1. Mikip nih an tuah khawhmi, a ṭha bikmi biakhiahnak cu zeidah a si?

NULEPA nih thimnak an tuahmi cu an fale cungah caan saupi tiang huham a ngei tawn. Nulepa nih a ṭhalomi thimnak an tuah ahcun an fale nih buaibainak tampi an tong kho. Asinain a ṭhami thimnak an tuah ahcun an fale kha a nuammi nunnak ngeih awkah an bawmh khawh hna lai. Asinain fale zong nih a ṭhami thimnak an tuah ve a hau. Mikip nih an tuah khawhmi, a ṭha bikmi biakhiahnak cu dawtnak a ngeimi vancung kan Pa, Jehovah biak ding kha a si.—Salm 73:28.

2. Jesuh le a nu le a pa nih zei a ṭhami thimnak dah an rak tuah?

² Josef le Mary nih an fale kha Jehovah biak dingin an rak bawmh hna. An i thimmi nih an nunnak ah Jehovah biak cu a biapi bikmi a si ti kha a langhter. (Luka 2:40, 41, 52) A ṭhami thimnak a tuahmi nih Jesuh kha Jehovah duhnak tuah awkah a bawmh. (Matt. 4:1-10) Jesuh cu zaangfahnak a ngeimi, zumhfekmi le a ral a ṭhami pakhat in a hung ṭhang. Jesuh bantuk fapa a ngeimi, Jehovah a dawmi nulepa hna cu an i lawm i an i uangthlar.

3. Hi capar ah zei biahalnak dah kan i ruah hna lai?

³ Hi capar ah mah biahalnak hna hi kan i ruah hna lai: Jesuh kong he aa tlaiin Jehovah nih zei a ṭhami thimnak dah a rak tuah? Khrihfa nulepa hna nih Josef le Mary nih an tuahmi thimnak in zeidah an cawn khawh? Jesuh nih thimnak a tuahmi in Khrihfa mino hna nih zeidah an cawn khawh?

4. Jehovah nih a Fapa kong he aa tlaiin zei a biapimi thimnak dah a tuah?

⁴ Jehovah nih Jesuh caah a ṭha bikmi nulepa kha a rak thimpiak. (Matt. 1:18-23; Luka 1:26-38) Baibal ah langhtermi Mary intuarnak nih anih cu Jehovah le Baibal a sunsak taktakmi a si  ti kha a langhter. (Luka 1:46-55) Josef nih Jehovah lamhruainak a zulh ningin Pathian a dawt le a lunglawmhter a duh kha a langhter.—Matt. 1:24.

5-6. Jehovah nih a Fapa kha zeibantuk thil ton awkah dah nawl a awnh?

⁵ Jehovah nih Jesuh caah a rummi nulepa a thim hna lo ti kha i cinken. Jesuh a chuah hnuah an pekmi raithawinak nih Josef le Mary cu mi sifak an si ti kha a langhter. (Luka 2:24) Josef cu Nazareth khua i an inn pawng dawr fate ah lehtama rian a ṭuanmi a si men lai. A hleiin annih cu fa pasarih asiloah mahnak tam an ngeih caah tangka le thilri tampi ngeih dawh an si lo.—Matt. 13:55, 56.

⁶ Jehovah nih Jesuh kha ṭih a nungmi thil in a rak kilven, asinain a tonmi zuamcawhnak vialte in cun a rak kilveng lo. (Matt. 2:13-15) Tahchunhnak ah, Jesuh cu amah a zum lomi rualchan a ngei. A hmasa ah Messiah in a cohlang lomi chungkhar a ngeih caah zeitlukin dah a lung a rawh lai ti kha na mitthlam ah cuanter hmanh. (Mar. 3:21; Johan 7:5) A ngakchiat lioah a pa, Josef cu thih dawh a si. Mah cu Jesuh caah a har tuk ko lai. Jesuh cu upa bik a si caah Josef a thih hnuin a pa canah chungkhar pawcawmnak rian kha a ṭuan. (Mar. 6:3) A hun upat tikah a chungkhar pawl zohkhenh ning kha a rak cawn. A chungkhar zohkhenh awkah fakpi in rian a ṭuan. Cucaah chun nitlak rian fakpi in ṭuan cu zeitlukin dah tha a bat ti kha a hngalh.

7. (a) Fa a ngei cangmi nulepa hna kha zei biahalnak nih dah a bawmh khawh hna? (b) An fale an cawnpiak hna tikah Phungthlukbia 2:1-6 nih zeitindah a bawmh khawh hna?

⁷ Nupi, va a ngei cangmi le fa ngeih a duhmi nan si ahcun hitin i hal u: ‘Jehovah le Baibal a sunsakmi kan si maw? A sunglawi tukmi ngakchia zohkhenh awkah Jehovah nih a kan thim lai maw?’ (Salm 127:3, 4) Nulepa na si ahcun hitin i hal: ‘Fakpi in rianṭuan man a ngeih ning kha ka fa ka cawnpiak maw?’ (Pct. 3:12, 13) ‘Ṭih a nungmi Satan vawlei i ziaza rawhralnak le pumsalei in ka fale kha ka si khawh chungin ka kilveng hna maw?’ (Ptb. 22:3) Asinain na fale kha an tonmi zuamcawhnak dihlak in na huhphenh kho hna lai lo. Cuntin tuah cu a si kho lomi a si. Asinain Baibal ruahnak cheuhnak zulh peng awkah dawtnak he na cawnpiak hnanak thawngin buaibainak caah na timhtuahpiak khawh hna. (Phungthlukbia 2:1-6 rel.) Tahchunhnak ah, nan rualchan  pakhatkhat nih Jehovah kha a kaltak ahcun na fa kha Jehovah cungah zumhfek tein um cu zeicah a biapit tuk ti kha Baibal in cawn awkah bawm. (Salm 31:23) Asiloah dawtmi pakhatkhat nih thihtak tikah Baibal hmangin daihnak hmuh khawh ning kong le ngaihchiatnak tei khawh ning kong kha hmuhsak.—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Deuteronomi 6:6, 7 ningin Josef le Mary nih zei lamhruainak dah an zulh?

⁸ Josef le Mary nih nulepa ca i Jehovah pekmi lamhruainak kha an zulh caah Jesuh kha Pathian mithmai ṭha hmuh awkah an bawmh khawh. (Deuteronomi 6:6, 7 rel.) Josef le Mary nih Jehovah kha lungtak tein an dawt i a biapimi an hmuitinh cu an fale nih anmah bantukin Jehovah an dawt khawh ve nakhnga bawmh kha a si.

9. Josef le Mary nih zei a biapi tukmi thimnak dah an rak tuah?

⁹ Josef le Mary nih an chungkhar ningin thlaraulei ah an tuah tawnmi thil kha tuah peng dingin an i thim. Jerusalem khua ah tuahmi Lanhtak Puai i telin Nazareth khua i pumhnak inn ah zarh fatin an i pum peng. (Luka 2:41; 4:16) An chungkhar ningin Jerusalem an tlawn lioah Jesuh le a naule kha Jehovah miphun cungah a rak cangmi kong kha an cawnpiak ko hna lai. Baibal ah langhtermi hmun hna zongah an tlawng men lai. Fa tam deuh an hun ngeih tikah thlaraulei ah tuah pengmi thil hna tuah cu Josef le Mary caah a har men lai. Asinain cutin an tuah caah thluachuah an hmu. Jehovah biak kha pakhatnak ah an chiah caah an chungkhar cu Jehovah he naih tein an um kho.

10. Josef le Mary sinin Khrihfa nulepa hna nih zeidah an cawn khawh?

¹⁰ Pathian a ṭihmi nulepa nih Josef le Mary sinin zeidah an cawn khawh? A biapi bikmi cu lungtak tein Jehovah na dawt kha langhter law na fale kha na biachim le na tuahsernak in cawnpiak hna. Na pek khawhmi hna lakah a ngan bikmi laksawng cu Jehovah an dawt nakhnga na bawmhmi hna kha a si. Cun na cawnpiak khawh hnanak a dang a biapimi lamkhat cu thlaraulei ah tuah pengmi thil a simi pumpak hlathlainak, thlacamnak, pumhnak le phungchim rian i tel ning cawnpiak kha a si.  (1 Tim. 6:6) Na fale nih pumsalei an herhmi kha na bawmh hna lai ti cu a fiang ko. (1 Tim. 5:8) Asinain Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak an ngeih khawhmi cu tangka asiloah thilri chawva ruangah a si lo ti kha i cinken. Cutin na tuahnak thawngin Satan vawlei ṭhalo a dongh tikah khamhnak hmuh dingin na bawmh khawh hna lai i vawlei thar ah an lut kho lai. *—Ezek. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) An fale an cawnpiak hna tikah 1 Timote 6:17-19 ah aa telmi ruahnak cheuhnak nih nulepa kha a ṭhami thimnak tuah awkah zeitindah a bawmh hna lai? (b) Na chungkhar nih zei hmuitinh dah an chiah awk a si, zei thluachuah dah an hmuh khawh? (“ Zei Hmuitinh Dah Na Ngeih Awk A Si?” timi rinli kulh ah zoh)

¹¹ Khrihfa nulepa tampi nih an fale Jehovah he an i naih khawh nakhnga a ṭhami thimnak tuah awkah an bawmhmi hna hmuh cu zeitluk lunglawmh awk dah a si. Hmaan tein an i pumṭi. Civui le Khrihfabu pumhnak ah an i tel. Cun pennak kong thawngṭha kha an chim. Cheukhat chungkhar pawl cu phungchim tuk bal lonak hmun ah phung an chim. Cheukhat cu Bethel ah an leng asiloah Jehovah bupi innsaknak ah an i tel. Mah chungkhar hna nih cu bantuk thil tuahnak caah an tangka kha an hman. Mah cu an caah a har kho men. Asinain Jehovah nih cutin an tuah caah siang ngaiin thluachuah a pek hna lai. (1 Timote 6:17-19 rel.) Cu bantuk chungkhar in a ṭhangmi ngakchia pawl nih ziaza ṭha ngeih awkah an cawn peng i zeitikhmanh ah an i ngaichih bal lo. *—Ptb. 10:22.

12. A hun upat tikah Jesuh nih zeidah a tuah?

¹² Vancung a Pa nih a zungzal in a ṭhami thimnak a tuah, cun vawleicung i a nu le a pa zong nih a ṭhami thimnak an rak tuah. Asinain Jesuh cu a hun upat tikah amah tein thimnak a tuah. (Gal. 6:5) Kanmah bantukin Jesuh nih a duhmi thil kha tuah awkah aa thim khawh. Cucaah Pathian duhnak si loin amah duhnak kha aa thim khawh. Asinain Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak kha fehter peng awkah a rak i thim. (Johan 8:29) Jesuh tuahsernak nih tuchan mino pawl kha zeitindah a bawmh khawh hna?

13. Jesuh nih a ngakchia lio tein zei a biapimi thimnak dah a rak tuah?

¹³ Jesuh nih a ngakchiat lioah a nu le a pa nawlngaih dingin a rak i thim. A nu le a pa cu amah nakin thil tam deuh an hngal ti kha a hngalh caah an lamhruainak kha zeitikhmanh ah a al bal hna lo. Mah canah “a nu le a pa kut tangah nawlngai tein a um.” (Luka 2:51) Jesuh cu fapa upa bik a si caah rian cheukhat a ngei. Mah rian kha ṭha tein ṭuan a duh. A pa Josef sinin lehtama rian kha ṭha tein a cawn caah an  chungkhar herhmi tangka kha a bawmh khawh hna.

14. Jesuh nih Baibal ṭha tein a hlathlai ti kha zeitindah kan hngalh khawh?

¹⁴ A nu le a pa nih Jesuh kha khuaruahhar a simi a chuahnak kong le a kong he aa tlaiin Pathian lamkaltu hna nih an chimmi kong kha an rak chimh ko lai. (Luka 2:8-19, 25-38) Asinain an chimhmi bia lawngin aa lung si lo, cucah amah theng nih a kong he aa tlaiin Cathiang chungah a rak hlathlai. Jesuh nih Baibal ṭha tein a hlathlai ti kha zeitindah kan hngalh khawh? A ngakchiat lio hmanhah Jerusalem i cawnpiaktu hna cu Jesuh “a fimning le a bia lehning ah khan an khuaruah a har.” (Luka 2:46, 47) Cun kum 12 a si lio tein Jesuh nih Jehovah cu a Pa a si ti kha a zumh cang.—Luka 2:42, 43, 49.

15. Jehovah duhnak tuah dingin aa thim kha Jesuh nih zeitindah a rak langhter?

¹⁵ A rian a simi Jehovah tinhnak kong kha a cawn tikah a rian kha cohlan awkah a rak i thim. (Johan 6:38) Mi tampi nih an ka huat lai ti kha a hngalh. Cu bantukin an huatmi cu a duhmi a si lo nain Jehovah nawlngaih awkah a rak i thim zungzal. AD 29, tipil a in tikah Jehovah duhnak tuah kha a caah a biapi bikmi a rak si. (Heb. 10:5-7) Amah thahnak ding vailamtung aa put lio hmanhah Jesuh nih a Pa duhnak tuah awkah bia a rak khiah peng.—Johan 19:30.

16. Ngakchia nih Jesuh sinin an cawn khawhmi a kong pakhat cu zeidah a si?

¹⁶ Na nu le na pa bia ngai. Josef le Mary bantukin na nu le na pa cu mitling lo an si. Asinain nangmah huhphenh awk, cawnpiak awk le lamhruai awkah Jehovah nih rian a pek hna. Ruahnak an in cheuhmi kha na ngaih i an nawlngeihnak kha na upat ahcun “na caah a ṭha lai.”—Efe. 6:1-4.

17. Joshua 24:15 ningin mino hna nih anmah tein zei biakhiahnak dah an tuah khawh?

¹⁷ Ahodah ka biak lai ti kha bia khiak. Jehovah cu ahodah a si i aa tinhnak cu zeidah a si ti kha hngalhthiam i zuam. Cun mah ningin zeitindah ka nun khawh ti zong ṭha tein hngalhthiam i zuam. (Rom 12:2) Mah nih na nunnak ah Jehovah biak ding timi a biapi bikmi biakhiahnak kha tuah khawh awkah aan bawmh lai. (Joshua 24:15 rel; Pct. 12:1) Baibal relnak program ningin hmaan tein na rel i na hlathlai peng ahcun Jehovah na dawtnak  cu a fek chin lai i a cung i na zumhnak cu a ṭhawng chin lai.

18. Mino pawl nih zei thimnak dah an tuah awk a si, a phichuak cu zeidah a si lai?

¹⁸ Na nunnak ah Jehovah duhnak kha pakhatnak ah chiah dingin i thim. Ṭhaṭhnemhnak na hmuh nakhnga na thil ti khawhnak kha na hman ahcun naa nuam lai tiah Satan vawlei nih bia aa kam. Asinain an nunnak ah thilri chawva pakhatnak ah a chiami hna cu “ngaihchiatnak a phunphun an tong” ti kha kan hngalh. (1 Tim. 6:9, 10) Phundang in cun Jehovah bia kha na ngaih i na nunnak ah a duhnak kha pakhatnak ah na chiah ahcun na hlawh a tling lai i “khua awng na tong lai.”—Josh. 1:8.

19. Nulepa nih zeidah an philh lo awk a si?

¹⁹ Nulepa hna, nan si khawh chungin nan fale nih Jehovah an biak nakhnga bawm hna u. Jehovah kha i bochan u law a ṭhami thimnak tuah awkah aan bawmh hna lai. (Ptb. 3:5, 6) Na chimmi nakin na tuahsernak cu na fale caah hmual a ngei deuh ti kha philhhlah. Cucaah biakhiahnak na tuahmi nih na fale kha Jehovah mithmai ṭha hmuh awkah a bawmh hna lai.

20. Mino hna nih Jehovah biak dingin an i thim ahcun zei thluachuah dah an hmuh lai?

²⁰ Mino hna, nan nu le nan pa nih a ṭhami thimnak tuah awkah an i bawmh khawh hna. Asinain Pathian lunglawmhter awkah nanmah tein a ṭhami thimnak nan tuah a hau. Cucaah Jesuh kha i zohchunh u law dawtnak a ngeimi vancung nan Pa kha biak awkah i thim u. Cutin nan tuah ahcun nan rian a tam lai, nan hlawh a tling lai i atu nan nunnak ah nuamhnak nan hmu lai. (1 Tim. 4:16) Cun hmailei ah a ṭha bikmi nunnak zong nan hmu lai.