Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Joseph F. Rutherford ni akadivar akwau payau mu Erop

1920—Kwasut Kal Mivu Chitot

1920—Kwasut Kal Mivu Chitot

KWINSAMBISHIL kwa muvu wa 1920, atushalapol a Yehova asangara nakash mulong wa mudimu wading uyichingedina. Mufund wa muvu wa 1920 watondau wading ulondin anch: “[Nsalejam] ndiy usu wam ni muminy wam.”​—Kus. 118:14.

Yehova wayikasikesha atushalapol end inay ading akatina kulejan. Muvu winiwa ayibol avula nakash, adiokala ku uvud wa 225 ashik 350. Ni kading kapamp kakusambish kapanau in kulejan 8000 rapor wau wa mudimu wa kulejan ku biro mujim wa pa mangand mawonsu. Yehova wayiyukisha chipandikena.

KUMEKESH MUSHIKU UJIM NAKASH

Pa dichuku dia 21, Ngond wa 3, 1920, Joseph F. Rutherford, wading utakedina mudimu wa kulejan pakach pa in Kwilej a Bibil pa chisu chinicha, wisambina mutu wa mulong wading ulondina anch “Mamiliyon ma Antu Adia Aom Katat Kakufap Bwat.” In Kwilej a Bibil ipana nakash kuyitazuk antu ading akatina ku chinship chinech. Afutina chot chijim nakash chading mu musumb wa New York City ni apalangesha maladikij piswimp 320,000.

Diladikij dia diskur diading dilondina anch: “Mamiliyon ma Antu Adia Aom Katat Kakufap Bwat”

Kweza antu avud nakash kukumangan kusutamu mutapu wading utongidinau in Kwilej a Bibil. Chot chizula ni antu 5⁠000 ni antu piswimp 7000 akanganya kwandam. Chinong cha Kalam chisambina chinship chinech anch “chading chikumangan chakusambish kuwap chasalau in Kwilej a Bibil a pa mangand mawonsu.”

In Kwilej a Bibil ijikana nakash mulong alejanang anch: “Mamiliyon ma Antu Adia Aom Katat Kakufap Bwat.” Pa chisu chinicha, in Kwilej a Bibil kadingap katongidina anch uruu wa Want akuulejan mu chilik chijim mwamu. Pakwez, amekesha mushiku ujim nakash. Nambaz Ida Olmstead, wasambisha kukumangan ku yikumangan mu muvu wa 1902, walonda anch: “Twading twij anch kudi yiyukish yivud yiyichingedina antu awonsu, ni chinech chatubachikang kulejan rusangu ruwamp kudi antu awonsu twatanang mu mudimu wa kulejan.”

KWICHAPIN MIKAND YETU AYINETU

Mulong wa kuwanyish maswir ma mu spiritu, akadivar ading ku Betel asambisha kuchap ayinau mikand yimwing. Alanda mashiny ma kuchap nich ni amateka mu chikumbu chading chifutidinau ku Balibal wa 35 wa Myrtle, Brooklyn, New York, piswimp ni Betel.

Leo Pelle and Walter Kessler andama ku Betel mwi Ngond wa 1, 1920. Walter ulondin anch: “Pitwashika, mukadivar wading utakedina mudimu wa kuchap walonda anch: ‘Kuchishadin saa umwing ni chikunku tufanyidina kusal mudimu kurutu tuya kudia.’ Watwita kuzambul makarton mading mwishin kumakandjik ku etaj.”

Leo ulejen yom yasadika dichuku diambakenap anch: “Atwinkisha mudimu wa kowish rubumbu ra etaj wakusambish. Wading mudimu wikisishena nakash ni nading kandikal niusalangap. Pakwez mulong wading mudimu wa Nsalejetu, chading cha usey kuusal.”

Mashiny masadinangau mulong wa kuchap Chinong cha Kalam

Kupwa kwa mbing jikemp, akadivar ading akweta mushiku asambisha kuchap Chinong cha Kalam. Achapa makopi tunan makum musamban ma nimero wa Chinong cha Kalam cha 1 Ngond wa 2, 1920 ku etaj wa kaad. Kupwa, akadivar ateka mwishin mashiny makuchap nich matazukau anch Mashuw ma Njit (Cuirassé). Kusambish pa dichuku dia 14 Ngond wa 4, 1920, asambisha kand kuchap nimero wa Âge d’Or. Chakin kamu, Yehova wayukisha usu wa amakundj inay in kwipan.

“Mulong wading mudimu wa Nsalejetu, chading cha usey kuusal”

“TUSHAKAMANY MU CHISAMBU”

Atushalapol ashinshamena a Yehova asangera kwikal mu urund ni kusal mudimu pamwing ni akadivar nau anambaz nau. Pakwez, in Kwilej a Bibil amwing adiokala mu dirijek dia Yehova pikwading kanrumbangesh kusambish mu muvu wa 1917 kushik mu muvu wa 1919. Mutapu ik wafanyinau kuyikwash?

Chinong cha Kalam cha 1 Ngond wa 4, 1920 mu Inglish, chading ni mutu wa mulong wading ulondina anch: “Tushakamany mu Chisambu.” Chakasikeshana anch: “Tukwet kashinsh anch . . . antu awonsu akweta spiritu wa Nsalejetu . . . akatin kuvuramen yom ya kwinyim, . . . ni kushakam pamwing mu uumwing ni kusal mudimu mudi yid ya mujimbu umwing.”

In Kwilej a Bibil avud aziyina ku mazu minam. Ambay a uruw amwing afunda anch: “Tunenganen nakash mulong muvu wadiap ou twavungin makas ni kulik kulejan, pakwez akwetu awiy akat kulejan. . . . Tumen anch tukuchirikinapap kand yom ya mutapu winou.” In kulejan inay achirisha mushiku wau, ading akwet mudimu ujim wading uyichingedina.

KUPALANGESH “ZG”

Pa dichuku dia 21 Ngond wa 6, 1920, in Kwilej a Bibil asambisha kampany wa kupalangesh “ZG,” dichap dikemp dia buku watazukau anch Le mystère accompli. * Kwading makopi mavud nakash ma mukand winou chisu chaukangeshau mu muvu wa 1918.

Ayita ayibol pamwing nau in kulejan awonsu kwipan mu mudimu wa kupalangesh buku winou. Ayileja anch: “In kulejan [abatishinau kal] a mu yikumangen yawonsu akatina kwipan mu mudimu winou, afanyidin kusal mwamu nich musangar. Katat muntu ni muntu ufanyidin kulond anch: ‘Chom nifanyidina kusal bil chawiy ech’—kupalangesh ZG.” Mukadivar Edmund Hooper walonda anch kinak kading kapamp kakusambish kudi in kulejan avud kusalap kampany wa kulejan ku chis ni chis. Walonda kand anch: “Twasambisha chad kwov kurumburik kwa mutapu ukutandurika mudimu wa kulejan mu chilik twading twakad kutongin.”

KUTENCHIKIRIL MUDIMU WA KULEJAN MU EROP

Mulong chading chikasiken kwambamb nau in Kwilej a Bibil ading mu jingand jikwau pa chisu cha Njit Jakusambish ja pa Mangand Mawonsu, chawiy Mukadivar Rutherford wakata kuyikasikesh akadivar ni kutenchikiril mudimu wa kulejan. Pa dichuku dia 12 Ngond wa 8, 1920, ndiy nau akadivar akwau anying asambisha kwendangan mu Angleter ni mu jingand jikwau jivud.

Mukadivar Rutherford payay mu Idjibit

Chisu chayay mukadivar Rutherford mu Angleter, in Kwilej a Bibil asala yitentam yisatu ni yikumangan 12. Antu awonsu akumangana ading piswimp 50,000. Chinong cha Kalam chalonda mu wiswimp piur pa maweny masalay anch: “Akadivar iyova kwikal akasikeshinau nakash. Akadivar akasikesha uumwing wau ni rukat rau, asala mudimu pamwing, ni chinech chayiletina musangar nakash.” Pashikay mu Paris, Mukadivar Rutherford wisambina kand mutu wa mulong wading ulondina anch “Mamiliyon ma Antu Adia Aom Katat Kakufap Bwat.” Chisu chasambishay kusal diskur, mu chot mwizula antu too. Antu yitot yisatu ita mulong wa kuyifundish yom yikwau.

Chipich cha diladikij dia diskur diasadikina mu chot cha Royal Albert mu Londre

Mbing jambakenap, akadivar amwing aya ku Aten, ku Caire, ni ku Yerusalem. Mulong wa kuyikwash antu ading asangaredina uyakin ading mu jindond jinej, Mukadivar Rutherford wateka depo wa mabuku mu musumb wa Ramallah, piswimp ni Yerusalem. Kupwa wachirika mu Erop, wateka biro mu Erop wa Pakach ni watenchika chakwel asambish kuchap mikand kwinikwa.

KUSAUL KUBUREN KUTENTAM

Mwi Ngond wa 9, 1920, in Kwilej a Bibil abudisha Nimero wa 27 wa Âge d’Or, nimero wa pakampwil wisambina mutapu wayizengolau in Kwilej a Bibil mu muvu wa 1918. Mashiny makuchap nich mikand mapilau anch Mashuw ma Njit twisambinang kwiur oku, madikitang mudimu muten ni uchuku mulong wa kubudish makopi ma gazet winou amiliyon anying ni kusut.

Chipich chamukwatau Emma Martin kudi ampurij

Antu atanga gazet winou ajingunina mutapu wamumekeshinau Emma Martin kuburen kutentam. Nambaz Martin wading chibol mu musumb wa San Bernardino, mu Californie. Pa dichuku dia 17 Ngond wa 3, 1918, nambaz winou ni akadivar akwau asatu, mukadivar E. Hamm, E. J. Sonnenburg, ni E. A. Stevens, ading mu chikumangan chau cha in Kwilej a Bibil.

Ikundj umwing wakumangana nau wezina kwend yom yindj, kadiap mulong wa kwilej Bibil. Mu kusut kwa chisu ikundj winou walonda amwinend anch: “Naya ku chikumangan chinech . . . mulong antuma kudi biro utadina milong ya dirumburish. Nakumangana mulong wa kukimb uman.” Watana “uman” wading ukimbinay, watana kopi wa buku Le mystère accompli. Kupwa kwa machuku makemp amukasa Nambaz Martin ni akadivar akwau asatu. Ayifisha nich anch ajip kal chijil mulong ading apalangeshin buku wading wakangeshinau kal.

Amufisha nich nambaz Emma ni akadivar akwau asatu, ni ayitekina mivu yisatu ya rukan. Ita tupamp tuvud chakwel ashinshikin kand mupak winou, pakwez pa dichuku dia 17 Ngond wa 5, 1920 ayiteka mu rukan. Pakad kulab yom yawapa.

Pa dichuku dia 20 Ngond wa 6, 1920, Mukadivar Rutherford wisambina rusangu riner ku chitentam chasadikina mu San Francisco. Antu akumangana ita mulong wa kushinshikin mupak wayikwatinau in Kristu inay ni atuma uruu mulong wa kumwijikish mwant wa mu États-Unis. Amufundina anch: “Kukwatijan ni chijil chilondina piur pa kutentishan . . . tufishin nich mupak wakwatangau piur pa Martin . . . chisal cha amakurump a dirumburish . . . kusadin ulabu wau mulong wa . . . kumutil Martin mupit . . . chakwel aman pa kumwozin mulong wa kumutek mu rukan . . . chidi chisal chimwing chiyimp . . . ni cha ushon nakash.”

Mukwacha, mwant Woodrow Wilson wamulikishina Nambaz Martin ni Mukadivar Hamm, Sonnenburg, ni Stevens. Ni ayibudisha mu rukan.

Kwinsudiel kwa muvu wa 1920 akadivar ading akwet nsangu ja yom yivud yasadika jading jifanyidina kuyisangaresh. Mudimu wadandamena kuya kurutu ku biro mujim wa pa mangand mawonsu ni in Kristu akin ipana chipandikena mu mudimu wa kulejan rusangu ruwamp kudi antu anch Want wa Nzamb wawiy ukupwisha milong ya antu. (Mat. 24:14) Muvu wambakenap wa 1921, wading muvu wa usey nakash mu kulejan uyakin wa Want.

^ par. 18 Le mystère accompli wading volim wa 7 wa buku Études des Écritures. “ZG” diading dichap dikemp diachapau mudi nimero wa Chinong cha Kalam cha 1 Ngond wa 3, 1918. “Z” urumburishin Zion’s Watch Tower (Le Phare de la Tour de Sion), dichap diakusambish dia Chinong cha Kalam, ni “G,” urumburishin dimuny dia sambwad dia alufabe, mulong wa kumekesh volim wa sambwad wa mukand winou.