1. Tera te motinnano ae te kabanea n tamaroa ae e kona temanna ni karaoia?

N ANGIIN te tai, babaire ake a karaoi kaaro a rotaki iai natiia i nanon te tai ae maan. Ngkana a karaoi babaire kaaro aika aki nakoraoi, a kona ni kariki kangaanga nakoia natiia. Ma ngkana a karaoi babaire aika nakoraoi, e na reke te maiu ae te kabanea n tamaroa ae kakukurei irouia natiia. Ni koauana, a bon riai naba ataei ni karaoi aia motinnano aika raraoi. Te kabanea n tamaroa ni motinnano ae e kona ni karaoia temanna, bon te beku iroun Tamara ae tatangira are i karawa ae Iehova.​—TaiAre. 73:28.

2. Baikara motinnano aika tamaroa ake e karaoi Iesu ma ana karo?

² Ana karo Iesu, a tangiria ni kani buokiia natiia bwa a na beku iroun Iehova, ao aia babaire anne a kaotia bwa bon aei te tia ae kakawaki ni maiuia. (Ruka 2:40, 41, 52) E karaoi naba motinnano aika tamaroa Iesu are e a buokaki iai bwa e na kakororaoa mwiokoana, n aron are e tangiria Iehova. (Mat. 4:1-10) E ikawairake Iesu bwa te mwaane ae akoi, e kakaonimaki, ao e ninikoria, ae te aeka n ataei ae a kona ni kakatonga ao ni kimwareirei iai kaaro aika mamaaka te Atua.

3. Baikara titiraki aika ti na kaekai n te kaongora aei?

³ N te kaongora aei, ti na neneri titiraki aikai: Baikara ana babaire Iehova aika tamaroa ibukin Iesu? Tera reireiaia kaaro aika Kristian man aia babaire ana karo Iesu aika Ioteba ao Maria? Ao tera reireiaia rooro n rikirake aika Kristian n ana motinnano Iesu?

4. Tera ana rinerine ae kakawaki Iehova ibukin Natina?

⁴ E rineia ana karo Iesu Iehova, aika a rangi n raoiroi aroaroia.  (Mat. 1:18-23; Ruka 1:26-38) A koreaki n te Baibara ana namakin Maria, ae kaotaki iai ana tangira ae korakora ibukin Iehova ma ana Taeka. (Ruka 1:46-55) Ao aron Ioteba nakon ana kaetieti Iehova ae kaotaki iai bwa e mamaeka te Atua ao e kani kakukureia.​—Mat. 1:24.

5-6. Tera ae e kariaia Iehova bwa e na rinanona Natina?

⁵ Noria bwa e aki rinea Iehova ana karo Iesu aika kaubwai. E oti man aia angakarea Ioteba ao Maria imwini bungiakin Iesu bwa a boni maiu ni kainnano. (Ruka 2:24) Bon iai ana tabo ni mwakuri ae uarereke Ioteba irarikin ana auti i Natareta, are e kakabentaa iai. E bae n rangi ni bebete aroni maiuia, moarara riki ngkai e a tabe n rikirake ni bubura aia utu bwa iai riki natiia aika itiman.​—Mat. 13:55, 56.

⁶ E kamanoa Iehova Natina ae Iesu mani kangaanga tabeua, ma tiaki ni kangaanga ni kabane. (Mat. 2:13-15) N te katoto, e bon riai Iesu n rabakau arona nakoia ana koraki aika tiaki taani kakoaua. E na boni bae n aki kukurei Iesu irouia ana utu tabeman ake a rawa n te moantai ni kakoauaa bwa ngaia te Mesia. (Mareko 3:21; Ioa. 7:5) E bae naba Iesu n rinanon te rawawata ni maten tamana are tabekia ae Ioteba. Ao ibukin anne, ngkai te ikawai ngaia n te utu, e bon riai n ruamwin tamana ni waakina te bitineti. (Mareko 6:3) Ngke e a ikawairake Iesu, e a riai n tabeakin aroia kaain ana utu, ao e riai ni mwakuri korakora ibukini boutokaaia ni baike a kainnanoi. Ngaia are e ataia ae e boni kakua mwin te mwakuri ni katoabong.

7. (a) Baikara titiraki aika a kona ni buokiia taanga ni mare ibukini kairaia natiia? (b) E na kangaa n ibuobuoki Taeka N Rabakau 2:1-6 ibukin reireiaia ao kataneiaia ataei?

⁷ Ngkana taanga ngkami ao kam kani kariki, titirakiningkami ni kangai: ‘Aomata ngaira aika ti nanorinano ao n ikawai n te onimaki, ake e rineiia Iehova bwa a na tabeakina te teei ae tuai bungiaki aei?’ (TaiAre. 127:3, 4) Ngkana te karo ngkoe, titirakiniko ni kangai: ‘I reireinia natiu kakawakin te mwakuri korakora?’ (TeMin. 3:12, 13) ‘I kabanea au konaa ni kamanoia natiu mani kangaanga ao baika bubuaka ake a na bae n rinanona n ana waaki Tatan?’ (TaeRab. 22:3) Ko bon aki kona ni kamanoia natim mani kangaanga nako ake a na kaaitarai, bwa e boni kangaanga aroni  karaoana. Ma ko kona ni kateimatoa reireinakia ma te akoi aroia ni katauraoiia nakoni baika a na riki ni maiuia, ao onimakinan te Baibara irouia ibukin butimwaean taian taeka n reirei. (Wareka Taeka N Rabakau 2:1-6.) N te katoto, ngkana iai am koraki temanna ae katoka taromaurian Iehova, buokiia natim bwa ana karekea reireiaia man te Baibara bwa e aera ngkai e rangi ni kakawaki te kakaonimaki ni koaua nakon Iehova. (TaiAre. 31:23) Ke ngkana iai temanna ae tangiraki iroum ae mate, kaotii kiibu man te Baibara nakoia natim bwa a na kona n aki rawawata ao ni karekea kabebeteaia.​—2Kor. 1:3, 4; 2Tim. 3:16.

8. Ni kaineti ma Te Tua-Kaua 6:6, 7, tera ae a riai ni karaoia Ioteba ao Maria?

⁸ A a tia ana karo Iesu aika i aon te aba ni buoka Iesu bwa e na ikawairake ao n akoaki iroun te Atua, ao a kakairi naba n ana kaetieti Iehova ibukia kaaro. (Wareka Te Tua-Kaua 6:6, 7.) E korakora tangiran Iehova iroun Ioteba ao Maria, ao e rangi ni kakawaki irouia kaungaaia natiia bwa a na karikirakea i nanoia te tangira naba anne.

9. Baikara aia rinerine Ioteba ao Maria ake a karaoi aika kakawaki??

⁹ A rineia Ioteba ao Maria bwa a na kateimatoa aia kaetieti ae raoiroi ni bwaai n taamnei n aia utu. A boni kakaaei bobotaki n te wiki n te tinakoka i Natareta, n ikotaki naba ma kakaaean te Toa ae te Riao ni katoa ririki i Ierutarem. (Ruka 2:41; 4:16) A bae ni kabongana mwanangaia nako Ierutarem n reireina iai Iesu ma tarina ao mwanena ake tabeman taekaia ana aomata Iehova, tao ngke a rinanon taabo tabeua ake a taekinaki n te Koroboki ae Tabu. E bae ni kangaanga teutana iroun Ioteba ao Maria bwa a na kateimatoa aia kaetieti anne, ngke a a riki natiia riki tabeman. Ma a boni kakabwaiaaki mani karaoan anne! Ibukina bwa a karimoaa taromaurian Iehova, a a kaaniaki riki ma ngaia.

10. Baikara reireiaia kaaro aika Kristian mairouia Ioteba ao Maria?

¹⁰ Tera reireiaia kaaro aika mamaaka te Atua mairouia Ioteba ao Maria? Te bwai ae moan te kakawaki, reireinia natimi ni kaotia n ami taeka ao ami mwakuri bwa kam rangi n tangira  Iehova. Kakoauaa ae te kabanea ni kakawaki ni bwaintangira ae ko kona n angania, boni buokaia bwa a na tangira Iehova. Ao te reirei ae moan te kakawaki ae ko kona n reireinia iai, bon aroia ni kona ni kateimatoa aia kaetieti ae tamaroa ni bwaai n taamnei ibukin te ukeuke n reirei, te tataro, bobotaki ni Kristian, ao uataboan te mwakuri ni minita. (1Tim. 6:6) Ko riai naba ni karekei baike a kainnanoi natim n te aro n rabwata. (1Tim. 5:8) Ma uringnga are tiaki bwaikoraki aika kona ni buokiia bwa a na kamaiuaki n tokin te waaki ae ngkai ao n rin n ana aonnaba te Atua ae boou, ma boni man aia iraorao ae kaan ma Iehova. *​—Etek. 7:19; 1Tim. 4:8.

11. (a) E kangaa te reirei ni kairiri n 1 Timoteo 6:17-19 ni buokiia kaaro bwa a na karaoi aia babaire aika raraoi n aia tai ni kaikawaiia natiia? (b) Baikara tiia ake a kona am utu n rinanoi, ao baikara kakabwaiaia mai iai? (Nora te bwaoki ae “ Baikara Tiia Ake Ko na Uaiakin?”)

¹¹ Ai kakukureira noraia kaaro aika Kristian aika bati, ni kateimatoai aia babaire aika raraoi ni bwaai n taamnei n aia utu! A katoatai ni bobotaki n taromauri. A kakaaei bobotakin te ekaretia ao bwabwaro. Ao a uataboa naba te mwakuri ni minita. Iai utu tabeua aika uarongorongo naba n aono ake a aki bati ni mwakuriaki. Tabeman a kawariia kaain te Betaera ke a boutokai mwakuri ni kateitei tabeua n ana botaki te Atua. Utu ake a karaoi mwakuri aikai, a bon riai ni kabanemwane i aon aei, ao a bae naba ni kaaitarai kangaanga tabeua. Ma kakabwaiaaia ake a karekei a a rangi ni kaubwai iai n te aro n taamnei. (Wareka 1 Timoteo 6:17-19.) Ataei ake a kaikawaaki n utu akanne, a aki toki ni karaoi naba aroaro aika raoiroi ake a tia n reiakin, ao a aki uringaaba iai! *​—TaeRab. 10:22.

12. Tera te bwai ae e riai ni karaoia Iesu ngke e a ikawai?

¹² E aki toki Taman Iesu are i karawa ni karaoi motinnano aika tamaroa, ao ai aroia naba ana karo ake i aon te aba. Ma ngke e a ikawai Iesu, ao e boni karaoi oin ana motinnano. (IKar. 6:5) Iai irouna te inaomata n rinea ae e na karaoia, n ai arora naba. E kona n rineia bwa e na karaoa te baere e bon tangiria. Ma e aki, bwa e bon rineia bwa e na kateimatoa ana iraorao ae kaan ma Iehova. (Ioa. 8:29) A na kangaa ni buokaki rooro n rikirake ni boong aikai n ana katoto?

13. Tera ana rinerine ae kakawaki Iesu ngke e roro n rikirake?

¹³ Ni maiun Iesu i aon te aba, e rineia bwa e na aantaeka irouia ana karo. E aki roko n te kaaitarai aia kaetieti, ngkai e bon ataia bwa e ataibwai riki nakoia. Ma “e teimatoa n aantaeka irouia.” (Ruka 2:51) E boni karaoa raoi mwiokoana ni karimoa. E mwakuri korakora n reireinna te kabentaa mairoun tamana are  tabekia, bwa e aonga ni kona ni boutokaia ana utu.

14. Ti kangaa n ataia ae e mwaatai Iesu n Ana Taeka te Atua?

¹⁴ A bae ana karo Iesu, ni kaongoa aroni bungiakina n te kakai ao ni kaongoa naba rongorongona ake a taekin ana tia uataeka te Atua. (Ruka 2:8-19, 25-38) Ma tiaki tii anne. E bon reiakina naba kanoan te Koroboki ae Tabu. Ti kangaa n ataia bwa e mwaatai Iesu n Ana Taeka te Atua? Ibukina bwa ngke te teei ngaia, ao taan reirei i Ierutarem a “mimi . . . irouna n ana kaeka ao ni buburan ana atatai.” (Ruka 2:46, 47) Ao ngke e a koro 12 ana ririki, e a kakoauaa ae Iehova bon Tamana.​—Ruka 2:42, 43, 49.

15. E kangaa Iesu ni kaotia bwa e kukurei ni karaoa nanon Iehova?

¹⁵ Ngke e a ataa Iesu mwiokoana ibukin ana kantaninga Iehova, e kukurei ni butimwaeia. (Ioa. 6:38) E ataia ae e na ribaaki irouia aika bati, e ngae ngke e aki tangira rikin anne, ma e rineia bwa e na aantaeka iroun Iehova. Ngke e bwabetitoaki n 29 C.E., te bwai ae moanibwai irouna boni karaoan te baere e tangiria Iehova bwa e na karaoia. (Ebera 10:5-7) E ngae naba ngke e mate i aon te kai ni kammaraki, ma e teimatoa ni motinnanoia bwa e na karaoa nanon Tamana.​—Ioa. 19:30.

16. Tera reireiaia teuana ataei mairoun Iesu?

¹⁶ Ongeaba irouia am karo. A aki kororaoi am karo, n aroia Ioteba ao Maria. E ngae n anne, a mwiokoaki am karo iroun Iehova bwa a na kamanoko, a na reirei ni kataneiako, ao ni kaiririko. Ngkana ko butimwaea aia taeka n reirei ao ni karinea mwiokoaia, a na bon “nakoraoi bwaai ni kabane ibukim.”​—IEbe. 6:1-4.

17. Ni kaineti ma Iotua 24:15, tera aia babaire rooro n rikirake ae a riai ni karaoia i bon ibukia?

¹⁷ Baireia bwa antai ae ko na beku irouna. Ko riai ni kakoauaa raoi bwa antai Iehova, tera baike a irekereke ma ana kantaninga, ao tera irekerekeni maium ma karaoan nanona. (IRom 12:2) Ngkanne ko a kona ni karaoa am motinnanoa ae moan te kakawaki ni maium, ae te beku ibukin Iehova. (Wareka Iotua 24:15; TeMin. 12:1) Ngkana ko kateimatoa am kaetieti ni  warekan te Baibara ni katoabong ao te ukeuke n reirei iai, e na rikirake tangiran Iehova ao ni korakora riki onimakinana iroum.

18. Tera aia rinerine rooro n rikirake ae a riai ni karaoia, ao tera mwina?

¹⁸ Rineia bwa ko na moanibwaia karaoan nanon Iehova. E berita Tatan n ana aonnaba aei bwa ngkana ko kabonganai am tarena ibukini kabwaiam, ko na boni kukurei. Ma ti ataia bwa naake a kaatuui tiia n rabwata, a na bon ewariia “ni maraki aika bati.” (1Tim. 6:9, 10) N te itera are teuana, ngkana ko ongeaba iroun Iehova ao n rineia bwa ko na moanibwaia karaoan nanona ni maium, e na bon nakoraoi maium ao “ko na bwaina te wanawana iai.”​—Iot. 1:8.

19. Tera ae a riai n ururingnga kaaro?

¹⁹ Kaaro, kabanea ami konaa ni buokiia ami utu bwa a na beku ibukin Iehova. Onimakinna ao e na buokingkami ibukini karaoan ami motinnano ma te wanawana. (TaeRab. 3:5, 6) Uringnga bwa a kai katotongi ngkami riki natimi man te baere kam karaoia ao n taekinna. Ngaia are karaoi babaire ake a na kona iai ni buokaki ni karekea akoaia iroun Iehova.

20. Baikara kakabwaiaaia rooro n rikirake ngkana a motinnanoa te beku iroun Iehova?

²⁰ Rooro n rikirake, a kona ami karo ni buokingkami ni karaoi ami motinnano ni maiumi ma te wanawana. Ma e a nakoimi karekean akoami iroun te Atua. Ngaia are kakairi iroun Iesu ao motinnanoia bwa ko na beku iroun Tamam are i karawa ae tatangira. Ngkana ko karaoa anne, e na rangi ni manena ao ni kakukurei maium ngkai. (1Tim. 4:16) Ao n te tai ae imwaim, e na rangi ni kakukurei riki maium!