Jehovha i va nyikile ntamu futsi a vahuweleli lavo vo chivirika. Ka lembe lego, a ntsengo wa vakolportori (maphayona) wu no kwela, wu suka ka 225 wuya ka 350. Hi khati go sangula, a vahuweleli vo hundza 8000 va no nyikela mubiko wabye wa ntiro wa simu le tsindza ga misava yontlhe. Jehovha i no va chululela makatekwa ya tanani mu ta wona a vahuweleli lavo.

Hi 21 ka Março wa 1920, Joseph F. Rutherford, loyi ka cikhati leco a nga rangela ntiro wa Zvigondzani zva Bhibhiliya [Ku nga lezvi a Vakustumunyu va nga vitaniswa zvona ka cikhati leco], i no veka kanelo yi ngaku: “A kutala ka lava va hanyako zvezvi va nga ta hafa.” A Zvigondzani lezvo zva Bhibhiliya a zvi siyangi wo sala tsimeni ga ku ramba vanhu kasi vata ka mutlhangano lowo. Va no lugara a sala ya teatro ya hombe ka tontlhe le dhoropeni ga Nova York, va tlhela va nyikela 320 000 wa zvirambo.

A vanhu va noya hi ku halaka. Ku nota vanhu vo tala nguvhu vo hundza lava a zvigondzani zva Bhibhiliya zvi nga va rindzela. A sala leyo ya teatro yi wa ringana a 5000 wa vanhu basi. Yi no tala yi ku khapa, a vanhu va tlhela va sala, ku tlhelisiwa a 7000 wa vona hakuva ku wa nga ha hi na wutshamu! A The Watch Tower [A Murindzeli] i te lowo wuve “mun’we wa mitlhangano ya hombe wu mahilweko hi Associação Internacional dos Estudantes da Bíblia [Hlengeletano ya misava yontlhe ya Zvigondzani zva Bhibhiliya].”

A Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi gumile zvi tiviwa nguvhu hi ku chumayela ku “a kutala ka lava va hanyako zvezvi va nga ta hafa.” Ka cikhati leco, va wa nga zvi zwisisi lezvaku a mahungu ya Mufumo ma wa fanele ku chumayelwa ka matshamu yo tala. Hambulezvo, va wa ti tsitsirita hi ndlela yo hlamalisa. Ida Olmstead, loyi a nga sangula kuya mitlhanganweni hi 1902, i bika lawa: “Hi wa zvi tiva lezvaku ku na ni makatekwa ya hombe ma rindzelako vanhu vontlhe; makunu a hi tsikangi a ku va byela mahungu lawo ya ma nene vontlhe lava hi nga va kuma kuchumayeleni.”

Kasi vava ni zvakuga zva moya zvo enela, a vamakabye le Bheteli va no sangula ku gandla mabhuku yo kari hi voce. Va no xava michini va ya khweleketela lomu ka yindlu yo lugara yi nga hi laha ka ruwa Myrtle, 35, Brooklyn, Nova York, ku nga gamekene ni muti wa Bheteli.

Hi Janeiro wa 1920, Leo Pelle na Walter Kessler va no sangula ku tira Bheteli. Walter i ngalo: “A cikhati hi nga chikela, a muwoneleli wa muchini wa ku gandla i no hi cuwuka, aku: ‘Ko kiyela kutsongwani kasi hiya fihlula. Mova ni hora ni khihlanya kasi mu maha ntiro lowu.’ I no hi nyika ntiro wa ku rwalela makaxa ya mabhuku ma nga hi ka kwartu ya lahasi hi famba nawo le hehla.”

 Leo i wula lezvi zvi nga maheka hi mandziko wa kona. I ngalo: “A ntiro wa hina ku wa hi ku hlazva maparedhi ya lahasi ya predhio lego. Lowo hi wona ntiro wo chakisa ka yontlhe ndzi nga yi mahile wutomini ga mina. Zvi wa ringana a ku ndzi wu maha a ntiro lowo futsi hakuva ndzi wa tirela Jehovha.”

Ndzeni ka mavhiki matsongwani, A Murindzeli makunu wu wa gandliwa hi vatiri vo zvi randza vo hiseka. Ka muchini wo gandla, wu nga hi laha ka andari go sangula, ku no gandliwa a 6000 wa marevhista A Murindzeli wa 1 ka Fevereiro wa 1920. Ndzeni ka cikhati leco, a vamakabye va no montara a muchini wa ku gandla lahasi ka predhio lego, lowu va nga wu vitana ku i Battleship, (Ngalava ya yimpi). Hi no sangula ku gandla ni A Idade de Ouro (Khindlimuka!). Hi sangulile hi Khindlimuka! wa 14 ka Abril 1920. Handle ko kanakana, Jehovha i katekisile a kutikarata ka vatiri lavo vo zvi randza.

Ka nguva leyo a vanhu va Jehovha va wa ti buza hi mitiro yiswa ni ku hanya hi kurula. Hambulezvo, a Zvigondzani zvo kari zva Bhibhiliya zvi wa tsikile hlengeletano ndzeni ka zvikhati zva zvikarato zva 1917 kala 1919. Zvini zvi nga wa ta mahiwa kasi ku va vhuna?

A Murindzeli wa 1 ka Abril wa 1920, [hi ciNgiza] i wa hi ni ndzima yi nga wula lezvi: “A hi hanyeni hi kurula.” Yi no kuca Zvigondzani lezvo zvi nga tsikile hlengeletano yiku: “A hi kanakani lezvaku . . . vontlhe lava va nga ni moya wa Hosi . . . va ti yimisela ku rivala zvontlhe zvi nga hundza . . . kasi va hanya hi kurula va zwanana kota miri wun’we.”

A votala va kucilwe hi magezu lawo ya ma nene. A patswa wo kari wu tsalile lezvi: “Ha zvi zwisisa lezvaku hi mahile cihoxo ca hombe hi ku mbheta lembe gontlhe ni kuhundza na hi nga chumayeli kuveni a van’wani vo [chumayela] . . . Zvezvi hi lava ku chumayela ku ku phum; niku a ha ha zvi lavi ku tshuka hi tsika hlengeletano kambe.” Ku wa hi ni ntiro wa hombe wu nga rindzele vatiri lavo va nga tlhelile va kuma ntamu kambe.

Hi 21 ka Junho wa 1920, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no sangula tsima ga hombe nguvhu ga ku hangalasa a “ZG” — ku nga bhuku O Mistério Consumado ga kapa yo olova. * Ku wa hi ni tshala ga mabhuku lawo ma nga hlengeletelwe a cikhati leci gi nga betelwa hi mufumo hi 1918.

 Ku no kuciwa vahuweleli vontlhe, na ku nga hi maphayona woce, lezvaku va hlengela tsimeni lego ga ku hangalasa “ZG”. Ku wulilwe lezvi: “Ka mabandla wontlhe, vontlhe lava va ti tsalelisileko [va bhabhatisilweko], na zvi koteka a ku va tira, va fanele ku hlengela tsimeni legi hi kutsaka. A vamakabye va zile va tsamba ni magezu ya ku kuca hi wona vahuweleli lezvaku va rangisa a ntiro wa ku hangalasa bhuku legi yaku: ‘Ndzo tiva cilo cin’we basi’ — ku nga ku nyikela ZG.” Edmund Hooper i wula lezvaku ka votala give gona khati go sangula va nga tira hi muti ni muti ka tsima lego. I engeta aku: “Hi no sangula ku zvi zwisisa lezvaku a ntiro lowu wu nga hi rindzele wu wa kota kwihi.”

Kota lezvi zvi nga karata ku a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi nga hi ka matiko man’wani zvi rumelana mahungu kutani ku bhula cikhatini ca Yimpi yo Sangula ya Misava Yontlhe, Makabye Rutherford i wa lava ku va tiyisa vamakabye lavo a tlhela a xaxameta khwatsi a ntiro wa kuchumayela. Hikwalaho, hi 12 ka Agosto wa 1920, yena ni vamakabye van’wani va mune, va no sangula lipfhumba lo leha vaya Inglaterra ni ka matiko man’wani yo tala.

A cikhati leci Rutherford a ngaya Inglaterra, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no maha migotsovanyano yinharu ni 12 wa mitlhangano ku nga kari ku rambiwa vanhu vontlhe. Lava va vileko kona vave cipimo ca 50 000 wa vanhu. A Murindzeli i songa a lipfhumba lelo, aku: “A vamakabye va no pepisiwa timbilu va tlhela va tiyisiwa. A vamakabye va nova ni ku zwanana ka hombe va tlhela va tirisana. A votala va nga tshovekile timbilu va no tangaliswa.” Le Paris Makabye Rutherford i no tlhela a phinda a kanelo leyi yaku: “A kutala ka lava va hanyako zvezvi va nga ta hafa.” A cikhati leci a kanelo yi nga sangula, a wutshamu legi va nga hi ka gona gi no tala hi vanhu. A 300 wa vona va no guma va kombela ku gondza zvin’wani.

Ka mavhiki ma nga landzela a vamakabye vo kari va noya Atenas, Cairo, ni Jerusalema. Kasi ku khatalela lava va nga kombisa kutsakela ka matiko lawo, Makabye Rutherford i no siya mabhuku ka cidhoropana ca Ramalá, kusuhani ni Jerusalema. I no guma a tlhela Europa a ya vhulula a hofisa ya ravi ya Central Européia a tlhela a maha malulamiselo ya ku ku sangula ku gandliwa mabhuku.

Hi Setembro wa 1920, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no humesa a Khindlimuka! N.° 27 (A Idade de Ouro), gi nga hi revhista go hlawuleka gi nga paluxa a tixanisa leti a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi nga kumana nato hi 1918. A muchini wa ku gandla lowu  hi wu kumbukileko, wu tirile wusiku ni mumu kasi wu gandla a 4 000 000 wa marevhista ni ku hundza.

Lava va nga lera a revhista lego va tivile mhaka yo kala ku toloveleka ya Emma Martin. A makabye loyi wa cisati i wa hi phayona (kolportori) le San Bernardino, Califórnia. Hi 17 ka Março wa 1918, yena ni vamakabye van’wani va vanharu, E. Hamm, E. J. Sonnenburg, na E. A. Stevens, va no ya wona mutlhangano wa wutsongwani wa Zvigondzani zva Bhibhiliya.

A mun’we wa lava va nga hi kona ka mutlhangano lowo i wa nga yeli ku ya gondza Bhibhiliya. Hi ndzhako ka cikhati, i no guma a ti wulela ha yece aku: “Ndzi yile ka mutlhangano lowo . . . hi ku rumiwa hi vaadhivhogadho va mufumo lava va nga hlongolisela a Zvigondzani zva Bhibhiliya. Ndzi wa lava ku ya kuma nchumu ca ku va khomisa hi cona.” I ci kumile futsi — ku nga bhuku O Mistério Consumado. Andzhako ka masiku yo kari, Makabye Emma ni vamakabye lava van’wani va vanharu va no khomiwa. Va no lumbetiwa ku va phakela bhuku gi betelwako hi mufumo.

Emma ni vamakabye lava van’wani va no nyikiwa nandzu, va konelwa ku tshama malembe manharu lomu paxweni. Hi 17 ka Maio wa 1920, ku wa nga ha hi na ndlela ya ku va kombela kambe lezvaku a tribhunali yi cica ciboho ca yona hakuva makunu va wa kombelile makhati yo tala. Hikwalaho, va no vhalelwa. Kanilezvi, a zvilo zvi no cica hi cikhatana.

Hi 20 ka Junho wa 1920, Makabye Rutherford i no hlawutela tshango gabye ka gotsovanyano le San Francisco. Lava va nga hi kona a va xalalangi hi zvona, va se vhumela ku ku rumelwa papilo ka prezidhente wa Estados Unidos va khala lezvi a maKristu lawo ma nga mahelwa. Va tsalile lezvi: “A ciboho leci a tribhunali yi nga maha ka mhaka . . . ya Emma Martin . . . xungetano hi ku tshova nayo wa wuhosi, hi ci wona na ci nga lulamangi . . . Lezvi a tihosi ti nga wu tirisisa zvona a ntamu wa tona, . . . ti tsangelela [Emma] ti mu phasa . . . ti guma ti mu nyika nandzu kasi ti mu vhalela paxweni, ha wula kubaseni lezvaku . . . zvi bihile.”

Zvalezvi gi ngaku n’we, prezidhente Woodrow Wilson i no tekela ku cica ciboho leci a tribhunali yi nga ci mahile ka mhaka ya Makabye Emma, na Hamm, Sonnenburg, na Stevens. Va no huma paxweni, ci fuva a ciboho ca ku vhalelwa na va nga hi na nandzu.

Laha a lembe ga 1920 gi nga pswonyomoka, a vamakabye va no wona lezvaku ku wa mahekile zvilo zvo tala zvo tsakisa. A ntiro le tsindza wu no simama ku andza. A maKristu ya lisine ma no huwelela hi kuhiseka zva ku cima lezvaku a Mufumo wa Nungungulu hi wona wu to mbheta a zvikarato zva vanhu. (Mat. 24:14) Hambulezvo, ka lembe gi nga landzela, ku nga 1921, va wa ta li huwelela zvo hundza laho a lisine la Mufumo.