Kua akamaroiroi a Iehova i teia aronga tei inangaro tikai i te rave i te angaanga tutu aere. I te reira mataiti, kua maata mai te numero o te au painia mei te 225 ki te 350. No te taime mua, e 8,000 tuma aronga angaanga me kore au papuritia, tei ripoti i ta ratou angaanga tutu aere ki te opati maata. Kua akameitaki a Iehova ia ratou.

Ia Mati 21, 1920, ko Joseph F. Rutherford te arataki ra i te Aronga Apii Pipiria, e kua oronga i te ako “Kare te Au Mirioni Ua Atu e Ora Nei e Mate.” Kare te Aronga Apii Pipiria i tavarevare ana i te pati i te tangata kia tae mai. Kua tarau ratou i tetai are teata maatamaata i New York City e kua tuʼa aere e 320,000 patianga.

Kua āriki mai te katoatoa i teia patianga. E 5,000 tangata tei tae mai ki te are teata e kua ki te reira e e 7,000 kare i o atu ki roto. Kapiki Te Punanga Tiaki i te reira e ko “te uipaanga maata rava atu teia tei raveia e te Aronga Apii Pipiria o te Pa Enua.”

Kua rongonui te Aronga Apii Pipiria te akakitekite e “kare te au mirioni ua atu e ora nei e mate.” I te reira tuatau, kare ratou i mārama ana i te karere Patireia tei akakitekiteia. Inara, kua akaari ratou i te tu maroiroi. Kua maara ia Ida Olmstead, tei aere ana ki te au uipaanga i te 1902, “Kua kite matou e e maata te akameitakianga no te tangata, e kua akakitekite matou i teia nuti meitaki ki te aronga ta matou i aravei.”

Ei akapapu kua rava te au kai pae vaerua, kua nenei te au taeake i Betela i tetai au puka na ratou uaorai. Kua oko mai ratou i te au matini e kua tamou ki roto i te are tarau i 35 Myrtle Avenue, Brooklyn, New York, kare i mamao mai mei te kainga Betela.

Kua aere te nga taeake ko Leo Pelle e Walter Kessler ki Betela no te angaanga ia Tianuare 1920. “Kua tae raua ki reira,” i maara ai ia Walter, “kua akara mai te akaaere o te ngai neneianga ia maua e kua tuatua mai, ‘E tai ora e te apa toe i mua ake ka kaikai ei.’ Kua tono aia ia maua kia opara i te pia puka ki runga mei raro mai.”

Kua maara ia Leo eaa tei tupu i te reira ra: “Ta maua angaanga mua ko te tāma i  te au patu i runga i te taua mua. E repo tikai teia angaanga taku i rave. Inara na te Atu teia angaanga, e puapinga rai te reira.”

I roto i tetai nga epetoma, kua neneiia Te Punanga Tiaki e te aronga maoraora tei anoano i te rave i te angaanga tutu aere. E ono ngauru tauatini kopi o Te Punanga Tiaki o Peperuare 1, 1920, tei neneiia e te nenei paraaraa i runga i te rua o te taua. Inara i roto i te pia i raro, kua akanoo te au taeake i te nenei tei kapikiia ko te Pai Tamaki. Akamata ia Aperira 14, 1920, kua neneiia te makatini The Golden Age. Kare e ekoko anga, kua akameitaki a Iehova i te angaanga meitaki a te aronga angaanga.

Mataora tikai te iti tangata tiratiratu o Iehova i ta ratou angaanga e te akamorianga. Inara, kua akaruke tetai pae Aronga Apii Pipiria i te akaaerenga i te tuatau manamanata mei te 1917 ki te 1919. Eaa te ka tauturu ia ratou?

Te Punanga Tiaki o Aperira 1, 1920, tei roto te au atikara “Kia Noo ‘Au Ua Tatou.” Kua akakite i teia tuatua pumaana: “Papu ia tatou . . . te aronga tei ia ratou te vaerua o te Atu . . . te puareinga ua ra i te akangaropoina i te au mea o muri, . . . e kia noo taokotai ei kopapa okotai.”

E maata tei āriki i teia tuatua. Kua tata tetai nga tokorua akaipoipo: “Kua riro te au mataiti i topa akenei ei tarevake i te noo puapinga kore ua koi rave maroiroi ei tetai pae i te angaanga [tutu aere]. . . . Te tapapa atu nei maua kia kore rava maua e akavareia.” E maata te angaanga na teia aronga maroiroi.

Ia Tiunu 21, 1920, kua akamata te Aronga Apii Pipiria i te tuʼa aere i te “ZG,” e puka The Finished Mystery. * Kua uunaia tetai au puka i te tuatau i araiia ai te angaanga i te 1918.

Kua patiia te au pupu angaanga, kare ko te au painia ua kia rave i te angaanga.  “Pouroa te aronga i [papetitoia] i roto i te au pupu ravarai ka piri atu ki teia angaanga mataora.” Teia te tuatua akamaroiroi: ‘Taku teia ka rave’—tuʼa aere i te ZG.” Kua maara ia Edmund Hooper e ko teia te taime mua i rave ei te katoatoa i te angaanga mei tera ngutupa ki tera ngutupa. Karanga aia, “Kite tikai matou e ka totoa maata ua atu teia angaanga.”

No te ngata i te karangaranga ki te Aronga Apii Pipiria i tetai au enua i te tuatau o te Tamaki I o te Ao, kua inangaro te Taeake Rutherford i te akamaroiroi i te au taeake kia akaaere akaou i te angaanga tutu aere. No reira ia Aukute 12, 1920, kua aere atu aia e te au taeake e a i te atoro aere ia Peritane, Continental Europe, e te Middle East.

I to Rutherford atoro anga ia Peritane, kua rave te Aronga Apii Pipiria e toru rā no te uruoaanga e e 12 uipaanga na te katoatoa. Kua tae atu e 50,000 tangata ki reira. Akakite anga i te tutaka aere, karanga Te Punanga Tiaki e: “Te maroiroi nei te au taeake e te oraora. Te rotai nei ratou i roto i te aroa e i roto i te angaanga, e kua rekareka akaou te au taeake tei maromaroa.” I Paris, kua tuatua akaou te Taeake Rutherford no te tumu manako “Kare te Au Mirioni Ua Atu e Ora Nei e Mate.” Te akamata anga te ako, kua ki te are. E toru anere tangata tei pati mai i tetai karere tauturu na ratou.

I te au epetoma i aereia, kua atoro tetai au taeake ia Atene, Cairo, e Ierusalema. I te atoro akaou anga i te aronga tei inangaro i te tuatua mou i te reira ngai, kua akatumuia e te Taeake Rutherford tetai are puka i roto i te oire o Ramallah, i te pae ia Ierusalema. E oti kua oki aia ki Europa e kua akanoo i te Central European Office e kia neneiia te au puka ki reira.

Ia Tepetema 1920, kua tuʼa aere te Aronga Apii Pipiria i te Nu. 27 The Golden Age, e makatini tei akakite i te takinokino anga o te Aronga Apii Pipiria i te 1918. Ko te Pai Tamaki, tei taikuia i mua ake nei, kua nenei i te po e te ao e a mirioni makatini.

Kua kite mai te aronga tatau i te tua o Emma Martin. E painia te Tuaine Martin i San Bernardino, California. Ia Mati 17, 1918,  koia e te au taeake e toru, ko E. Hamm, E. J. Sonnenburg, e E. A. Stevens, tei aere ki tetai akaputuputuanga na te Aronga Apii Pipiria.

Okotai tangata kare aia i aere ana no te apii i te Pipiria. “Kua aere au ki teia uipaanga . . . tei akaueia e te roia Akaapa,” i akakite ei aia i muri mai. “Kua aere au kia rauka mai tetai akaapa anga.” Kua rauka mai te “akaapa anga” tana e kimi ra The Finished Mystery. I nga rā i muri mai, kua tapekaia te Tuaine Martin e te au taeake e toru. Kua akautungaia ratou no tei aati i te Ture no te tuʼa aere i te au puka tei araiia.

Kua akautungaia a Emma e tona au taeake ki roto i te are auri e toru mataiti. Ia Me 17, 1920, kua takoreia ta ratou apira e kua akamata to ratou utunga. Kare i roa kua taui te au mea pouroa.

Ia Tiunu 20, 1920, kua akakite te Taeake Rutherford i to ratou tua i ko i te uruoaanga i San Franciso. Kua mareka kore te katoatoa i te takinokinoia anga teia au Kerititiano, e kua tuku i tetai terekarama ki te perititeni o Marike. Tata ratou: “Kare e tano ana te utunga . . . o Mrs Martin . . . i raro ake i te Ture . . . Kua taangaanga te au akava o te Kavamani i to ratou mana kia . . . puereere . . . ia Mrs Martin . . . e kua akautunga tarevake iaia kia tukuia ki roto i te are auri e te akaapa nei matou . . . ei mea tau kore.”

I tera mai rā, kua akakore viviki te Peretiteni ko Woodrow Wilson i te utunga a te Tuaine Martin e te au Taeake Hamm, Sonnenburg, e Stevens. Kua takoreia to ratou utunga.

Te vaitata anga ia 1920, kua mataora te Aronga Apii Pipiria. Kua maata mai te angaanga i ko i te opati maata, kua akakite maroiroi te au Kerititiano mou i te Patireia o te Atua te ka takore i te manamanata o te tangata. (Mata. 24:14) I tera mai mataiti, 1921, e maata tei raveia no te akakitekite i te tuatua mou o te Patireia.