A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

ZIR TUR THUZIAK 39

Kristian Unaunute Chu Ṭanpui Rawh

Kristian Unaunute Chu Ṭanpui Rawh

“Chanchin hriltu hmeichhe tam takin an hril darh a.”—SAM 68:11.

HLA 137 Hmeichhe Rinawm Kristian Unaunute

THLIR LAWKNA *

Kan unaunu taima takte leh ṭhahnemngai takte chuan inkhâwmnaah leh rawngbâwlnaahte telin, Kingdom Hall vawn ṭhatnaah an ṭanpui a, an Kristian unaute chungah ngaihsakna an lantîr (Paragraph 1-na en rawh)

1. Kan unaunute chuan inawpna pâwl chu engtin nge an ṭanpui a, eng harsatnate nge an hmachhawn? (A kâwma milem en rawh.)

KOHHRANAH taima taka rawngbâwl unaunu tam tak kan neih avângin ka va lâwm tak êm! Entîr nân, anni chu inkhâwmahte leh rawngbâwlnaahte an tel ṭhîn a. Ṭhenkhat chuan Kingdom Hall enkawlnaahte telin, an Kristian unaute chungah mi mal ngaihsakna an lantîr a. Mahse, anni chuan harsatnate pawh an hmachhawn a ni. Ṭhenkhat chuan kum upa tak an nu leh pate chu an enkawl a. A dangte chuan chhûngte dodâlna an hmachhawn bawk. Ṭhenkhat dang lehte chu hmeithaite niin, an fate châwm nân an thawkrim hle a ni.

2. Engvângin nge Kristian unaunute chu theih tâwp chhuaha kan ṭanpui ang?

2 Engvângin nge kan Kristian unaunute chu kan ṭanpui ang? Khawvêl chuan hmeichhiate chu ṭha takin a cheibâwl ṭhîn lo va. Chutih lai chuan, Bible chuan anni chu ṭanpui tûrin min fuih a ni. Entîr nân, tirhkoh Paula chuan Rom khuaa kohhrana mite hnênah Phoibi chu lo lâwm tûrin leh “puih a ngaihna apianga pui tûrin” a hrilh a. (Rom 16:1, 2) Pharisai a nih angin, Paula chu hmeichhiate hnuaihnung zâwk anga cheibâwl ṭhîn hnam dân hnuaia seilian a nih a rinawm. Mahse, tûnah chuan Kristian a ni tawh a, Isua entawnin hmeichhiate chu zahawm tak leh ngilnei takin a cheibâwl a ni.—1 Kor. 11:1.

3. Engtin nge Isua’n hmeichhiate chu a cheibâwl a, Pathian duh zâwng titu hmeichhiate chu engtin nge a thlîr?

3 Isua chuan hmeichhiate chu zahawm takin a cheibâwl a. (Joh. 4:27) A hun laia Juda sakhaw hruaitute angin a thlîr ve lo. Dik tak chuan, Bible hrilhfiahna lehkhabu pakhat chuan: “Isua’n hmeichhiate hmuhsitna ṭawngkam engmah a sawi ngai lo,” tiin a târ lang. Chu aiin, a Pa duh zâwng titu hmeichhiate chungah zahna a lantîr zâwk a ni. Chhinchhiah tlâk takin, ani chuan a thlarau lam chhûngkuate anga a thlîr mite a târ lannaah mipate chauh ni lovin, hmeichhiate pawh a telh a ni.—Mt. 12:50.   

4. He thuziakah hian eng nge kan sawiho vang?

4 Isua chu Pathian rawngbâwl hmeichhiate ṭanpui tûrin a inpeih reng a. Anni chu a ngaihluin, an thlavâng a hauh ṭhîn a ni. Unaunute chunga Isua lantîr ngaihsakna kan entawn theih dân chu i lo sawiho vang u.

KAN UNAUNUTE CHU NGAIHSAK RAWH

5. Engvângin nge unaunu ṭhenkhat chu unaute nêna inkawmhonaa an tel ve theih loh?

5 Unaupa kan ni emaw, unaunu kan ni emaw kan za hian inkawmhona ṭha kan neih a ngai a. Mahse, a châng chuan, unaunute tân chutiang inkawmhona ṭhaa tel chu a harsa mai thei. Engvângin nge? A hnuaia târ lante hi lo chhinchhiah ang che. Unaunu Jordan-i * chuan, “Nula ka nih avângin, kohhrana hmun chang ve lo leh leng ve lo niin ka inhre fo ṭhîn,” tiin a sawi. Rawngbâwlna zauh tûra hmun danga insawn unaunu Kristen-i chuan, “Kohhran thara insawn hunah, mal nia inhriatna i nei thei,” tiin a sawi bawk. Sakhaw thuhmun lo chhûngkuaa chêngte chuan engemawti taka an chhûngte nêna inpawh lo nia inhriatna an neih mai theih bâkah, thlarau lam unaute nên pawh inhlat riau nia inhriatna an nei thei bawk. Unaunu ṭhenkhat chu dam lohna avânga pâwn an chhuah theih loh avâng leh mi dangte chu an chhûngkaw zînga dam lote an enkawl avângin mal nia inhriatna an nei a ni. Unaunu Annette-i chuan, “Ka nu enkawltu ber ka nih avângin unaute inkawmhonaah pawh ka tel ve thei lo,” tiin a sawi.

Isua angin, unaunu rinawmte chungah ngaihsakna dik tak kan lantîr thei (Paragraph 6-9-na en rawh) *

6. Luka 10:38-42-a chhinchhiah angin, engtin nge Isua’n Mari leh Marthi a ṭanpui?

6 Isua chuan Pathian rawngbâwl hmeichhiate chu hun a hmanpui a, an tân ṭhian ṭha tak a ni bawk. Nula ve ve nia lang Mari leh Marthi nêna an inṭhianna hi han ngaihtuah teh. (Luka 10:38-42 chhiar rawh.) A thusawi leh thiltihin anni chu rilru hahdam takin a awmtîr tih a chiang a. Mari chuan Isua zirtîr nia a ke bula ṭhut chu nuam a ti a. * Mari’n a ṭanpui loh avânga lungni lo Marthi pawhin a rilrua awmte chu Isua a hrilh ngam bawk. Chumi ṭum chuan, Isua’n thlarau lamah a ṭanpui ve ve a. Chu bâkah, ṭum dangahte pawh anmahni leh an nuṭa Lazara chu va tlawhin an chungah ngaihsakna a lantîr a ni. (Joh. 12:1-3) Nasa taka Lazara a dam loh laia Mari leh Marthi’n Isua hnêna ṭanpuina dîl thei nia an inhria pawh kha a mak lo ve.—Joh. 11:3, 5.

7. Kan unaunute kan tihchak theih dân kawng khat chu eng nge ni?

7 Unaunu ṭhenkhat tân chuan inkhâwmte chu an Kristian unaute nêna an inhmuhkhâwm theihna hun ber a ni a. Chuvângin, chûng hunte chu anmahni lo lawm nân te, biak nân te, leh kan ngaihsakzia lantîr nânte hman kan duh a ni. A chunga kan târ lan tâk Jordan-i chuan, “Unaute’n ka chhânna min lo ngaihthlâksakna te, rawngbâwlnaa min thawhpui theih nâna ruahmanna an siamna te, leh kawng danga min ngaihsaknate hi ka tân a hlu hle,” tiin a sawi. Kan unaunute chu kan tân an pawimawh tih kan hriattîr tûr a ni. Unaunu Kia-i chuan: “Inkhâwma ka tel loh hian uanute’n ka dam leh dam loh hre tûrin min rawn zâwt dâwn tih ka hria. Chu chuan min ngaihsakzia min hriattîr a ni,” tiin a sawi.

8. Eng kawng dangtein nge Isua kan entawn theih?

8 Isua angin, keini pawhin unaunute nêna inkawmhona atân hun kan pe thei a. Chaw ei tûr leh intihhlimnaa tel tûrin kan sâwm thei a. Chutianga kan tih hunah, mi tichak thei inkawmhona neih kan duh a ni. (Rom 1:11, 12) Kohhran upate chuan Isua rilru put hmang ang an nei tûr a ni a. Isua chuan ṭhenkhat tân nupui pasal nei lova awm chu thil harsa tak a ni thei tih a hria a; mahse, nupui pasal neih leh fate neih chu hlimna tluantling neih nâna thil pawimawh ber a ni lo tih chiang takin a sawi bawk. (Lk. 11:27, 28) Chu aiin, hlimna tluantling chu kan nuna Jehova rawngbâwlna dah hmasak berna aṭanga neih theih a ni.—Mt. 19:12.

9. Kohhran upate’n unaunute ṭanpui tûrin eng nge an tih theih?

9 A bîk takin, kohhran upate chuan Kristian unaunute chu thlarau lama an farnute leh nute anga an cheibâwl a ngai a. (1 Tim. 5:1, 2) Anni chuan chûng unaunute biak nân inkhâwm ṭan hma leh bân hnuah hun an pêk a ngai a ni. Unaunu Kristen-i chuan: “Upa pakhat chuan ka buai hle tih a hriat avângin ka hun duante chu hriat a duh a. Chutianga min ngaihsak avângin ka lâwm hle,” tiin a sawi. Upate’n thlarau lama unaunute biak nâna hun an pêk ziah hian an ngaihsakzia an lantîr a ni. * A chunga kan târ lan tâk unaunu Annette-i chuan upate nêna inbiakna neih ziah a hlâwkpui dân a sawi a. Ani chuan: “Anmahni ka hre chiang lehzualin, anni pawhin min hre chiang lehzual a. Chuvângin, harsatna ka tawh hunah an hnêna ṭanpuina dîl chu a awlsam lehzual,” tiin a sawi.

UNAUNUTE CHU NGAIHLU RAWH

10. Engin nge kan unaunute chu tihlim thei?

10 Unaupa kan ni emaw, unaunu kan ni emaw kan za hian mi dangin kan theihnate min hriatpui a, kan thiltihte avânga an lâwmzia min hrilh hian kan hlim hle a. Kawng leh lamah chuan, kan theihnate leh kan thiltihte ngaihthah a nih hian kan lunghnual thei a ni. Pasal nei lo pioneer Abigail-i chuan, mite ngaihthah nia inhriat châng a nei a: “Unaute chuan ka pianpui unaute leh ka nu leh pate hming nêna thlunzawm chauhvin min hria a. Tu ma ngaihsak loh nia inhriat châng ka nei,” tiin a sawi. Unaunu Pam-i sawi pawh hi lo chhinchhiah teh. Pasal nei lovin, kum tam tak chhûng missionary a ni a. A hnuah, a nu leh pate enkawl tûrin a haw a. Tûnah, kum 70 chuang ni tawh mah se, pioneer a la thawk reng a. Ani chuan, “Unaute’n ka rawngbâwlna an ngaihhlutzia min hrilh hian ka hlim tak zet a ni,” tiin a sawi.

11. Engtin nge Isua’n a rawngbâwlpui hmeichhiate a ngaihhlutzia a lantîr?

11 Isua chuan ‘mahni thil neiha’ a rawng bâwlsaktu, Pathian ṭih mi hmeichhiate ṭanpuina chu a hlut hle a. (Lk. 8:1-3) Anni chu amah nêna rawngbâwl theihna chanvo a pe mai ni lovin, thlarau lam thu rilte pawh a hrilh a ni. Entîr nân, a thih tûr thu leh kaihthawh a nih leh tûr thute a hrilh a. (Lk. 24:5-8) Tirhkohte chunga a tih ang bawkin, chûng hmeichhiate chu an hmachhawn tûr fiahnate atân a buatsaih a ni. (Mk. 9:30-32; 10:32-34) Isua man a nih lai khân a tirhkohte’n tlânchhiatsan mah se, nghaisakna bana tihhlum a nih laia amah ṭanpuitu hmeichhe ṭhenkhat a kianga an awm chu chhinchhiah tlâk tak a ni.—Mt. 26:56; Mk. 15:40, 41.

12. Isua’n hmeichhiate hnênah eng hna nge a pêk?

12 Isua chuan hmeichhiate chu hna pawimawh takte pawh a pe a. Entîr nân, Pathian ṭihtu hmeichhiate chu a thawhlehna hre hmasa bertute an ni a. A thawhleh thu tirhkohte hnêna hrilh tûrin chûng hmeichhiate chu a hmang a. (Mt. 28:5, 9, 10) C.E. 33 Pentikost nîa thlarau thianghlim leih a nih khân hmeichhiate pawh an tel ngei nia hriat a ni. Chutiang a nih chuan, hriak thih ni thar chûng hmeichhiate chuan mak tak maia ṭawng danga thusawi theihna neiin, mi dangte hnênah “Pathian thiltih ropuite” chungchâng an sawi ngei ang.—Tirh. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Kristian unaunute chuan tûn laiah eng nge an thawh a, engtin nge an hnathawhte avânga kan lâwmzia kan lantîr theih?

13 Kan unaunute chuan Jehova rawngbâwlnaa an thawhrimna zawng zawng avângin kan fak an phû hle a. Chûngahte chuan in sakna leh vawn ṭhatna te, ṭawng dang hmang group ṭanpuina te, leh Bethel in saknate a tel a ni. Anni chuan leilung chhiatna tâwkte chhawmdâwlnaah leh kan thu leh hla chhuah lehlinnaah an ṭanpui a, pioneer leh missionary-te niin rawng an bâwl bawk a ni. Unaupate ang bawkin, unaunute pawhin pioneer school te, Lalram Chanchin Ṭha Puangtute School te, leh Gilead School te an kal a. Chu bâkah, nupuite pawhin an pasalte chu kohhranaah leh inawpna pâwla chanvo pawimawh tak takte hlen tûrin an ṭanpui bawk. Hêng mawhphurhna nei unaupate tân an nupuite ṭanpuina tel lo chuan ‘mihringte hnêna thilpêkte’ an nih anga an mawhphurhna hlen chu a harsa hle ang. (Eph. 4:8) Chûng unaunute chu an hnathawhnaa i ṭanpui theih dân kawngte i ngaihtuah thei ang em?

14. Sâm 68:11-na thu nêna inmilin, upate chuan eng nge an tih?

14 Kohhran upate chuan inhuam taka hnathawk unaunu ‘tam tak’ an awm tih leh anni chu chanchin ṭha hriltu thiam berte zînga mi an ni tih an hria a. (Sâm 68:11 chhiar rawh.) Chuvângin, upate chuan chûng unaunute thiltawn aṭanga inzir chu an tum a ni. A chunga târ lan tâk unaunu Abigail-i chuan rawngbâwlna biala mite hlawhtling taka a biak ṭan dân unaupate’n an zawh chuan a lâwm hle a. “Chu chuan Jehova inawpna pâwlah hmun ka nei tih hre tûrin min ṭanpui a ni,” tiin a sawi. Chu bâkah, upate chuan thlarau lama puitling leh rinawm unaunute chu harsatnate hmachhawn thei tûra ṭhalai unaunute ṭanpuitu ṭha tak an ni tih an hre bawk. (Tit. 2:3-5) Kan unaunute chuan fak an va phû tak êm!

UNAUNUTE THLAVANG HAUH RAWH

15. Unaunute chuan eng hunah nge an tâna thu sawisaktu tûr an mamawh mai theih?

15 A châng chuan, unaunute’n harsatna engemaw tak an hmachhawn hunah ṭanpuitu an mamawh thei a. (Is. 1:17) Entîr nân, hmeithai, a nih loh leh pasal ṭhen unaunu chuan a tâna thu sawisaktu tûr leh a pasal lo thawh ṭhin hna ṭhenkhat thawhsaktu tûr a mamawh thei a. Kum upa tak unaunu chuan doctor a pan huna amah ṭanpuitu tûr a mamawh thei bawk. A nih loh leh, rawngbâwlna pêng danga inpe pioneer unaunuin pioneer dangte anga thu hrilh rawngbâwlnaa a tel tam theih loh avânga sawichhiat a hlawh chuan, unaute hnêna hrilhfiahsaktu tûr a mamawh thei a ni. Chutiang dinhmuna awm unaunute chu engtin nge kan ṭanpui theih? Isua entawn tûr siam hi i lo ngaihtuah ang u.

16. Marka 14:3-9-a chhinchhiah angin, engtin nge Isua’n Mari chu a ṭanpui?

16 Isua chuan a rawngbâwlpui hmeichhiate chu mite’n an hriatthiam loh hunah an thlavâng a hauhsak vat ṭhîn. Entîr nân, Marthiin Mari a sawisêl khân, Isua’n chutiang chuan a ti a ni. (Lk. 10:38-42) Mari chu thu tlûkna ṭha lo siam nia mite’n an sawisêl khân, Isua’n ani chu a ṭum hnihna atân a thlavâng a hauhsak leh a ni. (Marka 14:3-9 chhiar rawh.) Isua chuan Mari rilru put hmang a hriat avângin: “Ka chungah hian thil ṭha tak a ti a. . . . A tih theih tâwk a ti a ni,” tiin a fak zâwk a. A ngilneihna thiltih chu he thuziaka sawi lan a nih ang bawk hian, “khawvêl zawng zawngah khawiah pawh chanchin ṭha an hrilhna apiangah” sawi tel zêl a nih tûr thu a sawi lâwk a ni. Isua’n mahni hmasialna tel lova he hmeichhe thiltih leh khawvêl pum huap thu hrilh rawngbâwlna a thlun zawm chu a va chhinchhiah tlâk tak êm! Mari chu sawisêl a nih hnua a tâna Isua thusawi chuan a tichak ngei ang!

17. Eng hunah nge unaunute tâna thu kan sawisak a ṭûl mai theih? Entîrna pe rawh.

17 Kan rawngbâwlpui unaunute’n ṭanpuina an mamawh hunah i ṭanpui em? Entîr nân, a hnuaia dinhmun hi han ngaihtuah teh. Thuchhuahtu ṭhenkhat chuan sakhaw thuhmun lo chhûngkuaa unaunu chu inkhâwmte a tlai fovin, inkhâwm bân veleh a haw nghâl ṭhîn tih an hria a. A fate pawh a rawn hruai khât hle tih an hre bawk. Chuvângin, inkhâwmnaa a fate hruai thei tûra ring lotu a pasal tilui ve deuh tûra an duh avângin an sawisêl a. Mahse, a nihna takah chuan, unaunu chuan a tih theih ang tâwk a ti a ni. A pasalin beisei loh taka thil a tihtîr chângte a awm bâkah, an fate chungchânga a pasal thu tlûkna siam chu a zahsak a ngai a ni. Mi dangin chutianga unaunu an sawisêlna chu hre ta la, eng nge i tih ang? Unaunu chu fak a, mi dang hnêna a theih tâwp chhuahna i sawi lan chuan, a chungchâng a ṭha lo zâwnga sawina chu i tihtâwp theih ngei a rinawm a ni.

18. Eng kawng dangtein nge kan unaunute chu kan ṭanpui theih?

18 Kan unaunute chu an mamawh tak ṭanpuina pein kan ngaihsakzia kan lantîr thei a ni. (1 Joh. 3:18) A nu dam lo enkawltu unaunu Annette-i chuan: “Ka ṭhian ṭhenkhat chuan ka nu min enkawl chhâwk ṭhînin, ei tûrte min rawn ken ṭhîn a. Chu chuan hmangaih nia inhriatna leh kohhran zînga tel ve nia inhriatna min neihtîr a ni,” tiin a sawi. Unaunu Jordan-i pawhin ṭanpuina a dawng bawk. Unaupa pakhatin motor enkawl dân hre tûrin a ṭanpui a. Ani chuan: “Unaute’n ka himna tûr min ngaihtuahpui tih hriat chu a nuam khawp mai,” tiin a sawi.

19. Eng kawng dangtein nge upate chuan unaunute an ṭanpui theih?

19 Kohhran upate pawhin unaunute mamawh chu an ngaihven reng a. Chutianga ṭanpui ngai unaunute ngaisak chu Jehova tân thil pawimawh tak a ni tih an hria a. (Jak. 1:27) Chuvângin, anni chuan unaunute chungah dân khauh tak siam lova an chunga hriatthiamna lantîrin Isua ngilneihna chu an entawn a ni. (Mt. 15:22-28) Ṭanpuina pe tûra hma latu kohhran upate chuan unaunute chu ngaihsak nia inhriatna an neihtîr a. Unaunu Kia-i group overseer-in unaunu chu in dangah a insawn dâwn tih a hriat chuan, amah ṭanpui tûrin ruahmanna a siam vat a. Unaunuin: “Chu chuan ka rilru hahna tam tak a tikiam a. Min fuihna thute leh an mi ṭanpuinate hmangin, upate chuan kohhranah pawimawhna ka nei tih leh dinhmun khirh tak ka hmachhawn hunah pawh ka mal lo tih chiang takin min hriattîr a ni,” tiin a sawi.

KOHHRANA UNAUNU ZAWNG ZAWNGIN KAN ṬANPUINA AN MAMAWH

20-21. Kan Kristian unaunu zawng zawngte chu kan hmangaihzia engtin nge kan lantîr theih?

20 Tûn laia kan kohhrante kan en chuan Kristian unaunu taima takte entawn tûr siam tam tak kan hmu a, anni chuan kan ṭanpui an phû a ni. Isua entawn tûr siam aṭanga kan hriat angin, anni chu hre chiang lehzual tûra hun pein kan ṭanpui thei a ni. Pathian rawngbâwlnaa an thiltihte avângin kan lâwmzia kan lantîr thei a. A ṭûl hunah an thlavâng kan hauhsak thei bawk.

21 Rom khuaa mite hnêna a lehkha thawn tâwp lamah, tirhkoh Paula chuan Kristian hmeichhiate hming pakua a târ lang a. (Rom 16:1-4, 6, 12, 13, 15) A chibai bûkna leh fakna thute an hriat chuan chûng hmeichhiate chuan an chak phah ngei ang. Keini pawhin kan kohhrana unaunu zawng zawngte chu i ṭanpui ṭheuh vang u. Chutianga kan tih chuan, thlarau lama kan chhûngkaw zînga mite an nih anga kan hmangaihzia kan lantîr a ni ang.

HLA 136 Jehova Pêk Lâwmman Famkim

^ par. 5 Kristian unaunute chuan harsatna tam tak an hmachhawn a. He thuziakah hian Isua entawn tûr siam zuina hmanga Kristian unaunute kan ṭanpui theih dân sawiho a ni ang. Isua’n hmeichhiate hun a pêk dân te, a ngaihhlut dân te, leh an thlavâng a hauh dânte aṭangin kan inzir thei a ni.

^ par. 5 Hming ṭhenkhat chu thlâk a ni.

^ par. 6 Lehkhabu pakhat chuan: “Zirtîrte chu an zirtîrtute ke bulah an ṭhu ṭhîn a. Tih tak zeta zirtute chu zirtîrtu ni thei tûra buatsaih an ni a—chu chu hmeichhiate chelh theih loh chanvo a ni. . . . Juda hnam dâna hmeichhiate tih tûr nia ngaih ti si lo va, Isua zirtîrna dawng tûra Mari ṭhut dân leh phûrna chuan . . . Juda mipate mak tih a hlawh a ni,” tiin a sawi.

^ par. 9 Kohhran upate chu unaunute an ṭanpui hunah an fîmkhûr hle tûr a ni. Entîr nân, mahni chauhvin unaunu chu a va tlawh tûr a ni lo.

^ par. 65 MILEM HRILHFIAHNA: Hmeichhe rinawmte chunga Isua ngaihsakna lantîr chu entawnin, unaupa pakhat chuan unaunu pahnihte motor ke chu a thlâksak a, unaupa dang chuan tisa lama chak tawh lo unaunu chu a tlawh a, unaupa pathumna chuan a nupui nên unaunu leh a fanu chu chhûngkuaa Pathian biakna an neihpui.