Мазмұнға өту

Мазмұнын көру

Рутерфорд бауырластың ер бауырластармен бірге Еуропаға келген кезі

1920. Жүз жыл бұрын

1920. Жүз жыл бұрын

1920 жылдың басында Ехобаның халқы алда күтіп тұрған істерді атқаруға құлшынып тұрды. Олар 1920 жылдың тармағы етіп Зәбүр 118:14-тегі: “Ехоба — менің панам әрі күш-қуатым”,— деген сөздерді таңдады.

Ехоба бұл құлшынысты уағыздаушыларға күш-қуат берді. Сол жылы кітап таратушылардың, яғни ізашарлардың саны 225-тен 350-ге дейін өсті. Сол уақытта алғаш рет 8000-нан астам жариялаушы бас басқармаға уағыздары жөнінде есеп жіберді. Ехоба оларға батасын беріп, көп адам оларға құлақ асты.

ОЛАР ЗОР ҚҰЛШЫНЫС ТАНЫТТЫ

1920 жылы, 21 наурыз күні Киелі кітап зерттеушілерінің арасында жетекшілікті қолға алған Джозеф Рутерфорд бауырлас “Қазір өмір сүріп жатқан миллиондаған адам ешқашан өлмейді” деп аталатын баяндама айтты. Киелі кітап зерттеушілері алдарына жан салмай осы жиынға адамдарды шақырумен болды. Олар шамамен 320 000 шақыру қағазын таратты. Осы жиынды өткізу үшін Нью-Йорк қаласындағы үлкен бір театр жалға алынды.

“Қазір өмір сүріп жатқан миллиондаған адам ешқашан өлмейді” деген баяндама жайлы газетте шыққан хабарландыру

Бұл жиынға Киелі кітап зерттеушілері күткеннен әлдеқайда көп адам келді. Театрға олардың 5000-нан астамы ғана сыйды, ал қалған 7000-ы кіре алмады. “Күзет мұнарасында” бұл жиын жайлы былай делінді: “Халықаралық Киелі кітап зерттеушілері өткізген кездесулердің ішінде бұл жиын ең айтулы жиындардың бірі болды”.

Киелі кітап зерттеушілері “қазір өмір сүріп жатқан миллиондаған адам ешқашан өлмейді” деп жариялайтын адамдар ретінде танылып кетті. Сол кездері олар Патшалық жайлы ізгі хабардың әлдеқайда кең көлемде уағыздалу керектігін түсінбеген еді. Соған қарамастан олардың құлшыныстары жалындап тұрды. 1902 жылы қауымға бара бастаған Ида Олмстед былай дейді: “Біз бүкіл адамзатты тамаша баталар күтіп тұрғанын білдік, сондықтан қызметте кездестірген әрбір адамға осы қуанышты хабарды айтудың мүмкіндігін жібермедік”.

ОЛАР ӘДЕБИЕТТІ ӨЗДЕРІ БАСЫП ШЫҒАРДЫ

Рухани ас-сумен қамтамасыз ету үшін, Бетелдегі ер бауырластар кейбір әдебиеттерді өздері басып шығара бастады. Олар құрылғы сатып алып, оны Бетелге жақын орналасқан Миртл-авенью 35-тегі (Бруклин, Нью-Йорк) жалдамалы ғимаратқа орналастырды.

Лео Пель мен Уолтер Кесслер есімді бауырластар 1920 жылдың қаңтарында Бетелде қызмет ете бастады. Уолтер былай дейді: “Біз келген кезде, баспахана бақылаушысы бізге қарап: “Түскі асқа дейін әлі бір жарым сағат бар”,— деп, бізге жұмыс тапсырып қойды. Біз жертөледен кітаптар салынған қораптарды тасыдық”.

Келесі күні не болғаны жайлы Лео былай деді: “Біз ғимараттың бірінші қабатының қабырғаларын жуып шықтық. Мен бұған дейін ешқашан осыншалықты лас жұмыс істеген емеспін. Бірақ бұл Иеміздің ісі болғандықтан, біз мұны мәртебелі іс деп қарастырдық”.

“Күзет мұнарасын” шығару үшін қолданылған жазық баспалы машина

Құлшынысты бауырластардың арқасында бірнеше аптаның ішінде “Күзет мұнарасы” басыла бастады. 1920 жылғы “Күзет мұнарасының” 1 ақпандағы санының алпыс мың данасы екінші қабаттағы жазық баспалы машинада басып шығарылды. Ал сол аралықта бауырластар жертөледе көлеміне бола “соғыс кемесі” деп аталып кеткен баспа машинасын орнатып жатты. 1920 жылғы 14 сәуірдегі санынан бастап “Алтын ғасыр” журналы да басыла бастады. Күмән жоқ, Ехоба ықыласы зор қызметшілерінің еңбегіне батасын төкті.

“Бұл Иеміздің ісі болғандықтан, біз бұны мәртебелі іс деп қарастырдық”

“АРАМЫЗДА БІРЛІК БОЛСЫН”

Ехобаның адал халқы уағыз ісіне қайтадан құлшына кірісіп, өзара қайта бірікті. Бірақ 1917—1919 жылдар аралығындағы қиын кезеңде ұйымды тастап кеткен Киелі кітап зерттеушілері бар еді. Оларға қайтып келуге көмектесу үшін шара жасалды.

1920 жылғы “Күзет мұнарасының” 1 сәуірдегі санында “Арамызда бірлік болсын” деген мақала жарық көрді. Онда мынадай жылы шақыру болды: “Біз мынаған сенімдіміз: Ехобаға мойынсұнғысы келетін әркім бұрынғы қателіктерін ұмытып, Құдай тапсырған істі атқару үшін оның халқымен қайта бірігу керек”.

Бұл жылы шақыруды көп адам қабыл алды. Бір ерлі-зайыпты былай деп жазды: “Өзгелер уағыздап жүрген кезде, біздің бір жылдан аса уақыт бойы қол қусырып отырғанымыз қателік болды. Бұл енді ешқашан қайталанбайды деп үміттенеміз”. Іске қайта кіріскен бұл бауырластарды алда көптеген істер күтіп тұрды.

“ZG”-ДІ ТАРАТУ

1920 жылдың 21 маусымында Киелі кітап зерттеушілері үлкен науқан ұйымдастырып, “ZG”-ді, яғни “Құпия жүзеге асты” кітабының жұмсақ мұқабалы нұсқасын тарата бастады *. 1918 жылы “Құпия жүзеге асты” кітабына тыйым салынған кезде, бұл кітаптардың көптеген данасы сақтаулы тұрған еді.

Бұл кітапты тарату науқанына тек қана кітап таратушылар емес, бүкіл жариялаушылар шақырылды. Науқанға қатысқысы келетін шомылдыру рәсімінен өткен әрбір жариялаушы мұны зор ықыласпен істеу керек еді. “Менің бар көздегенім — “ZG”-ді тарату” деген сөздер олардың ұраны болу керек-тін. Эдмэнд Хупер бауырлас осы науқанда көбісінің алғаш рет үйме-үй уағыздағанын айтты. Ол тағы: “Біз күткеннен әлдеқайда кең көлемде атқарылған бұл істің не екенін біз енді ғана түсіне бастағандаймыз”,— деді.

ЕУРОПАДАҒЫ ІСТІ ҚАЙТА ҰЙЫМДАСТЫРУ

Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде өзге елдердегі Киелі кітап зерттеушілерімен байланысу қиын болды. Сондықтан Рутерфорд бауырлас сол бауырластарды жігерлендіріп, уағыз ісін қайта ұйымдастырғысы келді. Сөйтіп, 1920 жылдың 12 тамызында ол төрт ер бауырласты ертіп, Британияға, Еуропаға және Таяу Шығысқа жол тартты.

Рутерфорд бауырластың Египетте жүрген кезі

Рутерфорд бауырлас Британияға келген кезде, Киелі кітап зерттеушілері үш конгресс және көпшілікке арналған 12 кездесу өткізді. Жалпы алғанда, келушілердің саны шамамен 50 000-ға жетті. Осыған қатысты “Күзет мұнарасында” былай делінді: “Бауырластардың бәрі жігерленіп, бір марқайып қалды. Олар өзара араласып, қызметтесіп, көп қуанышқа бөленді”. Рутерфорд бауырлас Парижде де “Қазір өмір сүріп жатқан миллиондаған адам ешқашан өлмейді” деген баяндаманы айтты. Баяндама басталған кезде, залдың іші лық толып кетті. Кейін үш жүз адам көбірек білуге ниет білдірді.

Лондондағы Рояль Альберт-Холлда айтылатын баяндамаға шақыру плакаты

Келесі апталары бауырластар Афинаға, Каирге және Иерусалимге барды. Сондағы қызығушылық білдірген адамдарға көмектесу үшін, Рутерфорд бауырлас Иерусалимнің маңындағы Рамалла қаласында филиал құрды. Кейін ол Еуропаға оралып, Швейцарияда Орталық Еуропа филиалының ашылуын ұйымдастырып, сол жерде әдебиеттердің басылуын қамдады.

ӘДІЛЕТСІЗДІКТІҢ ӘШКЕРЕЛЕНУІ

1920 жылдың қыркүйегінде Киелі кітап зерттеушілері “Алтын ғасыр” журналының 27-нші нөмірін арнайы басылым ретінде шығарды. Онда Киелі кітап зерттеушілерінің 1918 жылы көрген қуғын-сүргіні жайлы ашық баяндалды. “Соғыс кемесі” деп аталып кеткен баспа машинасы күні-түні тынбай жұмыс істеп, осы журналдың төрт миллионнан астам данасын басып шығарды.

Эмма Мартиннің полицияда түскен суреті

Бұл журналды оқығандар Эмма Мартин есімді әйел бауырластың оқиғасы жайлы білді. Мартин бауырлас Калифорниядағы Сан-Бернардинода кітап таратушы болып қызмет еткен. 1918 жылдың 17 наурызында Эмма Мартин, сондай-ақ Эдуард Хамм, Эдуард Джулиус Зонненберг, Эрнест Стивенс есімді үш ер бауырлас Киелі кітап зерттеушілерінің кішігірім жиынына қатысты.

Осы жиынға келгендердің арасында отырған бір ер адам Киелі кітап жайлы білу үшін келмеген еді. Бұл кісі кейін былай деді: “Мен бұл жиынға прокуратураның тапсырмасы бойынша келдім. Мақсатым қандай да бір айғақ табу еді”. Ол өзінің іздеген “айғағын” тапты. Бұл “Құпия жүзеге асты” кітабы еді. Бірнеше күннен кейін Мартин бауырлас пен әлгі үш ер бауырлас тұтқындалды. Оларға тыйым салынған кітапты таратып заң бұзды деген айып тағылды.

Бұл төрт бауырлас айыпты деп табылып, үш жылға түрмеге қамалды. 1920 жылдың 17 мамырында қайта-қайта арыз бергендерінен түк шықпай, олар өздерінің жаза мерзімін өтей бастады. Бірақ бұл жағдай кейін оңалды.

1920 жылдың 20 маусымында Рутерфорд бауырлас Сан-Францискода өткен конгресте осы жағдай туралы айтып берді. Сол бауырластармен болған жағдайды естіген тыңдармандар жағаларын ұстады. Олар Құрама Штаттардың президентіне телеграмма жіберіп, былай деп жазды: “Біз Эмма Мартинге қатысты жазып отырмыз. Оның заң бұзды дегені — әділетсіздік. Федералдық қызметкерлер Эмма Мартинді түрмеге қамау үшін, өздерінің билігін қолданып, оған тұзақ құрған. Біз бұл барып тұрған сорақылық деп ойлаймыз”.

Президент Вудро Вильсон келесі күні-ақ Мартин, Хамм, Зонненберг, Стивенс бауырластарға қатысты үкімді жоққа шығарды. Сөйтіп, бұл бауырластар түрмеден босады.

1920 жылдың аяғында Киелі кітап зерттеушілері бұл жылдың қуанышты жайттарға толы болғанын түсінді. Бас басқармадағы істің көлемі арта берді және Киелі кітап зерттеушілері адамзаттың қиындығын шешетін Құдай Патшалығы жайлы бұрын-соңды болмағандай құлшына уағыздап жүрді (Мат. 24:14). Ал 1921 жылы Патшалық жайлы шындық бұдан да кең көлемде уағыздалмақ еді.

^ 18-абзац “Құпия жүзеге асты” кітабы — “Жазбаларды зерттеу” деп аталатын кітаптар жиынтығының жетінші томы. Ал “ZG” болса бұл кітаптың 1918 жылғы “Күзет мұнарасының” 1 наурыздағы саны ретінде шыққан жұмсақ мұқабалы нұсқасы еді. “Z” деген “Сион күзет мұнарасына” (“Zion’s Watch Tower”) нұсқады, ал “G” — ағылшын әліпбиінің жетінші әрпі және ол жетінші томды білдірді.