1. a) ¿Imakunapin hermananchiskuna yanapakunku? b) ¿Ichaqa ima sasachakuykunapin tarikunku? (Qhaway tapanpi kaq fotokunata.)

AGRADECEKUNANCHISMI askha hermananchiskuna iñiq t’aqakunapi yanapakusqankumanta. Paykunan yanapakunku juñunakuykunapi, Diosmanta willaypi, iñiqmasikunata kallpachaypi ima. Wakinninkuqa yanapakunkun juñukuna wasikunata allichaypipas. Chaywanpas imaymana sasachakuykunapin paykunaqa tarikunku. Wakinninkun cuidananku kuraq tayta-mamankuta. Wakintaq familiankupi mat’ipayasqa kanku Diosta yupaychasqankumanta. Wakintaq sapanku wawankuta uywananku, chaypaqmi askhata llank’anku.

2. ¿Imaraykun hermananchiskunata kallpachananchis?

² ¿Imaraykun hermananchiskunata kallpachananchis? Kay pachapi runakuna pisipaq warmikunata qhawarisqankurayku. Chaymi Biblia niwanchis paykunata kallpachananchispaq. Apóstol Pablopas Romapi iñiq t’aqapi hermanokunatan kallpacharan Febe hermanata sumaqta chaskinankupaq ima necesitasqanpipas yanapanankupaq (Rom. 16:1, 2). Apóstol Pabloqa fariseo kaspanmi pisichaq warmikunata. Ichaqa cristiano kapuspan, Jesús jina sumaqta respetowan qhawariq warmikunata (1 Cor. 11:1).

3. ¿Imaynata Jesús qhawariq llapa warmikunata, taytanpa munaynin ruwaq warmikunatapas?

³ Jesusqa respetowanmi warmikunata qhawariq (Juan 4:27). Manataqmi judío religionpi umalliqkuna jinachu. Bibliamanta juj enciclopedia nin: “Manan Jesuspa ima rimasqanpas pisichaqchu warmikunataqa”, nispa. Payqa aswan allinpaqraqmi qhawariq Jehová Diospa munaynin ruwaq warmikunata. Chaymi Jesusqa taytanpa munayninta ruwaqkunataqa  warmitapas qharitapas familianta jina qhawariq (Mat. 12:50).

4. ¿Imakunamantan kay yachachikuypi yachasun?

⁴ Jesusqa listollapunin kasharan iñiq t’aqapi warmikunata yanapananpaq. Chaymantapas valoraqmi, jark’aykuqtaqmi ima mana allin kaqmantapas. Chaykunamantan kaypi yachasun.

5. ¿Imaraykun wakin hermananchiskunapaq manan facilchu amigokunayoq kay?

⁵ Warmiña qhariña kanchis chaypas llapanchismi munanchis amigokunayoq kayta. ichaqa sasan wakin hermananchiskunapaq amigokunayoq kayqa. Juana * sutiyoq hermananchismi nin: “Soltera kaspaymi sapay sientekuq kani, sasataqmi noqapaq iñiq t’aqapi amigokunayoq kay”, nispa. Crisel sutiyoq hermananchismi juj ladoman astakuran astawan Diosmanta willananpaq, paymi nin: “Chayllaraq juj iñiq t’aqaman chayaspaqa, sapaykin sientekunki”, nispa. Chaymantapas mana Testigo familiayoqkunan sapanku sientekullankumantaq, paykunapaqqa manan facilchu iñiq t’aqapi hermanokunawan familiantin jina kayqa. Sapankun sientekullankutaq onqosqankurayku mana wasinkumanta lloqsispa otaq onqosqa familiankuta cuidasqankurayku. Ana sutiyoq hermananchismi niran: “Onqosqa mamitaytataq qhawanay karan chayqa manan ima invitaciontapas chaskikuqchu kani”, nispa.

6. Lucas 10:38-42 nisqan jina, ¿imaynatan Jesús yanaparan Martata Mariatapas?

⁶ Jesusqa tiempotan t’aqaran hermanakunapaq, cheqaq amigotaqmi karan paykunapaq. Yuyaykusun Mariawan, Martawan amigontin kasqanpi (leey Lucas 10:38-42). Jesús sumaqta paykunata rimapayasqanwanmi allin sientekuqku. Chaychá Mariaqa ñaupaqenpi tiyaykuspa yachachisqanta uyariran. * Martapas manan manchakuranchu Mariawan phiñasqa kasqanta willananpaq. Chaymi Jesusqa sumaqta chay kutipi yachachiran. Jesusqa paykunatan yanapayta munaran, chaymi paykunata hermanonku Lazarotapas watukuq riq (Juan 12:1-3). Chaychá Lázaro nishuta onqoqtinpas, Mariawan Martawanqa Jesuspa yanapayninta mañakuranku (Juan 11:3, 5).

7. ¿Imaynatan kallpachasunman hermananchiskunata?

⁷ Wakin hermanakunaqa, juñunakuykunallapin jujkunawan tupanku. Chaymi kallpachakunanchis paykunata sumaqta chaskinanchispaq, paykunawan parlarinanchispaq ima, llakikuyninkumanta tapurinanchispaqpas. Ñaupaqpi rimamusqanchis Juanan nin: “Anchatan kusikuni juñukuykunapi kutichisqaymanta pipas allinmi niwasqanwan, pipas Diosmanta willaq lloqsisun niwaqtinpas otaq imallamantapas tapuriwaqtinkuqa”, nispa. Hermananchiskunaqa reparanankun munakusqanchista. Kiara sutiyoq hermanan nin: “Juñunakuyman mana riqtiyqa, yachaniñan mensajeta apachimuwanankuta. Chaymi rikuchiwan iñiq t’aqapi munakuwasqankuta”, nispa.

8. ¿Imaynatan Jesusta qatikusunman?

⁸ Jesús jinan tiempota t’aqananchis hermananchiskunawan parlarinanchispaq. Yaqapaschá wasinchisman invitasunman imallatapas mijunanchispaq, chaypitaq  paykunata kallpachasunman (Rom. 1:11, 12). Astawanqa umalliqkunan kallpachakunanku Jesús jina kanankupaq. Jesusqa yacharanmi soltero kayqa mana facilchu kasqanta. Chaywanpas manan casarakuspa wawakunayoq kaspa kusisqa kausasun niranchu, aswanpas Jehová Diosta servispa kusisqa kausananchismantan yachachiran (Mat. 19:12; Luc. 11:27, 28).

9. ¿Imaynatan umalliqkuna hermananchiskunata yanapankuman?

⁹ Umalliqkunaqa kuraq hermanakunatan mamankuta jina qhawarinanku, sipas hermanakunatataq hermanankuta jina (1 Tim. 5:1, 2). Kallpachakunankutaqmi tiempota t’aqaspa paykunawan juñunakuykunapi parlarinankupaqpas. Crisel hermanan nin: “Juj umalliqmi repararan nishu ruwanayoq kasqayta, chaymi tapuwaran imayna tiempoy kashasqanta. Chaymantan ancha agradecesqa kashani”, nispa. Sichus umalliqkuna tiemponkuta t’aqaspa kallpachakunku hermanakunawan parlarinankupaq chayqa, paykunamanta llakikusqankutan rikuchishanku. * Ana hermananchismi nillantaq: “Paykunataqa allintan reqsini, chaymi ima sasachakuypiña tarikuspapas mana manchakuspa paykunamanta yanapayta mañakuni”, nispa.

10. ¿Iman yanapanman hermananchiskunata allin sientekunankupaq?

¹⁰ Llapanchispas kusikunchismi imachus allin ruwasqanchista otaq llank’asqanchista valoraqtinkuqa. Mana valoraqtinkutaq pisi kallpayanchis. Chaymi pasaran tukuy tiemponwan Diosta serviq Abigaíl sutiyoq hermananchiswan, payqa jujkunaman manapas imapas qokunmanchu jinas sientekusqa, paymi nin: “Papallaymantan otaq mamallaymantan reqsiwanku. Mayninpiqa manapas kaymanchu jinan sientekuq kani”, nispa. Kunanqa Pamela hermananchismantañataq yachasun, payqa soltera kaspan misionera jina askha watakuna Jehová Diosta servisqa, ichaqa tiempowansi wasinman kutipusqa tayta-mamanta cuidananpaq. Kunanqa 70 más watanpin kashan, precursorallataqmi kashanpas paymi nin: “Astawanqa iñiqmasikuna munakuykikun niwasqankun yanapawan”, nispa.

11. ¿Imaynatan Jesús rikuchiran paywan puriq warmikunata anchata valorasqanta?

¹¹ Jesusqa valoraranmi wakin junt’aq sonqo warmikunatapas, paykunaqa ‘kaqninkuwanmi’ Jesusta atiendeqku (Luc. 8:1-3). Jesusqa manan yanapachikullaqchu, aswanpas mana yachasqanku cheqaq willakuykunatan yachachiran. Willallarantaqmi wañupunanmanta, kausarimpunanmantapas (Luc. 24:5-8). Apostolninkunata jinan chay warmikunatapas yanaparan sasachakuykunata aguantanankupaq, wañuypi sufrisqanta rikunankupaqpas (Mar. 9:30-32; 10:32-34). Chaymantapas kaypi yuyaykusun: Jesusta jap’iqtinkun apostolninkunaqa saqerpariranku, yachachisqan warmikunan ichaqa k’aspipi warkuqtinkupas manan saqerparirankuchu (Mat. 26:56; Mar. 15:40, 41).

12. ¿Ima importante ruwaykunatan Jesús qoran warmikunaman?

¹² Jesusqa wakin warmikunamanmi confiaran importante ruwaykunata. Kausarimusqantapas junt’aq sonqo warmikunamanmi ñaupaqta willaran. Paykunatan kamachiran kausarimusqanmanta qatikuqninkunaman willamunankupaqpas (Mat. 28:5, 9, 10). 33 wata Pentecostés fiestapi qatikuqninkunaman santo espíritu junt’aykuqtinpas, yaqapaschá warmikunapas chaypi kasharanku, chhayna kaqtinqa chay ajllasqa cristianakunaqa espirituq yanapasqan ‘Diospa admiranapaq ruwasqankunamantachá’ askha simikunapi rimaranku (Hech. 1:14; 2:2-4, 11).

13. a) ¿Imakunapin yanapakunku kay tiempopi hermananchiskuna? b)¿Imaynatan agradecekusunman hermananchiskunata llank’asqankumanta?

¹³ Gracias ninanchismi hermananchiskunata Jehová Diospaq tukuy sonqonkuwan llank’asqankumanta. Paykunaqa yanapakushankun Diosta yupaychana wasikunata allichaypi jatarichiypipas, chaymantapas yanapakunku juj simikunapi Diosmanta willaypi, Betelpi ima. Jinaspapas yanapakullankutaqmi qelqanchiskunata t’ijraypi, tukuy tiemponkuwan Diosmanta willaypi, sasachakuykuna kaqtinpas. Hermanokuna jinan rillankutaq precursorkunapaq escuelaman, Diospa gobiernonmanta willaqkunapaq escuelaman, Galaad escuelamanpas. Casarasqa hermanakunapas yanapankun qosankuta iñiq t’aqapi yanapakunankupaq. Esposankuraykun “regalokuna” jinan kanku iñiq t’aqapi yanapakuspa (Efes. 4:8). ¿Imakunatan ruwasunman llank’ayninkupi hermananchiskunata yanapananchispaq?

14. Salmos 68:11 nisqan jina, ¿imatan umalliqkuna reparanku?

 ¹⁴ Umalliqkunaqa reparankun hermananchiskuna tukuy imaymanapi llank’asqankuta, paykunan astawanqa Diosmanta willashanku, Bibliaq nisqan jina paykunaqa askhan kanku (leey Salmos 68:11). Chaymi umalliqkunaqa hermanakunawan yanapachikunku jujkunata yanapanankupaq. Ñaupaq rimamusqanchis Abigaíl hermananchistan kallpachan umalliqkuna imaynata Diosmanta willayta qallarisqanmanta tapuqtinku. Paymi nin: “Chaymi yanapawan iñiq t’aqapi yanapakuy atisqayta”, nispa. Chaymantapas umalliqkunaqa yachankun kuraq hermananchiskuna sipas hermananchiskunata yanapay atisqankuta (Tito 2:3-5). Tukuy chaykunaraykun hermananchiskunata agradecekunchis munakunchispas.

15. ¿Imaynapi tarikuspan hermananchiskuna necesitankuman yanapanata?

¹⁵ Sasachakuypi tarikuspan wakin hermananchiskunaqa necesitanku yanapanata (Is. 1:17). Wakin hermananchiskunaqa viudan kashanku otaq divorciasqa, chaymi paykunaqa necesitanku imallapipas yanapanata. Kuraq hermananchiskunapas necesitankun doctorwan pipas paykunamanta rimanankuta. Wakin precursora hermanakunaqa pisitan Diosmanta willanku juj llank’aykunapi Diospa llaqtanpi yanapakusqankurayku, chaymi wakinqa mana allinta rimankuman, chaykunamantan necesitanku pipas sut’inchananta, chhaynapi pipas ama mana allinta rimananpaq. ¿Imakunatawanmi ruwasunman paykunata yanapananchispaq? Chaypaq Jesusmanta yachallasuntaq.

16. Marcos 14:3-9 nisqan jina, ¿imaynatan Jesús jark’akuran Mariamanta?

¹⁶ Jesusqa jark’akuqmi iñiq t’aqapi warmikunamanta. Chaychá Martatapas corregiran Mariamanta mana allinta rimaqtin (Luc. 10:38-42). Juj kutinpas Mariamanta mana allinta rimaqtinkun Jesusqa jark’akullarantaq (leey Marcos 14:3-9). Chaymi niran: “Payqa ancha allintan noqapaq ruwapuwashan. [...] Payqa tukuy atisqantan ruwashan”, nispa. Jinaspan profetizaran: “Maypiña allin willakuykuna kay pachantinpi willakunqa chaypas, yachakullanqataqmi kay warmiq ruwasqanmantapas”, nispa. Chaychá kunanpas paymanta yachashanchis. ¡Chay nisqanqa maytachá Mariata sonqocharan! May sumaqmi Mariaq ruwasqanta pachantimpi Diospa gobiernonmanta willaywan tupachisqanqa ¿riki?

17. ¿Imayna sasachakuypi tarikuspan hermananchiskuna necesitallankumantaq jark’akunanchista?

¹⁷ Jark’akunanchismi hermananchiskunamanta pipas mana allinta rimaqtinqa. Kaypi yuyaykusun yaqapaschá askha iñiqmasikuna reparanku mana Testigo qosayoq hermana sapa kuti juñunakuykunaman tardeta chayasqanta, wawankunata juñunakuykunaman mana apasqantapas. Chaymi wakinqa mana allinta rimankuman. Ichaqa tukuy atisqantan ruwashan hermananchisqa. Manan paymantachu tiempo churakusqanqa wawankunamanta decidiypas. Chhaynaqa, ¿imatan ruwasunman? Chayta reparaspaqa felicitananchismi kallpachakusqanmanta, jujkunamanpas chaytan reparachinanchis, chhaynapi ama mana allinta rimanankupaq.

18. ¿Imaynatawanmi hermananchiskunata yanapasunman?

¹⁸ Juj ruwaykunapipas yanapaspan rikuchillasunmantaq hermananchiskunata anchata  munakusqanchista (1 Juan 3:18). Yachamusqanchis jina Ana hermananchisqa onqosqa mamitantan cuidaran, paymi nin: “Mayninpiqa wakin amigoykunan jamuqku yanapawanankupaq, chhaynapi juj ruwanaykunata ruwanaypaq, mayninpitaq apamuqku imallatapas mijunaykupaq. Chaykunata ruwaspan rikuchiwanku anchata munakuwasqankuta”, nispa. Juana hermanatapas juj hermanon yuyaychasqa imaynata carronta cuidananpaq, paymi nin: “May allinmi noqamanta llakikusqankuqa”, nispa.

19. ¿Imakunatawanmi umalliqkuna ruwankuman hermananchiskunarayku?

¹⁹ Umalliqkunaqa makillan kashananku imakunatachus hermanakuna necesitasqankumanta, Jehová Diosqa yachanmi imaynata hermananchiskunata qhawarisqankuta (Sant. 1:27). Chaymi Jesús jina, kallpachakunku llamp’u sonqo kanankupaq, manataqmi mana Bibliaq nisqantaqa imatapas kamachinkuchu (Mat. 15:22-28). Kallpachakunkun allinta yanapanankupaqpas. Chaytan repararan Kiara sutiyoq hermanapas. Astakunanta yachaspan gruponmanta umalliq hermano jujkunawan yanapachiran. Paymi nin: “Manan llakikuraniñachu. Yanapawasqankuwanmi umalliqkunaqa rikuchiwaranku mana sapaychu kashasqayta”, nispa.

20, 21. ¿Imaynatan rikuchisunman hermananchiskunata valorasqanchista?

²⁰ Iñiq t’aqanchispiqa askha hermananchiskunan allinta llank’ashanku, yanapananchispunin paykunataqa. Chaymi Jesusmanta yacharanchis, tiempota paykunapaq t’aqananchismanta, paykunata reqsinanchismantapas. Chaymantapas Diospaq llank’asqankumantan agradecekunanchis. Mana allinkunamantapas jark’aykunanchismi.

²¹ Apóstol Pablo Romapi iñiqmasikunaman qelqaspan, tukuyninpi napaykuran sutinmantakama isqon hermanakunata (Rom. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15). Chayta yachaspaqa kusikurankuchá, noqanchispas hermananchiskunata yanapasun chayqa, paykunata valorasqanchista juj familialla kasqanchistan rikuchisun.