1. Omatokolo patyi ekahi nawa ovohe novana vesukisa okulinga?

TYINA ovohe valinga omatokolo apenga, ovana vapondola okukala novitateka. Mahi tyina ovohe valinga omatokolo ekahi nawa, vakuatesako ovana vavo okukala nomuenyo ukahi nawa, nehambu. Tupu novana, navo muene vesukisa okulinga omatokolo ekahi nawa. Otyipuka otyiwa vali ovana vapondola okulinga, okuholovona okufenda Siovaa, Tate yavo wo keulu. — Sal. 73:28.

2. Omatokolo patyi Sesusi novo tate yae valingile?

² Ovo tate ya Sesusi, ovo Suse na Maliya, valingile atyiho opo vakueteseko ovana vavo okuhumba Siovaa. Ovipuka valingile, vialekesile nawa okuti otyipuka tyesukisa vali momuenyo wavo, ankho okufenda Siovaa Huku. (Luka 2:40, 41, 52) Sesusi nae walingile omatokolo ekahi nawa. Ovipuka aholovonene okulinga, viemukuatesileko okufuisapo etyi Siovaa ahanda. (Mat. 4:1-10) Sesusi ankho uhole ovanthu, omukuatyili, ankho wakola omutima. Ine una ovana, kuhande ñgeno ovana vove navo vakala novituwa ngovio?

3. Omapulo patyi matukumbulula monthele ei?

³ Monthele ei, matulilongesa omakumbululo omapulo aa: Ovipuka patyi Siovaa alingile viakuatesileko Sesusi? Oityi ovohe vapondola okulilongesila komatokolo Suse na Maliya valingile? Oityi ovana vapondola okulilongesila komatokolo a Sesusi?

4. Ovanthu patyi Siovaa aholovona vakale ovohe ya Sesusi? Omokonda yatyi tuna onthumbi yokuti walinga etokolo likahi nawa?

⁴ Siovaa waholovonene ovanthu vekahi nawa vakale ovohe ya Sesusi. (Mat. 1:18-23; Luka 1:26-38) Onondaka Maliya apopia mbuvasiwa mu Luka 1:46-55, mbulekesa okuti uhole unene Siovaa, Nondaka yae. Iya Suse? Oñgeni tutyii okuti nae ankho ukahi nawa? Onkhalelo ankho etavela ehongolelo lya Siovaa. Suse ankho uhole Siovaa, una onthilo nae iya ankho uhanda okumuhambukiswa. — Mat. 1:24.

5-6. Ovitateka patyi Siovaa ayekele vimonekele Sesusi?

⁵ Tala okuti Siovaa kaholovonene ovanthu vena-tyo vakale ovohe ya Sesusi. Otyo tutyitalela kotyilikutila Suse na Maliya valingile etyi atyitwa. (Luka 2:24) Mokutala, Suse ankho uhongela omavai meumbo liae muene. Ankho vetupu ovipuka ovinyingi, ngwe ankho vena ovana epandu-vali. — Mat. 13:55, 56.

⁶ Siovaa wayakulilile Omona Wae movipuka vimwe. Mahi kemuamenene movitateka aviho. (Mat. 2:13-15) Mongeleka, vamwe Sesusi ankho elikwai navo, ankho kavesukile na Huku. Pahe soka oñgeni Sesusi elitehelele etyi vamwe mombunga yae muene vehetavelele okuti oe waholovonwa akale Mesiya! (Malu. 3:21; Suau 7:5) Tupu, soka oñgeni eihamenenwe etyi tate yae Suse anyima! Pahe ankho una okuundapa unene, na atekule vakuavo mokonda ankho otyiveli. (Malu. 6:3) Katutu-katutu, Sesusi welilongesile oñgeni tyitekulwa ombunga. Sesusi ankho utyii oñgeni omunthu akala tyina amehimama nokuundapa.

7. (a) Omapulo patyi apondola okukuatesako ovalinepi okutekula novana? (b) Oñgeni omukanda wa Provérbios 2:1-6, upondola okuvekuatesako okulongesa ovana?

⁷ Inkha wanepa ine wanepua iya muhanda okukala novana, lipulei okuti: ‘Okuti onthue tuna umwe ovituwa Siovaa ahandela kovanthu aholovona vatekule ovana? Okuti tueliola omutima, tuhole umwe Siovaa Nondaka yae?’ (Sal. 127:3, 4) Inkha una-le ovana, lipula okuti: ‘Okuti ame ndyilongesa ovana vange okuundapa?’ (Ecl. 3:12, 13) ‘Okuti ndyilinga umwe atyiho ndyivila ndyiyakulile ovana vange komaliva avasiwa mouye  wa Satanasi?’ (Pro. 22:3) Ove kumetyivili okuyakulila ovana vove komaliva aeho. Mahi upondola okumukuatesako okunoñgonoka oñgeni ha apondola okutetulula ovitateka vipondola okumutumbukila. Oñgeni upondola okutyilinga? Mukuatesako okuyumba onthumbi mo Mbimbiliya. (Tanga Provérbios 2:1-6.) Mongeleka, ine umwe mombunga yenyi upolwa mewaneno, kuatesako ovana vove okutala okuti muesukisa okukala ovakuatyili ku Siovaa. (Sal. 31:23) Ine umwe mombunga wanyima, kuatesako ovana vove okutala oñgeni Ombimbiliya ipondola okuveungumanesa. — 2 Kol. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Ngetyi tyipopia Deuteronômio 6:6, 7, oityi ovo Suse na Maliya ankho valinga?

⁸ Ovohe ya Sesusi, ovo Suse na Maliya, vakuatesileko Sesusi okupandwa na Siovaa. Valingile ononkhono mbokulinga etyi Siovaa akevelela kovohe. (Tanga Deuteronômio 6:6, 7.) Ovo Suse na Maliya ankho vehole unene Siovaa. Otyipuka ankho vesuka vali natyo, okukuatesako ovana vavo okutala Siovaa ngavo.

9. Ovipuka patyi vikahi nawa ovo Suse na Maliya valingile?

⁹ Ovo Suse na Maliya ankho vafenda Siovaa kumwe novana vavo. Tyafuile onosimanu ambuho, ankho venda komaliongiyo alingilwa mondyuo yokufendela ko Nasalee. Tupu, omanima atyo aeho, ankho venda ko Pasikwa ko Selusalei. (Luka 2:41; 4:16) Ngondela, moungendi wokuenda ko Selusalei, ovo Suse na Maliya ankho vapopila ovana vavo omahipululo ovaumbili va Siovaa vo kohale, nokuvelekesa konomphangu mbapopiwa Movihonekwa. Putyina ombunga yavo ankho itualako okuliyawisa, tyafuile pahe ankho tyivepuiya kapii okulongesa ovana vavo konthele ya Siovaa. Mahi pahe soka kehambu vakala nalio konyima! Ovo Suse na Maliya ankho vapaka Siovaa pomphangu yo tete. Mokonda yotyo, Siovaa eveyambe, ombunga yavo aikala noupanga wapama nae!

10. Oityi ovohe vapondola okulilongesila kongelaka ya Suse na Maliya?

¹⁰ Oityi ovohe vapondola okulilongesila kongeleka ya Suse na Maliya? Otyipuka otyiwa vali onwe mupondola okulingila ovana venyi, okuvelesa okuti muhole Siovaa, muevi  mupopia no muevi mulinga. Hinangelei okuti otyipuka otyiwa vali mupondola okuavela ovana venyi, okuvekuatesako okuhumba Siovaa. Velongesei okukuata nawa oupanga wavo na Huku. Otyo tyilekesa okuti muesukisa okuvelongesa okuti tyesukisa okulikuambela, nokuenda komaliongiyo, nokuivisa. (1 Tim. 6:6) Ombimbiliya ipopia okuti muna okuavela ovana venyi etyi vesukisa, ngetyi ovikutu, nokulia, novikuavo vali. (1 Tim. 5:8) Mahi apeho hinangelei okuti otyipuka matyikuatesako ovana venyi okuhupa tyina ouye uno wameya okuhanyaunua-ko, havipuka ovana venyi vena. Matyivehupisa, oupanga wavo na Siovaa. * — Eze. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) Oñgeni onondongwa tuvasa mu 1 Timotiu 6:17-19, mbupondola okukuatesako ovohe okulinga omatokolo ekahi nawa? (b) Ovipuka patyi ombunga yenyi ipondola okulinga, iya oityi tyipondola okutundililako? (Tala okakasa kati: “ Oityi Onwe Mupondola Okulinga?”)

¹¹ Tuhambukwa unene okutala ovipuka vimwe ovohe vamwe valinga opo vakuateseko ovana vavo okufenda Siovaa. Valingila kumwe ovipuka. Mongeleka, venda aveho komaliongiyo, no kovionge. Vaivisa aveho, vamwe atee umwe vakaivisa kuna kuesukisa ovaivisi. Vamwe vakatala mo Mbetele, vamwe vakuatesako ovilinga viokutunga. Okulinga ovipuka ovio katyapepukile mokonda pamwe vesukisa onombongo. Mahi Siovaa uhole okuyamba ononkhono valinga. (Tanga 1 Timotiu 6:17-19.) Oñgeni ovipuka ovio vikuatesako ovana? Ovana vekulila monombunga ngomo, vakala novituwa oviwa, vahambukwa unene, iya tyina vemekulu, kavelivele omatokolo valinga momuenyo wavo. * — Pro. 10:22.

12. Oityi Sesusi esukisile okulinga etyi ekula?

¹² Tate ya Sesusi, Siovaa, walingile omatokolo omawa opo akuateseko omona wae. Novo Suse na Maliya, navo valingile ovipuka vikahi nawa opo vakuatesako omona wavo okuhumba Siovaa. Mahi Sesusi nae wesukisile okulinga omatokolo ae muene. (Gal. 6:5) Sesusi ankho upondola okulinga etyi muene ahanda. Mahi hatyoko alingile. Ankho wesuka vali nokupameka oupanga wae na Siovaa. (Suau 8:29) Oñgeni ovakuendye hono vapondola okumuhetekela?

13. Oityi Sesusi ankho alinga puetyi omukuendye?

¹³ Tunde poututu, Sesusi ankho utavela kovohe. Ankho utavela tyina vemupakaila-mo. Ankho kasoko okuti wii vali ovipuka ovinyingi. Ombimbiliya ipopia okuti Sesusi “atualako okuvetavela.” (Luka 2:51) Ankho utyii okuti una okuava ongeleka ongwa konondenge mbae mokonda ankho otyiveli. Ankho  ukuatesako he okuhonga omavai opo vatekule ombunga.

14. Oñgeni tutyii okuti Sesusi ankho ulilongesa Ondaka ya Huku?

¹⁴ Tyafuile ovo Suse na Maliya vapolilile Sesusi okuti watyitwa kehuviso, netyi onoandyu mbapopile konthele yovipuka makalinga. (Luka 2:8-19, 25-38) Mahi ovipuka ovio vala, ku Sesusi ankho kavituuka. Nae ankho ulilongesa Ondaka ya Huku. Omokonda yatyi tupopila ngotyo? Omokonda puetyi ena vala omanima 12, ovalongesi vo Ndaka ya Huku mo Selusalei “avahuvu unene nenoñgonoko liae nomakumbululo ae.” (Luka 2:46, 47) Pomuvo opo, Sesusi ankho una-le onthumbi yokuti Siovaa, o Tate yae. — Luka 2:42, 43, 49.

15. Oñgeni Sesusi alekesa okuti waholovona okulinga etyi Siovaa ahanda?

¹⁵ Etyi Sesusi anoñgonoka etyi Siovaa ahanda alinge, ngatyo umwe alinga. (Suau 6:38) Ankho utyii okuti ine uhula ku Siovaa Huku, mayalwa novanthu ovanyingi. Otyipuka otyo ankho tyipondola okumusoyesa. No ngotyo, aholovona okutavela ku Siovaa. Etyi Sesusi ambatisalwa menima 29, walekesa okuti ankho wesuka vala nokulinga etyi Siovaa ahanda. (Heb. 10:5-7) Netyi ankho ena nokunkhia momuti wemone, Sesusi kayekele-po okulinga etyi Tate yae ahanda. — Suau 19:30.

16. Oityi ovana vapondola okulilongesila ku Sesusi?

¹⁶ Tavelei kovoho. Ovo tate yove navo ovakuankhali ngovo Suse na Maliya. Mahi ovo Siovaa aavela otyilinga tyokukuamena, nokukulongesa, nokukuhongolela. Ine uvetavela, okala nonthilo navo, mokala “nomuenyo omuwa.” — Efe. 6:1-4.

17. Ngetyi tyipopia Josué 24:15, oityi ovakuendye vesukisa okutokola?

¹⁷ Holovona olie molingila. Linga ononkhono mbokunoñgonoka nawa Siovaa, netyi ahanda, no ñgeni upondola okulinga etyi atuma. (Loma 12:2) Okulinga ngotyo, matyikukuatesako okuholovona okuumbila Siovaa. (Tanga Josué 24:15; Ecl. 12:1) Inkha utanga Ombimbiliya, olilongesa nawa, mohumbu vali Siovaa iya ekolelo liove malipame.

18. Omatokolo patyi ovakuendye vesukisa okulinga, iya ouwa patyi vapolako?

¹⁸ Holovona okupaka Siovaa, pomphangu yotete momuenyo wove. Ouye wa Satanasi  upopia okuti tyina una etyi uvila okulinga nawa, tyilinga pala ukale nonombongo ononyingi. Vapopia okuti otyo matyikuetela ehambu. Mahi onthue tutyii okuti vana veliovolela omalumono, velietela “omaluihamo omanyingi.” (1 Tim. 6:9, 10) Ngotyo, Holovona okupaka Siovaa, pomphangu yotete momuenyo wove. Okulinga ngotyo, matyikukalesa nomuenyo ukahi nawa, tupu “molingi ovipuka aviho nounongo.” — Jos. 1:8.

19. Oityi ovohe vesukisa okuhinangela?

¹⁹ Vohe, kuateseiko ovana venyi okuumbila Siovaa. Muyumbei onthumbi, ngwe memukuatesako okulinga omatokolo ekahi nawa. (Pro. 3:5, 6) Hinangelei okuti etyi mulinga, tyikuatesako vali ovana venyi tyipona etyi mupopia. Ngotyo, lingei ovipuka vikahi nawa, mavikuatesako ovana venyi okupandwa na Siovaa.

20. Ovipuka patyi oviwa ovakuendye mavapewa inkha vaholovona okuumbila Siovaa?

²⁰ Vakuendye, ovo tate yenyi vapondola okumukuatesako okulinga omatokolo ekahi nawa. Mahi hinangelei okuti onwe muene muna okuholovona okulinga ine okuhalingi etyi Siovaa ahanda. Hetekelei Sesusi; holovonei okuumbila Tate yenyi wo keulu. Okulinga ngotyo, mamukala nehambu pehepano. (1 Tim. 4:16) Iya komutwe wandyila mamukala nomuenyo ukahi nawa!