Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

LONGO DIA 39

Kuatesa Aphangi a Akhetu a mu Hungu Dienu

Kuatesa Aphangi a Akhetu a mu Hungu Dienu

“Akhetu ana gulongesa lukuma luabonga, adi hunji diakoma dia masuta.”—NGI. 68:11, NWT.

LUNGIMBO 137 Femmes de foi, chrétiennes fidèles

NDAGA JIDI MU LONGO EDI *

Aphangi etu a akhetu a gikhesa, adi muhana ba komantere mu gudibungisa gua mu hungu, adi muya mu mudimo wa gulongesa, adi gudihana mu mudimo wa gulondega Jinzo jia Ufumu, nu adi mukuatesa aphangi awo a mala nu a akhetu (Tala paragrafe 1)

1. Ukuateshi utshi aphangi a akhetu ana hana mu ulondegi wa Yehowa, uvi malamba tshi aphangi ako ana gutagana nawo? (Tala gifuanesa holu dia gizula.)

TUDI nu gusuanguluga guavula ha gumona luholo aphangi a akhetu avula adi mutshita mudimo wakola mu hungu! Ana guhana ba komantere nu gutshita ba devuare mu hungu, ana guya nji mu mudimo wa gulongesa. Ako ana gudihana mu mudimo wa gulondega Jinzo jia Ufumu nu gukuatesa aphangi awo a mala nu a akhetu. Yadiago, ana gutagana nu malamba. Ako adi nu ginemo gia gukuatesa mvuaji jiawo jia gukola. Ako ana kolesela tangua enya fami yawo ana guasagesa. Uvi ako anyi ana sansa an’awo ene hakhawo ana tshita mudimo wakola wa gutagenesa nzala jia an’awo.

2. Mukunda natshi tudi naye gutshita ngolo ha gukuatesa aphangi a akhetu?

2 Mukunda natshi tudi naye gukuatesa aphangi a akhetu? Handaga matangua avula enya ha mavu awa anago guakalegela ndaga mu luholo luatagana, nu anago guanemesa. Luko, Biblia idi gututoga ha guakuatesa. Hagufezegesa, mupostolo Phaula wawambelele Aklisto a gu Roma ha guyamba Febe nu ‘gumukuatesa nu ima yagasue gakhalele nayo muene funu.’ (Lomo 16:1, 2) Hakhalele Phaula mufalese, wakhalele mu hunji dia athu anyi akhalele mumona akhetu gifua athu a githuhu nu akhalele guakalegela ndaga mu luholo luabola. Uvi tangua gabuile Muklisto, Phaula walanduile khadilo dia Yesu, wakalegele akhetu ndaga nu ginemua nu waamonesele gisemo.—1 Kol. 11:1.

3. Yesu wakhalele mukalegela akhetu ndaga mu luholo lutshi? Luholo lutshi muene wakhalele mutadila akhetu anyi akhalele mutshita gutshigina gua Nzambi?

3 Yesu wakhalele mukalegela akhetu agasue ndaga nu ginemua. (Yone 4:27) Gakhalelego guakalegela ndaga gifua mafumu a ikombelelo a enya Yuda a mutangua dienji. Mukanda umoshi watadila Biblia udi muzuela egi: ‘Yesu gazuelelego nga mbimbi imoshi yakhalele mumonesa egi gashigo munemesa akhetu.’ Uvi Yesu wakhalele munemesa muavula akhetu anyi akhalele mutshita gutshigina gua Sh’enji. Wakhalele guatamega egi aphangi’enji a akhetu, nu watangele majina awo mukatshi dia mala anyi akhalele gifua enya fami yenji.—Mat. 12:50.

4. Itshi tuza muzuelela mu longo edi?

4 Tangua diagasue Yesu wakhalele hehi ha gukuatesa aphangi a akhetu anyi akhalele mukalegela Nzambi. Wakhalele guazula nu ndando, nu wakhalele muzuela ndaga jiabonga mukunda nu ene. Tutadilenu maluholo thathu tuajiya gulandula gifezegeselo gia Yesu, mu luholo tujiya guhana aphangi’etu a akhetu ginemua.

NEMESA APHANGI A AKHETU

5. Mukunda natshi yajiya gukhala lamba gudi aphangi a akhetu ako ha guheta mafuta adi nawo funu?

5 Ikhale aphangi a mala nga a akhetu, mukut’etu agasue tuana gukhala nu funu ya mafuta abonga. Uvi matangua ako, yana khala lamba gudi aphangi a akhetu ha guheta mafuta adi nawo funu. Mukunda natshi? Tuzuelelenu ifezegeselo eyi yalandula. Phangi wa mukhetu Jordan * udi muzuela egi: “Luholo ngudi undumbu, matangua avula ngana gudivua gifua ngana khala diago ndo nu ndando mu hungu.” Phangi wa mukhetu Kristen, udi muvundji wa njila, wakatugile ha fundo diakhalele muene mujinga wayile ha fundo diko ha gulongesa muavula udi muzuela egi: “Gula udi muthu muhe-muhe mu hungu, wajiya gudivua hakhaye.” Aphangi ako a mala nji ajiya gudivua ngenyi. Athu anyi ana jinga nu enya fami jiawo anyi ashigo Matemue a Yehowa, yajiya gukhala lamba gudi ene, ha gukhala nu ufuta wabonga nawo. Matangua ako, ana gudivua nji hakhawo mu hungu. Aphangi a akhetu ako ajiya gudivua ene hakhawo handaga ana kata, nu yajiya gukhala lamba gudi ene ha gukatuga gu inzo yawo, nga ndo ana kuatesa enya fami yawo adi mukata. Phangi wa mukhetu Annette muzuela egi: “Yakhalele lamba gudi ame ha gubalegesa tangua nu aphangi a mala nu a akhetu handaga ngakhalele mukuatesa mama wami.”

Tuajiya gumonesa guzumba gudi aphangi’etu a akhetu a gutshigina, gifua Yesu (Tala paragrafe 6-9) *

6. Hagutadila Luka 10:38-42 luholo lutshi Yesu akuatesele Mata nu Madiya?

6 Yesu wakhalele mubalegesa tangua nu aphangi a akhetu a Aklisto, nu wakhalele diago futa wabonga mukunda nu ene. Yesu wakhalele futa dia Mata nu Madiya, yajiya gukhala egi ene muyadi akhelele undumbu. (Tanga Luka 10:38-42.) Yesu wakhalele guahana gikhesa mu mbimbi nu mu midimo yenji. Madiya wadivuile muabonga ha guya mukhala mu malu a Yesu gifua mulandudi. * Mata gavuilego woma ha guwambela Yesu matangi’enji, luholo Madiya gamukuateselego ha gulondega ima ya gudia. Mutangua diene, Yesu wakuatesele akhetu awa mbadi ha guheta malongo a ndando. Yesu wamonesele egi wakhalele gudisagesa mukunda nu akhetu awa mbadi nu phangi’awo Lazalo, luholo gakhalele muya guatala matangua ako. (Yone 12:1-3) Hene, tangua diakatele Lazalo muavula, Madiya nu Mata ajiyile egi ajiya gutoga ukuateshi gudi Yesu.—Yone 11:3, 5.

7. Mu luholo lutshi luko tuajiya gukuatesa aphangi etu a akhetu?

7 Gudibungisa gua mu hungu, guana guhana aphangi a akhetu ako okazio wa gukhala hamoshi nu aphangi a Aklisto. Hene, tudi naye guayamba, guta nawo maga, nu guawambela egi tuana suanguluga guamona mu gudibungisa. Phangi wa mukhetu Jordan, tuazuelela guthunda udi muzuela egi: “Ngana suanguluga muavula tangua aphangi ana gungushimana mukunda nu komantere ngana tshita mu gudibungisa, nu luholo ana gudilondega ha guya nu ame mu mudimo wa gulongesa, yana gungusuanguluisa nji ha gujiya egi ana gudisagesa mukunda nu ame mu ndaga jiko.” Aphangi etu a akhetu adi naye gujiya egi tuana guazula nu ndando. Phangi wa mukhetu Kia udi muzuela egi: “Gula ngayilego mu gudibungisa, aphangi ana gungutamega ha gujiya gula ngudi muabonga. Ngana mona diago egi aphangi ana gudisagesa mukunda nu ame.”

8. Mu maluholo ako atshi tuajiya gulandula gifezegeselo gia Yesu?

8 Gifua Yesu, tuajiya gutshita ngolo ha gubalegesa matangua nu aphangi etu a akhetu. Tuajiya guatamega gumbo dietu ha gudia nawo nga gubalegesa nawo tangua. Gula tuaatamega, tudi naye guawambela ndaga jinyi jidi guahana gikhesa. (Lomo 1:11, 12) Akulu adi naye gutshita ngolo ha gulandula makalegelo a Yesu. Yesu wakhalele mujiya egi gukhala undumbu guajiya gusagesa aphangi ako a akhetu, uvi wamonesele haphelo egi guzudiwa mu ulo, nga gukhala nu ana, gushigo guene guana gubata guasuanguluga gua giamatshidia. (Luka 11:27, 28) Gula tudi muzula mudimo wa Yehowa nu ndando yavula mu lujingu luetu mbatukhala nu gusuanguluga gua mayilago.—Mat. 19:12.

9. Itshi akulu ajiya gukalagala ha gukuatesa aphangi a akhetu?

9 Akulu adi naye gukalegela aphangi a akhetu ndaga gifua aphangi’awo nu agin’awo a mu nyuma. (1 Tim. 5:1, 2) Akulu adi naye guzula tangua dia guta maga nu aphangi a akhetu gutuama nu gungima dia gudibungisa. Kristen yonu tuazuelela gu thunda wazuelele egi: “Mukulu mumoshi wanguwambelele egi ngana gukhala nu midimo yavula, nu wakambele gujiya mukunda natshi programe yami yakhala ngenyi. Ngamuhanele mersi handaga wana gudisagesa mukunda nu ame.” Tangua diagasue, gula akulu adi muzula tangua dia guta maga nu aphangi awo a akhetu mu nyuma, adi mumonesa egi ana gudisagesa diago mukunda nu ene. * Annette, tuazuelela guthunda udi muzuela luholo guta maga nu akulu guana gumukuatesa muavula. Udi muzuela egi: “Ngana guajiya muabonga ene nji ana gungujiya. Hene, gula ngudi nu ndaga, yanago gukhala lamba ha guatoga ukuateshi.”

HANA APHANGI A AKHETU MERSI MUKUNDA NU NDAGA ADI MUTSHITA

10. Itshi yajiya gukuatesa aphangi etu a akhetu ha gukhala nu gusuanguluga?

10 Mukut’etu agasue, tuana suanguluga gula athu amona midimo tudi mutshita nu atushimana. Uvi gula athu ashigo gutuhana mersi mukunda nu midimo tudi mutshita, yajiya gutulebesa muila. Phangi Abigail udi muvundji wa njila, khenji gazudiwego mu ulo udi muzuela egi: “Athu anago gungujiya muabonga, ajiya phamba aphangi’ami nu mvuaji jiami, ame nganaya gudi aphangi ene ha gudijiyisa nawo. Matangua ako ngana gudivua gifua gushigo nga muthu wana gungujiya.” Tala ndaga yazuelele phangi wa mukhetu Pam. Wakalegele mudimo wa gimisionere ivo yavula, wakhalele undumbu. Watagenesa gale ivo 70, uvi yowu genji mukalagala mudimo gifua muvundji njila. Udi muzuela egi: “Ndaga yana gungusuanguluisa idi tangua athu ako ana gunguwambela egi ana suanguluga nu mudimo wami.”

11. Luholo lutshi Yesu gamonesele egi wakhalele muzula akhetu awa amukuatesele mu mudimo wenji wa gulongesa nu ndando?

11 Yesu wasuangulugile nu ukuateshi gahetele gudi akhetu awa agutshigina anyi amukuatesele mu mudimo wenji wa gulongesa nu “ima yawo.” (Luka 8:1-3) Gaatombelego phamba ha guheta luendu lua gumukalegela mudimo, uvi waalongesele nji giamatshidia giatadila felela dia Nzambi. Hagufezegesa, wawambelele gutuama egi mbawufua nu mbawufuzumuga. (Luka 24:5-8) Yesu walondele matangi a akhetu awa gifua luholo gadiangele guwambela apostolo mukunda nu ndaga jia lamba jiakhalele naye gumubuila. (Mako 9:30-32; 10:32-34) Ikhale apostolo alengele tangua diakuatewe Yesu, uvi akhetu ako asalele agujinginyina gudi muene uu nu tangua gafuile holu dia mutshi walamba.—Mat. 26:56; Mako 15:40, 41.

12. Mudimo utshi Yesu gahanele akhetu ha gukalagala?

12 Yesu wahanele akhetu mudimo wa ndando wa gukalagala. Hagufezegesa, akhetu awa agutshigina akhalele athu a thomo agumona Yesu tangua gafuzumugile. Wawambelele akhetu ene ha guya muwambela apostolo egi wafuzumuga gale gu gufua. (Mat. 28:5, 9, 10) Yajiya gukhala egi mu pantekote ya givo 33 ya T.D., akhetu nji akhalele hene tangua alandudi azalesewe nu nyuma yabonga ya Nzambi. Gula idi ngenyi, aphangi awa a akhetu ambiwe maji mu nyuma, ahetele luendu luaguzuela mu mazuelelo avula nu haguwambela athu ako ‘ndaga jiagushimana jia Nzambi.’ —Makal. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Midimo itshi aphangi etu a akhetu adi mukalagala mangino? Luholo lutshi wana monesa egi wana suanguluga nu mudimo wana kalagala aphangi ene?

13 Aphangi’etu a akhetu ana khala nu luendu lua gukalagala midimo yavula mu mudimo wa Yehowa. Mukatshi dia midimo yene tuajiya gutanga: Gutunga nu gulondega jinzo, gulongesa hamoshi nu mahungu anyi ana zuela zuelelo dihe-dihe, nu gukalagala mudimo gifua volontere gu Betele. Ana kuatesa aphangi anyi ana tagana nu malamba akola, ana balumuna mikanda yetu mu mazuelelo avula, ako ana kalagala mudimo gifua avundji a njila, ako ba misionere. Aphangi a akhetu ana ngina khalasa dia avundji a njila, Khalasa dia Alongeshi a Ufumu, nu Khalasa dia Gileade gifua luholo aphangi a mala ana ngina. Luko, aphangi a akhetu ana kuatesa alumi’awo ha gutagenesa inemo yawo muabonga mu hungu, nu mu ulondegi wa Yehowa. Aphangi a mala anyi ana khala nu inemo mu hungu, ajiyilego gutagenesa inemo yawo muabonga gifua ‘kado ga athu’, gula akaji’awo ashigo guakuatesa. (Ef. 4:8) Aye nji wajiya gukuatesa aphangi awa a akhetu mu mudimo wawo ana kalagala ba?

14. Hagutadila mbimbi jidi mu Ngimbo 68:11, ndaga itshi akulu ana kalagala nu gutema guagasue?

14 Akulu akhala atema, ana kotelesa egi aphangi a akhetu ana khala “hunji dia masuta”, atshitshi a mudimo wakola nu ana gudihana hamoshi ha gukalagala mudimo wa gulongesa lukuma luabonga. (Tanga Ngimbo 68:11, NWT.) Akulu nji, ana kamba guheta gubonga mu ba eksperianse ya aphangi ene. Phangi Abigail yonu tuazuelela guthunda, wana suanguluga muavula tangua aphangi ana gumuhula gula luholo lutshi gana sendesa guta maga nu athu a mu terituare yenji. Udi muzuela egi: “Ndaga yene yana gungukuatesa ha gumona egi, ngana khala nu mudimo wa ndando mu ulondegi wa Yehowa.” Luko, akulu ana kotelesa diago egi aphangi a akhetu a gukula mu nyuma, ana kuatesa aphangi a akhetu a mavuala, tangua adi mutagana nu malamba. (Tito 2:3-5) Ndaga eji jidi gututuma ha guzumba aphangi etu a akhetu nu guazula nu ndando!

KHALA MUZUELELA NU GUKUATESA APHANGI A AKHETU

15. Mu matangua atshi aphangi a akhetu ajiya gukhala nu funu ya muthu wajiya guakuatesa, nga guazuelela?

15 Matangua ako, aphangi a akhetu ana tagana nu malmba, nu ajiya gukhala nu funu ya ukuateshi. (Yesh. 1:17) Hagufezegesa, phangi wa mukhetu wagafunda, nga yonu washiyile gale ulo, wajiya gukhala nu funu ya muthu wajiya gumuzuelela nu gumukuatesa mu midimo iko gifua luholo mulumi’enji akhalele gumukalegela. Phangi wa mukhetu wa gukola, wajiya gukhala nu funu ya muthu wajiya gumuzuelela gudi minganga. Phangi wa mukhetu wa muvundji wa njila, munu wana kalagala midimo iko mu ulondegi wa Yehowa, wajiya gukhala nu funu wa muthu muko ha gumuzuelela gula athu adi muzuela egi gana tagenesa ndo muabonga ginemo gienji gia muvundji wa njila gifua avundji a njila ako. Mu luholo lutshi luko tuajiya gukuatesa aphangi’etu a akhetu? Tuzuelelenu luko gifezegeselo gia Yesu.

16. Luholo Mako 14:3-9 idi guyimonesa, luholo lutshi Yesu gakuatesele Madiya?

16 Yesu wakhalele hehi ha guzuelela aphangi’enji a akhetu a mu nyuma, tangua athu akhalelego guakotelesa kiawaha. Hagufezegesa, tangua Mata gavuidile Madiya khabu, Yesu wakuatesele Madiya ha gumuzuelela. (Luka 10:38-42) Yesu wazuelediele Madiya giphungu gia mbadi, tangua athu amuvuidile khabu egi wazudile desizio diabola. (Tanga Mako 14:3-9.) Yesu wakotelesele matangi a Madiya, nu wazuelele egi: ‘Muene wangutshitshila ndaga yabonga. . . . Muene watshita ndaga yajiya muene gutshita.’ Yesu wazuelele egi ndaga ya gisemo yakalegele mukhetu owu, mbayijiyiwa ha mavu agasue ‘mu mafundo agasue mbaalongesewa lukuma lubonga,’ gifua luholo tudi guyitanga mu longo edi. Idi ndaga ya gushimana luholo Yesu azuelele egi, lukuma luabonga mbalulongesewa ha mavu agasue, tangua gashimanele Madiya mukunda nu khadilo dia gisemo gamonesele! Mbimbi jiene jiasuanguluishile diago Madiya!

17. Hana gifezegeselo gidi mumonesa luholo tuajiya guzuelela phangi wa mukhetu.

17 Gula aphangi’aye a akhetu a mu nyuma adi nu funu ya ukuateshi, wana khala hehi ha guakuatesa ba? Tutadilenu gale gifezegeselo egi. Alongeshi ako ana mona egi phangi wa mukhetu munu mulumi’enji gakhalago Temue wa Yehowa, ganaza ndo mutangua diabonga mu gudibungisa gua mu hungu, uvi wakhala muthu wa thomo ha guzoga. Ana jiya nji egi matangua avula phangi muene ganaza ndo nu an’enji mu gudibungisa. Ajiya gusendesa gumufeta nu guzuela egi, mukunda natshi muene ganago gutoga mulumi’enji hagula amuhane njila ya guza nu an’enji mu gudibungisa gua mu hungu. Uvi, ndaga yana jimbila ene idi egi, phangi owu wa mukhetu wana kalagala yagasue idi naye muene gukalagala. Luko, ishigo muene wana guzula desizio dia gubamba ana, gashigo nji fumu wa fami ha guzula desizio dia gisugishilo diatadila ana. Itshi wajiya gutshita, gula wavua athu ako adi mufeta phangi wa mukhetu mu luholo elu? Gula wazuelela ndaga jiabonga jiana kalagala phangi wa mukhetu muene, wajiya gusugisa maga awo abola.

18. Mu maluholo atshi ako tuajiya gukuatesa aphangi’etu a akhetu?

18 Gula tudi mukuatesa aphangi etu a akhetu nu ima yetu, mbatumonesa diago egi tuana guazumba. (1 Yone 3:18) Phangi wa mukhetu Annette, yonu wana kuatesa gin’enji wana kata, udi muzuela egi: “Ngana gudivua egi aphangi ami a mala nu a akhetu a mu hungu ana gunguzumba, tangua anaza gu inzo ha gukuatesa mama nu tangua ana gutubatela ima ya gudia.” Phangi Jordan wahetele nji ukuateshi. Phangi mumoshi wa yala wamukuatesele ha gujiya gulondega gamiyo genji. Udi muzuela egi: “Idi ndaga yabonga ha gujiya egi aphangi a mala nu a akhetu ana gumuzumba, nu ana tshigina egi ngukhale mu ubambi tangua ngudi muwendesa gamiyo.”

19. Mu maluholo atshi ako akulu ajiya gukuatesa aphangi a akhetu?

19 Akulu nji, ana kalagala yagasue ha gutagenesa nzala jia aphangi a akhetu. Ana jiya egi Yehowa wana tshigina egi aphangi a akhetu akalegewe ndaga mu luholo luabonga. (Yak. 1:27) Akulu ana landula gifezegeselo gia Yesu nu ana kalagala ndaga mu luholo luabonga. Ajiya gukalagala ngenyi, tangua adi mutuna guhaga mikuala hafundo idi mutoga egi amonesele aphangi gisemo, nu guakotelesa muabonga. (Mat. 15:22-28) Aphangi a akhetu ana gudivua egi ana zumbiwa gudi Yehowa nu mu ulondegi wenji, gula akulu adi mukalagala ngolo ha guakuatesa. Tangua mutadi wa hunji dia alongeshi dia phangi Kia gavuile egi phangi muene wasombegesa inzo, wayile gatshididi ha gumukuatesa. Phangi Kia udi muzuela egi: “Ndaga yene yangukatudile gikenene. Mbimbi jia gikhesa nu ukuateshi ngahetele, guamonesele diago egi akulu ana gunguzula nu ndando mu hungu nu ngushigo hakhami, ngatshima ngatagana nu malamba.”

APHANGI AGASUE A AKHETU MU HUNGU ANA KHALA NU FUNU YA UKUATESHI WETU

20-21. Luholo lutshi tuajiya gumonesa egi tuana zumba aphangi etu agasue a akhetu?

20 Mu mahungu etu, tudi nu aphangi a akhetu avula ana kalagala mudimo wakola, uvi ana khala nji nu funu ya ukuateshi wetu. Gifua luholo tuayimonyi mu gifezegeselo gia Yesu, tuajiya guakuatesa tangua tudi mubalegesa nawo tangua hamoshi ha guajiya muabonga. Tuajiya guahana mersi mukunda nu ndaga ana kalagala mu mudimo wa Nzambi. Tuajiya nji guazuelela gula luholo ludi guene.

21 Mupostolo Phaula watangele majina a aphangi a akhetu 9 mu mbimbi jienji jia gisugishilo jia mukunda wasonegele muene gudi enya Roma. (Lomo 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Akhetu ene asuangulugile ha guvua luholo gaashimanele nu luholo gaatumile jimene. Esue nji tuajiya gukuatesa aphangi etu a akhetu mu hungu. Gukalagala ngenyi mbagumonesa egi tuana guazumba, tuana guazula gifua aphangi’etu a mu fami ya mu nyuma.

LUNGIMBO 136 Que Jéhovah te récompense!

^ par. 5 Aphangi a akhetu mu hungu, ana gutagana nu malamba. Longo edi diza mumonesa luholo tuajiya gukuatesa aphangi a akhetu gifua muatshitshile Yesu. Tuajiya guheta malongo mu luholo Yesu wakhalele mubalegesa tangua nu aphangi a akhetu, guazula nu ndando, nu guazuelela ndaga jiabonga.

^ par. 5 Mu longo edi majina ako asombegesewe.

^ par. 6 Dictionnaire imoshi ya Biblia idi muzuela egi: “Alandudi akhalele mukhala mu malu a mulongeshi wawo. Akhalele mutshita ngenyi, tangua akhalele guahana formasio ya gubua alongeshi. Uvi, akhetu akhalelego naye gubua alongeshi. . . . Hene enya Yuda adisagesele muavula tangua amonele Madiya waditumbiga mu malu a Yesu hagutegelela malongo enji.”

^ par. 9 Akulu adi naye gumonesa gutema tangua adi mukuatesa aphangi a akhetu. Mukulu gashigo naye guya mutala phangi wa mukhethu muene hakhenji.

^ par. 65 UKOTELESHI WA GIFUANESA: Phangi mumoshi udi mulandula gifezegeselo gia Yesu, tangua adi mukuatesa aphangi a akhetu mbadi ha gusombegesa phine ya gamiyo gawo, muko udi muta maga nu phangi wa mukhetu munu gana wendago muabonga. Phangi mumoshi wa yala udi muya nu mukaji’enji, ha gukalagala gukombelela gua mu fami, hamoshi nu phangi mumoshi wa mukhetu nu mun’enji wa mukhetu.