Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 43

Zoova kle i anuannzɛ’n i atin

Zoova kle i anuannzɛ’n i atin

Anannganman waan: “Nán kɛ ɔ wue kekle’n ti-ɔ, yɛ nán kɛ ɔ wunmiɛn dan’n ti yɛ a kwla di junman’n niɔn, sanngɛ min wawɛ’n ti yɛ maan a kwla di-ɔ.”—ZKR. 4:6.

JUE 40 ?E ti wan liɛ?

I SU FITILƐ *

1. ?Kɛ be ko yo Klisifuɛ kun i batɛmun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo i titi-ɔ?

?B’A YO ɔ batɛmun? Sɛ ɔ ti sɔ sakpa’n, nn a yili i nglo sran’m be kwlaa be ɲrun kɛ a lafi Zoova su naan a kunndɛ kɛ a nin i anuannzɛ’n * i nunfuɛ’m bé sú i likawlɛ. Sanngɛ ɔ fataman kɛ a yaci Zoova i su lafilɛ le. Kpɛkun lafi su kɛ Zoova yɛ ɔ kle i anuannzɛ’n i atin-ɔn, naan junman ng’ɔ kunndɛ kɛ i anuannzɛ di’n, yɛ ɔ di-ɔ.

2-3. Amun kan Zoova i nzuɛn’m be nun nsan mɔ wafa ng’ɔ kle i anuannzɛ’n i atin’n yi be nglo’n, be ndɛ.

2 Andɛ’n, wafa nga Zoova kle i anuannzɛ’n i atin’n ɔ yi i sran wafa ng’ɔ ti’n, nin i klun sa’n be nglo. Kpɛkun ɔ kle kɛ i mmla’m be ti kpa. Maan e kan Zoova i nzuɛn’m be nun nsan mɔ wafa ng’ɔ kle i anuannzɛ’n i atin’n yi be nglo’n, be ndɛ.

3 I klikli’n yɛle kɛ “Ɲanmiɛn kpaman sran nun.” (Yol. 10:34) Klolɛ mɔ Zoova klo sran’n ti’n, ɔ fɛli i Wa’n mannin naan ɔ́ “kpɔ́ sran wafawafa’n kwlaa be ti.” (1 Tim. 2:6; Zan 3:16) Zoova maan i sufuɛ’m be bo jasin fɛ’n be kle be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé tíe’n. Ɔ maan be nga be kunndɛ kɛ bé ɲán e ti kpɔlɛ tɛ’n i su ye wie’n, be kwla ɲan wie. Yɛle kɛ be ɲan be ti. I nɲɔn su’n yɛle kɛ Zoova timan sa sukusuku yofuɛ, sanngɛ ɔ klo fɔundi. (1 Kor. 14:33, 40) I sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛ kɛ, kɛ i sufuɛ’m bé sú i’n maan be bo yo kun yɛ be yo sa i nuan su sɛsɛsɛ. I nsan su’n yɛle kɛ Zoova yɛ ɔ ti e Like Klefuɛ Dan’n niɔn. (Eza. 30:20, 21) I sɔ’n ti’n, i anuannzɛ’n di junman kekle kpa naan w’a kwla kle Zoova i sufuɛ mun nin be nga be sumɛn i’n, be like. ?Wafa sɛ yɛ Klisifuɛ klikli’m be yili Zoova i nzuɛn nsan sɔ’m be nglo-ɔ? ?Wafa sɛ yɛ andɛ’n, Zoova i sufuɛ’m be yi nzuɛn nsan sɔ’m be nglo wie-ɔ? ?Yɛ ɔ li? ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla uka ɔ naan w’a su Zoova wie andɛ-ɔ?

ƝANMIƐN KPAMAN SRAN NUN

4. (1) ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 1:8 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yo-ɔ? (2) ?Ngue yɛ ɔ́ wá úka be junman sɔ’n i dilɛ’n nun-ɔn?

4 Klisifuɛ klikli’m be blɛ su. Jasin fɛ nga Zezi boli’n yoli maan sran’m be lafili like kpa kun su. (Lik. 4:43) Kpɛkun ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be di junman ng’ɔ boli i bo’n titi. Yɛle kɛ be kɛn i ndɛ “lele fá jú asiɛ’n i tiwa lɔ.” (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 1:8 nun.) Sanngɛ junman sɔ’n i dilɛ nun’n be wunmiɛn ngunmin juman. Ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n mɔ yɛle ‘ukafuɛ’ nga Zezi kɛnnin i ndɛ’n, ɔ uka be.—Zan 14:26; Zkr. 4:6.

5-6. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun-ɔn?

5 Afuɛ 33 Pantekɔtu cɛn nun’n, Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun. Ɔ maan be boli jasin fɛ’n i bolɛ bo. Kɛ be yoli sɔ’n, w’a cɛman sran kpanngban kpa be sɔli jasin fɛ’n nun klanman. (Yol. 2:41; 4:4) Kɛ be kpɔfuɛ’m be wa boli be yalɛ klelɛ bo’n, srɛ w’a kunman be. Sanngɛ be srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka be naan b’a kwla bo jasin fɛ’n titi. Be seli Ɲanmiɛn kɛ: “Uka ɔ sufuɛ mun naan be kan ɔ ndɛ’n yakpa su titi.” Ɲanmiɛn tɛli be srɛlɛ’n su kusu. Yɛle kɛ ɔ fɛli i wawɛ’n mannin be maan “be kannin Ɲanmiɛn i ndɛ’n yakpa su.”—Yol. 4:18-20, 29, 31.

6 Sa uflɛ kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ ekun. Yɛle kɛ be blɛ su’n, fluwa nga Ɲanmiɛn ndɛ’n klɛ su’n w’a sɔnman, yɛ be leman fluwa mɔ yiyi Biblu’n nun ndɛ’n nun’n kɛ andɛ sa. Asa ekun’n, be nga be bo jasin fɛ’n be kle be’n be kan aniɛn fanunfanun. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Klisifuɛ sɔ’m be miannin be ɲin be boli jasin fɛ’n titi. Ɔ maan kɛ afuɛ kɔe 30 sín’n, nn b’a bo jasin fɛ’n ‘lika kwlaa nun ɲanmiɛn bo wa.’—Kol. 1:6, 23.

7. (1) ?I afuɛ 100 tra su yɛ, ngue yɛ Zoova i sufuɛ’m be wunnin i wlɛ-ɔ? (2) ?Ngue yɛ be yoli-ɔ?

7 E blɛ su. Andɛ nin andɛ Zoova te kle i sufuɛ’m be atin yɛ ɔ te man be wunmiɛn naan b’a kwla yo i klun sa’n. Like cinnjin kpa ng’ɔ fa kle be atin’n, yɛle i nuan Ndɛ mɔ i wawɛ’n ukali sran mun maan be klɛli’n. Biblu’n kan jasin fɛ nga Zezi boli’n, ɔ nin junman ng’ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be di’n, be ndɛ. (Mat. 28:19, 20) Afuɛ 1881 Zuie Sasafuɛ Tranwlɛ’n seli kɛ: “Zoova w’a kpaman e kɛ klɔ sran’m be yi e ayɛ annzɛ e kunndɛ aɲanbeun ninnge mun. Sanngɛ ɔ kpali e kɛ e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a bo jasin fɛ’n.” E fluwa kun m’ɔ fiteli afuɛ 1919 nun’n seli kɛ: “Junman ng’ɔ fata kɛ e di’n ɔ timan kaan. Sanngɛ e Min’n i junman-ɔn yɛ ɔ́ mán e wunmiɛn naan y’a kwla di junman sɔ’n.” Kɛ Klisifuɛ klikli mun sa’n, aniaan’m be miannin be ɲin be boli jasin fɛ’n. Afin be lafi su kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n úka be naan b’a kwla bo jasin fɛ’n b’a kle sran wafawafa kwlaa. Andɛ’n, e kusu e lafi su kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n úka e wie.

Zoova i anuannzɛ’n fali like kwlaa ng’ɔ kwla fa bo jasin fɛ’n titi’n dili junman. (An nian ndɛ kpɔlɛ 8-9 be nun.)

8-9. ?Ninnge benin wie mun yɛ Zoova i anuannzɛ’n fa boli jasin fɛ-ɔ?

8 Zoova i anuannzɛ’n fali like kwlaa ng’ɔ kwla fa bo jasin fɛ’n titi’n, dili junman. I wie yɛle “Photo-Drame de la Création,” nin Flono nin loto mɔ bafu o su’n, nin aladio, ɔ nin koko nun wa ajulisu mannzin mun. Andɛ’n, anuannzɛ’n maan e kaci e fluwa mun aniɛn fanunfanun nun. Anwlanman nun’n be nin-a wunmɛn i sɔ’n wie le. ?Ngue ti yɛ anuannzɛ’n yo sɔ-ɔ? Afin ɔ kunndɛ kɛ sran wafawafa kwlaa be ti jasin fɛ’n be klɔ aniɛn’n nun. Zoova kpaman sran nun. I sɔ’n ti’n, ɔ dun mmua seli kɛ bé wá bó jasin fɛ’n bé klé “be nga be fin akpasuaakpasua kwlaa su’n nin be nga be kan aniɛn wafawafa kwlaa’n, ɔ nin sran wafawafa kwlaa.” (Ngl. 14:6, 7) Ɔ kunndɛ kɛ sran kwlakwla ti i Famiɛn dilɛ’n i jasin fɛ’n.

9 Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan y’a bo jasin fɛ’n y’a kle sran wie mun, ɔ timan pɔpɔ. Afin be tran sua nga sran nian su’n annzɛ sua nga be anuan’m be nun ti towa blɛ kwlaa nun’n, be nun. Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla bo jasin fɛ’n y’a kle sran sɔ mun nin sran uflɛ wie mun ekun’n, Zoova maan i anuannzɛ’n fali ajalɛ wie mun naan y’a kwla bo jasin fɛ’n nzra nun. I wie yɛle kɛ afuɛ 2001 nun’n, e Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be mannin aniaan nga be o Aflansi lɔ’n be atin kɛ be fa kakaklolo’n nin ninnge uflɛ wie mun ekun be bo jasin fɛ’n nzra nun. I sin’n, aniaan wie mɔ be o lika uflɛ nun’n be yoli like kunngba’n. Kɛ be yoli sɔ’n i bo guali kpa. Asa ekun’n, afuɛ 2011 nun’n, anuannzɛ’n mannin atin kɛ aniaan’m be bo jasin fɛ’n nzra nun Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Niyɔki’n i lika nga sran’m be ta lɛ sin kpa’n i nun. Kɛ be yoli sɔ’n, i afuɛ nuan m’ɔ́ yía’n, sran’m be fali fluwa kɔe 102.129 nin periodiki kɔe 68.911. Kpɛkun sran kɔe 4.701 be kunndɛli kɛ be kle be Biblu’n nun like. Nanwlɛ, i sɔ’n kle weiin kɛ Zoova fɛli i wawɛ’n suannin junman sɔ’n i bo. I sɔ’n ti’n, e Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be mannin atin kɛ e fa kakaklolo nin ninnge uflɛ wie mun e bo jasin fɛ’n nzra nun mɛn wunmuan’n nun.

10. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a si jasin fɛ’n i bo kpa y’a tra laa-ɔ?

10 Like nga e kwla yo’n. Aɲia’m be bo’n, Zoova kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e bo jasin fɛ’n. Maan e nian like nga be kle e’n su kpa. Maan e nin aniaan nga e nin be o jasin bolɛ akpasua kunngba’n nun’n, e bo jasin fɛ’n titi. Afin be kwla uka e naan y’a bo jasin fɛ’n i kpa naan y’a si sran’m be like kle wie. Kannzɛ lika’n ti sɛ ti sɛ’n, maan e bo jasin fɛ’n titi. Kɛ nga ndɛ mma nga like suanlɛ nga taka su’n fa kan’n sa’n, nán e bɔbɔ e wunmiɛn’n yɛ e fa yo Ɲanmiɛn klun sa’n niɔn. Sanngɛ i wawɛ’n yɛ ɔ man e wunmiɛn-ɔn. (Zkr. 4:6) Afin junman nga e di’n ɔ timan e liɛ, ɔ ti Ɲanmiɛn i junman.

ZOOVA TIMAN SA SUKUSUKU YOFUƐ SANNGƐ Ɔ KLO FƆUNDI

11. ?Ngue yɛ laa’n, e Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ nga be o Zerizalɛmun lɔ’n be yoli naan anuansɛ w’a tran aniaan’m be afiɛn-ɔn?

11 Klisifuɛ klikli’m be blɛ su. E Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ nga be o Zerizalɛmun lɔ’n be miannin be ɲin naan anuansɛ w’a tran Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be afiɛn naan b’a yo sa’n i nuan su sɛsɛsɛ. (Yol. 2:42) I wie yɛle kɛ afuɛ 49 nun’n, klɛn wlalɛ’n ndɛ wa tɔli aniaan’m be afiɛn. Blɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali e Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ sɔ mun naan b’a kwla siesie ndɛ sɔ’n. Sɛ ɔ ti kɛ b’a siesieman ndɛ sɔ’n i ndɛndɛ’n, nn aniaan’m be bubuli be wun nun. Sɛ be yoli sɔ kusu’n, nn b’a kwlá boman jasin fɛ’n i kpa kun. Kannzɛ akoto mun nin kpɛnngbɛn’m be ti Zifu’n, sanngɛ b’a yaciman Zifu’m be nzuɛn’n annzɛ like nga be kle’n i lɛ naan ɔ saci be ti nun. Like nga be yoli’n yɛle kɛ be suannin Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like yɛ be srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n man be naan b’a kwla fa ajalɛ kpa ndɛ sɔ’n i siesielɛ’n nun. (Yol. 15:1, 2, 5-20, 28) ?Kɛ be yoli sɔ’n, wafa sɛ yɛ i bo guali-ɔ? Zoova yrali ajalɛ nga be fali’n su. Ɔ maan anuansɛ nin bo kun yolɛ trannin aniaan’m be afiɛn yɛ be kwla boli jasin fɛ’n i kpa titi.—Yol. 15:30, 31; 16:4, 5.

12. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ andɛ’n, Zoova i anuannzɛ’n i nunfuɛ’m be yo ninnge mun kɛ ɔ nin i fata’n sa naan be bo ti kun-ɔn?

12 E blɛ su. Andɛ kusu’n, Zoova i anuannzɛ’n ukɛ i sufuɛ mun naan be yo ninnge mun kɛ ɔ nin i fata’n sa naan be bo yo kun titi. Afuɛ 1895, Novanblu 15 Sasafuɛ Tranwlɛ’n m’ɔ o Angle nun’n, i nun like suanlɛ kun m’ɔ taka 1 Korɛntifuɛ Mun 14:40 su’n, seli kɛ: “Akoto’m be klɛli ninnge mɔ be yo i kɛ ɔ nin i fata’n sa’n i su fluwa kaka fa mannin asɔnun mun. [...] Ɔ ti cinnjin kɛ Klisifuɛ sɔ’m be nanti ‘ndɛ nga be klɛli be laa’n naan e si sa’n,’ be su.” (Rɔm. 15:4) Nanwlɛ, Klisifuɛ klikli’m be miannin be ɲin kpa naan b’a yo ninnge mun kɛ ɔ nin i fata’n sa naan be bo w’a yo kun titi. Like kunngba’n yɛ anuannzɛ’n yo i andɛ-ɔ. Maan e fa sunnzun ase kun fa yiyi nun: Kannzɛ aniaan kun kɔ asɔnun bo uflɛ nun annzɛ nvle uflɛ nun’n, ɔ si kɛ wafa nga bé tínngɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n i nun like suanlɛ’n ɔ su kaciman. Kpɛkun ɔ si like nga bé súan’n. Ɔ maan kɛ ɔ́ kɔ́ aɲia’m be bo’n, i wun kpɛjɛ i yɛ ɔ yomɛn i kɛ w’a wɔ aofuɛ. Saan Ɲanmiɛn wawɛ’n kunngba cɛ yɛ ɔ kwla yo maan i sɔ liɛ’n kwla yo ye-ɔ.—Sof. 3:9.

13. ?Kɛ e fa e ɲin e sie i ndɛ ng’ɔ o Zaki 3:17 nun su’n, kosan benin yɛ e kwla fa usa e wun-ɔn?

13 Like nga e kwla yo’n. Zoova kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be ‘mian be ɲin naan alaje mɔ i wawɛ’n maan be di’n ti’n, be bo yo kun titi.’ (Efɛ. 4:1-3) I sɔ’n ti’n, usa ɔ wun kɛ: ‘?N yo maan bo kun yolɛ tran asɔnun’n nun? ?Min ɲin yi be nga be dun e ɲrun mmua’n? ?Wafa sɛ yɛ e nin be nga n le kwlalɛ be su’n e nanti-ɔ? ?N ti sran m’ɔ yo ninnge dɔ su-ɔ? ?N tu n klun n uka sran? (An kanngan Zaki 3:17 nun.) Sɛ an sie i nzɔliɛ kɛ ɔ fata kɛ an kaci amun sa ninnge sɔ’m be nun wie’m be yolɛ’n nun, maan amun srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n uka amun. Sɛ amun man Ɲanmiɛn wawɛ’n i atin naan ɔ uka amun’n, amun ayeliɛ’n káci. Ɔ maan aniaan’m bé kló amun yɛ bé bú amun sran.

ZOOVA KLE E LIKE YƐ Ɔ FA NINNGE NGA E SA MIAN BE WUN’N MAN E

14. ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukali Klisifuɛ klikli mun naan b’a ‘si i klun sa’n i kpa’ ɔ?

14 Klisifuɛ klikli’m be blɛ su. Zoova klo i sufuɛ’m be like klelɛ. (Jue. 32:8) Afin ɔ kunndɛ kɛ be si i, be klo i yɛ be ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. I liɛ’n bé káci i mma mun tititi. Sɛ Zoova w’a kleman e like kusu’n, e su kwlá ɲanman ninnge sɔ mun. (Zan 17:3) Klisifuɛ klikli’m be blɛ su’n, Zoova sinnin i anuannzɛ’n i lika kleli i sufuɛ’m be like. (An kanngan Kolɔsufuɛ Mun 1:9, 10 nun.) Asa ekun’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n mɔ yɛle “ukafuɛ” nga Zezi kɛnnin i ndɛ’n, ɔ ukali be kpa wie. (Zan 14:16) Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali Klisifuɛ sɔ mun naan b’a wun Ɲanmiɛn Ndɛ’n i wlɛ yɛ ɔ yoli maan be wla kpɛnnin ndɛ nga Zezi kannin’n nin like ng’ɔ yoli’n, be su. Ninnge sɔ’m be nun wie’m be o Zezi i su ndɛ nga Matie, Marki, Liki nin Zan be klɛli’n nun. Ninnge nga Klisifuɛ sɔ’m be sili be’n ti’n, be lafili Ɲanmiɛn nin i Wa’n, nin be wiengu Klisifuɛ’m be su yɛ be kloli be wie.

15. ?Ngue yɛ ɔ kle wɔ kɛ Zoova su yia ndɛ ng’ɔ o Ezai 2:2, 3 nun’n i nuan-ɔn?

15 E blɛ su. Zoova seli kɛ “cɛn wie lele’n,” nvlenvle’m be nunfuɛ’m bé kɔ́ i “oka’n” su lɔ. Yɛle kɛ bé fá be wun bé mɛ́ntɛn i sufuɛ kpa mun naan be kle be like. (An kanngan Ezai 2:2, 3 nun.) E wun i kɛ ndɛ sɔ’n su kpɛn su andɛ. Yɛle kɛ Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n ti kpa tra Ɲanmiɛn sulɛ wafa kwlaa. Kpɛkun Zoova maan i sufuɛ’m be si i nuan Ndɛ’n i su ninnge kpanngban. (Eza. 25:6) Ɔ sin ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ i lika yɛ ɔ kle be ninnge sɔ mun-ɔn. Junman difuɛ sɔ’n kusu sin ninnge fanunfanun lika kle e like. I wie yɛle ndɛ akpasua mun, nin nzra nun ijɔlɛ mun, nin video mun. (Mat. 24:45) Kɛ e wun ninnge kwlaa sɔ mun’n, e kan ndɛ kunngba nga Zɔbu i janvuɛ Elii kannin’n wie. Ɔ seli kɛ: “?Wan yɛ ɔ si like kle kɛ [Ɲanmiɛn] sa a?”—Zɔb 36:22.

Maan e lafi su kɛ Biblu’n nun ndɛ’n ti nanwlɛ yɛ e nanti su. (An nian ndɛ kpɔlɛ 16 nun.) *

16. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a wɔ e ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun-ɔn?

16 Like nga e kwla yo’n. Ɲanmiɛn wawɛ’n uka e naan y’a kwla nanti like nga e suannin i Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n i su. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Ɲanmiɛn kɛ jue tofuɛ nga sa. Ɔ seli kɛ: “Anannganman, kle min atin nga n ko fa su’n. Min nyin yí wɔ tititi. Maan min anwlɛn b’ɔ ti wɛtɛɛ. Maan min nyin yi wɔ.” (Jue. 86:11) Asa ekun’n, maan e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nin e fluwa’m be nun cɛn kwlakwla yɛ e suan be nun like. Nán like silɛ ngbɛn ti yɛ ɔ fata kɛ e suan like-ɔ. Sanngɛ e kunndɛ kɛ é wún i wlɛ kɛ Biblu’n nun ndɛ’n ti nanwlɛ yɛ e kunndɛ kɛ é láfi su. Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla uka e i sɔ yolɛ’n nun. Asa’n, e kunndɛ kɛ é wlá e niaan’m be fanngan. (Ebr. 10:24, 25) ?Ngue ti-ɔ? Afin e nin e niaan mun e ti kɛ awlo bo kunngba nunfuɛ mun sa. Asa’n, e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n uka e naan y’a kwla tɛ kosan’m be su aɲia’m be bo. Kpɛkun ɔ uka e naan sɛ be man e junman kɛ e di i aɲia’m be bo lɔ’n y’a kwla di i kpa. Sɛ e yo sɔ’n, é klé Zoova nin i Wa’n be kɛ e klo be “bua ba mun.”—Zan 21:15-17.

17. ?Wafa sɛ yɛ amun kwla kle kɛ amun suan Zoova i anuannzɛ’n i bo-ɔ?

17 Ɔ ka kan’n, anuannzɛ kunngba ng’ɔ́ wá ká asiɛ’n su’n yɛle anuannzɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle i atin’n. I sɔ’n ti’n, maan e nin Zoova i anuannzɛ’n e di junman likawlɛ. Maan e kle kɛ e klo sran’m be kwlaa kɛ Ɲanmiɛn sa. Yɛle kɛ e bo jasin fɛ’n e kle sran kwlakwla. Kpɛkun e yo ninnge mun kɛ ɔ nin i fata’n sa naan bo kun yolɛ’n tran asɔnun’n nun. Asa ekun’n, maan e kplin su kɛ e Like Klefuɛ Dan’n ɔ kle e like. Yɛle kɛ e fa ninnge kwlaa ng’ɔ fa man e’n e di junman. I liɛ’n, kɛ Satan i mɛn’n wá wíe’n, srɛ kaan sa su kunman e. Sanngɛ é yó yakpafuɛ, afin e nin be nga be nin Zoova i anuannzɛ’n be bo ti kun’n yɛ e o-ɔ.

JUE 3 Ɔ su yɛ e fa e wla gua-ɔ

^ ndɛ kpɔlɛ 5 ?A lafi su kɛ Zoova yɛ ɔ kle i anuannzɛ’n i atin andɛ-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán wafa nga Zoova kleli Klisifuɛ klikli’m be atin nin wafa ng’ɔ kle i sufuɛ’m be atin andɛ’n, be ndɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 1 NDƐ WIE’M BE NUN YIYILƐ: Zoova i anuannzɛ’n i bue kun o ɲanmiɛn su lɔ yɛ i bue kun o asiɛ’n su wa. Like suanlɛ nga nun’n, “anuannzɛ” nga e kɛn i ndɛ’n, yɛle Zoova i anuannzɛ’n i bue ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n.

^ ndɛ kpɔlɛ 52 FOTO’M BE SU NDƐ: Aniaan bla kun m’ɔ ti atin bofuɛ’n ɔ niannin aniaan nga be ɔli lika nga be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n be nun kun i su video. Ɔ maan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ nían aniaan sɔ’n i ajalɛ kpa’n su. I sin’n, i kusu ɔli lika kun mɔ be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n i nun.