1, 2. Achiʼel nuʼij chpan 1 Timoteo 6:20, ¿achkë wä xkʼatzin xuʼän Timoteo?

TAQ jun winäq kʼo jun rkʼë ri kan kʼo ruqʼij chwäch, kʼo jantäq nuyaʼ qa chik pa ruqʼaʼ jun winäq rchë nkichajij chwäch. Jun tzʼetbʼäl. Rchë ma nsach ta rurajil o rchë ma nleqʼäx ta äl chwäch, rkʼë jbʼaʼ jun winäq nbʼeruyaʼ qa pa banco. Rma riʼ, ütz nqaʼij chë kan jontir nqʼax chqawäch achkë ntel chë tzij ri nayaʼ qa pa ruqʼaʼ jun winäq jun ri kan kʼo ruqʼij chawäch.

² (Taskʼij ruwäch 1 Timoteo 6:20). Ri apóstol Pablo xnataj che rä Timoteo chë kʼo jun ri kan kʼo rejqalen ri xyaʼöx che rä, y ya riʼ: ri tzʼaqät etamabʼäl chrij ri ruraybʼal Dios chkij ri winäq. Jehová chqä xyaʼ qʼij che rä Timoteo rchë nutzjoj «ri utziläj taq rutzjol chrij ri Ruchʼaʼäl» (2 Tim. 4:2, 5). Rma riʼ, Pablo xuʼij che rä Timoteo chë kʼo chë nuchajij jontir ri xyaʼöx wä qa pa ruqʼaʼ. Jehová chqä kan yeruyaʼon qa jojun ri kan kʼo kejqalen pa qaqʼaʼ röj. ¿Achoq chkij najin nqtzjon wä? ¿Y achkë rma kʼo chë yeqachajij riʼ?

3, 4. ¿Achkë rma ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia kan janina kejqalen? Taʼij jojun rma.

³ Rma Jehová kan ütz runaʼoj, ruyaʼon qʼij chqë rchë nqʼax ri naʼoj chqawäch ri ye kʼo chpan le Biblia. Ri naʼoj riʼ janina kiqʼij rma nkikʼüt chqawäch achkë nkʼatzin nqaʼän rchë nq-ok rachiʼil Jehová chqä rchë nqïl ri kantzij kiʼkʼuxlal. Taq yeqanmaj ri naʼoj riʼ chqä yeqasmajij pa qakʼaslemal, ri ma tzij ta etamabʼäl chqä ri tzʼil taq bʼanobʼäl ma nkismajij ta chik qakʼaslemal (1 Cor. 6:9-11).

⁴ Jun chik rma nqaʼij chë ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia kan janina kiqʼij, ya riʼ chë Jehová xa xuʼ chkiwäch ri winäq ri ütz kan chqä ri nkiqasaj kiʼ nuyaʼ qʼij chkë rchë nqʼax ri naʼoj riʼ pa kijolon  (Hech. 13:48). Ri winäq riʼ nqʼax chkiwäch chë Dios najin nuksaj «ri utziläj samajel ri kan kʼo runaʼoj» rchë nqrtoʼ rchë yeqʼax ri naʼoj ri ye kʼo chpan le Biblia chqawäch (Mat. 11:25; 24:45). Xa qayonïl röj ma nqkowin ta yeqʼax ri naʼoj riʼ pa qajolon. Rma riʼ, ri yeqʼax ri naʼoj riʼ pa qajolon kan más ruqʼij chwäch xa bʼa achkë na chik jun (Prov. 3:13, 15).

5. ¿Achkë más ruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ?

⁵ Jun chik nimaläj utzil ruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ ya riʼ ri nqakʼüt chkiwäch ri winäq ri kantzij chrij ryä chqä chrij ri ruraybʼal (Mat. 24:14). Re etamabʼäl reʼ nimaläj ruqʼij rma nuyaʼ qʼij chkë ri winäq rchë yeʼok chpan ru-familia Jehová chqä rchë nkïl ri kʼaslemal ri ma xtkʼis ta (1 Tim. 4:16). Xa bʼa jaruʼ na kʼa nqkowin nqaʼän chpan re samaj reʼ, kïy o jbʼaʼ, najin nqtoʼon chpan ri nimaläj samaj ri najin nbʼan pa qaqʼij komä (1 Tim. 2:3, 4). ¡Kan jun nimaläj utzil nqanaʼ ri nqtoʼon rkʼë Dios! (1 Cor. 3:9).

6. ¿Achkë xbʼanatäj kikʼë jojun cristianos ri ma xkichajij ta kiʼ?

⁶ Pa ruqʼij qa Timoteo, ye kʼo jojun cristianos ma xkiloqʼoqʼej ta ri utzil xyaʼ Dios chkë rchë yetoʼon rkʼë. Jojun tzʼetbʼäl. Demas más xbʼä ran chrij ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼulew y rma riʼ ma xrajoʼ ta xbʼä rkʼë Pablo rchë xkiʼän rusamaj Jehová (2 Tim. 4:10). Figelo y Hermógenes ma xkitzjoj ta chik ri Ruchʼaʼäl Dios rkʼë jbʼaʼ rma xkixiʼij kiʼ chë nyaʼöx kʼayewal pa kiwiʼ achiʼel wä xyaʼöx pa ruwiʼ Pablo (2 Tim. 1:15). Himeneo, Alejandro y Fileto xeʼok apóstatas chqä xkiyaʼ qa ri kantzij (1 Tim. 1:19, 20; 2 Tim. 2:16-18). Achiʼel nqatzʼët, jontir re winäq reʼ kʼo jun tiempo kan xkʼuqeʼ kikʼuʼx chpan ri ruchʼaʼäl Dios, ye kʼa ma xkiloqʼoqʼej ta chik ri kan kʼo rejqalen.

7. ¿Achkë nuksaj Satanás ri xa nuʼän chqë chë nqayaʼ qa ri ruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ?

⁷ ¿Achkë nuksaj Satanás ri xa nuʼän chqë chë yeqayaʼ qa ri spanïk ri yeruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ? Tqatzʼetaʼ jojun. Ryä nuksaj ri Internet, ri televisión chqä jalajöj kiwäch wuj rchë yerukʼüt naʼoj ri xa nkiʼän chqë chë nqayaʼ qa ri kantzij. Jontir riʼ, xtkijäl qachʼobʼonik chqä ri qabʼanobʼal we ma xtqachajij ta qiʼ. Satanás chqä nuʼän chë ri winäq itzel yetzjon chqij o nkiyaʼ kʼayewal pa qawiʼ rchë röj nqaxiʼij qiʼ chqä rchë ma nqatzjoj ta chik le Biblia. Ryä chqä nrajoʼ chë röj nqayaʼ qaxkïn che rä ri ma kantzij ta etamabʼäl ri petenäq kikʼë ri apóstatas rchë nqrqʼöl chqä rchë nqayaʼ qa ri kantzij (1 Tim. 6:20, 21). 

8. ¿Achkë nqatamaj chrij ri xbʼanatäj rkʼë Daniel?

⁸ We ma nqachajij ta qiʼ, rkʼë jbʼaʼ eqal eqal xtqayaʼ qa ri kantzij. Tqatzʼetaʼ ri xbʼanatäj rkʼë jun qachʼalal ri rubʼiniʼan Daniel, * ri kan kowan wä nqä chwäch netzʼan videojuegos. Ryä nuʼij: «Nchapon pä atzʼanen kikʼë ri videojuegos taq  kʼo wä jun 10 nujunaʼ. Pa naʼäy, xinetzʼan videojuegos ri ma kan ta ye itzel, ye kʼa eqal eqal xinchäp atzʼanen kikʼë videojuegos ri kan ruyon chʼaʼoj chqä itzinïk ye kʼo chkipan». Kʼo jun tiempo, ryä xetzʼan videojuegos jun 15 horas ronojel qʼij. Daniel nuʼij: «Rïn ntaman wä chë ri videojuegos riʼ chqä ri tiempo ri najin wä nyaʼ chkij xa najin wä nkiʼän chwä chë nyaʼ qa Jehová. Ye kʼa rma xa xkowïr wan, nquʼ wä rïn chë ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia ma yekʼatzin ta wä chwä». Ri xbʼanatäj rkʼë Daniel nukʼüt chqawäch chë ri kʼastanen yeqaʼän rkʼë jbʼaʼ xa eqal eqal nkiʼän chqë rchë nqayaʼ qa ri kantzij. We nbʼanatäj riʼ qkʼë, xa xkeqayaʼ qa jontir ri kan kʼo kejqalen ri ruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ. 

9. Achiʼel nuʼij 1 Timoteo 1:18 chqä 19, ¿achoq rkʼë xjnamäx wä Timoteo rma Pablo?

⁹ (Taskʼij ruwäch 1 Timoteo 1:18, 19). Pablo xjnamaj Timoteo rkʼë jun soldado, rma riʼ xuʼij che rä chë ma tyaʼ ta qa ri utziläj chʼaʼoj. Pablo ma najin ta wä ntzjon chrij jun chʼaʼoj ri nkiʼän ri winäq chkiwäch. Rma riʼ, ¿achkë ntel chë tzij chë röj, ri cristianos, yoj achiʼel soldados chpan jun chʼaʼoj? ¿Achkë chë naʼoj nkʼatzin yejeʼ qkʼë röj, ri yoj ru-soldados Cristo? Ri tzʼetbʼäl xyaʼ qa Pablo nukʼüt woʼoʼ naʼoj chqawäch ri nkʼatzin nqaʼän rchë ma nqayaʼ ta qa ri kantzij. Tqatzʼetaʼ achkë chë naʼoj riʼ.

10. ¿Achkë rma nkʼatzin nqajoʼ Dios rkʼë ronojel qan?

¹⁰ Tqajoʼ Dios rkʼë ronojel qan. Jun utziläj soldado ma yeruyaʼ ta qa rachiʼil chqä kan rkʼë ronojel ruchqʼaʼ nchʼeyon rchë yeruchajij ri winäq ri yerajoʼ o rchë nuchajij jun ri kan kʼo rejqalen chwäch. Pablo xuʼij che rä Timoteo chë kan rkʼë ronojel ran trajoʼ Dios chqä majun bʼëy tyaʼ ta qa (1 Tim. 4:7). We más xtqajoʼ Dios, riʼ xtqrtoʼ rchë majun bʼëy xtqajoʼ xtqayaʼ qa ri kantzij (1 Tim. 4:8-10; 6:6).

11. ¿Achkë rma nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqaʼän ri nqä chwäch Jehová?

¹¹ Tqatjaʼ qaqʼij rchë nqaʼän ri nqä chwäch Jehová. Rchë nkowin njeʼ chpan jun chʼaʼoj, jun soldado kʼo chë nutäj ruqʼij rchë nuʼän ri nbʼix che rä. Timoteo xok jun utziläj ru-soldado Cristo rma xuʼän ri xuʼij Pablo che rä. Ryä xeresaj itzel taq raynïk pa ran y xejeʼ utziläj taq naʼoj rkʼë, chqä junan xuʼän ruwäch kikʼë ri cristianos pa congregación (2 Tim. 2:22). Ye kʼa rchë xkowin xuʼän riʼ xkʼatzin xtäj ruqʼij. Röj chqä nkʼatzin nqaʼän riʼ we nqajoʼ nqesaj ri itzel taq raynïk pa qan (Rom. 7:21-25). Chqä kʼo chë nqatäj qaqʼij rchë nqayaʼ qa ri rubʼanik kʼaslemal xqakʼwaj ojer chqä rchë nqakʼwaj jun kʼakʼakʼ rubʼanik kʼaslemal (Efes. 4:22, 24). Y rkʼë jbʼaʼ kʼo chë xtqatäj qaqʼij rchë xtqbʼä pa qamoloj taq janina yoj kosnäq rma kan kïy samaj xqaʼän jun qʼij (Heb. 10:24, 25).

12. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtq-ok utziläj taq tijonelaʼ chrij le Biblia?

¹² We jun soldado nrajoʼ ütz ruksaxik nuʼän chkë ri rusamajbʼal rchë chʼaʼoj, kʼo chë ütz ütz nutjoj riʼ chkij. Ke riʼ chqä nbʼanatäj qkʼë röj ri cristianos, kʼo chë ütz ütz nqasmajij ri Ruchʼaʼäl Dios (2 Tim. 2:15). Chkipan ri qamoloj nqatamaj jojun rubʼanik rchë yeqaʼän riʼ. Ye kʼa we nqajoʼ chë ri winäq napon pa kan ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia, röj chqä kʼo chë nqatjoj qiʼ pa qayonïl chrij. Kʼo chë nqakowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx rkʼë rutoʼik ri Ruchʼaʼäl Dios. Ye kʼa ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqaskʼij ruwäch, röj kʼo chë nqaquʼ kij ri versículos ri nqaskʼij kiwäch chqä nqakanuj achkë nkiʼij ri qa-publicaciones chkij ri versículos riʼ. Riʼ xtqrtoʼ rchë ütz ütz xkeqʼax ri naʼoj pa qajolon chqä rchë xtqkowin xkeqaqʼalajsaj chkiwäch ri winäq (1 Tim. 4:13-15). We xtqaʼän riʼ, xtqkowin xtqaksaj le Biblia taq xkeqatoʼ ri nkʼaj chik. Ye kʼa ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqaskʼij qa jun texto chkiwäch, röj nqajoʼ yeqatoʼ rchë nqʼax ri Ruchʼaʼäl Dios pa kijolon chqä  rchë nkitzʼët achkë rubʼanik yerutoʼ pa kikʼaslemal. Rma riʼ, we chaq taqïl nqatjoj qiʼ chrij le Biblia, xtq-ok utziläj taq tijonelaʼ (2 Tim. 3:16, 17).

13. Achiʼel nuʼij chpan Hebreos 5:14, ¿achkë rma röj nkʼatzin nqatzʼët achkë riʼ ri ütz chqä ri ma ütz ta?

¹³ Tqatzʼetaʼ achkë riʼ ri ütz chqä ri ma ütz ta. Rchë ma nrïl ta kʼayewal, jun soldado kʼo chë nutamaj ajän riʼ taq petenäq kʼayewal chrij. Röj chqä kʼo chë nqatamaj nqatzʼët achkë riʼ ri nyaʼö kʼayewal pa qawiʼ, ke riʼ xtqkowin xtqachajij qiʼ chwäch (taskʼij ruwäch Hebreos 5:14; Prov. 22:3). Jun chkë riʼ ya riʼ ri achoq chrij nqkʼastan wä. Kïy mul, ri películas chqä ri yeʼel pa televisión kan kʼïy tzʼil taq bʼanobʼäl yeyaʼon pä chkipan. Röj, ri cristianos, kan ma nqajoʼ ta nqkʼastan chkij riʼ, rma rkʼë jbʼaʼ xa eqal eqal xtkiʼän chë ri qajowabʼäl chrij Jehová xtkʼis qa. Qataman chë Dios kan itzel nutzʼët ri tzʼil taq bʼanobʼäl, chqä chë ri winäq ri kikʼwan jun tzʼil kʼaslemal ma xa xuʼ ta ryeʼ nkitzʼlaʼ qa kiʼ, xa kan yekitzʼlaʼ chqä ri nkʼaj chik (Efes. 5:5, 6).

14. ¿Achkë rubʼanik xtoʼ Daniel ri xqʼax chwäch achkë riʼ ri ütz chqä ri ma ütz ta?

¹⁴ Daniel, ri xqatzjoj qa chpan ri peraj 8, eqal xqʼax chwäch chë ma ütz ta ri najin nuʼän rma xa najin netzʼan kikʼë videojuegos rchë chʼaʼoj chqä itzinïk. Rma riʼ xkanuj runaʼoj chpan Watchtower Library rchë nkowin nuyaʼ qa ri bʼanobʼäl riʼ. ¿Achkë utzil xkʼäm pä pa ruwiʼ? Ryä ma xetzʼan ta chik kikʼë videojuegos ri xa kʼayewal nkiyaʼ qa pa ruwiʼ, chqä xeruyaʼ qa ri rachiʼil ri achoq kikʼë netzʼan wä pa Internet. Ryä nuʼij: «Pa rukʼexel yinetzʼan videojuegos, xa xenbʼän nkʼaj chik ri yeqä chi nwäch chqä xikowin xijeʼ más kikʼë ri qachʼalal pa congregación». Komä, Daniel precursor chqä ukʼwäy bʼey pa congregación.

15. ¿Achkë rma kʼo chë nqachajij qiʼ chkiwäch ri apóstatas?

¹⁵ Achiʼel wä xuʼän Timoteo, röj chqä kʼo chë nqʼax chqawäch chë jontir ri nkiʼij ri apóstatas xa tzʼukün taq tzij chqä kan kʼo kʼayewal nukʼäm pä pa qawiʼ (1 Tim. 4:1, 7; 2 Tim. 2:16). Jojun tzʼetbʼäl. Rkʼë jbʼaʼ nkitzʼük tzij chkij ri qachʼalal pa congregación, o rkʼë jbʼaʼ nkiʼän chqë chë ma nqakʼuqbʼaʼ ta chik qakʼuʼx chrij ri rutinamit Jehová. Ri tzʼukün taq tzij riʼ, rkʼë jbʼaʼ nkiʼän chë ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx xa nkʼis qa. Rma riʼ, ma tqayaʼ ta qʼij chë ri tzʼukün taq tzij riʼ yojkiqʼöl, rma xa ye petenäq kikʼë itzel taq winäq ri ma oknäq ta ri kantzij pa kan chqä xa xuʼ nkajoʼ nkiyaʼ chʼaʼoj chqakojöl (1 Tim. 6:4, 5). Ryeʼ nkajoʼ chë röj nqanmaj ri tzʼukün taq tzij yekiʼij rchë ke riʼ ma nqakʼuqbʼaʼ ta chik qakʼuʼx chkij ri qachʼalal.

16. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xtbʼanö chqë rchë ma xtqayaʼ ta chik qan chrij ri qasamaj?

 ¹⁶ Tqayaʼ qan chrij ri samaj chlaʼen qa chqë. Timoteo kantzij na wä chë xok jun «utziläj ru-soldado Cristo Jesús», rma xyaʼ ran chrij ri samaj chlaʼen qa che rä chqä ma xbʼä ta ran chrij ri bʼeyomäl o chrij xa bʼa achkë na chik jun (2 Tim. 2:3, 4). Achiʼel wä xuʼän ryä, röj kʼo chë nqachajij qiʼ rchë ma nbʼä ta qan chrij ri bʼeyomäl, rma we nbʼanatäj riʼ, rkʼë jbʼaʼ ri qajowabʼäl chrij Jehová xa xtkʼis qa, ma xtqatyoxij ta chik ri Ruchʼaʼäl ruyaʼon pä chqë chqä ma xtqarayij ta chik xtqatzjoj ri utziläj taq rutzjol (Mat. 13:22). Rma riʼ, nkʼatzin nqakʼwaj jun kʼaslemal ri ma kan ta achkë rubʼanik chqä nqaksaj ri qa-tiempo chqä qachqʼaʼ rchë nqayaʼ ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios naʼäy pa qakʼaslemal (Mat. 6:22-25, 33).

17, 18. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë nqachajij ri qachbʼilanïk rkʼë Jehová?

¹⁷ Tqatzʼetaʼ achkë nkʼatzin nqaʼän taq nukʼüt pä riʼ jun kʼayewal chqawäch. Jun soldado kʼo chë nutzʼët achkë xtuʼän taq kʼo jun kʼayewal nukʼüt pa riʼ chwäch. We ma nqajoʼ ta yeqayaʼ qa ri spanïk yeruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ, kʼo chë nqatamaj achkë nkʼatzin nqaʼän chkiwäch ri kʼayewal. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqaʼän riʼ? Ri xtqtoʼö ya riʼ nqaquʼ apü rij achkë xtqaʼän taq kʼo jun ma ütz ta nukʼüt pä riʼ chqawäch.

¹⁸ Rchë nqʼax chqawäch tqayaʼ jun tzʼetbʼäl. Taq jun winäq nrajoʼ nuqasaj jun mamaʼ cheʼ, naʼäy kʼo chë nutzʼët akuchï kʼo chë nbʼä wä. ¿Achkë rma? Rma taq xtqä ri cheʼ, ryä retaman akuchï xtbʼä wä rchë chë ri cheʼ ma xttzaq ta pä chrij. Ke riʼ chqä röj, nkʼatzin nqaquʼ apü achkë xtqaʼän taq kʼo jun ma ütz ta nukʼüt pä riʼ chqawäch. Jun tzʼetbʼäl. Tqabʼanaʼ che rä chë yoj kʼo pa Internet o najin nqatzʼët jun película o ri televisión, y chaq kʼateʼ nkikʼüt pä kiʼ itzel o tzʼil taq bʼanobʼäl chqawäch, o naʼoj ri xa kikʼë apóstatas ye petenäq wä. ¿Achkë xtqaʼän? We qataman chik achkë xtqaʼän, xtqkowin xtqachajij ri qachbʼilanïk rkʼë Jehová rchë ke riʼ chʼajchʼöj xtqjeʼ chwäch ryä (Sal. 101:3; 1 Tim. 4:12).

19. ¿Achkë utzil xkeqïl we xkeqachajij ri spanïk yeruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ?

¹⁹ Achiʼel xqatzʼët pä, röj, ri cristianos, kʼo chë nqachajij kaʼiʼ spanïk ri ruyaʼon qa Jehová pa qaqʼaʼ: ri utziläj taq naʼoj ri yeqïl chpan le Biblia chqä ri nqakʼüt ri naʼoj riʼ chkiwäch ri nkʼaj chik. We xtqaʼän riʼ, chʼajchʼöj xtuʼän qan, xtqanaʼ chë kʼo rma yojkʼäs chqä kan xtqanaʼ kiʼkʼuxlal rma xkeqatoʼ ri nkʼaj chik rchë nkitamaj ruwäch Jehová. Rkʼë rutoʼik ryä, xtqkowin xtqachajij ri ruyaʼon qa pa qaqʼaʼ (1 Tim. 6:12, 19).