari yokumela vathi varima. Mofwanafwani-a, liye atoawandela ira liye adhakwa unodha venyathi-iwa. (Luka 24:5-8) E-no ninga mwairela anamafunjedha Yesu atoakozeeli-edha anama-arelee aa-iyana va nyarwa dhafuna aliwa gumanana. (Marku 9:30-32; 10:32-34) Vinaoni-a ira tangammangile Yesu anama-arelee tatotawa. Mbwenye vyakwaliye va imwirini yaonelavo liye nyarwa a-iyana enango enao tamkami-cha mabasa enango tali ikukuruni mwee taonanga vyaireya.—Mat. 26:56; Marku 15:40, 41.

12. Tibasa liivi Yesu laroromelena liye a-iyana?

¹² Yesu atoaroromela a-iyana ava-a basa lofuneya maningi. Mofwanafwani-a, atu aranji-idhe m’mona Yesu angavenyathi-iwile ali a-iyana ororomeleya. Thitho Yesu atoava-a basa lodhowa mawandela arumiwi vyovenyathi-iwa wa Yesu. (Mat. 28:5, 9, 10) I-yavo evyo vinooneya ira pyoodeya ira a-iyana tatoova-iwa yotuva ya zimu ochena apamela mupetekoste wa yawa ya 33 C.E. Akala ira vyevyo vitoireyadi mwaimbarimbari arongola enala tatooda wachela yotuva yodabwi-a yoonga viongelo vinango. Moda wen’na aliwa tatooda kaana atu vambo-i vowandela atu enango vyoireya vya “vyongo vyothikini-a vya Nlungu.”—Mayir 1:14; 2:2-4, 11.

13. N’nga pivyongo viivi arongola vinolaba aliwa malambo ano mu basa la Yohova, n’nga nyo munaoni-e a-vi ira munosimba vyothene vinolaba aliwa?

¹³ Arongoli-u enango anofwanela simbiwa va basa linolaba aliwa lothene la Yohova. Evi vinogumani-avo basa lomangamanga na saka-edha upya Nyumba dha Umwene, no kami-a gulu la iongelo ipya, thitho thangani-avo basa lovivelela lolaba wu Beteli. Aliwa thitho anofwanyeya va basa lokami-a masoka avilengo, thapulela mabuku thitho enango anolaba ninga apainiya enango ninga misionariyo. E-no thitho ninga abali arongola thitho atokaana ngari yodhowa mafunjedha Xikola la Apainiya, Xikola lolaleya vya Umwene na Xikola la Giliyadi. Mo-iyana na evyo enango mwaaliwa mbotheliwa anooda kami-a amaniwa kwakwaneli-edha vizo vina aliwa pingoni thitho guluni. Abalala anooda kala “yotuva yaalombwana” na mwasa oi anokami-wa na a-iyaniwa. (Aef. 4:8) N’nga munooda thuulela ira munaakami-e a-vi arongola va vyothene vinolaba aliwa?

14. Movwelana na lemba la Salimo 68:11, kaongani andimuwa ozindiela anofwanela iran’ni?

¹⁴ Arongola tigulu nlukulu laanamalaba lovivelela thitho lokozeya. Thitho aliwa mbaanamalaba  apama vinjinji mu basa lolaleela. (Muleri Salimo 68:11.) Andimuwa enao ali ozindiela anothuulela vyevyo, anooda saka ndhila yooda funjedha dodoliso lina arongolala. Abigaili aongiwile maromelou atovivwa kala olimbi-eya vinjinji abali tamfukanga vya liye thitho vigumanena liye vyorucha thitho vofuna roma tapanya va vyongo vyagaoni, liye unoonga ira: “Vyevi vitondikami-a mmona Yohova ira utolokota limburo langa guluni mwee.” Mo-iyana na evyo andimuwa amipingoni, anozindiyela thitho ira arongola aandimuwa anokami-a vinjinji vyene arongola aanamwali naasikana va vyorucha vinogumanana aliwa. (Titu 2:3-5) Onga mwaimbbarimbari, arongoli-u anofuneela udhiveli-u thitho noasimba.

15. Pivyoireya viivi vinafuneela arongoli-u ira taode kami-iwa?

¹⁵ Hora dhinango arongola anongumanana vyorucha vinjiji vyevyo vinafuneela ira mutu mwinango aakami-e (Esaya 1:17) Mofwanafwani-a, rongola wamakwele, venango umwadhan’nena manne unofuneela kami-iwa ira avuneliwe vyaufulu wa ingumiye venango vyokwakwaneli-edha basa lalabecha manne, e-i venango ngoulua funanga kami-iwavyoongana maeferimero. Venango painiya wa-iyana unolaba basa linango lapingoni loi kanodhowecha hora dhothene malaleela ninga apainiya enango, unofwanela vuneliwa aongeliwanga vyothakala. Chini inofuna i-yo ira ira nivunele rongolula? Dhoweni okoka nioneni ifwanafwani-o ya Yesu.

16. Movwelana na lemba la Marku 14:3-9, nga Yesu amvunele a-vi Mariya?

¹⁶ Yesu ali ombaranya vofuna vunela arongoliye muiroromelo thitho liye kaanyanyuwela mofwanafwni-a liye atomvunela Mariya vyamnyanyuwele Marta. (Luka 10:38-42) Thitho liye atomvunela Mariya okoka afwee vyaongile aliwa ira atosakula mwamathuulelo othakala. (Muleri Marku 14:3-9.) Yesu atovwechecha myasa ya Mariya nomlibi-a ira ‘liye utondiirela vyongo vyapama maningi. Liye atoira vyongo ninga mwemo muondele liye.’ Yesu atofiyedhela onga ulosi ira: “Uli wethene unofuneela laleyele vya milanyo yapama vailambo yothene, thitho viirire i-yan’na vinodha ongiwa vomthuulela liye,” vyevi pyovwelana na vinoonga muru unofunjedha i-yo chineneeva mo-okaikela madhu a Yesu atooda mlimbi-a Mariya vanduli vonyanyuweliwa. Yongo yodabwi-a angali japama choira, Yesu ano-indi-edha basa makalelo audhivela na Mariya vofuna onga basa lolaleela lafuna dhaireya vailambo yathene.

17. Velelani ifwanafwani-o ya mwemo nyo munaodele nyo vunela rongola

¹⁷ Nga nyo munoavunela arongolinyu airoromeloni ninga munofuneela aliwa? Mofwanafwani-a, kathuulelani mwasa o-arelula: anamalaleya enango pingoni mwinyu anoona rongola mmbo-i manee ngwaundhe. Rongoluo hora dhinjinji unofiya migumanoni modembuwa thitho unodhowa mobaranya migumano vinealiwa nomalawene “amen.” I-yavo vyevyo rongulula kanoadhechana a-imee migumanoni. Anamalaleya enango anoroma m’mongelanga momnyanyuwela ira: ‘mwasiwa n’ngwan’ni liye kanoira yosakula mombaranya yokumela vathi varima na mannee waundhule? Mbwenye mwaimbarimbari rongoluo unoira mwemo munaodela. Kaiira liye uteka-aana palano yamigumano. Liye thitho kanokumi-a ordi waa-ima. N’nga nyo munaire a-vi ira muvunele rongoluo? Munofwanela msimba va vyothene vinoira rongoluo vodhilimbi-edha fiya vamigumanoni thitho voonga naatu enango vyokuza vyongo vyapama vinaira liye. Mwatundu wenuo, nyo munodha munodha mkami-a vomali-a tapanya o-ofwanelela unoira atu enangwao.

18. Nditundu unango uuvi wamwemo munaodele i-yo kami-a arongoli-u?

¹⁸ Thitho ninooda oni-a ira i-yo nili audhivela na ooma rima waarongoli-u voava-a voakami-a vyongo vinorambulela aliwa. (1 Juwau 3:18) Aneti rongola wenuo unommwing’anela nomkami-a mmee obulela, uongile ira: “Abali na arongola  enango tanodhecha vandhe vanga dhandikami-a dhana vyodya na laba mabasa enango vofuna ndivevuweli-a basa lobuleli-a mmanga. Miyo ndanovivwa kala odhiveliwiwa thihto ndanovinwa ira ndili ikundu ya pingo.” Jordan thitho atokami-iwa. Bali mmbo-i akami-edhe vaikundu yofuna saka-edha karro. Liye aongile ira: “ Tipama idhiwa ira abalanga anondithuulela vofuna ndibarela.”

19. N’nga ndi tundu uvi wenuo andimuwa unaodele aliwa kami-ana arongola?

¹⁹ Saasawa na vyevi andimuwa avapingoni anofwanela kami-a vyorambulela vyaarongola. Aliwa atoidhiwa ira Yohova unofuna ira arongola takami-iwenga mwapama. (Tiy. 1:27) Andimuwa anofwanela msazi-edhanga Yesu. Aliwa katinofwanela e-langa malamulo, vakala matangwi ira vyongo mokwaranyi-a madile. (Mat. 15:22-28) Akala andimuwa anotapanya nokami-a arongola, aliwa anovivwa ira anobaliwa na Yohova vambo-i na gulu leyee. Kia uwongiwile maromelou, vyafuna liye thama vandhevee, bali aing’anela grupulee lodhowa urumiwini, mombaranya atosaka moda ofuna mkami-a. Kia aongile ira: “Vyevo vyatodidili-a raivwa lana miyo. Na madhu olimbi-a aandimuwa thangani-avo moda wandikami-idhe aliwa waututu, vyatooni-a ira ndiliofuneyadi pingoni. Nditoidhiwa ira, vahora yavyorucha miyo kandinodha kala mekene.”

20-21. N’nga nyo munaoni-e a-vi ira munoabala arongola apingoni mwinyu?

²⁰ Vapingo uliwethene ninofwanyamo numero injinji yavifwanafwani-o vyaarongola anofuneela ira naakami-e ninga mufunjedhele i-yo ifwanafwani-o ya Yesu, i-yo ninofwanela akami-a vosaka hora yofuna aidhiwa pama thittho ninofwanela ona ira ninolemeza vyothene vinolaba aliwa vabasa la Nlungu. Vomari-edha ninofwanela avunela akala pyofuneya.

²¹ Komoni wa karta la Aroma, rumiwi Paulo atoonga vyaa-iyana okwakwana 9 voanga madhiniwa vakadha i-yana. (Aroma 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Mo-okaikela arongolala tatoodhivwa kala olimbi-eya thitho tangavwide leriwa wa karta lamilanyu laalembele Paulo loasimba. Saasawa ninga mwairela Paulo, mukami-enga arongola othene apingoni. Mwandhila yen’na, nyo munooda oni-a ira aliwa mbofuneya muiikundu yabanja li-u lauzimu.