တၢ်မၤလိ ၄၃

ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ အတၢ်ကရၢကရိ

အိးထီၣ်

“တမ့ၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်အဂံၢ်အဘါဘၣ်, တမ့ၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်အစိအကမီၤဘၣ်, မ့ၢ်လၢယသးလီၤ, တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်အယွၤစံးဝဲဒၣ်.”—စကၤရယၤ ၄:၆.

တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *

၁. ခရံာ်ဖိလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤတဂၤ ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

နဒိးဘျၢထံဝံၤလံဧါ. နဒိးဘျၢထံမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် နပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နနာ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးနအဲၣ်ဒိးမၤအတၢ်မၤလၢ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤလီၤ. * နတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ကဘၣ်ဆဲးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. နကဘၣ်ဆဲးမၤဒိၣ်ထီၣ် နတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤလၢ အသူဝဲ အတၢ်ကရၢကရိလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ.

၂-၃. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ အတၢ်ကရၢကရိ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.

^၂မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ အတၢ်ကရၢကရိလၢ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ, အတၢ်တိာ်ပာ် ဒီးအတၢ်ဘျၢတဖၣ်လီၤ. ပကတဲသကိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါသၢခါလၢ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤလီၤ.

^၃အဆိကတၢၢ် “ယွၤတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤဘၣ် ပှၤကညီဘၣ်.” (မၤတၢ် ၁၀:၃၄) ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ်န့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ အကဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါဒ် “တၢ်ပှ့ၤက့ၤလၢ ပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်” လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၂:၆; ယိၤဟၣ် ၃:၁၆) ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. ဒီးပှၤလၢ အဒိကနၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအဖှိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပှ့ၤက့ၤလီၤ. ခံ, ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ယွၤလၢ အရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒီးအဲၣ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိး လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၃၃, ၄၀) အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ် ဘါထီၣ်အီၤန့ၣ် အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိး လိာ်အသးလီၤ. သၢ, ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် ပှၤသိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤလီၤ. (ယၡါယၤ ၃၀:၂၀, ၂၁) အဃိ အတၢ်ကရၢကရိန့ၣ် မၤတၢ်ဆူၣ်မးလၢ ကသိၣ်လိပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး အကလုၢ်ကထါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဒီးလၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအပူၤလီၤ. ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ သၢခါအံၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဒီးမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ တဖၣ်အံၤဒ်လဲၣ်. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ နမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤန့ၣ် အသးစီဆှံ မၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ်.

ယွၤတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤဘၣ် ပှၤကညီဘၣ်

၄. ဒ် မၤတၢ် ၁:၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယ့ၣ်ၡူးမၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် မၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးတၢ်မနုၤ ကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လဲၣ်.

^၄လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤ. တၢ်ကစီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲန့ၣ် မၤစၢၤပှၤခဲလၢာ် လၢကအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၄:၄၃) ယ့ၣ်ၡူးမၢအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကဆဲးမၤအတၢ်မၤ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တုၤ “ပၢၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ် အကတၢၢ်လီၤ.” (ဖး မၤတၢ် ၁:၈ တက့ၢ်.) အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ တၢ်မၤအံၤလၢ အနီၢ်ကစၢ် အဂံၢ်အဘါ တန့ၢ်ဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲသးစီဆှံ လၢအမ့ၢ် “ပှၤမၤစၢၤတၢ်” ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအၢၣ်လီၤ ပာ်စၢၤဝဲအသိးလီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၄:၂၆; စကၤရယၤ ၄:၆.

၅-၆. သးစီဆှံမၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၅ဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် သးစီဆှံလီၤ. ခီဖျိလၢ သးစီဆှံအတၢ်မၤစၢၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဘျီဃီလီၤ. ဒီးလၢတၢ်ဆၢကတီၢ် ဖုၣ်ကိာ်ဖိအတီၢ်ပူၤ ပှၤလၢအကထိတဖၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၂:၄၁; ၄:၄) ဖဲပှၤထီဒါ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် တဖၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်တပျံၤတၢ် ဒီးတပတုာ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဃ့ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤစၢၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ “ဒုးစံးဒုးကတိၤ ပဝဲနခ့နပှၤတဖၣ် လၢနတၢ်ကစီၣ်, လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ အပူၤတက့ၢ်.” ဝံၤဒီး အဝဲသ့ၣ်ပှဲၤဝဲဒီး သးစီဆှံ အဃိဆဲး “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအတၢ်ကစီၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤလီၤ.”—မၤတၢ် ၄:၁၈-၂၀, ၂၉, ၃၁ ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

^၆ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်အစိၤ ပှၤအါတက့ၢ်န့ၣ် အလံာ်စီဆှံတအိၣ်ဘၣ်. လံာ်လဲၢ်တဖၣ်လၢ ကၡဲပၠးလံာ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဒ်သိးဒီး ပစိၤခဲအံၤဘၣ်. ဒီးယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး ပှၤလၢအတဲကျိာ် အကလုာ်ကလုာ်လီၤ. တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ လၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤ အဝဲသ့ၣ်ဆဲးမၤဝဲ တၢ်မၤအံၤ လၢအနံၣ် သၢဆံညါ အတီၢ်ပူၤလီၤ. ဒီးတၢ်မၤအံၤ ဖျါလၢအတကဲထီၣ် လိၣ်ထီၣ်ဘၣ် သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ “ကယဲၢ်ပှၤဘၣ်တ့အသး လၢမူခိၣ်အဖီလာ်” လီၤ.—ကလီးစဲ ၁:၆, ၂၃.

၇. ပူၤကွံာ် အနံၣ် ၁၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၇လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ခီဖျိလၢ အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ လၢဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ အသးစီဆှံန့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပဖးဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးမၢဝဲအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လၢကဆဲးမၤဝဲ တၢ်မၤအံၤလီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) မဲးကစံတဘ့ၣ် လၢဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤဖဲ လါယူၤလံ ၁၈၈၁ န့ၣ်တဲဝဲလၢ “ပတဘၣ် တၢ်ကိးပှၤလၢ ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်လၤကပီၤ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤပသးဒီး သူပတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ.” လံာ်တဘ့ၣ်လၢအမ့ၢ် To Whom the Work Is Entrusted, လၢပှၤထုးထီၣ်အီၤဖဲ ၁၉၁၉ န့ၣ်တဲဝဲလၢ “တၢ်မၤန့ၣ်အိၣ်ဝဲအါမး သနာ်က့ မ့ၢ်ဝဲကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤလီၤ. အဃိ အဝဲကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိး ပဆဲးမၤတၢ်မၤအံၤ ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.” ဒ်ခရံာ်ဖိလၢညါအသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အံၤ ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤဒီး နာ်ဝဲလၢ သးစီဆှံကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤကိးကလုာ်ဒဲးအအိၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ပနာ်လၢ သးစီဆှံကဆဲးမၤစၢၤပှၤ ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.

ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိသူဝဲ တၢ်ပီးတၢ်လီ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ကရၤလီၤဝဲတၢ်သးခု ကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈-၉)

၈-၉. ဒ်သိးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကရၤလီၤအသး အါထီၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၈ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ သူဝဲတၢ်ပီးတၢ်လီ လၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိး ကရၤလီၤဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီး တၢ်ထုးထီၣ်လံာ်လဲၢ်တဖၣ်, “တၢ်ဘၣ်တ့ အတၢ်ဂီၤပူ” (Photo-Drama of Creation), တၢ်ကလုၢ်ဒၢ (phonographs), တၢ်ကလုၢ်ဒၢလၢ ကါဖီခိၣ် (sound cars), လၢကလံၤဒၢတၢ်ကစီၣ်အပူၤ ဒီးမ့မ့ၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ပသူဝဲ စဲးဖီကဟၣ် တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကရၢကရိ ကွဲးကျိာ်ထံဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ ကျိာ်အါမးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဒ်သိးပှၤကိးကလုာ်ဒဲး ကနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အနီၢ်ကစၢ် အကျိာ်အဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အတကွၢ်ဒိၣ်ဆံး အါစှၤတၢ်ဘၣ် အဃိ အတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ “ကယဲၢ်ပှၤကလုာ်, ဒီးပှၤအဒူၣ်, ဒီးပှၤကတိၤတၢ်အကျိာ်, ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်ခဲလၢာ်” လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၄:၆, ၇) အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤခဲလၢာ် ကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ.

^၉မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ ပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ် တတုၤဘၣ်တဖၣ်ဟီမီၤ. ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ် အိၣ်လၢတၢ်လီၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးပှၤခိးတၢ်ဖိ မ့တမ့ၢ်ပှၤပံးဃာ်လၢသီး အဃိ ပှၤလဲၤနုာ်လီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ် တန့ၢ်ညီညီဘၣ်. ဒ်သိး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကလဲၤတုၤလၢ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အအိၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအတၢ်ကရၢကရိ လၢကစးထီၣ်သူဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါလီၤ. အဒိ ဖဲ ၂၀၀၁ န့ၣ် ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါ ခီဖျိသူဝဲ လ့ၣ်ဆီၣ်ဒီးစီၢ်နီၤခိၣ် လၢကပာ်လီၤ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤစ့ၢ်ကီး စးထီၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢကျဲဒ်အံၤလီၤ. ခီဖျိလၢ ပှၤမၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ကဲဘျုးဝဲလီၤ. ဖဲ ၂၀၁၁ န့ၣ် ပှၤမၤဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါ လၢကီၢ်အမဲရကၤ, နူယီးအဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤ လၢပှၤလ့ၢ်ထီၣ်လ့ၢ်လိၤ အါအလီၢ်လီၤ. ဖဲအဆိကတၢၢ်တနံၣ်န့ၣ် ပှၤဟံးန့ၢ်လံာ်အိၣ်ဝဲ ၁၀၂,၁၂၉ ဘ့ၣ် ဒီး မဲးကစံအိၣ်ဝဲ ၆၈,၉၁၁ ဘ့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤအဂၤ ၄,၇၀၁ န့ၣ်ဃ့ထီၣ်ဝဲလၢ ကမၤလိလံာ်စီဆှံလီၤ. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအသးစီဆှံလၢ ကမၤစၢၤတၢ်မၤအံၤလီၤ. လၢခံ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် ဟ့ၣ်ဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အခွဲးလၢ ကမၤဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါ ခီဖျိသူဝဲ လ့ၣ်ဆီၣ် လၢကပာ်လီၤလံာ်လဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

၁၀. ပမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၀တၢ်လၢနမၤအီၤသ့. တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ပကသူက့ၤအီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအပူၤလီၤ. လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး နတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကရူၢ်ထီဘိတက့ၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ နကရူၢ်ပူၤန့ၣ် မၤစၢၤနၤလၢ နကမၤဂ့ၤထီၣ် နတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ဒၣ်လဲာ် ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တက့ၢ်. ဒ်လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီအသိး ပမၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးသ့န့ၣ် တမ့ၢ်လၢပနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဘၣ်. မ့ၢ်လၢသးစီဆှံ တၢ်စိတၢ်ကမီၤ အဃိလီၤ. (စကၤရယၤ ၄:၆) မ့ၢ်လၢပမၤ ကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ အဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢပလိၣ်ဘၣ် တဖၣ်လီၤ.

ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ယွၤလၢ အရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒီးအဲၣ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိး

၁၁. ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤန့ၣ် မၤသကိးတၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၁လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤ. ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤန့ၣ် မၤသကိးတၢ် ဃူဃူဖိးဖိး ဒ်သိး ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် ကအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိး အဂီၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၂:၄၂) အဒိ ဖဲ ခ.န ၄၉ န့ၣ် ခရံာ်ဖိတနီၤ ထံၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤ တၢ်ကူးတရံး ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ် ထံၣ်ဝဲလၢတဘၣ်မၤ တၢ်ကူးတရံးဘၣ်. အဃိ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် လၢသးစီဆှံဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တဲသကိးဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အတၢ်ထံၣ် မ့ၢ်တလီၤပလိာ်အသးဘၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် ပှၤယူဒၤဖိ သနာ်က့ တၢ်မၢဖိဒီး ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ် တပျဲဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိ အလုၢ်အလၢ်ဒီး အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ် ကဒိၣ်စိလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဃုကွၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါဒီး ဃ့ဝဲသးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကမၤတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၁, ၂, ၅-၂၀, ၂၈) အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ ဒ်န့ၣ်အဃိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အဘျုးဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဆၢတဲာ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိး ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ.—မၤတၢ် ၁၅:၃၀, ၃၁; ၁၆: ၄, ၅.

၁၂. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ် ကရၢကရိ မၤတၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒီးဃူဃူဖိးဖိးဒ်လဲၣ်.

^၁၂လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ မၤစၢၤအခ့အပှၤ လၢကမၤတၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးလီၤ. ဖဲ ၁၈၉၅ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၁၅, စံယိၣ် တၢးထီခိးတၢ် ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ခရံာ်အတၢ်ဟဲက့ၤ အတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီလၢအမ့ၢ် “လၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီး လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်” န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ ၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၄၀ လီၤ. တၢ်မၤလိပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “တၢ်မၢဖိတဖၣ် ကွဲးန့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်တၢ်တဖၣ်လီၤ. . . . အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ခရံာ်ဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ် ကမၤထွဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢပှၤကွဲးန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်လီၤ.” (ရိမ့ၤ ၁၅:၄) ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ မၤသကိးတၢ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိ ဃူဃူဖိးဖိး ဒ်ခရံာ်ဖိလၢတၢယၤဖှိၣ် အစိၤအသိးလီၤ. အဒိ နမ့ၢ်လဲၤထီၣ် တၢးထီခိးတၢ် တၢ်မၤလိ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂၤတဖျၢၣ် မ့တမ့ၢ် လၢထံကီၢ်အဂၤန့ၣ် နသ့ၣ်ညါလၢ ပှၤကမၤအီၤဒ်လဲၣ် ဒီးပှၤကမၤလိ တၢ်မၤလိဖဲလဲၣ် တခါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ နတလိၣ် ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်. ထဲဒၣ် ယွၤအသးစီဆှံန့ၣ် ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလီၤ.—စဖါနယၤ ၃:၉

၁၃. ဒ် ယၤကိာ် ၃:၁၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပကဘၣ် သံကွၢ်လီၤပသးလၢ တၢ်သံကွၢ် မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၃တၢ်လၢနမၤအီၤသ့. ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်က ‘ဂုာ်ဟံးဃာ်အသးတဖျၢၣ်ဃီ လၢတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအတၢ်စၢဃာ် အပူၤ’ လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၄:၁-၃) အဃိ သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘မ့ၢ်ယဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤဧါ. မ့ၢ်ယဒိကနၣ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိမဲတၢ်တဖၣ် အကလုၢ်ဧါ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ယမ့ၢ်အိၣ်ဒီးမူဒါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဂၤနာ်န့ၢ်ယၤ ကသ့ဧါ. မ့ၢ်ယကဲပှၤလၢ အပာ်ကဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်, သးအိၣ်မၤစၢၤတၢ် ဒီးမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်ဧါ.’ (ဖး ယၤကိာ် ၃:၁၇ တက့ၢ်.) နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလၢ နကဘၣ်မၤဂ့ၤ ထီၣ်နသးန့ၣ် ဃ့ယွၤအသးစီဆှံ တက့ၢ်. နမ့ၢ်ပျဲလၢ ကစၢ်ယွၤအသးစီဆှံ ကမၤစၢၤနၤလၢ နကမၤဂ့ၤထီၣ် နတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် နဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ကအဲၣ်နၤအါထီၣ် ဒီးကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤတၢ်လၢ နမၤတဖၣ်လီၤ.

ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤဒီး ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်လၢ ပလိၣ်ဘၣ်တဖၣ်

၁၄. ဒ် ကလီးစဲ ၁:၉, ၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ တၢယၤဖှိၣ်အစိၤဒ်လဲၣ်.

^၁၄လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤ. ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်သိၣ်လိ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၂:၈) အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ကသ့ၣ်ညါအီၤ, အဲၣ်အီၤ ဒီးကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ် ဒ်အဖိလၢအအဲၣ်ဘၣ်ဝဲ တဖၣ်အသိးလီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးသ့ ခီဖျိလၢ အဝဲသိၣ်လိပှၤအဃိလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၇:၃) လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကသိၣ်လိ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖး ကလီးစဲ ၁:၉, ၁၀ တက့ၢ်.) သးစီဆှံ လၢအမ့ၢ် “ပှၤမၤစၢၤတၢ်” လၢယ့ၣ်ၡူး အၢၣ်လီၤပာ်စၢၤဝဲန့ၣ် မၤစၢၤဝဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၁၆) သးစီဆှံမၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ် အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ကစၢ်ယွၤ ကလုၢ်ကထါ ဒီးကနီၣ်ဘၣ်က့ၤ ကယဲၢ်တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူး တဲတ့ၢ်ဒီး မၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်လီၤ. လၢခံ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤ ဒီးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးလီၤအီၤလၢ လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ် လွံၢ်ဘ့ၣ်အပူၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤ မၤဆူၣ်ထီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်နာ်, အတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ, အဖိခွါ ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကအဲၣ်လိာ်ကွံလိာ် အသးတဂၤဒီးတဂၤလီၤ.

၁၅. ဒ် ယၡါယၤ ၂:၂, ၃ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး နထံၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤဒ်လဲၣ်.

^၁၅လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ. ယဟိဝၤယွၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ “လၢမုၢ်နံၤလၢခံတဖၣ်” န့ၣ် ကယဲၢ်ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ် ကဟဲလၢအကစၢၢ် ဒ်သိးကဘူၣ်ထီၣ် ဘါထီၣ်အီၤအဂီၢ်လီၤ. (ဖး ယၡါယၤ ၂:၂, ၃ တက့ၢ်.) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢ အမ့ၢ်အတီန့ၣ် အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢအဂၤတဖၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ နီၢ်သးတၢ်အီၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဃိလီၤ. (ယၡါယၤ ၂၅:၆) ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” လၢကဟ့ၣ်လီၤပှၤ နီၢ်သးတၢ်အီၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢကျဲအကလုာ် ကလုာ်လီၤ. အဒိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် နီၢ်သးတၢ်အီၣ်ခီဖျိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ပဖးဘၣ်အီၤ, ပနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဒီးပကွၢ်ဘၣ် တၢ်ဂီၤမူတဖၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၂၅) ပကတူၢ်ဘၣ်ဒ် စီၤယိၤဘး အတံၤသကိး စီၤအလံဟူၤအသိး လၢအတဲဝဲလၢ “မ့ၢ်မတၤသိၣ်လိတၢ်ဒ် အဝဲဒၣ် [ယွၤ] အသိးန့ၣ်တဂၤလဲၣ်.”—ယိၤဘး ၃၆:၂၂.

တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ နနာ်အီၤန့ၣ် နကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် လၢနနာ်အီၤနီၢ်နီၢ် ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲအီၤလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၆) *

၁၆. ဒ်သိး နကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၢ်သးအဂီၢ် နကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၆တၢ်လၢနမၤအီၤသ့. ယွၤအသးစီဆှံ ကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကအိၣ်မူမၤထွဲ တၢ်လၢနဖးဒီး မၤလိဘၣ်အီၤလၢ အကလုၢ်ကထါ အပူၤတဖၣ်လီၤ. ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒ် ပှၤကွဲးထါ စံးထီၣ်ပတြၢၤတဂၤ လၢအတဲဝဲ “နဲၣ်လိယၤလၢနကျဲတက့ၢ်, ယွၤဧၢ, ယကလဲၤတၢ်လၢ နတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤလီၤ. ဘိးထီၣ်ယသးလၢ ယကပျံၤနမံၤတက့ၢ်.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၆:၁၁) အဃိ ဆဲးဟံးန့ၢ်အီၣ် နီၢ်သးတၢ်အီၣ် လၢယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤ ခီဖျိလၢ အကလုၢ်ကထါဒီး အတၢ်ကရၢကရိန့ၣ်တက့ၢ်. နဖီတၢၣ်န့ၣ် တဘၣ်မ့ၢ်ထဲ နကဘၣ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ နနာ်အီၤန့ၣ် နကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် လၢနနာ်အီၤနီၢ်နီၢ် ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲအီၤလီၤ. ဒ်သိးနကမၤ ဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ မၤစၢၤနၤသ့လီၤ. နကအဲၣ်ဒိး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ နဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅) ဘၣ်မနုၤအဃိ နမၤဒ်န့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်နဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢနီၢ်သးအဃိလီၤ. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဒ်သိး နကဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်စံးဆၢလၢ အဟဲထီၣ်လၢနသးပူၤ ဒီးဖဲနလီၤဘၣ်မူဒါအခါန့ၣ် နကမၤအီၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်အဂီၢ် ဃ့ယွၤအသးစီဆှံတက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် နပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤဒီး အဖိခွါလၢ နအဲၣ် အဝဲသ့ၣ်အ “သိ” လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၂၁:၁၅-၁၇.

၁၇. နဆီၣ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိလၢ တၢ်သးတီအပူၤန့ၣ် နပာ်ဖျါထီၣ်အီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၇တယံာ်လၢၤဘၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ တၢ်ကရၢကရိ ကအိၣ်တ့ၢ်ထဲတခါ ဒီးယွၤအသးစီဆှံ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲလီၤ. အဃိ မၤသကိးတၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိလၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် အပူၤတက့ၢ်. ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နအဲၣ်ပှၤကိးဂၤဒဲး ဒ်ယွၤအသိး ခီဖျိ စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် အအိၣ်တက့ၢ်. ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်အဲၣ် ခီဖျိရဲၣ်ကျဲၤလီၤတၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤတက့ၢ်. ဒိကနၣ် ယစၢ်ယွၤအကလုၢ် ခီဖျိ ဟံးန့ၢ်နီၢ်သးတၢ်အီၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပၢ တုၤလၢတၢ်ဟးဂီၤအခါ နတပျံၤတၢ်လၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် နကအိၣ်ဒီး တၢ်သးဒူလၢ နကဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သးတီအပူၤ ဃုာ်ဒီးအတၢ်ကရၢကရိလီၤ.

နမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်

ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘၣ်တၢ်လၢ ပှၤခဲလၢာ် အအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ဒီး အိၣ်ဃူဃူဖိးဖိး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သိၣ်လိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သးဝံၣ် ၃ ပတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ, ပတၢ်မုၢ်လၢ်, ပတၢ်နာ်န့ၢ်အလီၢ်

^ လံာ်အဆၢ. 5 မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မ့ၢ်နနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အတၢ်ကရၢကရိဧါ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ခရံာ်ဖိလၢညါဒ်လဲၣ် ဒီးဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ခရံာ်ဖိလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒ်လဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

^ လံာ်အဆၢ. 1 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိန့ၣ် အိၣ်ဝဲလၢမူခိၣ်ဒီး လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “တၢ်ကရၢကရိ” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အတၢ်ကရၢကရိလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ.

^ လံာ်အဆၢ. 52 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အမၤပှၤလဲၤလၢညါတဂၤ ဖဲအကွၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤမူအခါ အထံၣ်ဘၣ် ပှၤလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ အလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ အဃိ အဝဲစ့ၢ်ကီးအဲၣ်ဒိး ကွၢ်လိၤမၤဒိး ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အဒိအတဲာ်လီၤ. လၢခံ အမၤလၢပှဲၤထီၣ် အဖီတၢၣ် ဒီးလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလီၤ.

တၢးထီခိးတၢ်—လံာ်လၢတၢ်မၤလိအဂီၢ်