Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 40

«Wen cʌntan pejtelel chuqui tac aqʼuebilet ti a wenta»

«Wen cʌntan pejtelel chuqui tac aqʼuebilet ti a wenta»

«Timoteo, wen cʌntan pejtelel chuqui tac aqʼuebilet ti a wenta» (1 TI. 6:20).

CʼAY 29 Laʼ lac ñuqʼuesan Dios ti lac melbal

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1, 2. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 1 Timoteo 6:20, ¿chuqui yom miʼ mel Timoteo?

CHEʼ bʌ an chuqui ñuc bʌ i cʼʌjñibal an lac chaʼan an qʼuiñil mi la cʌqʼuen yambʌlob chaʼan miʼ cʌntañob. Jumpʼejl ejemplo, tajol maʼ wotsan a taqʼuin ti banco chaʼan maʼañic chuqui miʼ chaʼlen, chaʼan maʼañic maʼ sʌt o chaʼan maʼañic maʼ xujchʼibentel. Jin chaʼan, mucʼʌch lac chʼʌmben i sujm chuqui yom i yʌl cheʼ bʌ an majqui mi la cʌqʼuen tiʼ wenta chuqui wen ñuc bʌ i cʼʌjñibal an lac chaʼan.

2 (Pejcan 1 Timoteo 6:20). Jiñi apóstol Pablo tsiʼ cʼajtesʌbe Timoteo chaʼan tsaʼ aqʼuenti wen ñuc bʌ i cʼʌjñibal: Jiñi i sujm bʌ ñaʼtʌbalʌl chaʼan jiñi muʼ bʌ caj i mel Dios ila ti pañimil (mulawil). Jehová tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta Timoteo chaʼan miʼ chaʼlen «eʼtel ti subtʼan» (2 Ti. 4:2, 5). Pablo tiʼ sube Timoteo chaʼan yom miʼ cʌntan tsaʼ bʌ aqʼuenti tiʼ wenta. Cheʼ jaʼel, Jehová an i yʌqʼueyonla ti lac wenta ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal. ¿Baqui tac bʌ? ¿I chucoch yom mi laj cʌntan?

TSAʼ AQʼUENTIYONLA TI LAC WENTA JIÑI ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL

3, 4. Alʌ chucoch ñucʌch i cʼʌjñibal jiñi i sujmlel am bʌ yaʼ ti Biblia.

3 Come Jehová an i yutslel i pusicʼal an i yʌqʼueyonla jiñi i sujm bʌ ñaʼtʌbalʌl tac muʼ bʌ lac taj yaʼ ti Biblia. Iliyi wen ñucʌch i cʼʌjñibal come miʼ cʌntesañonla bajcheʼ mi lac mejlel ti sujtel tiʼ yamigo Jehová yicʼot bajcheʼ miʼ mejlel lac taj jiñi i sujm bʌ tijicñʌyel. Cheʼ bʌ mi lac chʼʌm jiñi i sujm bʌ ñaʼtʌbalʌl tac i mi lac mel ti laj cuxtʌlel, maʼañix mi lac jacʼ jiñi mach bʌ i sujmic cʌntesʌntel yicʼot maʼañix mi lac mel jiñi i chaʼan tac bʌ tsʼiʼlel (1 Co. 6:9-11).

4 Jiñi i sujmlel am bʌ ti Biblia wen ñucʌch i cʼʌjñibal jaʼel come Jehová cojach miʼ yʌqʼuen i cʌn jiñi añoʼ bʌ i pecʼlel yicʼot «yomoʼ bʌ i taj i cuxtʌlel» (Hch. 13:48, TNM). Ili añoʼ bʌ i pecʼlel miʼ jacʼbeñob i tʼan jiñi xucʼul bʌ xʼeʼtelob (xtroñelob) am bʌ cabʌl i ñaʼtʌbal chaʼan miʼ yʌqʼueñoñobla laj cʌn jiñi i sujmlel ili ora (Mt. 11:25; 24:45). Joñonla mach mejli lac bajñel cʌn jiñi i sujmlel i ñumen anto i cʼʌjñibal cheʼ mi lac chʼʌmben i sujm jiñi Biblia (Pr. 3:13, 15).

5. ¿Chuqui yambʌ an i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová?

5 Jehová an i yʌqʼueyonla ti lac wenta jaʼel chaʼan mi laj cʌntesan yambʌlob chaʼan tiʼ tojlel yicʼot jiñi ñaʼtʌbil tac bʌ i chaʼan (Mt. 24:14). Jiñi wen tʼan wen ñucʌch i cʼʌjñibal come miʼ coltan jiñi yambʌlob chaʼan miʼ yochelob tiʼ familia Jehová yicʼot chaʼan miʼ tajob i cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel (1 Ti. 4:16). Anquese mi lac wen chaʼlen subtʼan o maʼañic, woliyʌch (choncolʌch) la cʌcʼ laj coltaya ti jiñi ñuc bʌ eʼtel woli bʌ i mejlel ili ora (1 Ti. 2:3, 4). ¡Miʼ wen aqʼueñonla lac tijicñʌyel cheʼ bʌ mi lac chaʼlen eʼtel yicʼot Dios! (1 Co. 3:9).

LAʼ LAJ CɅNTAN TSAʼ BɅ I YɅQʼUEYONLA TI LAC WENTA JEHOVÁ

Timoteo chʌn xucʼul tsaʼ ajñi tiʼ sujmlel anquese jiñi yambʌlob tsiʼ ñajtʼesayob i bʌ. (Qʼuele jiñi párrafo 6).

6. ¿Chuqui tsaʼ ujti tiʼ tojlelob jiñi xñoptʼañob maʼan bʌ tsiʼ cʌntayob i bʌ tiʼ chaʼan bʌ Dios?

6 Cheʼ tiʼ yorajlel Timoteo, an xñoptʼañob mach bʌ añic tsiʼ qʼueleyob ti ñuc cheʼ bʌ tsiʼ chaʼleyob eʼtel yicʼot Dios. Jumpʼejl ejemplo, Demas tsiʼ wen cʼuxbi jiñi i chaʼan tac bʌ pañimil, jin chaʼan maʼañic tsiʼ mulaj eʼtel yicʼot Pablo (2 Ti. 4:10). Figelo yicʼot Hermógenes tsiʼ cʌyʌyob subtʼan tajol chaʼan tsiʼ bʌcʼñayob miʼ ticʼlʌntelob bajcheʼ Pablo (2 Ti. 1:15). Himeneo, Alejandro yicʼot Fileto tsaʼ sujtiyob ti apóstata yicʼot tsiʼ cʌyʌyob jiñi i sujmlel (1 Ti. 1:19, 20; 2 Ti. 2:16-18). Ti ñaxan ili wiñicob pʼʌtʌl tsaʼ ajñiyob tiʼ chaʼan bʌ Dios, pero ti wiʼil maʼañix tsaʼ caji i qʼuelob ti ñuc.

7. ¿Chuqui tac miʼ cʼʌn Satanás chaʼan miʼ contrajiñonla?

7 ¿Chuqui tac miʼ cʼʌn Satanás chaʼan mi laj cʌy laj qʼuel jiñi tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová? Laʼ laj qʼuel chaʼpʼej uxpʼejl. Miʼ cʼʌn jiñi televisión, película, Internet yicʼot yan tac bʌ chaʼan mi laj cʌn pensar tac yicʼot melbalʌl (chaʼlibal) tac mejl bʌ i yʌcʼ chaʼan mi laj cʌy Jehová. Cheʼ jaʼel, miʼ cʼʌn jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) chaʼan miʼ contrajiñoñobla i miʼ yotsan lac bʌqʼuen chaʼan mi laj cʌy subtʼan. I miʼ ñop i lotiñonla chaʼan mi lac ñʌchʼtan jiñi apóstatajob, «muʼ bʌ i lon ñaʼtañob cabʌlʌch i ñaʼtʌbal», i cheʼ jiñi mi laj cʌy jiñi i sujmlel (1 Ti. 6:20, 21).

8. ¿Chuqui mi laj cʌn jiñi tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Daniel?

8 Mi maʼañic mi laj cʌntan lac bʌ xucʼu xucʼul miʼ mejlel laj cʌy majlel Jehová. Laʼ laj cʌn tiʼ tojlel Daniel, * tsaʼ bʌ i wen mulaj jiñi videojuego tac. Miʼ yʌl: «Tsaʼ c teche cʌsin jiñi videojuego tac cheʼ bʌ 10 jaxto c jabilel. Ti ñaxan mach lecojic jiñi videojuego tac muʼ bʌ cʌsin. Pero xucʼu xucʼul tsaʼ caji cʌsin jiñi i chaʼan bʌ tsʌnsa yicʼot i chaʼan bʌ xibajob». Tsaʼ cʼoti i yorajlel baqui 15 horajix tsaʼ caji i yʌsin ti jujumpʼejl qʼuin. Daniel miʼ yʌl: «Cujil chaʼan jiñi videojuego tac muʼ bʌ cʌsin yicʼot jiñi i yorajlel muʼ bʌ cʌqʼuen woli (yʌquel) i ñajtʼesañon ti Jehová. Pero tsaʼ tsʌtsʼa c pusicʼal i tsaʼ caji c ñaʼtan chaʼan jiñi principio tac am bʌ ti Biblia maʼañic i cʼʌjñibal tic tojlel». Ili miʼ cʌntesañonla chaʼan jiñi ñusaqʼuin tac xucʼu xucʼul miʼ mejlel i yʌcʼ chaʼan mi laj cʌy jiñi i sujmlel. Miʼ cheʼ miʼ yujtel ti lac tojlel miʼ mejlel i yʌcʼ chaʼan mi lac sʌt jiñi ñuc tac bʌ tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová.

¿CHUQUI YOM MI LAC MEL CHAʼAN MAʼAÑIC MI LAJ CɅY JIÑI I SUJMLEL?

9. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 1 Timoteo 1:18, 19, ¿chuqui tsiʼ cʼʌñʌ Pablo chaʼan miʼ lajeʼ Timoteo?

9 (Pejcan 1 Timoteo 1:18, 19). Pablo tiʼ sube Timoteo chaʼan lajalʌch bajcheʼ juntiquil soldado i tiʼ sube chaʼan yom miʼ bej «chaʼlen wen bʌ guerra». Pero iliyi mach yomic i yʌl chaʼan miʼ cajel ti guerra yicʼot juntiquil quixtañu. ¿Chuqui yom i yʌl cheʼ lajalonla bajcheʼ soldado añoʼ bʌ ti guerra? ¿Chuqui tac ti melbal yom an lac chaʼan cheʼ i soldadojonla Cristo? Jiñi lajiya tsaʼ bʌ i yʌlʌ Pablo miʼ cʌntesañonla joʼchajp yom bʌ mi lac mel chaʼan maʼañic mi laj cʌy i sujmlel. Laʼ laj qʼuel baqui tac bʌ.

10. ¿Chucoch yom chʼujul mi la cajñel ti Dios, i chucoch ñucʌch i cʼʌjñibal?

10 Yom chʼujul mi la cajñel ti Dios. Juntiquil wem bʌ soldado miʼ pʌs i xucʼtʌlel. Miʼ chaʼlen wersa i cʌntan jiñi muʼ bʌ i cʼuxbin yicʼot muʼ bʌ i qʼuel ti ñuc. Pablo tiʼ sube Timoteo chaʼan yom chʼujul miʼ yajñel tiʼ tojlel Dios, ili yom i yʌl, chaʼan yom miʼ cʼuxbin yicʼot xucʼul miʼ yajñel tiʼ tojlel (1 Ti. 4:7). Cheʼ bʌ muqʼuix lac wen cʼuxbin Dios maʼañic mi caj laj cʌy jiñi i sujmlel (1 Ti. 4:8-10; 6:6).

I cheʼ bʌ lujbeñonla miʼ yujtel jumpʼejl qʼuin, tajol yom mi lac xicʼ lac bʌ chaʼan mi lac majlel ti tempa bʌ, pero mi lac taj cabʌl bendición. (Qʼuele jiñi párrafo 11).

11. ¿Chucoch yomʌch la cujil ticʼol lac bʌ?

11 Laʼ lac ticʼ lac bʌ. Juntiquil soldado yom yujil i ticʼol i bʌ mi yom i tsʼʌctesan i yeʼtel. Timoteo tsaʼ mejli i tsʼʌctesan i yeʼtel bajcheʼ i soldado Cristo come tsiʼ jacʼʌ jiñi ticʼojel tsaʼ bʌ i yʌqʼue Pablo chaʼan yom miʼ putsʼtan i mulʌntel jiñi mach tac bʌ weñic, yom jach miʼ taj wen tac bʌ i melbal yicʼot maʼañic miʼ cʌy i tempan i bʌ yicʼot jiñi hermanojob (2 Ti. 2:22). Jin chaʼan yom miʼ tic i bʌ. I joñonla jaʼel cheʼʌch yom mi lac mel mi la com lac mʌlben (jotben) jiñi mach tac bʌ weñic (Ro. 7:21-25). Cheʼ jaʼel, yomʌch la cujil lac ticʼol lac bʌ mi la com lac choc loqʼuel jiñi tsucul bʌ lac melbal i mi lac xoj jiñi tsijiʼ bʌ (Ef. 4:22, 24). I cheʼ bʌ lujbeñonla miʼ yujtel jumpʼejl qʼuin, tajol yom mi lac xicʼ lac bʌ chaʼan mi lac majlel ti tempa bʌ (He. 10:24, 25).

12. ¿Chuqui mi caj i coltañonla chaʼan mi lac sujtel ti wem bʌ xcʌntesa chaʼan jiñi Biblia?

12 Mi juntiquil soldado yom i cʼʌn ti wen jiñi eʼtijib chaʼan bʌ guerra yom miʼ ñaxan wen ñop. Joñonla jaʼel, yom la cujil cʼʌñol ti wen jiñi i Tʼan Dios (2 Ti. 2:15). Yaʼ ti tempa bʌ miʼ mejlel laj cʌn bajcheʼ tac miʼ mejlel laj cʼʌn. Pero mi la com chaʼan jiñi yambʌlob miʼ cʼotel i ñopob chaʼan jiñi i sujmlel am bʌ ti Biblia miʼ mejlel i coltañob, yomʌch mi lac chajpan lac bʌ ti lac bajñelil cheʼ ti jujumpʼejl qʼuin. Yom mi laj cʼʌn jiñi Biblia chaʼan mi lac pʼʌtʼesan lac ñopoñel ti Dios. Pero mach cojach yom mi lac pejcan. Yom mi lac wen ñaʼtan jiñi versículo tac muʼ bʌ lac pejcan yicʼot mi lac bej sʌclʌben i sujmlel yaʼ ti lac jun tac chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm yicʼot chaʼan bajcheʼ miʼ mejlel lac tsictesan (1 Ti. 4:13, 14; 4:15, TNM). Cheʼ bajcheʼ ili, chajpʌbilonla chaʼan miʼ laj cʌntesan jiñi yambʌlob cheʼ bʌ mi laj cʼʌn jiñi Biblia. Pero mach cojach yom mi lac pejcʌbeñob jumpʼejl texto. La com laj coltañob chaʼan miʼ chʼʌmbeñob i sujm yicʼot chaʼan miʼ qʼuelob bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob. Jin chaʼan, mi mucʼʌch lac chʌcʌ pejcan jiñi Biblia mi caj lac sujtel ti wem bʌ xcʌntesa (2 Ti. 3:16, 17).

13. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Hebreos 5:14 (WT), ¿chucoch yom mi laj cʼʌn jiñi lac pensar?

13 Laʼ laj cʼʌn jiñi lac pensar. Juntiquil soldado yom yujil chuqui ti wocol miʼ mejlel ti ujtel yicʼot chuqui miʼ mejlel i mel. Joñonla jaʼel, yom la cujil chuqui tac muʼ bʌ i mejlel i ticʼlañonla i cheʼ jiñi maʼañic mi lac yajlel yaʼi (pejcan Hebreos 5:14, Jini wen bʌ tʼan [WT]; * Pr. 22:3). Jumpʼejl ejemplo, yom mi lac wen qʼuel baqui bʌ ñusaqʼuin mi caj lac mel. Lʌcʼʌl tiʼ pejtelel ora, muʼ bʌ i ñusʌntel ti televisión yicʼot ti película miʼ pʌs tac tsʼiʼlel. Jiñi xñoptʼañonbʌla maʼañic mi laj qʼuel iliyi come cʼunteʼ cʼunteʼ miʼ mejlel i yʌcʼ chaʼan miʼ cʼunʼan majlel laj cʼuxbiya ti Jehová. La cujil chaʼan Dios miʼ tsʼaʼlen jiñi tsʼiʼlel yicʼot chaʼan jiñi quixtañujob muʼ bʌ i chaʼleñob tsʼiʼlel miʼ bajñel ticʼlañob i bʌ yicʼot miʼ ticʼlan yambʌlob (Ef. 5:5, 6).

14. ¿Bajcheʼ tsiʼ colta Daniel cheʼ bʌ tsiʼ cʼʌñʌ i pensar?

14 Daniel tsaʼ bʌ lac taja ti tʼan ti párrafo 8, tsaʼ caji i qʼuel chaʼan mach weñic cheʼ bʌ miʼ yʌsin videojuego tac i chaʼan bʌ tsʌnsa yicʼot i chaʼan bʌ xibajob. Tiʼ sʌcla yaʼ ti Watchtower Library muʼ bʌ i mejlel i coltan chaʼan miʼ cʌy i yʌsin. ¿Chuqui tsaʼ ujti? Tsiʼ cʌyʌ i yʌsin jiñi videojuego tac mach bʌ weñic yicʼot tiʼ cʌyʌ alas yicʼot yambʌ xʼalasob. Daniel miʼ yʌl: «Tsaʼ j cʌyʌ cʌsin jiñi videojuego tac i yambʌlix chuqui tsaʼ caji c mel o tsaʼ caji c ñusan qʼuin yicʼot jiñi hermanojob». Ili ora Daniel an bajcheʼ precursor yicʼot anciano.

15. ¿Chucoch miʼ mejlel i ticʼlañonla jiñi lot tac?

15 Cheʼ bajcheʼ Timoteo, joñonla jaʼel yom mi lac chʼʌmben i sujm chaʼan miʼ mejlel i ticʼlañonla jiñi lot tac muʼ bʌ i pucob jiñi apóstatajob (1 Ti. 4:1, 7; 2 Ti. 2:16). Jumpʼejl ejemplo, tajol miʼ mejlel i yʌlob lot tac tiʼ tojlel jiñi hermanojob o miʼ yʌlob mach bʌ i sujmic chaʼan i yorganización Jehová. Ili lot tac miʼ mejlel i cʼunʼesan lac ñopoñel. Mach la cʌcʼ lac bʌ ti lotintel come tilem ti «wiñicob añoʼ bʌ i bibiʼlel» tsaʼ bʌ i cʌyʌyob i sujmlel i yom i techob leto (quera) yicʼot chaʼan mi laj contrajin lac bʌ (1 Ti. 6:4, 5). Yomob chaʼan mi la cʌcʼ lac bʌ ti lotintel yicʼot chaʼan maʼañic mi lac ñopben i tʼan jiñi la quermañujob.

16. ¿Chuqui tac mach la comic chaʼan miʼ mʌctañonla?

16 Laʼ lac xucʼchocon lac pensar. «Cheʼ bajcheʼ xucʼul bʌ soldado i chaʼan Jesucristo», Timoteo yom miʼ xucʼchocon i pensar tiʼ subtʼan i mach yomic miʼ yʌcʼ chaʼan miʼ mʌctan jiñi chubʌʼañʌl tac yicʼot jiñi yan tac bʌ yom bʌ i taj ti ili pañimil (2 Ti. 2:3, 4). Cheʼ bajcheʼ Timoteo mach yomic mi la cʌcʼ chaʼan miʼ mʌctañonla jiñi muʼ bʌ lac mulan tac. Jiñi lotintel «chaʼan chubʌʼañʌl» miʼ mejlel i yʌcʼ chaʼan mi lac sʌt jiñi laj cʼuxbiya ti Jehová chaʼan maʼañix mi laj qʼuel ti ñuc jiñi i Tʼan yicʼot chaʼan mi laj cʌy subtʼan (Mt. 13:22). Mach yomic mi lac wen sajcan chubʌʼañʌl, yom mi laj cʼʌn ti wen jiñi i yorajlel am bʌ lac chaʼan yicʼot jiñi lac pʼʌtʌlel chaʼan mi lac ñaxan bej sajcan i Yumʌntel Dios (Mt. 6:22-25, 33).

17, 18. ¿Chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan maʼañic mi lac ticʼlan lac bʌ tiʼ chaʼan bʌ Dios?

17 Laʼ lac chajpan lac bʌ chaʼan mi lac ñaʼtan chuqui miʼ cajel lac mel. Juntiquil soldado yom miʼ ñaxan ñaʼtan chuqui mi caj i mel ti jumpʼejl wocol. Mi com laj cʌntan jiñi tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová, ti ora miʼ cajel lac ñaʼtan chuqui miʼ cajel lac mel ti jumpʼejl wocol. ¿Chuqui miʼ cajel i coltañonla chaʼan cheʼʌch mi lac mel? Jiñʌch cheʼ bʌ mi lac ñaxan ñaʼtan chuqui miʼ cajel lac mel ti jumpʼejl wocol.

18 Jumpʼejl ejemplo, cheʼ bʌ an jumpʼejl colem tempa bʌ lʌcʼʌl tiʼ pejtelel ora miʼ subentelob jiñi muʼ bʌ i cʼotelob chaʼan miʼ ñaxan qʼuelob baqui miʼ mejlelob ti loqʼuel ti ora cheʼ bʌ an jumpʼejl wocol. Cheʼ jaʼel, yom mi lac ñaxan qʼuel chuqui miʼ cajel lac mel cheʼ bʌ woli laj cʼʌn jiñi Internet o woli laj qʼuel jumpʼejl película o jumpʼejl programa ti televisión i mi lac waʼ taj laj qʼuel chuqui miʼ yʌlob jiñi apóstatajob o i chaʼan tac bʌ tsʼiʼlel o jontolil. Mi chajpʌbiloñʌchla añʌch chuqui miʼ cajel lac mel ti ora chaʼan maʼañic mi lac ticʼlan lac bʌ tiʼ chaʼan bʌ Dios yicʼot chaʼan sʌc mi lac bej ajñel tiʼ wut Jehová (Sal. 101:3; 1 Ti. 4:12).

19. ¿Chuqui tac ti bendición miʼ cajel lac taj miʼ mucʼʌch laj cʌntan jiñi wen ñuc bʌ tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová?

19 Jiñi xñoptʼañonbʌla yom mi laj cʌntan jiñi wen ñuc bʌ tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová: Jiñi wen utsʼatax bʌ i sujmlel am bʌ ti Biblia yicʼot cheʼ bʌ mi lac pʌsben yambʌlob. Miʼ mucʼʌch lac mel ñʌchʼʌl mi caj i yajñel jiñi laj conciencia, añʌch i cʼʌjñibal miʼ cajel la cubin jiñi laj cuxtʌlel yicʼot miʼ cajel la cubin lac tijicñʌyel cheʼ bʌ mi laj coltan yambʌlob i cʌñob Jehová. Jiñʌch muʼ bʌ i mejlel i coltañonla chaʼan mi laj cʌntan jiñi tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta (1 Ti. 6:12, 19).

CʼAY 127 ¿Bajcheʼ yom c melbal ti ili ora?

^ parr. 5 Jehová miʼ yʌqʼueñonla jiñi ñuc bʌ majtan cheʼ bʌ mi laj cʌmben i sujmlel yicʼot mi laj cʌntesan yambʌlob. Ili temaj mi caj i coltañonla chaʼan maʼañic baqui ora mi lac sʌt ili ñuc bʌ majtañʌl.

^ parr. 8 Jiñi cʼabaʼʌl tsaʼ qʼuextʌyi.

^ parr. 13 Hebreos 5:14 (WT): «Miʼ cʼuxob waj yubil jini tsaʼix bʌ i tyajayob i colel. Jiñʌch jini muʼ bʌ i beleʼ pensalin tiʼ pusicʼal bajcheʼ yom i chaʼlen, como miʼ ñaʼtyan chʌ bʌ wen yicʼot chʌ bʌ machʼʌ wen».