1. Oityi omunthu wambatisalua esukisa okulinga?

OKUTI wambatisalua-le? Inkha wambatisalua, onthiki wambatisalua walekesile kovanthu ovanyingi okuti una ekolelo mu Siovaa iya uhanda okumuumbila. Mahi ekolelo liove lina okutualako okupama. Wesukisa okukala nonthumbi yokuti Siovaa, oe ukahi nokuhongolela eongano * liae hono.

2-3. Oñgeni Siovaa ekahi nokuhongolela eongano liae hono? Popia ongeleka.

² Onkhalelo Siovaa ena nokuhongolela eongano liae hono, ilekesa etyi ekahi, netyi ahanda, novitumino viae. Monthele ei, matulilongesa oñgeni eongano liae lilekesa etyi atuwa. Matutale ovituwa vitatu.

³ Tete, “Huku utupu okapungulula.” (Ovil. 10:34) Waava omona wae etuyovole mokonda utuhole unene. (1 Tim. 2:6; Suau 3:16) Siovaa utuma ovanthu vae vaivise onondaka onongwa kovanthu aveho vesuka notyili. Otyilinga otyo tyikuatesako ovanthu ovanyingi okupola ouwa kofeto yeyovo. Vali, Siovaa o Huku yombembwa, uhole ovipuka viaongana nawa. (1 Kol. 14:33, 40) Ngotyo, ovaumbili va Huku navo vena okumufenda tyaongana nawa, nombembwa. Tatu, Siovaa “Omulongesi Omuwa.” (Isa. 30:20, 21) Otyo eongano liae liundapela unene opo lilongese ovanthu, tyilinge mewaneno, tyilinge movilinga viokuivisa. Oñgeni ewaneno lyo Vakilisitau kohale liahetekelele ovituwa ovio vya Siovaa? Oñgeni ovanthu va Huku vahetekela ovituwa ovio hono? Oñgeni ononkhono mba Huku mbupondola okukukuatesako okulandulila popepi eongano liae?

4. Ngetyi tyipopia Ovilinga 1:8, otyilinga patyi Sesusi atumine ovalanduli vae iya oityi ankho matyivekuatesako?

⁴ Pomuvo wo Vakilisitau vo tete. Ovipuka Sesusi alongesile, viakuatesileko ovanthu aveho. (Luka 4:43) Sesusi watumine ovalongwa vae vatualeko okulinga otyilinga ankho ehimbika. Otyilinga tyokuava oumbangi atee “kononthele mbokokule-kule mbohi.” (Tanga Ovilinga 1:8.) Mahi, ankho kamavetyivili okuivisa kononkhono mbavo muene. Ankho vesukisa okukuatesuako ‘nononkhono mba Huku,’ ngetyi Sesusi evepopilile. — Suau 14:26; Zac. 4:6.

5-6. Oñgeni ononkhono mba Huku mbakuatesileko ovalongwa va Sesusi?

⁵ Mo pendekoste yenima 33, ovalongwa va Sesusi Kilisitu, avatumbukilwa ononkhono mba Huku, avehimbika okuivisa. Mokamuvo kehehi, ovanthu ovanyingi avehimbika okutavela onondaka onongwa. (Ovil. 2:41; 4:4) Etyi vehimbika okumoneswa ononkhumbi, avahatili owoma. Avaiti ku Huku evekuateseko, avelikuambela okuti: “Kuatesako ovapika vove opo vatualeko okupopia ondaka yove tyihena owoma.” Huku akumbulula elikuambelo liavo etyi eveavela ononkhono mbae, avatualako ‘okupopia ondaka ya Huku tyihena owoma.’ — Ovil. 4:18-20, 29, 31.

⁶ Tupu ovalongwa va Sesusi vakalele novitateka ovikuavo. Mongeleka, ankho vetupu onombuingwa ononyingi, ngwe ankho vetupu omikanda omikuavo vivekuatesako okunoñgonoka Ondaka ya Huku ngo onthue hono. Mahi ngwe ankho vena okuivisa kovanthu vapopia omalaka omakuavo. Okuti ovipuka ovio vievetyilikile okuundapa nombili? Au. Namphila ankho katyapepukile, vaundapele nombili avalingi ovilinga ankho vahasoko-ale. Momanima ehungi po 30, vaivisile onondaka onongwa mbouhamba “kononthele ambuho mbouye.” — Kolo. 1:6, 23.

7. Omanima otyita okualamba, oityi ovanthu vanoñgonoka konthele yetyi Siovaa ahanda kuvo, iya oityi valingile?

⁷ Mononthiki mbetu. Siovaa na hono utualako okuhongolela ovanthu vae. Mongeleka, wetuavela Ondaka yae yahonekwa kononkhono mbae na ituhongolele. Mondaka yae, tuvasa-mo ovipuka Sesusi alingile, notyitumino aavelele ovalanduli vae, tyokulinga ovilinga ehimbika. (Mat. 28:19, 20) Omutala Womulavi wa Julho yo 1881, wapopile okuti: “Onthue katuaholovonenwe opo tunkhimanekwe novanthu, nii opo tukale ovahona. Onthue tuaholovonwa opo tumanene etyi tuna movilinga viokuivisa onondaka onongwa.” Omukanda umwe walingwa Mo 1919,una osapi yati, “Ovalie Vapewa Otyilinga” (mo ingelesi), wati: “Kuna ovilinga ovinyingi, mahi mokonda o vya Tatekulu, metuavela ononkhono mbokuvilinga.” Onondaka ombo mbapamekele ovakuatate ovo, avalingi umwe ngetyi tyalingile Ovakilisitau vo tete. Ankho vena onthumbi yokuti ononkhono mba Huku mambuvekuatesako okuivisa kovanthu aveho. Na hono tutualako nonthumbi oyo.

8-9. Ovipuka patyi eongano lya Siovaa lilinga opo liyandyanese onondaka onongwa?

⁸ Tunde kohale, eongano lya Siovaa lilinga atyiho livila opo liyandyanese onondaka onongwa. Mongeleka, lialingile-ale ono vidiu mbumwe ankho mbutiwa ono “fotodalama,” no nolaliu mbumwe ankho mbutiwa ono fonografu, noutuku-tuku wokuhikisa omalongomona. Ankho vapopila molaliu opo valongese ovanthu Ombimbiliya, no mono telefone. Litualako okulinga omikanda, novipuka ovikuavo pahe vivasiwa mo site jw.org. Tyihe-otyo vala, petupu eongano linepitiye omikanda momalaka omanyingi-nyingi ngeongano lya Siovaa. Omokonda yatyi? Omokonda lihanda ovanthu vatehelele onondaka onongwa momalaka avo muene. Siovaa utupu okapungulula. Wapopile okuti onondaka onongwa mambukaiviswa  kovanthu “vovilongo aviho, nomihoko aviho, nomalaka aeho, novanthu aveho.” (Ehol. 14:6, 7) Siovaa uhanda ovanthu aveho veive onondaka onongwa.

⁹ Ovanthu vamwe kavavasiwa momaumbo. Ovakuavo, vakala momaumbo ayungwa unene. Pahe okusoka kovanthu ovo, eongano liaovola onkhalelo yokuvekuatesako. Otyipuka tyimwe vasoka okulinga, okuivisa pana pakuata ovanthu ovanyingi. Mongeleka, mo 2001, Ononkhalamutwe mbo Nombangi mba Siovaa, avetavela ovakuatate vo ko França vahimbike okuivisa noutuku-tuku womikanda, no nomesa mbomikanda. Etyi pakala, ovakuatate vo kovilongo ovikuavo, navo avehimbika okuivisa ngotyo. Atyikuatesako ovanthu ovanyingi. Mo 2011, ovakuatate vo ko Estados Unidos, navo avehimbika okuivisa noutuku-tuku womikanda pana pakuata ovanthu ovanyingi, mepunda-umbo lyo Nova York. Menima lyo tete, akuawa omikanda vina 171.040. Iya ovanthu vena 4.701 avaiti valongeswe Ombimbiliya. Ovipuka ovio vilekesa nawa okuti ononkhono mba Huku ankho mbukahi nokuhongolela eongano. Ngotyo, Ononkhalamutwe mbo Nombangi mba Siovaa, avetavela ovakuatate mouye auho vaivise noutuku-tuku womikanda.

10. Oityi tupondola okulinga opo tukale vali ovanongo movilinga viokuivisa?

¹⁰ Etyi upondola okulinga. Momaliongiyo, Siovaa utulongesa oñgeni tyiiviswa. Oityi upondola okulinga opo ulekese okuti upandula onondongwa ombo? Oputyina uundapa movilinga viokuivisa novakuatate vo mewaneno lienyi. Ovakuatate ovo vapondola okukukuatesako okulongesa vali nawa. Ongeleka yavo ipondola okukukuatesako okukala omunongo movilinga viokuivisa. Tualako okuivisa atee umwe tyina una ovitateka. Matufuisapo ovilinga vya Huku. Mahi, Ngetyi tyipopia Zacarias 4:6, otesitu omu muapolwa osapi yonthele ei, ha kononkhono mbetu muene, okononkhono mba Huku. Tuhinangelei okuti ovilinga evi, o vya Huku.

11. Oityi ovakuatate ankho vahongolela ovilinga potyita tyo tete valingile opo pokati kovanthu va Huku pakale ombembwa, newaneko?

¹¹ Pomuvo wo Vakilisitau vo tete. Ovakuatate ankho vahongolela ovilinga pomuvo opo  ankho vakala mo Selusalei. Ovakuatate ovo vaundapele unene opo pokati kovanthu va Huku pakale ombembwa, neongano. (Ovil. 2:42) Mongeleka, menima 49, mewaneno muakalele otyitateka tyokupita ekuendye. Ononkhono mba Huku mbakuatesileko ononkhalamutwe mbo Vakilisitau okutetulula otyitateka otyo. Ankho vetyii okuti ine ovakuatate veliyapuka, ovilinga viokuivisa ñgeno viatepuluka. Namphila ono apositolu novakulu vewaneno mo Selusalei ankho ova Sundeu, kavasokele vala ku etyi ova Sundeu vasoka netyi vetavela. Vayekele Ovihonekwa, nononkhono mba Huku mbuvekuateseko okulinga etokolo liaviuka. (Ovil. 15:1, 2, 5-20, 28) Oityi tyatundililako? Siovaa evekuatesako ovakuatate mewaneno avatualako nombembwa, tyelikuata okapandi. Iya avatualako okulinga ovilinga viokuivisa. — Ovil. 15:30, 31; 16:4, 5.

12. Oityi tyilekesa okuti ovipuka meongano lya Siovaa viaongana nawa iya ovanthu vatyo vena ombembwa?

¹² Mononthiki mbetu. Eongano lya Siovaa liundapa unene opo ovipuka viongane nawa, atukala nombembwa. Omukanda Torre de Vigia de Sião no Arauto da Presença de Cristo (mo ingelesi) wa 15 ya Novembro yo 1895, waetele onthele yati: “Ovipuka Aviho Vilingwe Tyaongana Nawa.” Onthele oyo, ankho yapolwa momukanda wa 1 Ova Kolindu 14:40. Yapopia okuti: “Ono apositolu vapopile unene okuti Ovakilisitau aveho ankho vena okulinga ovipuka tyaongana nawa. . . Tyilekesa okuti no onthue tuesukisa okutualako okulandula ongeleka yavo.” (Loma 15:4) Hono, eongano lina nokuundapa unene opo pokati ketu pakale ombembwa, neongano. Mongeleka, ankho wenda keliongiyo kewaneno ekuavo, no kotyilongo otyikuavo, ove utyii-ale onthele patyi mamulilongesa Momutala Womulavi, no ñgeni mailingwa. Mokonda yotyo, molitehelela ngatyina uli mewaneno lienyi! Ononkhono mba Huku vala mbutyivila okuonganeka ovipuka ngotyo. — Sof. 3:9, okatoi.

13. Ngetyi tyipopia Tiaku 3:17, omapulo patyi tupondola okulipula?

¹³ Etyi upondola okulinga. Siovaa uhanda ovanthu vae velivile, ‘avalingi ononkhono mbokutualako’ ngotyo. (Efe. 4:1-3) Ngotyo, lipula okuti: ‘Okuti ame ndyikuatesako ewaneno lietu okukala nombembwa, newaneko?  Ndyitavela kovakulu vewaneno? Vakuetu vandyumba onthumbi, haunene inkha ndyina ovilinga mewaneno? Okuti ndyihika liwa komaliongiyo? Okuti ndyityihole tyokukuatesako vakuetu?’ (Tanga Tiaku 3:17.) Ine watala okuti povituwa ovio una etyi wakambesa-po, likuambela ku Siovaa okuita ononkhono mbae. Okulinga ngotyo, matyikukuatesako, ohimbika okusoka nokulinga ovipuka vikahi vali nawa. Oityi matyitundililako? Ovakuatate no nonomphange mewaneno lienyi, mavekuhumbu vali.

14. Ngetyi tyipopia Ova Kolosu 1:9, 10, oñgeni Siovaa alongesile ovanthu vae pomuvo wo Vakilisitau vo tete?

¹⁴ Pomuvo wo Vakilisitau vo tete. Siovaa utyihole tyokulongesa ovanthu vae. (Sal. 32:8) Siovaa uhanda ovanthu vae vemunoñgonoke, vemuhumbe, avakala apeho ovana vae. Mahi opo tutyivile okulinga ovipuka ovio, tuesukisa okulongeswa nae. (Suau 17:3) Kohale, Siovaa watumine Ovakilisitau vo tete valongese ovanthu vae. (Tanga Ova Kolosu 1:9, 10.) Ononkhono mba Huku, mbevekuatesile-ko, ngetyi Sesusi apopilile ovalongwa vae. (Suau 14:16) Mbakuatesileko ovalongwa va Sesusi okunoñgonoka vali nawa Ondaka ya Huku. Mbevehinangelesile ovipuka ovinyingi Sesusi apopile, nevi alingile, avevihoneka momikanda hono viiwe okuti o Mateusi, na Maluku, na Luka, na Suau. Enoñgonoko olio, liapamekele ekolelo liavo mu Huku no mo Mona wae. Tupu lievekuatesile-ko okukala vali noluembia pokati kavo.

15. Oñgeni Siovaa ena nokufuisapo etyi apopia mu Isaías 2:2, 3?

¹⁵ Mononthiki mbetu. Siovaa wapopile okuti “kononthiki mbonthyulilo,” ovanthu ovanyingi-nyingi mavakalonda komphunda yae, avalongeswa ovitumino viae. (Tanga Isaías 2:2, 3.) Onthue tutyiete umwe okuti eulo olio likahi nokufuisuapo! Efendelo liotyotyili likahi nawa, lielikalela unene nonongeleya  mbatyo ambuho mbomatutu. Siovaa ukahi nokulongesa ovanthu vae ovipuka ovinyingi. (Isa. 25:6) “Omupika omukuatyili nokualunguka” ukahi nokutuavela ovipuka ovinyingi vilekesa nawa okuti Siovaa uhanda okutulongesa. Mongeleka, Siovaa utuavela omikanda, nomalongomona, nono vidiu. (Mat. 24:45) Onthue tulitehelela ngepanga lya Sobe, Eliuu, wapulile okuti: ‘Olie omulongesi ukahi nga Huku?’ — Jó 36:22.

16. Oityi ove upondola okulinga opo upole ouwa kondongeso ya Siovaa?

¹⁶ Etyi upondola okulinga. Ononkhono mba Huku mambukukuatesako okuendela muetyi ulilongesa Mondaka yae. Ita ku Siovaa, ngetyi tyaitile omuhoneki umwe woviimbo okuti: “Siovaa, ndongese-vo onondyila mbove, ame mandyiendela motyili tyove. Waneka omutima wange opo ndyikale nowoma nenyina liove.” (Sal. 86:11) Tupu, tualako okutanga Ondaka ya Huku, nomikanda omikuavo eongano lina nokuava. Mahi wahatange vala opo unoñgonoke ovipuka ovinyingi. Lilongesa opo otyili tyinyingile momutima wove, olingi ononkhono mbokuendela-mo. Ononkhono mba Huku mambukukuatesako okutyilinga. Wahalimbueko okupameka ovakuatate vove no nomphange. (Heb. 10:24, 25) Omokonda yatyi wesukisila okuvepameka? Omokonda aveho ombunga yove. Likuambela ku Siovaa ekukuateseko okuava omakumbululo ekahi nawa momaliongiyo, nokulinga ononthele mbove. Ine ulinga ngotyo molekesa ku Siovaa, no Komona wae okuti uhole “onongi” mbae. — Suau 21:15-17.

17. Oñgeni ove upondola okulekesa okuti ukuatesako eongano lya Siovaa?

¹⁷ Apa katutu, pano pohi mapesala vala eongano lihongolelwa nononkhono mba Huku. Ngotyo, undapa nombili meongano lya Siovaa. Hetekela Siovaa mokulinga ovipuka evi: lekesa okuti uhole ovanthu vatyo aveho, mokuhalingi okapungulula movilinga viokuivisa; kuatesako ewaneno lienyi okutualako tyaongana nawa, okuatesako ovakuatate okutualako nombembwa; tehelela Omulongesi Omunene, mokulilongesa ovipuka aviho eongano likahi nokuava. Onthyulilo youye wa Satanasi itualako okufuena popepi. Mahi ine ulinga ovipuka ovio, ove kumatili owoma. Utyii omokonda yatyi? Omokonda uli pokati kovanthu vafenda Siovaa noukuatyili, meongano liae.