Känändre nekänti

Indice yete känändre

Joseph Rutherford aune ja mräkätre mada nikani Europa ja mräkätre tuinbiti ye ngwane

1920: ye käi nikanina 100 ta

1920: ye käi nikanina 100 ta

KÄ 1920 nükani ye ngwane, juta Jehovakwe nämäne juto biare sribi nämäne nuaindre ietre ye nuainkäre kä jutobiti. Texto dianinkä kä 1920 ye kräke kädekani ne kwrere: “JAH ye kä gitiara tie aune kansion tikwe” (Sal. 118:14, Reina-Valera, 1909).

Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare ja mräkätre kukwe driebare kä jutobiti ye kräke. Kä yete ja mräkätre prekursor (colportores) nämäne 225 namani 350. Kä ye ngwane, nitre kukwe driekä konkrekasionte (trabajadores de clase) 8,000 biti bäri käkwe informe kwetre juani kena oficina central yei. Ye köböire kukwe ñan tuabare Jehovakwe mikani nemen bare kräketre.

JA MRÄKÄTRE KUKWE DRIEBARE KÄ JUTOBITI

Köbö 21 marzo kä 1920 ye ngwane, ja mräkä Joseph Rutherford nämäne sribi Ngöbökwe jie ngwen kä ye ngwane, käkwe kukwe kädriebare kädekani ne kwrere: “Nitre kwati tä nüne kä nengwane ñan krütai jire”. Kä ngire, kä ñüre aune kä tibo ye ñan mikani gare jai ja mräkätrekwe nitre tö nämäne kukwe mikai gare jai ye nübaikäre. Teatro bäri kri juta Nueva York ye alquilabare kwetre aune täräkwata kia nitre nübaikäre 320,000 näre döräibare kwetre.

“Nitre kwati tä nüne kä nengwane ñan krütai jire” ye kädriei mikani gare periodicobätä

Nitre nükani kwati krubäte. Nitre 5,000 biti bäri namani teatro yete aune 7,000 biti bäri namani jubäre. Täräkwata Ni Mikaka Mokre inglere käkwe kukwe ne niebare gätä kri yebätä: “Gätä ne namani bare kwin ñobätä ñan aune nitre kwati nükani ñan rababare jire erere”.

“Nitre kwati tä nüne kä nengwane ñan krütai jire”, kukwe ye mikani gare ja mräkätrekwe, kukwe yebätä ja mräkätre namani gare bäri. Akwa Gobran Ngöbökwe kukwei driedre, sribi ye nämäne nuaindre krubäte ja känenkäre ye ñaka nämäne gare ja mräkätre ie kä ye näire. Yebiti ta kä nämäne juto bätätre sribi nuainkäre. Ida Olmstead, jatani ja ükökrö gätäbätä kä 1902 käkwe niebare: “Kukwe kwin keta kabre nämäne nitre kä tibienbätä kräke nämä gare nunye, ye medenbätä nitre meden nämäne kwen nunye kukwe driebätä ye jökrä ie nun nämä kukwe driere”.

JA MRÄKÄTRE JATANI TÄRÄKWATA IMPRIMIRE JAI

Mrö ja üaire tädre käre yekäre, ja mräkätre Betel jatani täräkwata ruäre imprimire. Máquina sribi ye nuainkäre kökani kwetre aune mikani kwetre ju alquila nämäne kwetre número 35 avenida Myrtle, Brooklyn (Nueva York), ju Betel ye kenta.

Leo Pelle aune Walter Kessler nikani sribire Betel enero kä 1920 ye ngwane. Walter niebare: “Nun rükaba ngwane, ni sribikä imprenta yebätä käkwe nun mikaba ñärärä aune nieba kwe nunye: ‘Ora täbe krati biti ötare mrö kwetakäre ñänä ruäre’. Aisete cuarto keteiti nämäne timonkwäre yekänti täräkwata nämä kaja te ye nun mikaba kwe tike kunkwäre”.

Dre namani bare jändrinaine ye Leo mikani gare: “Ju ye pisoi kena teri gwi bätärita nunkwe mikaba mrebe. Kä nämä dobrore krubäte abokän erere ti ñan tuabare ye erere kä nämä yete. Akwa ñan ngwarbekäre nuain nämä ñobätä ñan aune ye Däkien kräke”.

Prensa planabiti täräkwata Ni Mikaka Mokre inglere imprimi nämäne

Bämän nikani braibe ta, ja mräkätre sribikä ja töi jenbiti rababara täräkwata Ni Mikaka Mokre inglere (The Watch Tower) ye imprimire. Prensa plana piso ketebukäre yekänti täräkwata 1 febrero kä 1920 ye kräke ye imprimibare 60,000 näre. Aune cuarto timonkwäre yete ja mräkätre prensa rotativa mikani aune ye kädekani kwetre “Acorazado”. Arato täräkwata kädekata matare nengwane ¡Despertad! (The Golden Age) ye imprimi nämäne kwetre. ¡Despertad! 14 abril 1920 ye imprimibare kena yete. Erametre ja mräkätre sribikä balente ja di ngwani krubäte ye kräke Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare.

“Ñan ngwarbekäre nuain nämäne ñobätä ñan aune ye Dänkien kräke”

“NIKWE NÜNANDRE JÄME JABE”

Ja mräkätre ja ngwani metre Jehovai namani sribi ja üaire ye nuenenta aune nämäne ja kete kwin ja mräkätre ben ye käi nämäne juto bätätre. Akwa ja mräkätre ruäre ja tötikabare Bibliabätä juta Jehovakwe tuanimetre kä 1917 nemen 1919 ye ngwane. Kä ye ngwane kukwe tare krubäte nakaninkä. ¿Ja mräkätre ye dimikadre ño?

Täräkwata Ni Mikaka Mokre inglere 1 abril 1920 yete kukwe keteiti tikani kädekani, “Nikwe nünandre jäme jabe”, känti kukwe keteiti ütiäte tikani ne kwrere: “Nire nirebätä üai Däkienkwe tä ye tä juto biare kukwe känekäne nuainbare ye tuanmetrekäre aune tä juto biare nünankäre keteitibe aune sribikäre gwairebe ni ngrabare itibe ye kwrere ye gare metre nunye”.

Nitre kwati kukwe ye kani ngäbiti kwin. Nitre gure kukwe ne niebare: “Nun rababa kise mriani jabätä kä kwati te aune nitre mada nämäne kukwe driere, kukwe ye ñan kwin nuainba nunkwe. [...] Nun ñan tö ji tuenmetre mada bati”. Ja mräkätre ye namaninta juta Ngöbökwe yete ngwane, sribi nämäne nuaindre krubäte ietre.

JA MRÄKÄTRE KÄKWE “ZG” YE DÖRÄIBARE

Köbö 21 junio kä 1920 yete ja käne, ja mräkätre käkwe ja töi mikani tärä kädeka nämäne inglere Kukwe kaibe tiebe namani bare täte (The Finished Mystery) ye döräire, tärä ye kwata därebe aune kädeka nämäne arato “ZG”. * Tärä ye ñäkäibare kä 1918 ye ngwane, tärä ye ükani ere krubäte.

Ja mräkätre prekursor ye ñan aibe nübaibare, ñakare aune ja mräkätre jökrä kukwe driekä nübaibare kukwe driere siba. Täräkwata keteitibätä kukwe ne tikani: “Ja mräkätre jökrä ja ngökanina ñöte meden meden raba sribire tärä ye döräikäre ye nuaindre kwetre akwa nuaindre kwetre ja töi kwinbiti. Ni jökrä kukwe ne niedre bäri: ‘Tibike ne nuainne metrere’: ZG ye döräire”. Täräkwata ne döräibare ngwane, ja mräkätre kwati krubäte kräke kukwe driebare kena ju ju te niebare ja mräkä Edmund Hooper yekwe. Aune niebare kwe: “Sribi ne nuain kä ñäre tibien nun ñan töbikabare jirebätä erere rabai bare rükaba gare nunye”.

KUKWE DRIE ÜKANINTETA EUROPA

Rübare kri kena ye ngwane, ñan nämäne nuäre blitakäre ja mräkätre nünanka juta madate yebe, yebätä ja mräkä Rutherford tö namani dimikai aune kukwe drie ye üketeta. Aisete, köbö 12 agosto kä 1920 ye ngwane, niara aune ja mräkä nibokä mada nikani Gran Bretaña, Europa continental aune Oriente Medio.

Ja mräkä Rutherford nikani Egipto ye ngwane

Gran Bretaña nitre ja tötikaka Bibliabätä gätä kri ketamä ükaninte aune gätä nitre jökrä kräke 12 ükaninte. Nitre 50,000 näre nükani nieta. Ja mräkätre janamane ja mräkätre juta yekänti tuinbiti yebätä täräkwata Ni Mikaka Mokre inglere käkwe kukwe ne niebare: “Ja namani ruinta kwin aune dite ja mräkätre ie. Namanintre bäri keteitibe ja tarekäre aune sribikäre gwairebe. Ja mräkätre kwatibätä kä nämäne ulire brukwäbätä akwa kä namaninta jutobätä”. Aune París yete ja mräkä Rutherford kukwe ne arabe kädriebareta: “Nitre kwati tä nüne kä nengwane ñan krütai jire”. Ni dokwä nämäne kuntibe ja ükaninkrö yete. Gätä krütani ye ngwane nitre 300 näre tö namani kukwe mada mikai gare jai niebare kwetre.

Cartelbätä kukwe kädriei mikani gare Royal Albert Hall, Londres yekänti

Bämän ja känenkäre yete, ja mräkätre ruäre käkwe juta Atenas, El Cairo aune Jerusalén tuaninbiti. Nitre tö namani kukwe mikai gare jai ye dimikakäre ye kräke ja mräkä Rutherford sukursal ükaninte juta Ramala, Jerusalén ye ken. Biti nikaninta Europa mada aune Oficina Europa Central ye mikani kwe, känti täräkwata imprimi namani mada arato.

JA MRÄKÄTRE JA DRIEBARE GOBRAN IE

Septiembre kä 1920 ye ngwane, täräkwata ¡Despertad! inglere número 27 sribebare, täräkwata ye nämäne ütiäte ñobätä ñan aune kä 1918 yete ja mikani ño nitre ja tötikaka Bibliabätä rüere mikani gare. Máquina ie “Acorazado” nie nämäne ye käkwe täräkwata ye imprimibare 4 millón biti bäri dibire rare.

Guardiatre Emma Martin üai dianinkä

Kukwe ñan kwin nuainbare Emma Martin, prekursora iti nünanka San Bernardino (California, Estados Unidos) yebätä ye namani gare nitre ie täräkwata yebätä. Köbö 17 marzo kä 1918 yete, Emma Martin aune ja mräkätre nimä mada Edward Hamm, Edward Sonnenburg aune Ernest Stevens nikani gätä chi nuainbare ja mräkätrekwe yebätä.

Ni iti janamane gätä yebätä ñan nikani ja tötikakäre Bibliabätä, ñakare aune niebare kwe: “Fiscalía ti juani yebätä ti janama. Ti nämä yete kukwe mikakäre gare jai ja mikakäre nitre ye rüere”. Nikani drekäre ye erere namani bare ie, tärä Kukwe kaibe tiebe namani bare täte ye namani keteiti kwe. Ye bätäräbe, Emma Martin aune ja mräkätre nimä mada kani ngite. Ja mikani ngite kwetre ñobätä ñan aune täräkwata ñäkäibare ye döräi nämäne kwetre ye niebare niaratre rüere.

Niaratre nibokä ja mikani ngite niebare bätätre aune kä komä te kitai ngite niebare ietre. Blitabare kräketre bärebe gobran ngwärekri, akwa köbö 17 mayo kä 1920 kukwe ñan kwani mada ja mräkätre ye dimikakäre yebätä kitani ngite kä teri mada. Akwa batibe kukwe jene namani bare mada.

Köbö 20 junio kä 1920 yete kukwe namani bare ja mräkätre yebätä ye ja mräkä Rutherford käkwe mikani gare gätä kri nuainbare juta San Francisco yete. Kukwe ñan kwin nuainbare ja mräkätre yebätä, ye ñan namani tuin kwin nitre nämäne ja ükaninkrö yete yei, yebätä kukwe ükaninte kwetre telegrama juankäre presidente Estados Unidos ie. Kukwe me kwrere tikani kwetre: “Emma Martin kukwe gobrankwe ñaka mikani täte nietabätä ye ñan tuin era nunye. Kukwe ñaka kwin nuainbarebätä ye nunta mike gare ñobätä ñan aune guardiatre ja die yebiti kukwe nuainbare Emma Martin ngökakäre aune yebiti niara kitani ngise kitakäre ngite”.

Jändrinane presidente Woodrow Wilson bengwairebe Emma Martin, Hamm, Sonnenburg aune Stevens ye tikatemana. Ja mräkätre kitani ñaka ngite mada.

Kä 1920 jatanina krüte ngwane, nitre ja tötikaka Bibliabätä ie kukwe nämäne keta kabre kä ngwankäre juto jabätä. Oficina central yete sribi jatani nirien bäri aune Gobran Ngöbökwe aibe raba kukwe tä nemen bare kä tibienbätä ye ükete ye nitre kukwe driekä metre ye namani driere bäri mada (Mat. 24:14). Aune kä 1921 ja käne yete, kä rabai bäri kwin kukwe Gobran Ngöbökwe yebätä driekäre.

^ párr. 18 Tärä Kukwe kaibe tiebe namani bare täte ye tärä keta kükükäre tärä sribebare jatäri kädekani Estudios de las Escrituras yebätä. “ZG” ye abokän tärä ye ara meden gärätä, akwa sribebare kwata därebe aune imprimibare Ni Mikaka Mokre inglere 1 marzo kä 1918 ye täte. Tärä okwä “Z” ye abokän tärä okwä kena Ni Mikaka Mokre inglere (Zion’s Watch Tower) yebätä meden gärätä. Tärä okwä “G” ye abokän tärä okwä keta kükükäre abecedario inglere yebätä, ye tärä keta kükükäre sribebare jatäri mikakäre gare.