NKHANI YOPHUNZILA 44
Kansi Ŵana Ŵanu Akakula Akapitilizhye Kutumikila Mulungu?
“Yesu epitilizhya kukula m’nzelu na msinkhu. Ndipo Mulungu na ŵanthu epitilizhya kukondwela naye.”—LUKA 2:52.
NYIMBO 134 Ŵana ni Mphaso Yofumila kwa Mulungu
ZATI TIPHUNZILE *
1. Kansi ni cosankha ciweme cotyani caangapange aliyense?
NTHAWI zinyinji, zosankha zaangapange makolo zingakhuze ŵana ŵao kwa nthawi itali. Ngati makolo angapange zosankha zolakwika, zingacitishe mavuto ku ŵana ŵao. Koma ngati angapange zosankha ziweme, angayavye ŵana ŵao kunkhala na umoyo wacimwemwe koma soti wokhutilisha. Olo n’tetyo, nao ŵana ofunika kupanga zosankha ziweme. Cosankha ciweme caangapange aliyense ni kutumikila Yehova Ausuwasu acikondi.—Sal. 73:28.
2. Kansi malemba ali m’ndime oonesha kuti Yesu na makolo ŵake epanga zosankha ziweme zotyani?
2 Makolo a Yesu enzofunishisha kuyavya ŵana ŵao kutumikila Yehova, ndipo zosankha zecipanga zeonesha kuti ici niye cenze colinga cikulu pa umoyo wao. (Luka 2:40, 41, 52) Naye Yesu epanga zosankha ziweme zamene zemuyavya kukwanilisha nchito yecipasiwa na Yehova. (Mat. 4:1-10) Yesu enze muweme mtima, wokhulupilika koma soti wotang’a mtima. Makolo onse amene okonda Yehova angasangalale kunkhala na ŵana ali na minkhalidwe yamene iyi.
3. Kansi nkhani ino iyankhe makonsho otyani?
3 Nkhani ino iyankhe makonsho aya: Kansi Yehova epanga zosankha ziweme zotyani zokhuza Yesu? Ko makolo Acikhristu angaphunzile cinji pa zosankha zecipanga makolo a Yesu? Kansi Akhristu acilumbwana angaphunzile cinji pa zosankha zecipanga Yesu?
PHUNZILANI KUFUMILA PA CISANZO CA YEHOVA
4. Kansi Yehova epanga cosankha ciweme cotyani cokhuza Mwana wake Yesu?
4 Yehova esankha makolo aweme kuti alele Yesu. (Mat. 1:18-23; Luka 1:26-38) Mau ofumila pansi pa mtima yecilaŵila Mariya yamene yelembewa m’Baibo, yoonesha kuti enzokonda ngako Yehova na Mau ŵake. (Luka 1:46-55) Naye Yosefe pecimvwila malangizo a Yehova, eonesha kuti enzokonda Mulungu ndipo enzofunishisha kumukondwelesha.—Mat. 1:24.
5-6. Kansi Yehova elola kuti Mwana wake akumane na mavuto otyani?
5 Yehova aliyosankhe makolo olemela kuti alele Yesu. Nsembe zecitwala Yosefe na Mariya pavuli pakuti Yesu wavyalika, zuonesha kuti enze osauka. (Luka 2:24) Zuoneka kuti Yosefe enze na malo oseŵenzelapo pafupi na ng’anda yake kweenzocitilapo ukalipentala ku Nazareti. Cuoneka soti kuti enze wosauka makamaka banja peyekula.—Mat. 13:55, 56.
6 Yehova enzoteteza Yesu ku vinthu viyakine voyofya, koma aliyomuteteze ku mavuto yonse. (Mat. 2:13-15) Mwacisanzo, akwake a Yesu enzomukhulupilila lini. Ganizilani mweenzomvwila Yesu kunkhala na akwake amene poyamba enzomukhulupilila lini kuti enze Mesiya. (Mko. 3:21; Yoh. 7:5) Yesu enzofunika soti kupilila imfwa ya ausuwake omulela a Yosefe. Tetyo, monga mwana mkulu enzofunika kutola udindo wausuwake wosamalila banja. (Mko. 6:3) Peenzokula, ephunzila mwaangapezele zofunikila za banja. Kuti akwanishe kucita izi, enzofunika kuseŵenza mwamphamvu. Tetyo, enzoziŵa luweme mwacumvwikila ngati waŵeŵa pavuli poseŵenza siku yonse.
Makolo mungakonzekeleshe ŵana ŵanu za mavuto yaangakumane nayo mwa kupitilizhya kuŵaphunzisa mwacikondi mwaangapezele malangizo oyavya m’Baibo (Onani ndime 7) *
7. (a) Kansi ni makonsho otyani yaangazikonshe makolo? (b) Kansi Miyambo 2:1-6 ingayavye tyani makolo pophunzisa ŵana?
7 Ngati nimwe olungulana ndipo mufuna kunkhala na ŵana, mungazikonshe kuti: ‘Kansi nise olicefya ndipo tukonda Yehova na Mau ŵake?’ ‘Kansi Yehova angatisankhe kuti tilele mwana?’ (Sal. 127:3, 4) Ngati nimwe kolo, mungazikonshe kuti: ‘Ko nuphunzisa ŵana ŵangu kufunika kokata nchito na mphamvu?’ (Mla 3:12, 13) ‘Kansi nucita zaningakwanishe poteteza ŵana ŵangu ku vinthu viipa vaangakumane navo m’calo ca Satana?’ (Miy. 22:3) Mungakwanishe lini kuteteza ŵana ŵanu ku mavuto yonse yaangakumane nayo. M’malomwake, mungaŵakonzekeleshe za mavuto yaangakumane nayo mwa kupitilizhya kuŵaphunzisa mwacikondi mwaangapezele malangizo oyavya m’Baibo. (Ŵelengani Miyambo 2:1-6.) Mwacisanzo, ngati wabanja waleka kutumikila Yehova, mungayavye ŵana ŵanu kuphunzila kufumila m’Mau a Mulungu kuti aziŵe kufunika konkhala okhulupilika kwa Yehova. (Sal. 31:23) Olo ngati munthu wamukonda wamwalila, mungaoneshe ŵana ŵanu mavesi a m’Baibo amene angaŵayavye kupilila nonkhala soti na mtendele wa mumtima.—2 Akor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.
PHUNZILANI KUFUMILA PA CISANZO CA YOSEFE NA MARIYA
8. Molingana na Deuteronomo 6:6, 7, kansi Yosefe na Mariya enzofunika kucitanji?
8 Yosefe na Mariya eyavya Yesu kuti akule koma soti kuti ankhale wovomelezhyeka kwa Yehova. Ecita izi mwa kukonkha malangizo yecitwala Yehova ku makolo. (Ŵelengani Deuteronomo 6:6, 7.) Yosefe na Mariya enzokonda ngako Yehova ndipo colinga cao cenze kuyavya ŵana ŵao kuti nao akokonda Yehova.
9. Kansi Yosefe na Mariya enzocita cinji kuti ayavye ŵana ŵao kukonda Yehova?
9 Yosefe na Mariya esankha kulambila Yehova nthawi zonse pamozi na ŵana ŵao. Mosakaikila, enzopezeka pa misonkhano wiki iliyonse m’sunagoge ku Nazareti koma soti caka ciliconse enzopezeka pa cikondwelelo ca Pasika ku Yerusalemu. (Luka 2:41; 4:16) Cuoneka kuti pa maulwendo amene aŵa, enzophunzisa Yesu na akwake za atumiki akale a Mulungu. Payakine enzoŵaonesha malo yotomolewa m’Malemba. Banja yao peyekula, cenze lini cipepu kwa Yosefe na Mariya kupitilizhya kucita zinthu zauzimu. Koma edalisiwa cifukwa cocita zamene izi. Cifukwa cakuti enzoika kulambila Yehova pa malo oyamba, banja yao yenkhala pa ushamwali uweme na Yehova.
10. Kansi makolo okonda Mulungu angaphunzile cinji kwa Yosefe na Mariya?
10 Kansi makolo okonda Mulungu angaphunzile cinji kwa Yosefe na Mariya? Cinthu cofunika ngako ni kuphunzisa ŵana ŵanu noŵaonesha mwa mau na zocita zanu kuti mukonda Yehova. Mukokumbukila kuti mphaso ikulu ngako yamungapase ŵana ŵanu, ni kuŵayavya kuti akokonda Yehova. Mungacite izi mwa kuŵalimbikisha kuti akoŵelenga Baibo, kupemphela, kupezeka pa misonkhano nolalikila. (1 Tim. 6:6) N’cendi kuti mufunika kupasa ŵana ŵanu zinthu zakufunikila pa umoyo. (1 Tim. 5:8) Koma mukokumbukila kuti cati cikayavye ŵana ŵanu kuyopulumuka, ni kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova, osati ndalama olo katundu. *—Ezek. 7:19; 1 Tim. 4:8.
N’cinthu colimbikisha kuona makolo anyinji Acikhristu oyesayesa kuyavya ŵana ŵao kunkhala na zolinga zauzimu (Onani ndime 11) *
11. (a) Kansi malangizo ali pa 1 Timoteyo 6:17-19, angayavye tyani makolo kupanga zosankha ziweme polela ŵana? (b) Kansi banja yanu ingaganizile zolinga zotyani, ndipo pangankhale zofumapo zotyani? (Onani bokosi yakuti “ Kansi ni Zolinga Zotyani Zamufuna Kukwanilisha?”)
11 N’cinthu colimbikisha kuona makolo anyinji Acikhristu oyesayesa kuyavya ŵana ŵao kunkhala na zolinga zauzimu. Makolo aŵa olambila Yehova nthawi zonse pamozi na ŵana ŵao mwa kupezeka pa misonkhano ya mpingo na ya cigawo. Olalikila uthenga uweme pamozi monga banja. Ndipo mabanja ayakine okwanisha kuyolalikila ku madela amene olalikiliwa lini kaŵili-kaŵili. Ayakine oluta kuyoona malo ku ofesi ya msambo olo kucilikiza nchito za cimango. Mabanja amene ozitwala kucilikiza nchito zamene izi otailapo ndalama, ndipo mosakaikila okumana soti na mavuto ayakine. Koma madaliso yakulondela yoŵapangisha kunkhala olemela mwauzimu. (Ŵelengani 1 Timoteyo 6:17-19.) Ŵana amene okulila m’mabanja oteti opitilizhya kucita vinthu veciphunzila akakula, ndipo osangalala kuti makolo eŵalela m’njila yoteti. *—Miy. 10:22.
PHUNZILANI KUFUMILA PA CISANZO CA YESU
12. Kansi Yesu enzofunika kucitanji peenzokula?
12 Yehova wamene ni Ausuwake a Yesu nthawi zonse opanga zosankha zanzelu. Nao makolo ŵake aumunthu, amene ni Yosefe na Mariya epanga zosankha zanzelu. Tetyo, Yesu peenzokula, enzofunika kupanga zosankha. (Agal. 6:5) Naye Yesu molingana na ŵanthu onse, enze na ufulu wosankha. Tetyo enze na ufulu wosankha kucita zofuna zake, koma yove esankha kupitilizhya kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova. (Yoh. 8:29) Kansi cisanzo cake cingayavye tyani acilumbwana masiku ŵano?
Acilumbwana mukomvwila malangizo a makolo ŵanu (Onani ndime 13) *
13. Kansi ni cosankha cotyani cecipanga Yesu akali mlumbwana?
13 Yesu peenze mlumbwana esankha kumvwila makolo ŵake. Yove enzokana lini malangizo yeenzopasiwa poganiza kuti oziŵa vinthu vinyinji. M’malomwake, “epitilizhya kuŵamvwila.” (Luka 2:51) Pofwana kuti Yesu niye enze mwana mkulu, enzocita zilizonse zaangakwanishe kuti akwanilishe udindo wosamalila banja. Ephunzila nchito ya ukalipentala kuli ausuwake omulela, yamene pavuli pake yemuyavya kupeza zofunikila za banja.
14. Kansi tuziŵa tyani kuti Yesu enzophunzila Malemba mwakhama?
14 Cuoneka kuti makolo a Yesu enzomuuzhya za kuvyalika kwake kozizwisa koma soti zecilaŵila mngelo zokhuza yove. (Luka 2:8-19, 25-38) Yesu aliyokhutile tyala na vinthu vecimuuzhya makolo ŵake, koma enzopeza nthawi yophunzila Malemba payeka. Kansi tuziŵa tyani kuti Yesu enzophunzila Malemba mwakhama? Cifukwa peenze mtontho, aphunzisi ku Yerusalemu “edabwa ngako na mayankho ŵake.” (Luka 2:46, 47) Peenze na vyaka 12, zeonekelatu kuti Yesu ni mwana wa Mulungu.—Luka 2:42, 43, 49.
15. Kansi Yesu eonesha tyani kuti esankha kucita cifunilo ca Yehova?
15 Yesu peciziŵa udindo wake pokwanilisha cifunilo ca Yehova, esankha kucita zamene izo. (Yoh. 6:38) Yove enzoziŵa kuti akazondewe na ŵanthu anyinji, koma izi ziliyomuwezhye kuvuli. M’malomwake, epitilizhya kumvwila Yehova. Yesu pecibatizika mu 29 C.E., colinga cake cikulu pa umoyo cenze kucita cifunilo ca Yehova. (Aheb. 10:5-7) Nangu peenzokufwa pa cimuti conzunzikilapo, Yesu epitilizhya kucita cifunilo ca Ausuwake.—Yoh. 19:30.
16. Kansi ŵana angaphunzile cinji kwa Yesu?
16 Mukomvwila makolo ŵanu. Molingana na Yosefe na Mariya, nao makolo ŵanu aliye ungwilo. Olo n’tetyo, makolo ŵanu epasiwa udindo na Yehova wakuti akutetezeni nokuphunzisani. Ngati mumvwila malangizo nolemekeza udindo ŵao, vinthu “vikuyendeleni luweme.”—Aef. 6:1-4.
17. Molingana na Yoswa 24:15, kansi acilumbwana ofunika kupanga cosankha cotyani?
17 Sankhani wati mukotumikila. Mufunika kumuziŵa luweme Yehova. Mufunika soti kuziŵa cifunilo cake koma soti mwamungacitile cifunilo cake pa umoyo wanu. (Aro. 12:2) Mukacita izi, mukwanishe kupanga cosankha cofunika ngako pa umoyo wanu, camene ni kutumikila Yehova. (Ŵelengani Yoswa 24:15; Mla 12:1) Kuŵelenga Baibo nthawi zonse kukuyavyeni kukulisha cikondi na cikhulupililo canu pa Yehova.
18. Kansi ni cosankha cotyani caangapange acilumbwana, ndipo pangankhale zofumapo zotyani?
18 Sankhani kuika cifunilo ca Yehova pamalo oyamba. Calo ca Satana culimbikisha kuti ngati museŵenzesha maluso ŵanu pofuna kuzipindulisha mweka, niye pamungankhale osangalala. Koma kulaŵila cendi, ŵanthu amene oika maganizo pa zinthu zamuŵili ‘oziletela voŵaŵa vinyinji pa miŵili yao.’ (1 Tim. 6:9, 10) Tetyo, ngati mumvwila Yehova noika cifunilo cake pamalo oyamba, munkhale na umoyo wapindu ndipo ‘mucite vinthu mwanzelu.’—Yos. 1:8.
KANSI MUSANKHE KUCITA CINJI?
19. Kansi makolo ofunika kukumbukila cinji?
19 Makolo, mukoyesayesa kuyavya ŵana ŵanu kuti akotumikila Yehova. Mudalileni ndipo akuyavyeni kupanga zosankha zanzelu. (Miy. 3:5, 6) Mukokumbukila kuti ŵana ŵanu olimbikishiwa ngako na zamucita kupambana zamulaŵila. Tetyo, mufunika kupanga zosankha zanzelu kuti ŵana ŵanu ankhale ovomelezhyeka kwa Yehova.
20. Kansi acilumbwana angalondele madaliso otyani akasankha kutumikila Yehova?
20 Acilumbwana, makolo ŵanu angakuyavyeni kupanga zosankha zanzelu pa umoyo. Koma cili kuli mweo kupanga zosankha zamene zingakondweleshe Mulungu. Tetyo, tolelani cisanzo ca Yesu, ndipo sankhani kutumikila Ausuwanu akululu. Mukacita izi, munkhale na umoyo wopindulisha lomba. (1 Tim. 4:16) Ndipo msogolo mukankhale na umoyo wacimwemwe koma soti wokhutilisha.
NYIMBO 133 Lambilani Yehova Mukali Acilumbwana
^ par. 5 Makolo Acikhristu ofunishisha kuti ŵana ŵao akonkhala okondwela nopitilizhya kutumikila Yehova akayokula. Kansi makolo angapange zosankha zotyani zamene zingayavye ŵana ŵao kuyamba kutumikila Yehova? Kansi acilumbwana Acikhristu ofunika kupanga zosankha zotyani kuti ankhale na umoyo uweme? Nkhani ino iyankhe makonsho amene aŵa.
^ par. 10 Onani buku ya m’Cizungu yakuti Pure Worship of Jehovah—Restored At Last!, mapeji 69-70, ndime 17-18.
^ par. 11 Onani bokosi yakuti “Kuthandiza Achinyamata Kuti Akule Bwino” mu Galamukani! ya m’Chichewa ya October 2011, peji 20, na nkhani yakuti “Kalata Yapadera Yopita kwa Makolo Awo” mu Galamukani! ya m’Chichewa ya March 8, 1999, peji 25.
^ par. 66 MAU OFOTOKOZA VITHUNZITHUNZI: Mariya oyavya Yesu kukonda Yehova. Kalongosi oyavya mwana wake kukonda Yehova.
^ par. 68 MAU OFOTOKOZA VITHUNZITHUNZI: Yosefe ali ku sunagoge pamozi na banja yake. Mkwasu ali na banja yake ku misonkhano.
^ par. 70 MAU OFOTOKOZA VITHUNZITHUNZI: Yesu ophunzila nchito ya ukalipentala kufumila kwa ausuwake. Naye wacilumbwana masiku ŵano ophunzila nchito kufumila kwa ausuwake.
