Rhie riẹ irhomẹmro re havwiẹ

Rhie riẹ eghwẹmro re havwiẹ

Joseph F. Rutherford ọrhẹ imizu ehworhare erọrọ re kiẹn Europe

1920—Ẹgbukpe Uzusionrin Owu ri Vrẹnren

1920—Ẹgbukpe Uzusionrin Owu ri Vrẹnren

NẸ ỌTONRHỌ ẹgbukpe 1920 rhe, ihworho i Jehova ni vwo oruru kpahen owian rọ ha obaro na. Urhomu-ẹmro rẹ aye i sanọren no suẹn ẹgbukpe ẹga ọrẹ 1920 yẹ, “ỌROVWORI na yẹ omẹgbanhon ọrhẹ ijoro mẹ.”—Ps. 118:14, King James Version.

Jehova o ghini ruẹ ighwoghwẹmro erana ri vwo oruru na gbanhon. Uvwre ẹgbukpe ọrana, uchunu ekobaro ni bun nẹ 225 riẹ 350. Uvuẹn ọke ukaro, ighwoghwẹmro ri te 8,000 ni nẹ iyẹnrẹn aghwoghwo aye vwe Esiri Ukoko na. Jehova ọ ghini ha ebrurhọ rhẹ ewian aye.

RE DJE ORURU OGHẸNRENSAN PHIA

Uvuẹn March 21, 1920, Joseph F. Rutherford, rọ kobaro usuẹn Emọ Uyono i Baibol na ọke ọrana, nọ ta kpahen urhomu-ẹmro na “Millions Now Living Will Never Die.” Emọ Uyono i Baibol na i ru oborẹ aye ina sabu ru ephian, ha use rẹn ihworho rhiẹ ẹkwaphiẹrhotọre ọnana. Aye ni kwosa rhẹ ekete re nughe rọ maido uvuẹn New York City, jeghwai ha ọbe use ri te 320,000 rẹn ihworho.

Ọbe iyẹnrẹn ro ghwoghwo ẹmro otu na “Millions Now Living Will Never Die”

Ihworho buebun re vwe fiẹrorhọ ni kpahenrhọ use na. Otu ri vrẹn 5,000 ni rhiẹ ekete na, habaye ihworho ri te 7,000 arha sabu ruiẹ-ẹ, fọkime o vwo uphẹn rẹn aye-e. Oghwa Odẹrẹ na o serie “uyono owu rọ mai vwo efikparobọ rẹ Emọ Uyono i Baibol Akpọ Ephian i ruru.”

Ne me rhẹ Emọ Uyono i Baibol na rhẹ ere ghwoghwo urhomu-ẹmro na “millions now living will never die.” Uvwre ọke ọrana, aye e vwẹruọ ye taghene ene kerabọ aghwoghwo iyẹnrẹn esiri na-a. Ọrẹn, oruru aye ọrẹ oghẹnrensan. Ida Olmstead, rọ tuẹn uyono ẹnya rhọ uvuẹn ẹgbukpe 1902, nọ tare, “Ame i rheri taghene ebrurhọ buebun ọ hẹrhẹ ituakpọ ephian, ame ni ji ghwoghwo iyẹnrẹn esiri ọrana rẹn erẹ ame i vware uvuẹn aghwoghwo na.”

RE FOMU ẸBE UKOKO NA

Na sabu ha iyono i Baibol phia, imizu ri ha Oghọn Ukoko ni tuẹn ẹbe ukoko na ezẹko e fomu phia. Aye ni dẹ imashini re fomu ẹbe jeghwai kwaphiẹ ye rhẹ ekete aye i kwosa rhọ rọ ha uvuẹn 35 Myrtle Avenue, Brooklyn, New York, ekete na ọ ghwai seri ne ekete Oghọn Ukoko na ọ havwọ-ọ.

Leo Pelle ọrhẹ Walter Kessler ni tuẹn owian rhọ uvuẹn Oghọn Ukoko uvuẹn January 1920. Walter nọ tare, “Ọke ame e te avwaye, omizu rọ kobaro uvuẹn ekete re fomu ẹbe na no nirin ame ji ta, ‘Are i vwo unọke owu gbe uphrophro bọmọke ana ki riẹ emaren erhẹrhuvo.’ Nọ yẹre ame owian ra kpare ikatọni ẹbe nẹ obotọre oghwa na, ro rhiẹ ekete re fi rẹ aye rhọ.”

Leo nọ ta kpahen oborẹ ọ phiare ẹdẹ ọreva ye: “Owian ame ọrẹ ame ine ghwe ugbomoghwa oghwa na. Ọrana owian rọ mai gbe kparobọ mi wian dẹ ne. Ọrẹn, ọrana owian Ọrovwori na, nọ lẹrheriẹ merhoma.”

Imashini ra ha fomu Oghwa Odẹrẹ na

Uvwre ikprughwre ezẹko, imizu ri vwo oruru ni tuẹn Oghwa Odẹrẹ na efomu phia. Ne fomu uriusionrin erhan ọrẹ Oghwa Odẹrẹ i February 1, 1920 phia, uvuẹn imashini rọ ha oghwa ọreva na. Ọrẹn, uvuẹn obotọre oghwa na, imizu na ni fiẹ imashini re se Battleship rhẹ avwaye. Na tuẹn The Golden Age na efomu phia rhọ, rhẹ ẹrhiọ ọrẹ ubiamo April 14, 1920. O vwo ẹfro-o, Jehova ọ ha ebrurhọ rhẹ omẹdamu imizu erana ri homakpahontọre na.

“Ọrana owian Ọrovwori na, nọ lẹrheriẹ merhoma”

“JENE RHIRHIẸ YE ỌRẸ UFUOMA”

Ihworho i Jehova ri vwo atamwu i riamerhen owian ọkpokpọ ọrhẹ okugbe. Ọren Emọ Uyono i Baibol na ezẹko, i nẹ ukoko na ne uvwre ọke ukpokpoma rọ homaphia uvwre ẹgbukpe 1917 ye fiẹ 1919. Me ya na sabu ru na ha userhumu rẹn aye?

Oghwa Odẹrẹ ọrẹ April 1, 1920, o vwo urhomu-ẹmro na “Let Us Dwell in Peace.” Nọ ha urhebro ọnana phia: “Ame i vwo imwẹro. . . taghene kohworho kohworho ro vwo ẹhẹn Ọrovwori na . . . o mwuegbe rọ nọ kpariroro vrẹn ekwakwa ri vrẹn ne, . . . nẹ aye i sabu rhirhiẹ ye ọrẹ okugbe jeghwai rhiẹ ugboma owu.”

Imizu buebun i kpahenrhọ ẹmro esiri erana. Esa ọrhẹ ane owu ni yare: “Oma ọ merhen ame kpahen ẹgbukpe ri vrẹnren na-a, fọkime ame a dabu homaba awọrọ fiomarhọ aghwoghwo na-a. . . . Ame i fiẹrorhọ taghene ame ina dabu fiomarhọ ye nẹ ọke ọnana nyarhẹn.” Imizu enana i vwo ewian buebun ra hẹrhẹ aye obaro na.

RA GHALẸ “ZG” NA

Uvuẹn June 21, 1920, Emọ Uyono i Baibol na ni tuẹn aghwoghwo oghẹnrensan rhọ nẹ aye i sabu ghalẹ “ZG” ro vwo ugbuko ọgbogbanhon, ro rhiẹ ọbe na The Finished Mystery. * E vwo ẹbe na buebun rhẹ ekete ra sẹrorẹ aye rhọ, avwọke igọmẹti ọ dobọ ẹghalẹ ye ji uvuẹn ẹgbukpe 1918.

Na ha use rẹn ọsoso ighwoghwẹmro na, orhiẹ ekobaro na ọvo-o, nẹ aye i vwobọrhọ owian ra na ghalẹ ọbe na. “Kohworho kohworho ro [bromarhame] ne rọ ha ukoko owuowu rọ nọ sabu vwobọrhọ owian ọnana, o ruie rhẹ aghọghọ. Jenẹ ọnana rhiẹ oborẹ ene rhe ohworho owuowu: ‘Ọnana emru mi ne ruo’—ọrẹ mi na ghalẹ ZG na.” Edmund Hooper ọ karorhọ taghene aghwoghwo oghẹnrensan ọnana, yẹ ọke ukaro imizu na buebun e vwobọrhọ aghwoghwo i nẹ oghwa riẹ oghwa. Nọ ji habaye, “Ame ni ghini vwẹruọ oborẹ o mevirhọ re ne vwobọrhọ owian ọnana rọ vrẹn oborẹ ame i roririe rhọ bi.”

RA RHARHUMU KWAPHIẸ OWIAN NA RHỌ OBẸ EUROPE

Ra mẹriẹn taghene ọ bẹn re ne lele Emọ Uyono i Baibol na ri ha ẹkwotọre erọrọ tẹmro, uvwre Uvweri Akpọ Ephian Ọrukaro na, Omizu Rutherford nọ guọlọ ha userhumu rẹn imizu enana, ji rharhumu kwaphiẹ owian aghwoghwo na rhọ. Omarana uvuẹn August 12, 1920, ọye ọrhẹ imizu awan ẹne erọrọ ni ye kiẹn Britain, Continental Europe, ọrhẹ Middle East.

Omizu Rutherford uvuẹn Egypt

Ọke i Rutherford o te Britain, Emọ Uyono i Baibol na ni ruẹ omẹvwa eduado esa ọrhẹ uyono afiede 12. Ihworho ri rhiẹ esiyẹ enana i te 50,000. Ọke ra zẹ ẹrhiọ ye koko, Oghwa Odẹrẹ na nọ tare: “Imizu na i mẹrẹn urhebro ọrhẹ uduẹharhaghwẹ. Aye ni ji vwo ẹguọlọ rhọ ọrẹ okugbe ọrhẹ ogame, oma nọ ji dabu merhen aye.” Uvuẹn Paris, Omizu Rutherford nọ rharhumu ta kpahen urhomu-ẹmro na “Millions Now Living Will Never Die.” Ọke rọ tuẹn ẹmro na rhọ, aghwẹlẹ re ruẹ esiyẹ nọ vuọnren. Ihworho ri te uzusionrin esa ni nekpẹn iyẹnrẹn erọrọ.

Ẹbe ra ha ghwoghwo ẹmro otu ra haphia uvuẹn aghwẹlẹ rọ ha London’s Royal Albert Hall

Uvuẹn ikprughwre ri lelirie, imizu ezẹko ni riẹ Athens, Cairo, ọrhẹ Jerusalem. Nẹ aye i sabu yono ihworho ri dje omamerhomẹ phia uvuẹn ekete enana, Omizu Rutherford nọ ha ekete ra kpare ẹbe mwu rhẹ amwa i Ramallah, rọ kẹrẹ i Jerusalem. Ọke oru, nọ ghwẹrioma riẹ Europe jeghwai ha Central European Office na mwu, no ji ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre re ne fomu ẹbe avwaye.

RE GHWOLO OSEHIẸN PHIA

Uvuẹn September 1920, Emọ Uyono i Baibol na ni tiobọnu ọbe na The Golden Age, Ikekele. 27, ẹrhiọ oghẹnrensan ro ghwolo osehiẹn ra kparehaso Emọ Uyono i Baibol na phia uvuẹn ẹgbukpe 1918. Imashini re fomu ẹbe ra hunute otonrhọ na, ọ wianren te ason te uvo ro fomu ẹbe ephophẹghẹ ri vrẹn iduduru ẹne phia.

Ifoto elọkpa i mwu Emma Martin

Ihworho ri se ọbe na ni rhe kpahen ikuegbe ẹkparehaso omizu ọmase owu re se Emma Martin. Omizu Martin ọkabaro uvuẹn amwa San Bernardino, California. Uvuẹn March 17, 1918, ọye ọrhẹ imizu ehworhare awansa re se E. Hamm, E. J. Sonnenburg, ọrhẹ E. A. Stevens, i riẹ uyono Emọ Uyono i Baibol na.

Ọhworhare owu rọ rhiẹ uyono na, ọ rhe no yono kpahen i Baibol na-a. Ọhworhare nọ tare, “Awun iruo oguẹnzọn ọduado owu yo . . . djeri mẹ riẹ uyono na, mi riẹ avwaye ne mi sabu mẹrẹn iyẹnrẹn mi na mọrọn ba aye obọ.” Nọ ghini mẹrẹn “iyẹnrẹn” rọ guọlọ na, ọrana yẹ ọbe na The Finished Mystery. Ẹdẹ ezẹko a vrẹn hin, ne mwu Omizu Martin ọrhẹ imizu ehworhare awansa na. Na ta rẹn aye taghene aye i gburhi ghwu nyoma aye a ghalẹ ọbe rẹ igọmẹti ọ dobọ ye ji na.

Ne brorhiẹn kpe Emma ọrhẹ imizu ehworhare na, ji haye riẹ ekanron emrẹ ẹgbukpe esa. Uvuẹn May 17, 1920, aye i rẹ ẹghware na ọgbọ buebun, ọrẹn aye e kwe kpahenrhọ ye-e, omarana aye ni riẹ ekanron. Ọrẹn, ekwakwa ni rhomu rhọ.

Uvuẹn June 20, 1920, Omizu Rutherford nọ ta kpahen oborẹ imizu enana i rhiẹromẹrẹn uvuẹn omẹvwa ọduado re ruru uvuẹn San Francisco. Osehiẹn Ilele Kristi na o gbe otu na unu, te erhirhiẹ aye e dje urhomu vwe ohworho ro suẹn United States. Aye ni yare: “Ame i nirien taghene orhienbro . . . Ane Martin . . . taghene o gbe urhi ghwu na osehiẹn . . . igọmẹti ọ ha omẹgbanhon usun ro vwori e . . . mwu . . . ane Martin . . . jeghwai kpahen ufi riẹn neneyo ọ sabu fie rhẹ . . . ekanron.”

Ẹdẹ ọreva ye, ohworho ro suẹn re se Woodrow Wilson, no brorhiẹn ase rẹn Omizu Martin, Hamm, Sonnenburg, ọrhẹ Stevens ogege. Ne fiobarhọ ẹdẹ aye ina daji ekanron.

Ọke ẹgbukpe 1920 o te ehion ne, Emọ Uyono i Baibol na i vwo ekwakwa buebun ri na lẹrhẹ oma merhen aye. Owian uvuẹn Esiri Ukoko no kerabọ rhọ, ji vrẹn ọke vẹrhẹ, Ilele Kristi urhomẹmro na dabu ghwoghwo taghene Uvie Osolobrugwẹ yọ nọ kwaphiẹ ebẹnbẹn ituakpọ rhọ. (Matt. 24:14) Ẹgbukpe rọ ha kpahiẹn ro rhiẹ 1921, ono rhiẹ ẹgbukpe aghwoghwo urhomẹmro Uvie na ono riarorhọ.

^ Udjoghwẹmro 18 Ọbe na The Finished Mystery yẹ ẹrhiọ irhiruẹ ọrẹ Studies in the Scriptures. E fomu “ZG” na phia no rhiẹ ẹrhiọ Oghwa Odẹrẹ ọrẹ March 1, 1918. “Z” o mevirhọ Zion’s Watch Tower, “G,” nọyẹ ukorẹmro ọrẹ irhiruẹ na, o mevirhọ ẹrhiọ ọrẹ irhiruẹ.