1. ¿Keniuj tapaleuiaj tokniuan siuamej, sayoj ke toni ouijkayomej kipanouaj miakej? (Xikonita taixkopin ipeujyan amaix).

SEMI tiktasojkamatij maj itech nechikol moajsikan miakej tokniuan siuamej akin semi tapaleuiaj. Kemej neskayot, tanankiliaj itech nechikolmej, tanojnotsaj uan tamachtiaj uan kinpaleuiaj tokniuan. Uan no, sekin tapaleuiaj maj motachipaua uan maj moyektali seki taman itech Kali kampa tiMosentiliaj. Sayoj ke no kipanouaj ouijkayomej. Sekin kinyekpiaj inintatuan akin xiuejkejya. Oksekin ininchankauan kinixnamikij. Uan okseki tokniuan siuamej ininselti kiniskaltiaj ininkoneuan uan yejua ika semi tekitij.

2. ¿Keyej moneki tikinpaleuiskej tokniuan siuamej?

² ¿Keyej moneki tikinpaleuiskej tokniuan siuamej? Porin miakpa, taltikpakneminij amo kinpoujkaitaj siuamej. Uan no, Biblia kijtoua ke moneki tikinpaleuiskej. Kemej neskayot, tatitanil Pablo kiniluij tokniuan akin nemiaj Roma maj kuali kiselianij Febe uan maj kipaleuianij ika tein kipoloskia (Rom. 16:1, 2). Keman Pablo katka fariseo, kinemiliaya ke siuamej amo teyi chiuanimej katkaj. Sayoj ke, keman mochiuak itatojtokakauj Jesús, kichiuak kemej yejua uan peuak kinpoujkaita siuamej uan katka kualtakat iniuan (1 Cor. 11:1).

3. ¿Keniuj kinitaya Jesús nochin siuamej, uan keniuj kinitaya akin kitakamatiaj Dios?

³ Jesús kinpoujkaitak nochin siuamej (Juan 4:27). Amo katka kemej taixyekananij itech taneltokalis itech nejon tonalmej. Tein melauj, se amatajkuilol tein ika tajtoua Biblia kijtoua: “Nion teyi tein kijtoj Jesús kinextij ke amo kinpoujkaitaya siuamej”. Sayoj ke okachi kinpoujkaitaya siuamej akin kitakamatiaj iTajtsin. Uan keman kijtoj akonimej kinitaya kemej ichankauan, amo sayoj ininka tajtoj takamej, ta no siuamej (Mat. 12:50).

4. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

 ⁴ Jesús nochipa kinpaleuij siuamej akin kitekitiliayaj Dios. No kinpatiuitak uan kintajtouij. Maj tikitakan keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jesús.

5. ¿Keyej seki tokniuan siuamej ouij kinkisa yetoskej iniuan oksekin?

⁵ Tinochin, takamej uan siuamej, tikuelitaj tietoskej iniuan oksekin. Sayoj ke seki tokniuan siuamej ouij kinkisa. Maj tikitakan keyej. Se tokniuj siuat akin monotsa Jordan * kijtoua: “Kemej amo nikpia nonamik, miakpa amo nikmati akoni iuan nimouikas uan niknemilia ke amo teyi ika nitapaleuia itech nechikol”. Kristen, se precursora akin tapaleuito kampa monekij okachi tanojnotsanij, kijtoua: “Keman yankuixtok tiajsi itech se nechikol, uelis timomachilis moselti”. Uan no, akin ininchankauan amo itaixpantijkauan Jiova, uelis kimachiliskej ke amo semi ueli tajtouaj iniuan ininchankauan nion iniuan tokniuan. No uelis momachiliskej ininselti akin amo ueli kisaj porin mokokouaj uan akin moneki kiyekpiaskej se ininchankauj akin mokokoua. Se tokniuj siuat akin monotsa Annette, kijtoua: “Kemej sayoj nejua nikyekpiaya nomaj, amo uelia niaya iniuan tokniuan keman nechyoleuayaj”.

6. Kemej kijtoua Lucas 10:38-42, ¿keniuj Jesús kinpaleuij Marta uan María?

⁶ Jesús kixelouaya tiempo iniuan yetos siuamej akin kitekitiliayaj Dios uan kuali mouikaya iniuan. Kemej neskayot, kuali mouikaya iuan María uan Marta, akin nesi ke amo kipiayaj ininnamik (xikonixtajtolti Lucas 10:38-42). Kemej Jesús kualtsin tajtouaya uan kinpoujkaitaya, kuali momachiliayaj iuan. Kemej neskayot, María motalij talpan “taixpampa de Jesús” porin kinekia maj okachi kimachti. * Uan Marta amo pinauak kiluis Jesús ke kualantoya porin María amo kipaleuijtoya. Ijkuak, Jesús kinpaleuij Marta uan María maj kiajsikamatinij seki taman tein semi kipia ipatiuj. Uan no, kinnextilij ke kintasojtaya yejuan uan ininikniuj Lázaro keman satepan oksepa kinkalpanoj (Juan 12:1-3). Yejua ika, keman Lázaro semi mokokouaya, María uan Marta niman kitajtanijkej maj kinpaleui (Juan 11:3, 5).

7. ¿Keniuj uelis tikinyolchikauaskej tokniuan siuamej?

⁷ Seki tokniuan siuamej sayoj ueli yetokej iniuan tokniuan itech nechikolmej. Yejua ika, maj kuali tikinselikan, maj iniuan titajtokan uan maj tikinnextilikan ke ininka timotekipachouaj. Jordan, akin achto ika titajtojkej, kijtoua: “Semi nechyolchikaua keman satepan ke tamij nechikolmej tokniuan nechiluiaj ke kuali nitanankilij, keman nechiluiaj maj tisentanojnotsatij oso keman kichiuaj okseki taman tein ika kinextiaj ke noka motekipachouaj”. Maj tikinnextilikan tokniuan siuamej ke tikinpatiuitaj. Se tokniuj siuat akin monotsa Kia, kijtoua: “Komo amo niouj se nechikol, nikmattokya ke tokniuan nechtajkuilouiliskej uan nechtajtaniskej ox kuali nietok, nejon nechmatiltia ke noka motekipachouaj”.

8. ¿Keniuj no uelis tikchiuaskej kemej Jesús?

⁸ Maj tikchiuakan kemej Jesús uan maj tikxelokan tiempo iniuan tietoskej tokniuan siuamej. Xa uelis tikinyoleuaskej maj takuatij tochan oso iniuan timoixpetaniskej. Ijkuak, maj ika titajtokan tein kinyolchikauas (Rom. 1:11, 12). Jesús kimatia ke sekin akin amo  kipiaj ininnamik momachiliaj ininselti. Sayoj ke senkis kinextij ke se monamiktis oso se kinpias konemej amo yejua tein kichiuas maj se yolpaki nochipaya, ta komo se kiixtalia se kitekitilis Jiova (Mat. 19:12; Luc. 11:27, 28). Semi kuali komo tayekananij kichiuaj kemej Jesús.

9. ¿Keniuj tokniuan tayekananij uelis kinpaleuiskej tokniuan siuamej?

⁹ Okachi moneki maj tokniuan tayekananij kinitakan tokniuan siuamej kemej yeskiaj ininmomauan oso ininikniuan (1 Tim. 5:1, 2). Moneki kitemoskej tajtoskej iniuan achto ke peuas nechikol oso keman tamis. Kristen kijtoua: “Se tokniuj tayekankej kiitak ke nochipa niijsiujtoya uan nechtajtanij toni nikchiuaya. Semi niktasojkamatik maj noka motekipachouani”. Keman tokniuan tayekananij kitemouaj tajtoskej iniuan tokniuan siuamej, kinnextiliaj ke ininka motekipachouaj. * Annette kijtoua keyej semi tapaleuia maj tokniuan tayekananij kitemokan tajtoskej iniuan tokniuan siuamej: “Kuali nikinixmati uan yejuan no kuali nechixmatij. Uan keman nikpanoua se ueyi ouijkayot amo ouij nechkisa nikiniluis maj nechpaleuikan”.

10. ¿Toni uelis kichiuas maj tokniuan siuamej yolpakikan?

¹⁰ Tinochin tiyolpakij keman oksekin kiitaj tein tikchiuaj uan techiluiaj ke kitasojkamatij. Sayoj ke amo kuali timomachiliaj keman amo akin kiita nion kitasojkamati. Abigaíl, se precursora akin amo kipia inamik kijtoua ke kemansa kimachilia ke kielkauaj, ke sayoj kielnamikij kemej isiuapil oso iikniuj semej tokniuan. Yejua ika kimachilia ke kemej yeskia amo kiitaj. Sayoj ke maj tikitakan tein kijtoj Pam, se tokniuj siuat akin amo kipia inamik uan miak xiujmej katka misionera. Yejua mokepak ichan porin monekia kinyekpias itatuan. Axkan kipia panoua 70 xiujmej, kisentoka kemej precursora uan kijtoua: “Semi nechpaleuia keman oksekin nechiluiaj ke kitasojkamatij tekit tein nikchiua”.

11. ¿Keniuj kinextij Jesús ke kitasojkamatia tein kichiuayaj siuamej akin iuan yajtinemiaj?

¹¹ Seki siuamej akin kitekitiliayaj Dios kipaleuiayaj Jesús “ika ten mopialiayaj” uan yejua kitasojkamatik tein kichiuayaj (Luc. 8:1-3). Uan amo sayoj kinmakak nejon tatiochiualis, ta no kinmatiltij tein Dios kiixtalijtoya maj pano. Kemej neskayot, kinmatiltij ke momikiliskia uan ke oksepa nemiskia (Luc. 24:5-8). Ijkon kemej kichiujka iniuan itatitaniluan, no kinnejmachtij nejon siuamej ke kitajyouiltiskiaj uan kimiktiskiaj (Mar. 9:30-32; 10:32-34). Uan keman miakej kikuitoj Jesús uan itatitaniluan cholojkej, seki nejon siuamej amo kikaujkej, ta iuan yetoyaj keman kipilojkej itech kouit (Mat. 26:56; Mar. 15:40, 41).

12. ¿Toni tekit kinmakak Jesús seki siuamej?

¹² Jesús kinmakak seki siuamej akin kitekitiliayaj Dios seki tekimej. Kemej neskayot, akin yekinika kiitakej ke Jesús oksepa nemia, katkaj seki siuamej, akin kinnauatij maj kinmatiltianij itatitaniluan ke oksepa nemia (Mat. 28:5, 9, 10). Uan itech Pentecostés itech xiuit 33, xa moajsiaj seki siuamej keman imomachtijkauan Jesús kiselijkej yektikatsin espíritu. Komo ompa moajsiaj, no uelik tajtojkej tataman tajtolmej uan kinmatiltijkej oksekin “ne ueyi itatiochiualisuan de Dios” (Hech. 1:14; 2:2-4, 11).

13. 1) ¿Toni tekimej kichiuaj tokniuan siuamej? 2) ¿Keniuj uelis tiknextiskej ke tiktasojkamatij nochi tein kichiuaj?

¹³ Moneki tikintasojkamatiliskej tokniuan siuamej nochi tein kichiuaj itech itekiyo Jiova. Kemej neskayot, tapaleuiaj keman mochijchiuaj uan moyektaliaj kalmej tein mokuij itech inechikol Jiova, tapaleuitij kampa motajtoua okse tajtol uan tekitij Betel. No tapaleuiaj satepan ke mochiua se tetsauit uan kitajtolkepaj amaixmej, uan sekin precursoras oso misioneras. Uan ijkon kemej tokniuan takamej, no kiseliaj tamachtilis tein kinmakaj precursores, tein kinmakaj akin kiteixmatiltiaj iTekiuajyo Dios uan tein motemaka Galaad. Uan no, moajsij tokniuan siuamej akin kipiaj ininnamik uan kinpaleuiaj maj ueli kichiuakan tekimej tein kipiaj itech ininnechikol uan okseki tekimej tein kinmakaj. Nejin tokniuan takamej kemej yeskiaj “netetayokolilmej” uan kichiuaj miak taman tein ika kinpaleuiaj oksekin. Sayoj ke ouij kinkisaskia kichiuaskej komo ininnamik amo kinpaleuiskia (Efes. 4:8, TNM). Kemej tokniuan siuamej kichiuaj miak taman itech itekiyo Jiova, ¿keniuj uelis tikinpaleuiskej?

14. Ika tein kijtoua Salmo 68:11, ¿toni kichiuaj tokniuan tayekananij akin kinextiaj tamatilis?

¹⁴ Tokniuan tayekananij akin kinextiaj tamatilis kimatij ke tokniuan siuamej kemej yeskiaj “miakej tateuianij” akin kinekij tekitiskej, uan ke miakej semi kuali kiteixmatiltiaj iTajtol Dios (xikonixtajtolti Salmo 68:11). Yejua ika kitemouaj keniuj tokniuan siuamej  uelis tapaleuiskej ika nochi tein kimatij. Abigaíl, akin achto ika titajtojkej, kiyolchikaua keman tokniuan kitajtaniaj toni okachi kipaleuia maj taltikpakneminij kikakikan keman peua kinnojnotsa. Yejua kijtoua: “Nejon nechpaleuia maj nikita ke Jiova nechmakak se tekit itech inechikol”. Tayekananij no kimatij ke tokniuan siuamej akin uejkaujya kitekitilijtokej Jiova, uelis semi kinpaleuiskej tokniuan siuamej akin ayamo xiuejkej keman kipiaj kuejmolmej (Tito 2:3-5). Kemej tikitaj, moneki tikintasojtaskej uan tikintasojkamatiliskej tokniuan siuamej nochi tein kichiuaj.

15. ¿Kemanian xa monekis maj se kintajtoui uan maj se kinpaleui tokniuan siuamej?

¹⁵ Kemansa, xa seki tokniuan siuamej moneki maj se kintajtoui uan maj se kinpaleui (Is. 1:17). Kemej neskayot, seki tokniuan siuamej akin momikilij ininnamik oso amo nemijok iuan porin mokaujkej ininixpan tekiuanij, xa moneki maj se kintajtoui oso maj se kinpaleui ika seki tekimej tein kichiuaya ininnamik. Se tokniuj siuat akin xiuejya xa monekis maj se kipaleui keman tajtos iuan se tapajtijkej. Uan se precursora akin kichiua okseki tekimej itech inechikol Dios, xa monekis maj se kitajtoui komo kijijtouaj porin amo semi tanojnotsa kemej okseki precursores. ¿Keniuj uelis tikinpaleuiskej? Maj oksepa tikitakan tein kichiuak Jesús.

16. Ika tein kijtoua Marcos 14:3-9, ¿keniuj Jesús kitajtouij María?

¹⁶ Jesús niman kintajtouij siuamej akin kitekitiliayaj Jiova keman oksekin kinemilijkej ke amo kuali tein kichiujkaj. Kemej neskayot, kitajtouij María keman Marta kijtoj ke amo kipaleuiaya (Luc. 10:38-42). Uan no kitajtouij keman oksekin kiajuakej porin kinemiliayaj ke amo kuali tein kichiujka (xikonixtajtolti Marcos 14:3-9). Jesús kimatia keyej María kichiujka nejon. Yejua ika kiyolchikauak ika nejin tajtolmej: “Nijin ten yejua nechchiuilijtok se kuali tachiualis [...,] nijin siuat kichiua ten ueli”. Tein melauj, hasta kitematiltij: “Kampa yeski tech in senmanauak momoyauas in yankuik tanauatil de Dios ten kualkui temakixtilis, no motetapouis ten nijin siuatsin kichiuak”. Uan yejua nejon tein kichiujtok nejin tamachtilis. Keman Jesús kiueyitalij María porin semi kualtakat katka, semi kualtsin maj no ijkuak kijtouani ke itech nochi taltikpak moteixmatiltis tein kichiuas iTekiuajyo Dios. ¡María xa semi kiyolseuij nejon!

17. Xikonijto se neskayot tein kinextia kemanian xa monekis tiktajtouiskej se tokniuj siuat.

¹⁷ ¿Tikintajtouiaj tokniuan siuamej keman moneki? Maj tiknemilikan ke miakej tokniuan kiitaj ke se tokniuj siuat akin inamik amo itaixpantijkauj Jiova, miakpa amo niman ajsi nechikolmej uan niman youi. Uan no, amo semi kinuika ikoneuan. Yejua ika, peua kijijtouaj porin kinemiliaj ke amo senkis kiluia inamik maj kikaua maj kinuika konemej nechikolmej. Sayoj ke yejuan amo kimatij ke tokniuj kichiujtok nochi tein ueli. Amo yejua senkis kiixtalia tein kichiuas uan amo no yejua senkis kiixtalia tein kichiuaskej ikoneuan. ¿Toni uelis tikchiuaskej komo tikakij ke kijijtouaj? Komo tikiluiaj ke kuali tein kichiujtok uan tikintapouiaj oksekin tein kichiua, xa uelis titapaleuiskej maj amo kijijtokanok.

18. ¿Keniuj no uelis tikinpaleuiskej tokniuan siuamej?

¹⁸ No tikinnextiliaj tokniuan siuamej ke semi tikintasojtaj keman tikinpaleuiaj ika seki taman (1 Juan 3:18). Annette, tokniuj siuat akin imomaj mokokouaya, kijtoua: “Seki tokniuan ualayaj nochan uan yejuan kiyekpiayaj nomaj uan ijkon nejua uelia nikchiuaya okseki taman  oso techualkuiliayaj tein tikuaskej. Nejon kichiuaya maj nikmachili ke nechpatiuitaj itech nechikol uan ke nechtasojtaj”. Uan se tokniuj takat kiyolmajxitij Jordan toni ueliskia kichiuas tein kipaleuiskia maj kuali tekiti icarro. Jordan kijtoua: “Nechyolpaktia nikmatis ke tokniuan noka motekipachouaj uan amo kinekij maj teisa nechpano”.

19. ¿Keniuj tokniuan tayekananij no uelis kinpaleuiskej tokniuan siuamej?

¹⁹ Tokniuan tayekananij no moneki kiitaskej toni kinpoloua tokniuan siuamej uan keniuj uelis kinpaleuiskej. Kimatij ke Jiova kiita ox se kinpaleuia (Sant. 1:27). Yejua ika, ijkon kemej Jesús, kinextiaj kuali taixejekolis uan amo kiixtaliaj tanauatilmej, ta kualtakamej uan teajsikamatij (Mat. 15:22-28). Keman kitemouaj keniuj kinpaleuiskej, kichiuaj maj kimachilikan ke Jiova uan inechikol kintasojtaj. Yejua nejon tein kipanok Kia keman mokalpatak. Keman tokniuj akin kiixyekanaya tanojnotsalis kampa yejua mosentiliaya kimatik nejon, niman kinmatiltij tokniuan uan ijkon ueliskiaj kipaleuiskej. Kia kijtoua: “Nejon kichiuak maj amo semi nimotekipachouani. Ika inintajtoluan uan ininnepaleuil, tayekananij nechmatiltijkej ke semi nechpatiuitaj itech nechikol uan ke amo nietok noselti keman nikpanoua ouijkayomej”.

20, 21. ¿Keniuj uelis tiknextiskej ke tikintasojtaj nochin tokniuan siuamej?

²⁰ Itech tonechikoluan moajsij miakej tokniuan siuamej akin semi tekitij uan moneki maj se kinpaleui. Ineskayo Jesús techmachtij ke moneki tikxeloskej tiempo iniuan tietoskej uan tikinixmatiskej, ke moneki tikinnextiliskej ke tikintasojkamatiliaj nochi tein kichiuaj itech itekiyo Dios, uan keman monekis, maj tikintajtouikan.

²¹ Keman tatitanil Pablo kitamiijkuiloj amat tein kintitanilij tokniuan akin nemiaj Roma, ininka tajtoj chiknaui tokniuan siuamej (Rom. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15). Xa semi kinyolchikauak kikakiskej ke kinelnamikia uan ke kuali ininka tajtouaya. Komo no tikinpaleuiaj nochin tokniuan siuamej, tiknextiskej ke tikintasojtaj kemej yeskiaj tochankauan.