Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 39

Sagika Banyaanya Itwe omu Kitebe

Sagika Banyaanya Itwe omu Kitebe

“Abakazi abatebeza ebigambo ihe lingi.”​—ZAB. 68:11.

EKIZINA 137 Abakazi Abesigwa

EBITURAYEGA *

Banyaanya itwe abekambi nibejumbira omu nsorrokano, omu buheereza, omu kurolerra Ekyombeko ky’Obukama, kandi n’omu kufaaho Abakristaayo bagenzi baabo (Rora akacweka 1)

1. Banyaanya itwe basagika ekitebe omu miringo ki, baitu baingi baraba omu bizibu ki? (Rora ekisisani kya ha kyesweko.)

KA MUGISA gw’amaani kuba na banyaanya itwe baingi abekambi omu kitebe! Ekyokurorraho, bejumbira omu nsorrokano hamu n’omu kutebeza. Abamu bakonyera omu kudabiriza Ekyombeko ky’Obukama, kandi bafaaho Abakristaayo abandi. Baitu banyaanya itwe banu baraba omu bizibu bingi. Abamu barolerra bazaire baabo abakuzire omu myaka. Abandi bagumira okuhiganizibwa abanyabuzaale baabo. Kandi abandi bakora n’amaani kurolerra abaana baabo bataine bukonyezi bwa baise abaana banu.

2. Habwaki tusemeriire kwekamba omu kusagika banyaanya itwe?

2 Habwaki tusemeriire kusagika banyaanya itwe? Habwokuba ensi tekira kuteekamu abakazi ekitiinisa ekibasemeriire. Ekindi, Baibuli n’etwekambisa kubasagika. Ekyokurorraho, omukwenda Paulo akasaba ekitebe ky’omu Roma kutangirra Foibe kandi ‘n’okumukonyera omu kigambo kyona ekyaliserra.’ (Bar. 16:1, 2) Nikizooka ngu Paulo obwakaba akyali Mufalisaayo na uwe akejumbira omu ngeso ey’okutwaza abakazi nk’abantu aba hansi. Baitu obuyafookere Mukristaayo, akegera ha kyokurorraho kya Yesu kandi y’atandika kubatamu ekitiinisa kandi n’okubooleka embabazi.​—1 Kol. 11:1.

3. Yesu yatwazaaga ata abakazi, kandi yaroraga ata abakazi abakoraga Ruhanga eby’agonza?

3 Yesu akatwaza abakazi boona omu mulingo ogw’ekitiinisa. (Yoh. 4:27) Atabatwaze omu mulingo abebembezi b’ediini ey’Ekiyudaaya babatwazaamuga. Kandi ekitabu kimu nikigamba ngu: “Busaho kigambo kyona Yesu yabalize ekirukwoleka ngu akaba n’arabyamu abakazi amaiso.” Baitu Yesu yatamuga muno ekitiinisa abakazi abakoraga Ruhanga eby’agonza. Ekirukuhuniriza, obuyabalizeeho abantu abayaroraga nk’abagenzi be omu by’omwoyo akabazaaho abasaija n’abakazi.​—Mat. 12:50.

4. Nitugenda kubazaaho ki omu kicweka kinu?

4 Yesu yaikaraga ayetekaniize kukonyera abakazi abaheerezaga Yahwe. Yabasiimaga kandi yabatonganirraga. Leka tubazeeho nk’oku tusobora kuhondera ekyokurorraho eky’okufaaho banyaanya itwe.

BAFAAHO BANYAANYA ITWE AB’OMUHENDO

5. Habwaki banyaanya itwe abamu nikisobora kubagumira kutunga obwire okuba n’abandi omu kitebe?

5 Ab’oruganda na banyaanya itwe itwena, tugonza kutunga obwire obw’okuba hamu. Baitu obwire obumu, banyaanya itwe nikisobora kubagumira kutunga obwire obu. Habwaki? Wetegereze abamu ebi babalize. Munyaanya itwe omu arukwetwa Jordan * nagamba ngu, “habwokuba tindi omu buswere nkira kwehurra nk’ataine mugaso omu kitebe kandi nk’ow’atainemu kiikaro.” Munyaanya itwe Kristen, payoniya ow’akasumi koona ayagenzere kuheereza nambere hali obwetaago nagamba ngu, “obwokuba oli muhyaka omu kitebe, nosobora kwehurra oine amasu.” N’ab’oruganda abamu nibasobora kwehurra bati. Abo abaikara n’abanyabuzaale abatali Bakaiso ba Yahwe nikisobora kumugumira kutunga enkoragana enungi nabo kandi nibasobora kwehurra basoroirwe kuruga h’abandi omu kitebe. Banyaanya itwe abamu abatasobora kuruga omu ka habw’oburwaire rundi abarukurolerra abanyabuzaale abarwaire nibasobora kuhurra amasu. Annette n’agamba ati: “Nkaba ntarukusobora kwikiriza kuralizibwa kugenda kuba n’abandi omu kitebe habwokuba ninyowe nakiraga kurolerra nyina nyowe.”

Nka Yesu, nitusobora kwoleka ngu nitugonza kandi nitufaaho banyaanya itwe abesigwa (Rora akacweka 6-9) *

6. Kusigikirra ha Luka 10:38-42 Yesu akakonyera ata Maliza na Malyamu?

6 Yesu akatunga obwire kuba na banyaanya ab’eby’omwoyo kandi akaba ali munywani wabo omurungi. Tekerezaaho obunywani obukaba buli hagati ye na Malyamu hamu na Maliza abasobora kuba bakaba bataswirwe. (Soma Luka 10:38-42.) Hataroho kugurukyagurukya, Yesu akabaletera kuhurra batekaine kuraba omu bigambo bye n’ebikorwa bye. Ekyokurorraho Malyamu atatiine kwikarra ha bigere bye nk’omu h’abegeswa be. * Maliza atatiine kugambira Yesu nk’oku akaba asaalirwe habwa Malyamu kutamukonyera. Omu nyikara egi, Yesu akakonyera abakazi abo kwega amasomo amakuru. Akoleeka ngu n’afaaho abakazi banu hamu na mugenzi wabo Lazaro kuraba omu kubabungira na ha bwire obundi. (Yoh. 12:1-3) Nahabweki tikirukutuhuniriza kurora ngu Lazaro obuyarwaire muno, Malyamu na Maliza batatiine kuhikirra Yesu abakonyere.​—Yoh. 11:3, 5.

7. Mulingo ki ogumu okugutusobora kugarramu banyaanya itwe amaani?

7 Habwa banyaanya itwe abamu, ensorrokano nugwo mugisa gwonka ogw’okuba n’abandi omu kitebe. Nahabweki tusemeriire kukozesa omugisa gunu kubatangirra, kubaza nabo, kandi n’okubooleka ngu nitubafaaho. Jordan, outubalizeehoga nagamba ngu, “kingarramu muno amaani abandi obubansiima habw’eby’okugarukamu byange, obubakora entekaniza kutebeza nanyowe, rundi obubanfaaho omu miringo endi.” Tusemeriire kwoleka banyaanya itwe ngu b’omugaso halitwe. Munyaanya itwe Kia nagamba ati: “Kakuba ntagenda omu nsorrokano, nkimanya ngu abamu omu kitebe nibaija kusindikira obutumwa kumanya nk’oku ndi. Ekyo kindetera kukimanya ngu abo’ruganda na banyaanya itwe nibanfaaho.”

8. Miringo ki endi eitusobora kuhondera ekyokurorraho kya Yesu?

8 Nka Yesu, nitusobora kweteraho obwire obw’okuba na banyaanya itwe. Nitusobora kubaraaliza omu ka yaitu tukalya nabo ekiihuro, rundi kukora ekintu ekindi ekirukusemeza. Obuturaba tuli nabo, tusemeriire kubabaliza ebigambo ebirukugarramu amaani. (Bar. 1:11, 12) Kirungi abagurusi omu kitebe kuba n’entekereza nk’eya Yesu. Akaba akimanyire ngu kutaba omu buswere nikisobora kugumira abamu, baitu akakyoleka kurungi ngu kutaaha obuswere rundi kuzaara abaana tikiri nikyo kireeta okusemererwa okutahwaho. (Luk. 11:27, 28) Baitu, okusemererwa okutahwaho kuruga omu kwebembeza kuheereza Yahwe.​—Mat. 19:12.

9. Abagurusi b’ekitebe nibasobora kukora ki kukonyera banyaanya itwe?

9 Kukira muno abagurusi omu kitebe basemeriire kutwaza abakazi Abakristaayo nka bagenzi baabo rundi banyinabo ab’eby’omwoyo. (1 Tim. 5:1, 2) Kirungi abagurusi kukozesa obwire ensorrokano zitakatandikire rundi zihoire kubaza na banyaanya itwe. Kristen outubalizeehoga n’agamba ngu, “omugurusi omu akakyetegereza ngu nkaba ntaine bwire obw’okuhuumura kandi akagonza kumanya entekaniza yange. Nkasemererwa muno habw’okwoleka ngu nanfaaho.” Abagurusi obu baikara nibatunga obwire obw’okubaza na banyaanya itwe, bakigumya ngu nibabafaaho. * Annette outusangirwe tubalizeeho n’asoborra ensonga emu habwaki kirungi kubaza n’abagurusi buli kasumi. N’agamba ati: “Kinkonyera kubamanya kurungi kandi nabo bamanya. Obuntunga ekizibu, kinyanguhira kubahikirra bankonyere.”

BANYAANYA ITWE OBASIIMEGE

10. Kiki ekiretera banyaanya itwe kusemererwa?

10 Itwena, abasaija n’abakazi, kitugarramu amaani abandi obubamanyirra ebintu ebitukora kurungi kandi bakatusiima. Baitu kakuba batatusiima habw’omulingo tukozesaamu obukugu bwaitu rundi habw’emirimo tukora kitumaramu amaani. Munyaanya itwe Abigail ow’atali omu buswere kandi payoniya ow’akasumi koona n’agamba ngu obumu ayehurra ngu abandi bamweberwe. N’agamba ati: “Tibamanyire nk’omuntu, baitu bamanyire habw’abagenzi bange rundi habw’abazaire bange. Obumu nyehurra ngu busaho n’omu arukundora.” Baitu wetegereze ebigambo bya munyaanya itwe Pam. Obwakaba atakatahire obuswere, akaheereza nk’omumisani kumara emyaka nyingi. Hanyuma akagaruka omu ka kurolerra bazaire be. Hati, ali omu myaka 70 baitu akyali payoniya ow’akasumi koona. Nagamba ati: “Ekikizireyo kunkonyera nubwo abandi obubansiima habw’emirimo nkora.”

11. Yesu akoleka ata ngu n’asiima abakazi abesigwa abamukonyeraga omu buheereza bwe?

11 Yesu akasiima habw’obukonyezi yatungire kuruga h’abakazi abatiinaga Ruhanga abamuheriize “nebintu byabu.” (Luk. 8:1-3) Ohireho kubaha omugisa ogw’okumukonyera, akabegesa n’ebintu bingi ebihamire eby’omwoyo. Ekyokurorraho akabagambira ngu akaba n’agenda kufa kandi ahumbuuke. (Luk. 24:5-8) Akatekaniza abakazi banu hamu n’abakwenda be habw’okulengwa okubakaba nibagenda kurabamu. (Mar. 9:30-32; 10:32-34) Nobukiraaba ngu abakwenda bakairuka Yesu obuyakwasirwe, abakazi abamu abamusagikaga bakamwikara haihi obwakaba ahanikirwe ha muti n’agenda kufa.​—Mat. 26:56; Mar. 15:40, 41.

12. Bujunanizibwa ki Yesu y’ahaire abakazi?

12 Yesu akaha abakazi obujunanizibwa obukuru. Ekyokurorraho, abakazi abatiinaga Ruhanga nubo babandize kukimanya ngu Yesu ahumbuukire. Akaha abakazi banu obujunanizibwa obw’okugambira abakwenda be ngu akaba ahumbuukire. (Mat. 28:5, 9, 10) Kandi ha Pentekote eya 33 C.E., abakazi nibasobora kuba babaire bamu h’abegeswa abaseserweho omwoyo ogurukwera. Eki obukiraaba nukwo kyabaire, banyaanya itwe banu nibasobora kuba nabo batungire obusobozi obw’okubaza omu ndimi ezindi kandi n’okugambira abandi “ebyamani ebya Ruhanga.”​—Eng. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Kasumi kanu, abakazi Abakristaayo bakora mirimo ki, kandi nitusobora tuta kwoleka ngu nitubasiima?

13 Banyaanya itwe basemeriire kusiimwa habwa byona ebibakora kuheereza Yahwe. Obuheereza obu nibutwarramu kwombeka n’okudaabiriza ebyombeko, kusagika guruupu ez’endimi zindi, kandi n’okukonyera ha Beseri. Bakonyera abahikirweho ebigwererezi, omu kuhindura ebitabu omu ndimi zindi, baheereza nka bapayoniya kandi nk’abamisani. Nk’ab’oruganda, nabo bagenda omu isomero erya bapayoniya, Isomero ery’Abatebezi ab’Obukama, n’Isomero erya Gilead. Kwongerraho, bakonyera basaija babo kuhikiriza obujunanizibwa obw’amaani omu kitebe. Ab’oruganda tibakusoboire kuhikiriza kurungi obujunanizibwa bwabo nk’ebisembo omu bantu kakuba baabaire batarukusagikwa bakazi baabo. (Bef. 4:8) Nosobora kutekerezaaho emiringo nk’oku osobora kusagika banyaanya itwe omu buheereza bwabo?

14. Kusigikirra ha bigambo ebiri omu Zabuli 68:11, abagurusi ab’amagezi basemeriire kukora ki?

14 Abagurusi b’ekitebe ab’amagezi bakyetegereza ngu banyaanya itwe “ihe lingi” ery’abakozi abehaireyo kandi bakira kuba bamu h’abatebezi abarungi muno abamakuru amarungi. (Soma Zabuli 68:11.) Nahabweki abagurusi baserra omulingo nk’oku basobora kwegera ha bukugu bwabo. Abigail outubalizeehoga, kimugarramu amaani ab’oruganda obubamukaguza enyanjura ez’asangire kuba nungi omu kutebeza abantu ab’omu kiikaro kyabo. N’agamba ati: “Eki kinkonyera kukirora ngu Yahwe anyiniire ekiikaro omu kitebe.” Ekindi, abagurusi bakyetegereza ngu banyaanya itwe abakuzire omu by’omwoyo barungi obukirukuhika ha kukonyera banyaanya itwe abato abatunga ebizibu. (Tit. 2:3-5) Nitukirorra kimu ngu tusemeriire kugonza n’okusiima banyaanya itwe!

TONGANIRRAGA KANDI OKONYERE BANYAANYA ITWE

15. Nidi banyaanya itwe basobora kwetaaga omuntu ow’okubatonganirra?

15 Obumu, banyaanya itwe betaaga omuntu ow’okubatonganirra obubatunga ekizibu. (Is. 1:17) Ekyokurorraho, munyaanya itwe omufaakati rundi ay’agaiturwirwe n’asobora kwetaaga omuntu aramutonganirra kandi akamukonyera kukora ebintu ebimu musaija we yakoraga. Munyaanya itwe ow’akuzire omu myaka n’asobora kwetaaga omuntu aramukonyera kubaza n’abakozi b’irwarro. Rundi munyaanya itwe arukuheereza nka payoniya kandi arukukora n’emirimo endi ey’ekitebe n’asobora kwetaaga omuntu aramutonganirra kakuba bamujunaana kutagenda muno omu buheereza nka bapayoniya abandi. Miringo ki endi eitusobora kukonyeramu banyaanya itwe? Leka twongere tubazeeho ekyokurorraho kya Yesu.

16. Nk’oku kyolekerwe omu Marako 14:3-9 Yesu akatonganirra ata Malyamu?

16 Yesu yayanguhaga kutonganirra banyaanya be omu by’omwoyo obubaabaga babetegeriize kubi. Ekyokurorraho, akatonganirra Malyamu, Maliza obu yamujunaine. (Luk. 10:38-42) Kandi akatonganirra Malyamu omurundi ogwakabiri abandi obubamujunaine habw’encwamu ye ei baali nibatekereza ngu tehikire. (Soma Marako 14:3-9.) Yesu aketegereza ekigendererwa kya Malyamu kandi y’amusiima n’agamba ati: “Ankoliire omulimo ogusemiire. . . . Akozire nkokwasoboire.” Akaranga n’obunabbi ngu ekikorwa kye eky’embabazi kyali nikiija kubazibwaho “enjiri nambere erakagambwaga hona omu nsi zona,” nk’oku ekicweka kinu kirukukora hati. Kanikihuniriza kurora ngu Yesu akabazaaho omulimo ogw’okutebeza omu nsi yoona obuyabalizeeho ekikorwa ky’omukazi onu eky’okwefereza! Ebigambo binu biine kuba by’agarwiremu Malyamu amaani hanyuma y’okujunaanwa!

17. Bazaaho ekyokurorraho nambere tusobora kwetaaga kutonganirra munyaanya itwe.

17 Otonganirra banyaanya itwe obukiba kyetaagisize? Ekyokurorraho, tekerezaaho enyikara enu. Abatebezi abamu barora munyaanya itwe ow’aswirwe omusaija atali omu h’Abakaiso ba Yahwe nakira kwija omu nsorrokano akereriirwe kandi agenda aho naaho obuzihwa. Kandi takira kwija n’abaana be. Nahabweki bamujunaana habwokuba nibatekereza ngu asemeriire kuhambiriza iba kumwikiriza kwija n’abaana be. Baitu ekibatamanyire kiri ngu, munyaanya itwe ogu n’akora kyona ekirukusoboka. Tali nuwe acwamu buli kimu kyona eky’aine kukora; kandi tali nuwe wenka aine obusobozi h’abaana be. Kiki eky’osobora kukora? Kakuba omusiima kandi okagambira abandi ebintu eby’arukukora kurungi, nosobora kubaletera kuleka kumubazaaho kubi.

18. Miringo ki endi eitusobora kukonyeramu banyaanya itwe?

18 Nitusobora kwoleka banyaanya itwe ngu nitubafaaho kakuba twehayo kubakonyera. (1 Yoh. 3:18) Annette ow’akaba n’ajanjaba nyina, n’agamba ati: “Abamu omu kitebe baijaga omu ka bankonyera kurolerra nyina nyowe rundi bandeteraga ebyokulya. Kinu kikandetera kwehurra ngu nibangonza kandi ndi kicweka ky’ekitebe.” Munyaanya itwe Jordan na uwe akakonyerwa. Ow’oruganda akamwegesa nk’oku asobora kurolerra motoka ye. N’agamba ati: “Kirungi kurora ngu ab’oruganda na banyaanya itwe tibarukugonza ngwe omu kabi.”

19. Miringo ki endi abagurusi b’ekitebe eibasobora kukonyeramu banyaanya itwe?

19 Abagurusi nabo bafaaho ebyetaago bya banyaanya itwe. Bakimanyire ngu kinu kikuru hali Yahwe. (Yak. 1:27) Bahondera ekyokurorraho kya Yesu eky’okwetegereza, kandi kinu bakikora obubatataho ebiragiro nambere kitarukwetagisa. (Mat. 15:22-28) Abagurusi abekamba kukonyera banyaanya itwe, babaletera kwehurra ngu baine obusagiki. Omugurusi arukwebembera guruupu y’obuheereza nambere Kia ali, obuyakimanyire ngu munyaanya itwe onu n’afuruka, aho naaho akakora entekaniza kumukonyera. Kia n’agamba ati: “Eki kikanyihaho kweralikirra kwingi. Habw’okungarramu amaani n’okunkonyera, abagurusi bakakyolekera kimu ngu nyine ekiikaro kikuru omu kitebe kandi n’obutunga ekizibu, tindi nyenka.”

BANYAANYA ITWE BOONA NIBETAAGA OBUSAGIKI BWAITU

20-21. Nitusobora tuta kwoleka ngu banyaanya itwe nitubatwara kuba ab’omuhendo?

20 Omu bitebe byona kasumi kanu, harumu banyaanya itwe baingi abekambi kandi abarukwetaaga obusagiki bwaitu. Nk’oku twegere kuruga omu kyokurorraho kya Yesu, nitusobora kubakonyera kuraba omu kweteraho obwire obw’okuba nabo kandi n’okubamanya kurungi. Nitusobora kubasiima habw’obuheereza bwabo hali Ruhanga. Kandi nitusobora n’okubatonganirra obukyetaagisa.

21 Ha kumalirra kw’ebbaruha ye hali Abaroma, omukwenda Paulo akabazaaho abakazi Abakristaayo mwenda. (Bar. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Hataroho kugurukyagurukya kwona, abakazi abo bakagarurwamu amaani habw’okubaramukya hamu n’okubasiima. Leka naitwe tusagike banyaanya itwe boona abali omu kitebe kyaitu. Obutukora eki, nitwija kwoleka ngu nitubatwara kuba b’omuhendo omu ka yaitu ey’eby’omwoyo.

EKIZINA 136 ‘Empeera Eijwire’ Kuruga Hali Yahwe

^ kac. 5 Abakazi Abakristaayo baraba omu bizibu bingi. Ekicweka kinu nikiija kubazaaho nk’oku tusobora kusagika banyaanya itwe ab’eby’omwoyo kuraba omu kuhondera ekyokurorraho kya Yesu. Nitusobora kwegera ha mulingo Yesu y’ahaire abakazi obwire, y’ayolekere ngu b’omugaso, kandi n’omulingo y’abatonganiriire.

^ kac. 5 Amabara agamu gahindwirwe.

^ kac. 6 Ekitabu kimu nikigamba kiti: “Abegeswa baikarraga ha bigere by’abegesa babo. Abegeswa abekambi baabaga nibetekaniriza kufooka abegesa, baitu abakazi tibaikirizibwaga kukora omulimo gunu. . . . Nahabweki abasaija baingi Abayudaaya bakuhuniriire muno kurora Malyamu aikaliire ha bigere bya Yesu kandi aine n’ekihika eky’okwega.”

^ kac. 9 Abagurusi b’ekitebe begendereza obubaba nibakonyera banyaanya itwe. Ekyokurorraho, omugurusi asemeriire kwerinda kubungira munyaanya itwe ali wenka.

^ kac. 65 KUSOBORRA EKISISANI: Habw’okuhondera ekyokurorraho kya Yesu eky’okufaaho abakazi abesigwa, ow’oruganda n’akonyera banyaanya itwe babiri kuhindura omupiira gw’amotoka yabo, ondi abungiire munyaanya itwe omuceke habw’obukuru, kandi owakasatu agenda na mukazi omu kuramya kw’eka okwa munyaanya itwe ondi na muhara we.