Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Joˇsehꞈ Laˇdeuˇpawˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ nui deuˬ Yuˇloˬ˗ahˇ iˇ ngeh

1920 kʼoꞈ Dzeuˇ laꞈ˗euˬ tiˬ yaˇ kʼoꞈ˗ahˇ

1920 kʼoꞈ Dzeuˇ laꞈ˗euˬ tiˬ yaˇ kʼoꞈ˗ahˇ

1920 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ gaˇ mˇ gaˇ˗ahˇ tiˬ poˆ paˇ leh jeh kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ neh kʼoꞈ lah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ tseˇ˗euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Teu naˇ, “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˬ hawˇ˗eu dawˬ caˇ pyeuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu heu meh.—Ja ceuˬ 118:14, Kiˇ Jeˬ Jaˇliꞈ (Gaˬ laˬ pyuˇ dawˬ).

Yeˬhawˇbaˬ leh jeh dui dui˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu heu deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Teu kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ, teu ngeh˗euˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu kawˇpawˇteuˬ deuˬ 225 gʼaˬ˗ahˇ neh 350 gʼaˬ byah laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu mehˇ nmˇ 8,000 gʼaˬ dzehˬ ni, Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu naˬ liˬ aˇ laꞈ shaˬ dahˬ beh˗eu poˆ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni bi ha geuꞈ laˇ˗eu heu neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ meh.

Leh jeh dui dui

1920 kʼoꞈ, Smˇ siˬ baˬ la 21 nah˗ahˇ, teu ngeh Jaˇliꞈ dzaw zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ Joˇsehꞈ Laˇdeuˇpawˬ “Nymˬ˗mˇ dehꞈ luꞈ˗eu yaw myaˬ lam gʼaˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ya shiˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ heu deuˬ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu heu poˆ˗ahˇ bi naˇ haˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma ahˇ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh kuˇ gaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Niˬ˗yuˬ Yawˇ Siˇtiꞈ˗ahˇ neh kʼaˇ huiˬ dzehˬ˗eu aˇ baˇ byaˬ duˬ tiˬ tsahˇ ngaˬ˗awˇ, kuˇ gaˬ˗eu aˇ taꞈ 320,000 taꞈ byah ni biˇ˗euˬ meh.

Dawˬ gaˬ kʼawˬ˗eu sahˬ boꞈ˗ahˇ “Nymˬ˗mˇ dehꞈ luꞈ˗eu yaw myaˬ lam gʼaˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ya shiˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ kawˆ boꞈ ahˇ taˬ

Tsawˇ haˬ deuˬ noeˬ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ laˇ˗euˬ meh. Aˇ baˇ byaˬ duˬ teu gaˇ tsawˇ haˬ 5,000 gʼaˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ nuiˇ nya˗eu miˇ neh 7,000 gʼaˬ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ maˬ ya naˇ haˬ˗aˬ. Loꞈ˗eu nymˇgoˇ tiˬ dmˬ˗ahˇ “yaw myaˬ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ neh jahˇ˗euˬ mehˬ bawˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh, heu poˆ naˇ kʼaˇ pyeuꞈ leˇ˗euˬ poˆ pyeuꞈ meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh.

Teu ngeh aˬ suˇ gʼaˬ kʼawꞈ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ heu muˇ naˇ, “nymˬ˗mˇ dehꞈ luꞈ˗eu yaw myaˬ lam gʼaˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ya shiˇ˗a” lehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu muˇ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ heu naˆ maˬ tseˇ ya tsaꞈ gaˬ huiˬ gʼeh˗a lehˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ gʼoˆ shaw˗euˬ kʼawꞈ, leh jeh dui dui˗euˬ meh. 1902 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ le˗euˬ Aiˇdaˬ Oˇsaꞈ˗teꞈ, teu poˆ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ “Aˬ dui tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni za nya˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ kʼaˇ ya mawˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ leh jeh˗awˇ ehˇ nehˬ˗eu ma” lehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh.

Paˇ dmˬ yawˬ haˇ yawˬ ha yaˬ doˆ

Nui jah paw˗euˬ dzaˇ pyeuꞈ˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ biˇ kʼawˬ˗eu gaˇ kawˆ yaw duˬ bi baw˗eu gʼaˇ duˬ, Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ paˇ dmˬ yawˬ haˇ yawˬ ha yaˬ doˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ teu˗ahˇ zmˬ˗eu keu ka deuˬ zeuˇ˗awˇ, Beˬdeˬlaˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ maˬ kaˬ gaˇ jaˆ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh ngaˬ taˬ˗euˬ nymˇ goˇ naˬ ba 35, Meuˇtoˬ gaˇ ma Buˇkiˬ˗liˬ Niˬ˗yuˬ Yawˇ˗ahˇ laˆ tsoˆ taˬ˗iˇ˗euˬ meh.

Liˇoˬ Peˬ˗oˬ hawˇ˗eu Gʼawˇteuˬ Kehˇsaꞈ˗leuˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ 1920 kʼoꞈ, Tiˬ siˬ ba la˗ahˇ laˇ keuˆ˗euˬ meh. Gʼawˇteuˬ “Nga nyaꞈ iˇ keuˆ ngeh, yaˬ doˆ˗eu gaˇ paw haw˗eu gʼaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ haw˗awˇ, ‘Naˬ liˬ 1 laꞈ taꞈ 30 peu naˇ hawˬ dzaˬ˗eu aˇ yamˬ tsaˬ laˇ shaw˗iˬ ngaˇ de’ lehˇ ehˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ nga nyaꞈ˗ahˇ miˇ tsaˬ laꞈ oˆ tiˆ˗ahˇ jaˆ˗eu kuˆ lawˆ˗ahˇ neh paˇ dmˬ bawˬ keuˆ deuˬ bi baꞈ laˬ iˇ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Liˇoˬ teu gaˇ neh dzaˇ˗i tiˬ nah naˇ, “Nga nyaꞈ˗euˬ gaˇ naˇ nymˇ laꞈ taˆ tiˆ˗euˬ kʼaˇ pyawˇ˗ahˇ laˆ buˇ˗eu heu meh. Gaˇ heu naˇ ngaˬ neh kʼaˇ mˇ laꞈ haw˗euˬ gaˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh, kʼaˆ jawꞈ˗eu gaˇ tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ gaˇ heu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, mˇ poeˬ kʼoꞈ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Loꞈ˗eu nymˇgoˇ yaˬ doˆ˗eu caˆ

Heu myaˆ jaw laꞈ kʼoeˇ neh leh jeh˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ, Loꞈ˗eu nymˇgoˇ yaˬ doˆ˗euˬ meh. Nymˇ goˇ nyiˬ tiˆ aˬ yawꞈ tiˆ˗ahˇ 1920 kʼoꞈ, Nyiˬ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ 60,000 dmˬ byah ni yaˬ doˆ luꞈ ngeh, miˇ tsaˬ laꞈ oˆ tiˆ˗ahˇ Guiˇ deuˆ˗eu lawˬ lehˇ kuˇ˗eu dzaˇ˗i yaˬ doˆ˗eu caˆ tiˬ caˆ dawˆ tsoˆ luꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Deuˬ Goˇdeuˇ Eꞈ lehˇ kuˇ˗eu maˬgaˬziˇ 1920 kʼo, Oeˬ siˬ ba la 14 nah˗ahˇ neh˗euˬ dmˬ jiˇ heu gaˇ yaˬ doˆ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh.

“Heu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh mˇ poeˬ kʼoꞈ meh”

“Nui saˇ oꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ jawˇ kaˇ˗euˇ”

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ mehˬ bawˬ gm˗eu laꞈ kʼoeˇ leh jeh˗awˇ, tiˬ poˆ paˇ ya tsaꞈ gaˬ laˇ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ shaˬ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ˗eu 1917 kʼoꞈ˗ahˇ neh 1919 kʼoꞈ yaw kaˬ˗ahˇ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ tiˬ gʼaˬ na aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh doˆ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ aˬ jeˬ nga?

1920 kʼoꞈ, Oeˬ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ “Nui saˇ oꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ jawˇ kaˇ˗euˇ” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Teu gaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ‘Miˬyehˇ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ mawꞈ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ naˇ kʼah paw jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ byehˇ dzeh yaꞈ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taˬ˗awˇ mehˬ bawˬ gm˗eu laꞈ kʼoeˇ jawˇ meh lehˇ nga maꞈ jah˗eu ma’ lehˇ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh.

Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ ya gui˗euˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? Miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu “Nga maꞈ dzeuˇ laꞈ˗euˬ yawˬ myaˬ kʼoꞈ˗ahˇ mˇ lehˬ miˬ˗aˇ lehˇ ya siˬ˗eu ma. Aˬ cawˬ deuˬ tsaꞈ gaˬ luꞈ ngeh, nga maꞈ saˇ suˬ ni jawˇ˗euˬ ma. . . . Nga maꞈ toˆ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ kʼoꞈ˗iˇ ma lehˇ noeˬ tmˬ ma” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ tiˬ poˆ paˇ mˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ ya mˇ˗eu gaˇ jaˆ dui dui˗eu meh.

“ZG” biˇ kʼawˬ˗eu

1920 kʼoꞈ, Koꞈ siˬ ba la 21 nah˗ahˇ neh naˇ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ Zaꞈ taˬ˗euˬ jeˬ byah laˇ a lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu “ZG” lehˇ kuˇ˗eu paˇ dmˬ biˇ kʼawˬ˗euˬ meh. Paˇ dmˬ heu deuˬ naˇ, 1918 kʼoꞈ˗ahˇ laˆ naˬ˗eu jeˬ jaˆ laˇ˗euˬ gaˇ neh naˇ, yuˇ taˬ laꞈ˗euˬ paˇ dmˬ pyeuꞈ meh.

Aˬ myah myah loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu heu˗ahˇ kawˇpawˇteuˬ deuˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ gm leˇ nya˗eu meh. 1920 kʼoꞈ, Koꞈ siˬ ba la˗ahˇ˗euˬ Dawˬ gaˬ kʼawˬ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ˗ahˇ, “Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗awˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ, gaˇ heu˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ paˇ dmˬ heu biˇ kʼawˬ˗eu gaˇ aˇ yeˇ bi taˬ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ, heu poˆ tsaꞈ gaˬ gaˇ ‘Ngaˇ ZG biˇ kʼawˬ˗eu yaw duˬ baw ma’ ” lehˇ dawˬ tiˬ dawˬ jahˇ doˆ˗euˬ meh. Ehˇmehˆ Huˇpeuˬ heu poˆ naˇ gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, iˇ kahˇ doe ni tsaꞈ gaˬ dahˬ beh˗euˬ poˆ pyeuꞈ meh lehˇ noeˬ taˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Nga maꞈ gaˇ heu naˇ, nga maꞈ neh noeˬ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ ya mˇ huiˬ gʼeh meh lehˇ siˬ laˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Yuˇloˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ˗ehˇ laˆ tsaˬ

Miˇ tsaˬ Guiˇ dahˬ beh poˆ˗ahˇ miˇ kʼahˬ yawˬ kʼahˬ yawˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗eu yaw shaˬ meh. Mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ mawꞈ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ˗ehˇ laˆ tsaˬ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, 1920 kʼoꞈ, Yehꞈ siˬ ba la 12 nah˗ahˇ, mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li 4 gʼaˬ, Eˬgaˬlamˬ, Yuˇloˬ, hawˇ˗eu Eˇshaˬ paw iˇ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ ngeh

Mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ Eˬgaˬlamˬ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ 3 poˆ jahˇ˗awˇ, baˬ maꞈ˗euˬ mehˬ bawˬ 12 poˆ jahˇ˗euˬ meh. Mehˬ bawˬ heu poˆ˗ahˇ 50,000 gʼaˬ ehˇ gʼaˬ ni laˇ˗euˬ meh. Loꞈ˗eu nymˇgoˇ laꞈ kʼoeˇ heu poˆ˗ahˇ “Mehˇ nmˇ deuˬ gʼaˬ za˗awˇ, shiˬ keuˇ ni gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ yamˬ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ zmˬ˗awˇ, gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ taꞈ˗euˬ miˇ neh, nyoeˬ heuˇ ni gʼeh˗eu nui ma jiˇ laˬ kʼaˬ tiˬ poˆ paˇ cehˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ Pehˇliˬ˗suiꞈ meuˬ˗ahˇ “Nymˬ˗mˇ dehꞈ luꞈ˗eu yaw myaˬ lam gʼaˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ya shiˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ tiˬ poˆ paˇ mehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu dahˬ beh laˇ ngeh, mehˬ bawˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ byah ni byah˗awˇ, heu naˆ maˬ tseˇ siˬ nya mawꞈ˗eu miˇ neh, 300 gʼaˬ byah ni gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na paˇ naˇ haˬ laˇ˗euˬ meh.

Law dawˬ meuˬ Lawˇyawˬ Ehˇbeuˬ Hawˬ˗ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ kawˆ boꞈ taˬ˗euˬ aˇ baˇ

Kʼoeˇ gaˇ neh tiˬ jaw ngeh, mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li teu deuˬ, Aˬteˬ meuˬ, Kaiˇloˬ meuˬ, hawˇ˗eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ meh. Meuˬ teu deuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu nui ma ahˇ˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ dawˬ peh jaˆ˗eu Laˬmaˬlahˬ meuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ taˬ duˬ bi jaˆ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ Yuˇloˬ˗ahˇ gʼoˆ iˇ˗awˇ Yuˇloˬ gʼahˇ ceh˗euˬ saˇ naˇ bi jaˆ laˇ˗awˇ, teu gaˇ paˇ dmˬ bi yaˬ doˆ˗euˬ meh.

Maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ bya cehˆ ni bi mawˇ laˇ

1920 kʼoꞈ, Yehꞈ siˬ ba la˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ, aˬ myah myah˗ahˇ maˬ duˇ˗eu Deuˬ Goˇdeuˇ Eꞈ lehˇ ehˇ˗eu maˬgaˬziˇ 27 dmˬ aˬ yawꞈ dmˬ jahˇ doˆ˗euˬ meh. Teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ naˇ, 1918 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ kʼehˬ nehˬ kʼaˆ nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pah nehˬ taˬ˗euˬ meh. Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ, Guiˇ deuˆ˗eu lawˬ lehˇ kuˇ˗eu sahˬ boꞈ yaˬ˗eu caˆ, paˇ dmˬ teu 4 lam dmˬ dzehˬ ni yaˬ doˆ˗eu gʼaˇ duˬ, uˬ ciꞈ nah gʼahˇ maˬ ehˇ nah ga ni gaˇ mˇ˗eu meh.

Yehˇ neh deh˗euˬ Eˇmaˬ Maˇtiꞈ˗euˬ aˇ baˇ

Paˇ dmˬ teu dmˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ pyeuꞈ laˇ˗eu mehˇ nmˇ Eˇmaˬ Maˇtiꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Kehˇliˬpawˇniˬ˗yaˬ gahˬ kaˬ, Sehˬ Beuˇnaˬdiˇnoˬ meuˬ˗ahˇ kawˇpawˇteuˬ pyeuꞈ˗eu meh. 1918 kʼoꞈ, Smˇ siˬ ba la 17 nah˗ahˇ aˬ yawꞈ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li 3 gʼaˬ pyeuꞈ˗eu, Hehˇ˗mˬ, Saˇneˬbeuꞈ, Saˆ˗tiˇbeˬ, yaw nyiˇ nyiˇ lehˇ gʼeh˗eu Jaˇliꞈ dzaw zaˬ aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ bawˬ dzaˬ˗euˬ meh.

Zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ mehˬ bawˬ heu˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw mawꞈ˗eu miˇ neh laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ ‘Ngaˇ mehˬ bawˬ teu poˆ˗ahˇ iˇ˗euˬ teu naˇ, zahˇ sahˇ kʼoꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu saˇ naˇ deuˬ, ngaˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na poˆ˗iˇ lehˇ kʼehˇ˗eu miˇ neh iˇ˗euˬ tehꞈ ma’ lehˇ aˇ nah hawˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ poˆ luꞈ˗eu Zaꞈ taˬ˗euˬ jeˬ byah laˇ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ poˆ mawˇ˗euˬ meh. Yaw myaˬ nah maˬ gʼeh˗ehˇ mehˇ nmˇ Eˇmaˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li kʼoeˇ 3 gʼaˬ, maˬ bi biˇ kʼawˬ˗eu paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ biˇ kʼawˬ˗awˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ bahˬ nga lehˇ ehˇ˗awˇ bi nyehꞈ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ Eˇmaˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li kʼoeˇ deuˬ˗ahˇ mˇ bahˬ˗euˬ lehˇ daˇ˗awˇ tawˬ˗ahˇ 3 kʼoꞈ bi ahˇ˗eu lehˇ daˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh saˇ naˇ˗ahˇ daˬ poˆ iˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ laꞈ maˬ daˬ˗eu miˇ neh, 1920 kʼoꞈ, Ngaˬ siˬ ba la 17 nah˗ahˇ tawˬ˗ahˇ ya uˇ iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ tiˬ jeˬ na muiˬ daˆ laˇ˗euˬ meh.

1920 kʼoꞈ, Koꞈ siˬ ba la 20 ngeh nah˗ahˇ mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ, Sehˬ Paˬ˗lahˬsiˇsaꞈ˗koꞈ˗ahˇ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ ngeh, mehˇ nmˇ teu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gaˬ ngeh, tsawˬ guˆ˗iˇ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ kʼaˇ huiˬ˗eu gʼaˬ˗ahˇ ‘Nga maꞈ Eˇmaˬ Maˇtiꞈ˗ahˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ mˇ bahˬ˗euˬ lehˇ daˇ˗euˬ teu naˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ nya. Miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ mehˇ shuiˇ shuiˇ˗awˇ, Eˇmaˬ Maˇtiꞈ˗ahˇ bi tawˆ leˇ˗euˬ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ tawˬ˗ahˇ nyehꞈ ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jahˇ˗euˬ heu naˇ, nga maꞈ maˬ ha geuꞈ coeˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ nya’ lehˇ sahˬ boꞈ sha iˬ˗euˬ meh.

Uˬ shawˬ shawˬ laˇ ngeh, uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ kʼaˇ huiˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Gʼuˇloˬ Gʼawˇsahˬ, mehˇ nmˇ Eˇmaˬ Maˇtiꞈ, Hehˇ˗mˬ, Saˇneˬbeuꞈ, Saˆ˗tiˇbeˬ heu deuˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ paˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ tawˬ˗ahˇ bi nyehꞈ ahˇ˗euˬ gaˇ neh ya doˆ laˇ˗euˬ meh.

1920 kʼoꞈ, kʼoꞈ lah ni˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu meh. Beˬdeˬlaˇ˗euˬ gaˇ deuˬ jiˇ myaˬ laˇ luꞈ˗awˇ, Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tehꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nya meh lehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu leh jeh dui dui˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:14) 1921 kʼoꞈ˗ahˇ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu heu naˆ maˬ tseˇ huiˬ˗eu kʼoꞈ pyeuꞈ meh.

a Zaꞈ taˬ˗euˬ jeˬ byah laˇ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ heu naˇ, Jaˇliꞈ dzaw˗eu paˇ dmˬ (gaˬ laˬ pyuˇ dawˬ) laꞈ kʼoeˇ neh 7 dmˬ aˬ yawꞈ dmˬ pyeuꞈ˗eu meh. “ZG” heu naˇ, Zaꞈ taˬ˗euˬ jeˬ byah laˇ lehˇ ehˇ paˇ dmˬ sahˬ boꞈ paˆ kʼoˆ yaw byehˆ jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, 1918 kʼoꞈ, Smˇ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ doˆ laˇ˗euˬ meh. “Z” sahˬ boꞈ aˬ ma heu mawˇ naˇ, Ziˇoˬ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ neh yuˇ laꞈ˗euˬ meh. “G” heu mawˇ naˇ, gaˬ laˬ pyuˇ dawˬ sahˬ boꞈ aˬ ma 7 mawˇ aˬ yawꞈ mawˇ pyeuꞈ˗awˇ, Jaˇliꞈ dzaw˗eu paˇ dmˬ 7 dmˬ aˬ yawꞈ dmˬ˗ahˇ ehˇ keuˆ mawꞈ˗eu meh.