Jehovah na hlɔnhlɔn wɛnjlatɔ́ kanɖodónǔwutɔ́ enɛ lɛ. Ðò xwè enɛ mɛ ɔ, kɛ́n gbexosin-alijitɔ́ lɛ tɔn jɛji, bo gosin 225 yì 350. Bɔ wɛnjlatɔ́ 8 000 jɛji ɖó kúnnuɖiɖe yetɔn sín gbè sɛ́dó hɔ̌nkan gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn. Azɔn nukɔntɔn ɔ nɛ kɛ́n ɔ yì jǐ sɔmɔ̌ nɛ. Jehovah dó nú ye lee ye ma ɖó nukún tɔn gbɔn ǎ é.

Ðò 21 mars 1920 ɔ, Joseph F. Rutherford, ee ɖò nukún kpé dó azɔ̌ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ tɔn wu wɛ hwenɛnu é ɖɔ xó dó xóta “Gbɛtɔ́ Livi Mɔ̌kpan Ðò Gbɛ̀ Dìn Bo Na Kú Gbeɖé Ǎ” jí. Biblu Kplɔntɔ́ lɛ wà nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ bo ylɔ́ jlǒɖotɔ́ lɛ nú ye na wá nǔwiwa enɛ tɛnmɛ. Ye xáya kantáta-blótɛn ɖaxó hugǎn e ɖò New York City lɛ é ɖokpo, bo má mɛylɔwema 320 000 mɔ̌.

Mɛ e wá lɛ é hugǎn mɛ nabi e Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ɖó nukún é. Ðó mɛ 5 000 jɛn kantáta-blótɛn ɔ sixu hɛn wutu ɔ, gbɛtɔ́ 7 000 mɔ̌ wɛ è gbɔ bo lɛkɔ na. Atɔxwɛ ɖɔ ɖɔ nǔwiwa enɛ nyí “ɖokpo ɖò kplé nukúnɖeji e Biblu Kplɔntɔ́ e Gbɔn Gbɛ̀ ɔ Bǐ Mɛ lɛ é bló lɛ é mɛ.”

“Gbɛtɔ́ livi mɔ̌kpan ɖò gbɛ̀ dìn bo na kú gbeɖé ǎ” e Biblu Kplɔntɔ́ lɛ jlá é zɔ́n bɔ è tuùn ye ganji. Ðò táan enɛ mɛ ɔ, ye mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖɔ è ɖó na gbló ada nú wɛn Axɔ́suɖuto ɔ tɔn jlájlá hú mɔ̌ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, kanɖodónǔwu yetɔn jiwǔ. Ida Olmstead, ee bɛ́ kplé lɛ ɖò 1902 é flín ɖɔ: “Mǐ tuùn ɖɔ nyɔna ɖaxó lɛ wɛ ɖò sɛxwetɛn nú gbɛtɔ́ lɛ bǐ, bɔ mǐ gbɔ wɛnɖagbe enɛ jlá mɛ e mǐ nɔ xò gò ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ lɛ é gbeɖé ǎ.”

Bo na dó sú hudo gbigbɔ tɔn nɔví lɛ tɔn sín dò ɔ, nɔví sunnu e ɖò Betɛli lɛ é jɛ wema lɛ zín jí yeɖesunɔ. Ye xɔ wemazínmɔ ɖé bo ɖó wemazínxɔsa ɖé ayǐ ɖó fí e ye xáya bɔ é ma lín dó Betɛli ɔ ǎ é, ɖò 35 Myrtle Avenue, Brooklyn, New York.

È ylɔ́ Leo Pelle kpo Walter Kessler kpo nú sinsɛnzɔ́ wiwa ɖò Betɛli ɖò janvier 1920. Walter flín ɖɔ: “Ee mǐ wá é ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ wemazínxɔsa ɔ tɔn kpɔ́n mǐ bo ɖɔ ‘é kpò ganxixo ɖokpo adaɖé bɔ mi na w’azɔ̌ na hwɛ̌ cobo na yì ɖu nǔ.’ É byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni fɔ wemagbá ɖé lɛ wá aga.”

Leo flín nǔ e jɛ ɖò azǎn e bɔ d’ewu é jí é bo ɖɔ: “Azɔ̌ mǐtɔn wɛ nyí ɖɔ mǐ na klɔ́ síngbó nukɔntɔn xwé ɔ tɔn sín dǒ lɛ. Azɔ̌ e hɛn mɛ kwiji hugǎn bɔ un wà ɖò gbɛ̀ ce mɛ é nɛ.  Amɔ̌, ɖó Jehovah w’azɔ̌ na wɛ mǐ ɖè wutu ɔ, é xɔ akwɛ nú mǐ.”

Ðò aklunɔzán gbla yɔywɛ ɖé mɛ kpowun ɔ, mɛɖéezejotɔ́ kanɖodónǔwutɔ́ ɖé lɛ jɛ Atɔxwɛ zín jí. Ye zín Atɔxwɛ 1^er février 1920 tɔn ɔ 60 000 ɖò síngbó wegɔ́ ɔ jí. Táan kpɛɖé gudo ɔ, nɔví lɛ ɖó wemazínxɔsa ɖé ayǐ ɖò xɔ dò tɔn ɔ mɛ bo nɔ ylɔ́ wemazínmɔ e ɖ’emɛ é ɖɔ Battleship. Sín 14 avril 1920 ɔ, è jɛ xójlawema L’Âge d’Or ɖetɔ́n jí. É ɖò wɛn ɖɔ Jehovah dó nú gǎndidó azɔ̌watɔ́ jlǒ ɖagbenɔ enɛ lɛ tɔn.

Togun Jehovah tɔn lɛ́ bɛ́ wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ kpo kanɖodónǔwu kpo, bo lɛ́ nɔ bǔ dó wà mɔ̌. É ɖò mɔ̌ có, Biblu Kplɔntɔ́ ɖé lɛ jó tutoblonunu ɔ dó ɖò táan hunnyahunnya tɔn e bɛ́sín 1917 jɛ 1919 é mɛ. Etɛ è ka sixu wà dó d’alɔ ye?

Xóta “Mi nú Mǐ Ni Nɔ Kpɔ́ Ðò Fífá Mɛ” ɔ tɔ́n ɖò Atɔxwɛ 1^er avril 1920 tɔn mɛ. É dó wusyɛn lanmɛ nú ye kpo xomɛnyínyɔ́ kpo bo ɖɔ: “Mǐ ɖeji ɖɔ mɛ e jló na setónú nú Jehovah lɛ é bǐ na wɔn nǔ e ye wà nyi dò wá yì lɛ é, bo na wá gɔ́ nú togun Mawu tɔn bɔ ye na wà azɔ̌ tɔn.”

Mɛ gegě yí gbè nú xó enɛ lɛ e dɔn mɛ é. Asú kp’asì kpo ɖé wlán ɖɔ: “Mǐ tuùn ɖɔ nǔwanyido wɛ é nyí ɖɔ, ɖò xwè e wá yì lɛ é mɛ ɔ, mǐ blá alɔ dó wǔ hwenu e mɛ ɖevo lɛ ɖò Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ kɔn é. . . . Mǐ kánɖeji bo sɔ́ na bú ali mɔ̌ ɖě gbeɖé ǎ.” Azɔ̌ gegě wɛ ɖò te kpɔ́n azɔ̌watɔ́ e lɛ́ jɛ ganji ɖò gbigbɔ lixo enɛ lɛ é.

Ðò 21 juin 1920 ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ bɛ́ nǔjlajla ɖaxó ɖé bá dó má “ZG,” ee nyí Le mystère accompli * akpomɛ tɔn é. È sɛ̀ wema enɛ gegě xwè hwenu e è dó sɛ́n tɔn ɖò 1918 é.

É nyí gbexosin-alijitɔ́ lɛ kɛɖɛ wɛ è ylɔ́ bɔ ye na ɖ’alɔ ɖò nǔ mímá ɔ mɛ ǎ, loɔ, wɛnjlatɔ́ lɛ  bǐ wɛ è ylɔ́. “Mɛ e jló na ɖ’alɔ ɖ’emɛ bo ko bló baptɛm ɖò agun lɛ mɛ lɛ é bǐ ɖó na wà mɔ̌ kpo jlǒ kpo. Acagbe e mǐ mɛ bǐ na nɔ zán dìn é ɖíe: ‘Nǔ ɖokpo e un na wà é’ wɛ nyí ZG mímá.” Edmund Hooper flín ɖɔ nú mɛ gegě ɔ, nǔjlajla enɛ wɛ nyí xwé ɖé gbè jɛ xwè ɖé gbè sín azɔ̌ nukɔntɔn e ye wà kpɔ́n ɖò gbɛ̀ yetɔn mɛ é. É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Mǐ jɛ nukúnnú mɔ jɛ mɛ jí ɖɔ nǔ e ada gbigbló nú azɔ̌ ɔ byɔ é zɛ nǔ e lin wɛ mǐ ɖè ɖ’ayǐ é wu.”

Ðó xó ɖiɖɔ xá Biblu Kplɔntɔ́ e ɖò tò ɖevo mɛ lɛ é vɛwǔ ɖò Wɛkɛ Hwan Nukɔntɔn ɔ hwenu wutu ɔ, Nɔví Rutherford ba na dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví enɛ lɛ bo lɛ́ vɔ́ tito bló nú wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ. Enɛ wu ɔ, ɖò 12 août 1920 ɔ, é kpo nɔví ɛnɛ ɖevo lɛ kpo jɛ tomɛ tomɛ gbɔn jí bo hun kaka yì Grande-Bretagne kpo tò ɖevo lɛ kpo mɛ.

Hwenu e Nɔví Rutherford yì Grande-Bretagne é ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ bló kpléɖókpɔ́ ɖaxó atɔn, bo bló xóɖiɖɔ nú mɛ bǐ sín kplé 12. Kplékplé mɛ e wá lɛ é bǐ tɔn sín kɛ́n yì 50 000 mɔ̌. Atɔxwɛ sɛ̀ sin xwè nú mɛbakpɔ́n ɔ bo ɖɔ: “È dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví lɛ. Ye nɔ dó gbɛ̌ xá yeɖée bo nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́, bɔ enɛ zɔ́n bɔ ye ɖó awǎjijɛ. Hwenu e Nɔví Rutherford wá Paris é ɔ, é lɛ́vɔ ɖɔ xó dó xóta “Gbɛtɔ́ Livi Mɔ̌kpan Ðò Gbɛ̀ Dìn Bo Na Kú Gbeɖé Ǎ” ɔ jí. Hwenu e xóɖiɖɔ ɔ bɛ́ é ɔ, xɔ ɔ mɛ bǐ wɛ gɔ́. Gbɛtɔ́ 300 wɛ ba na mɔ nukúnnú jɛ nǔ mɛ d’eji.

Ðò aklunɔzán gbla e bɔ d’ewu lɛ é mɛ ɔ, nɔví ɖé lɛ yì Athènes, Caire kpo Jérusalem kpo. Bonu jlǒ e mɛ lɛ ɖexlɛ́ ɖò fí enɛ lɛ é ni ma cí ó wutu ɔ, Nɔví Rutherford ɖó fí e è nɔ bɛ́ wema lɛ ɖó é ɖé ayǐ ɖò toxo Ramallah tɔn mɛ, ɖò Jérusalem kpá. Enɛ gudo ɔ, é lɛkɔ yì Elɔpu bo ɖó Tɛntin Elɔpu tɔn sín Alaxɔ ayǐ, lobo bló tuto bɔ è na nɔ zín wema lɛ ɖò finɛ.

Ðò septembre 1920 ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ lɛ́ ɖè L’Âge d’Or 27gɔ́ ɔ tɔ́n, xójlawema bǔnɔ ɖé wɛ bo ɖè ya e è dó nú ye ɖò 1918 lɛ é gbà. Battleship, wemazínmɔ e xó è ɖɔ ɖò aga é w’azɔ̌ zǎn kéze, bɔ è zín xójlawema enɛ livi ɛnɛ jɛji.

Mɛ e xà xójlawema enɛ lɛ é ɖ’ayi nǔ e ma nɔ jɛ hwɛhwɛ ǎ é ɖé wu dó Emma Martin wu. Nɔví nyɔnu Martin wà sinsɛnzɔ́ gbexosin-alijitɔ́ tɔn ɖò San Bernardino, ɖò Californie. Ðò 17 mars 1918 ɔ, é kpo nɔví sunnu atɔn kpo, ye wɛ nyí Edward Hamm,  Edward Julius Sonnenburg, kpo E. A. Stevens kpo yì Biblu Kplɔntɔ́ lɛ sín kplé e mɛ klewun ɖé wá dò tɔn mɛ é ɖé.

Nya ɖokpo ɖò kpléwatɔ́ lɛ mɛ bɔ nǔ dò ba gbé wɛ é tɔ́n. É wá ɖɔ ɖò nukɔnmɛ ɖɔ: “Hwɛɖɔtɔ́ lɛ wɛ ɖɔ nyi ni yì kplé enɛ. Nǎ mɔ kúnnuɖenú ɖé wu wɛ un yì.” É mɔ nǔ e ba wɛ é ɖè bo yì dɔ̌n é, é wɛ nyí Le mystère accompli. Azǎn ɖé jɛ ǎ, bɔ è wlí nɔví nyɔnu Martin kpo nɔví atɔn lɛ kpo. È dóhwɛ ye ɖɔ ye gbà sɛ́n, é wɛ nyí ɖɔ ye kpò ɖò wema e è dó sɛ́n tɔn é má wɛ.

È mɔ ɖɔ Emma kpo nɔví atɔn lɛ kpo jɛ hwɛ mɛ, bo ɖɔ ye na sɛn gan nú xwè atɔn. Ye vɔ́ hwɛ ylɔ́ azɔn mɔ̌kpan, é ka kpa ye ǎ, enɛ wu ɔ, ɖò 17 mai 1920 ɔ, ye jɛ gan sɛn jí. Amɔ̌, nǔ lɛ huzu ajijimɛ dó ɖagbe jí.

Ðò 20 juin 1920 ɔ, Nɔví Rutherford ɖɔ xó dó nǔ e gbò ye é wu ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé hwenu ɖò San Francisco. Lee è wà nǔ xá Klisanwun enɛ lɛ gbɔn é vɛ́ kpléɖókpɔ́watɔ́ lɛ wu tawun, bɔ ye wlán wema ɖé sɛ́dó togán États-Unis tɔn. Ye wlán ɖɔ: ‘Mǐ mɔ ɖɔ hwɛ e è ɖó nú Nɔ’è Martin ɖɔ é gbà sɛ́n é kún sɔgbe ó. Nǔ e kponɔ lɛ wà bo zán acɛ e ye ɖó é nyi dò dó ba hwɛjijɔ bo sú Nɔ’è Martin dó ganmɛ é sɔgbe ɖebǔ ǎ. Mǐ gbɛ́.’

Ayihɔngbe tɔn ɔ, togán Woodrow Wilson huzu hwɛ e è ɖó nú nɔví nyɔnu Martin, gɔ́ nú nɔví Hamm, Sonnenburg, kpo Stevens kpo é tlolo. Sú e è sú ye dó ganmɛ dó acɛ jí é cifo.

Ee 1920 xwè vivɔnu é ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ lɛ ɖó nǔ e wu ye na j’awǎ lɛ é gegě. Azɔ̌ ɔ kpò ɖò ada gbló wɛ ɖò hɔ̌nkan gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn, bɔ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ jlá kpo kanɖodónǔwu kpo hwenɛnu hugǎn ɖ’ayǐ tɔn ɖɔ Axɔ́suɖuto Mawu tɔn jɛn sixu ɖeɖɛ tagba gbɛtɔ́ lɛ tɔn. (Mat. 24:14) È na lɛ́ jlá nǔgbo Axɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ d’eji hugǎn mɔ̌ ɖò 1921.