1. Andi da di möön bunu soni di wan sëmbë sa buta taa a o du?

A LO’ u pasa taa dee soni di dee mama ku dee tata ta du, ta nama ku dee mii u de tu. Ee mama ku tata an du soni a wan bunu fasi, nöö hogi sa miti dee mii u de. Ma ee de du soni a wan bunu fasi, nöö de ta jabi pasi da dee mii u de u de ko abi wan bunu libi. An dë u taki taa dee mii seei musu du soni a wan köni fasi tu. Di möön bunu soni di wan sëmbë sa buta taa a o du, hën da faa dini Jehovah, di Tata fuu di dë a liba ala.​—Ps. 73:28.

2. Andi ku andi Jesosi ku hën mama ku hën tata bi du a wan köni fasi?

² Josëfu ku Malia bi ta mbei taanga möiti u heepi dee mii u de u de dini Jehovah. Söseei dee soni di de bi ta du, bi ta lei gbelingbelin taa di dini di de bi ta dini Jehovah bi dë di möön fanöudu soni da de (Luk. 2:40, 41, 52). Jesosi seei bi du soni a wan fasi di bi heepi ën faa du andi Jehovah bi kë faa du (Mat. 4:1-10). Jesosi bi dë wan sëmbë di bi abi bunu fasi, a bi ta hoi hënseei a wotowan, nöö a bi abi degihati tu. Mama ku tata di lobi Jehovah bi o wai seei ee de bi abi sö wan mii.

3. Un hakisi woo piki a di woto aki?

³ Woo piki dee hakisi aki a di woto aki: Andi Jehovah bi du a wan köni fasi te a nama ku Jesosi? Andi mama ku tata di dë Keesitu sëmbë sa lei u di fasi fa Josëfu ku Malia bi du soni? Söseei andi njönkuwan di dë Keesitu sëmbë sa lei a di fasi fa Jesosi bi du soni?

4. Un gaan soni Jehovah bi du di nama ku di Womi Mii fëën?

⁴ Jehovah bi tei sëmbë di bi o sa kiija Jesosi a wan bunu fasi (Mat. 1:18-23; Luk. 1:26-38). Di soni di Malia bi taki di dë  sikifisikifi a di Bëibel, ta lei unfa a bi lobi Jehovah ku di Wöutu fëën tjika (Luk. 1:46-55). Nöö di fasi fa Josëfu bi haika Jehovah di a bi fan ku ën, ta lei taa a bi lobi Gadu, söseei taa a bi kë du soni di ta kai ku ën.​—Mat. 1:24.

5-6. Un hogi Jehovah an bi tapa da di Womi Mii fëën?

⁵ Jehovah an bi suku sëmbë di bi gudu u kiija Jesosi. Di soni di Josëfu ku Malia bi tja go u tjuma da Gadu di de bi pai Jesosi, ta lei taa de bi pooti (Luk. 2:24). A kan taa Josëfu bi abi wan piki wosu a di wosu fëën bandja, ka a bi ta tëmbë a Nazalëti. A djei kuma de an bi abi hia möni nasö hia gudu, möönmöön fa bakaten de bi ko abi seibi mii, nasö möön hia mii seei.​—Mat. 13:55, 56.

⁶ Jehovah bi ta tjubi Jesosi u so hogi an miti ën. Ma an bi ta tjubi ën da hii soni (Mat. 2:13-15). Jesosi bi abi famii di an bi ta biibi ën. Pakisei unfa a bi o ta hati Jesosi tjika te a bi ta si taa sëmbë fëën seei an bi ta biibi taa hën da di Mësiasi (Maik. 3:21; Joh. 7:5). A kan tu taa Josëfu bi lasi libi di Jesosi bi njönku jeti, nöö di soni aki bi o sa dë wan soni di bi ta hati ën seei. Ee Josëfu bi lasi libi tuu, nöö di soni dë kë taki taa Jesosi bi musu du di tëmbë wooko di hën tata bi ta du, u di a bi dë di möön gaan womi mii (Maik. 6:3). Di Jesosi bi ta göö ta ko bigi, a bi lei unfa a bi musu sölugu dee sëmbë fëën. Kandë a bi musu wooko taanga faa bi sa feni möni u bai dee soni di de bi abi fanöudu. Fëën mbei u sa taki taa Jesosi bi sabi unfa wan sëmbë bi ta wei te a bi wooko wan hii daka longi. 

7. (a) Un hakisi sa heepi womi ku mujëë di tööu, te de ta kiija dee mii u de? (b) Unfa Nöngö 2:1-6 sa heepi mama ku tata u de kiija dee mii u de?

⁷ Ee un da sëmbë di tööu, nöö un kë pai miii, nöö un hakisi unuseei dee soni aki: ’U da sëmbë di abi sakafasi, söseei di lobi Jehovah ku di Wöutu fëën u? Jehovah bi o kë tei u fuu kiija wan mii ö?’ (Ps. 127:3, 4) Ee i pai mii kaa, nöö hakisi iseei dee soni aki: ’Mi ta lei dee mii u mi taa a bunu u wooko taanga u?’ (Peleik. 3:12, 13) ’Mi ta du hii soni di mi sa du u tjubi dee mii u mi da dee hogi dee sa miti de a di goonliba u Saatan aki ö?’ (Nöng. 22:3) Ja o sa tjubi dee mii fii da hii soni. Di dë an o sa. Ma i sa seeka de pikipiki da dee bookohedi dee sa miti de, te i ta lei de a wan lobihati fasi unfa di Wöutu u Gadu sa heepi de ku dee fuka di de abi. (Lesi Nöngö 2:1-6.) Boo taa ee wan sëmbë u  di famii taki taa an o dini Jehovah möön, nöö i musu tei di Wöutu u Gadu nöö i lei dee mii fii faandi mbei a dë fanöudu u de hoi deseei a Jehovah go dou (Ps. 31:23). Nasö ee wan sëmbë di de bi lobi ko lasi libi, nöö i musu lei dee mii fii unfa de sa wooko ku di Wöutu u Gadu u de an tjali sö möön, söseei u de feni kötöhati.​—2 Kol. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Andi Josëfu ku Malia bi musu du, te u luku Detolonomi 6:6, 7?

⁸ Josëfu ku Malia bi sa heepi Jesosi faa ko toon wan sëmbë di Gadu bi lobi, u di de bi ta wooko ku dee lai dee Jehovah da mama ku tata. (Lesi Detolonomi 6:6, 7.) Josëfu ku Malia bi lobi Jehovah gaanfa, nöö di da di de bi musu da dee mii u de taanga u deseei ko lobi Jehovah, bi dë di möön gaan soni da de.

9. Un gaan soni Josëfu ku Malia bi ta du?

⁹ Josëfu ku Malia bi buta taa de bi o ta dini Jehovah hii juu makandi ku dee mii u de. An dë u taki taa de bi nango a dee komakandi di de bi ta hoi hiniwan wiki a di keikiwosu u dee Dju, di bi dë a Nazalëti. Söseei a musu u dë sö taa de bi nango a dee Pasika piizii di de bi ta hoi hiniwan jaa a Jelusalen (Luk. 2:41; 4:16). Kandë te de bi dë a pasi nango a Jelusalen, de bi ta konda da Jesosi ku dee pikiwan fëën andi ku andi bi miti dee sëmbë u Jehovah fu awooten. Kandë ee di Bëibel bi konda soni u so kamian, nöö kandë de bi ta tapa a so u dee kamian dë tu. Kandë fa Malia bi pai woto mii jeti, nöö a bi sa ko möön taanga da Josëfu ku Malia u de dini Jehovah kumafa de bi naa. Ma de bi feni gaan bunu u di de bi dini Jehovah go dou! U di de bi ta buta di dini di de bi ta dini Jehovah a di fosu kamian, mbei de ku Jehovah bi sa dë gaan mati go dou.

10. Andi mama ku tata di dë Keesitu sëmbë sa lei a Josëfu ku Malia?

¹⁰ Andi mama ku tata di lobi Jehovah sa lei a Josëfu ku Malia? Wë di möön gaan soni di un sa du, hën da u mbei dee mii fuunu si a dee soni dee un ta du ku dee soni dee un ta taki taa un lobi Jehovah gaanfa. Di möön gaan kado di un sa da dee mii fuunu, hën da di da di un ta da de di okasi u de ko lobi Jehovah. Nöö di möön gaan soni di un sa lei de da unfa de sa ta lei soni u Bëibel, ku unfa de sa ta begi. Un musu lei de tu taa de musu nango a dee komakandi, söseei taa de musu ta du di peleikiwooko (1 Tim. 6:6). An dë u taki taa un musu ta da de  dee soni di de abi fanöudu u de sa libi (1 Tim. 5:8). Ma hoi a pakisei taa di dë di dee mii fuunu dë gaan mati ku Jehovah hën o heepi de u de pasa di hogi goonliba aki, denda go a di njunjun goonliba u Gadu. *​—Eze. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) Unfa di soni di sikifi a 1 Timoteo 6:17-19 o heepi mama ku tata u de du soni a wan köni fasi, te de ta kiija dee mii u de? (b) Andi sëmbë u wan wosudendu sa buta taa de o du, nöö un gaan bunu de sa feni bakaten? (Luku di pisi „ Un maaka joo buta da iseei?”)

¹¹ U ta wai seei te u ta si taa sömëni mama ku tata di dë Keesitu sëmbë ta du soni di ta heepi dee mii u de, u de ku Jehovah sa ko dë möön gaan mati! De ta dini Jehovah hiniwan daka. De nango a dee kemeente komakandi, ku dee könklësi. Söseei de ta du di peleikiwooko. So mama ku tata ku dee mii u de, nango peleiki ka peleikima an nango hesihesi. So u de nango luku wan Bëtëli, nöö so u de ta heepi seeka soni a dee kamian di di ölganisaasi u Jehovah abi. Dee sëmbë aki ta puu möni u de sa du dee soni aki, söseei soni sa taanga da de tu. Ma Jehovah o mbei de feni gaan bunu u di de ta du dee soni aki. (Lesi 1 Timoteo 6:17-19.) A lo’ u pasa taa dee mii di de ta kiija a di lö fasi aki ta du dee bunu soni aki go dou te de ko gaan sëmbë. Nöö de ta wai seei taa dee gaansëmbë u de bi kiija de a sö wan fasi. An ta hati de bakaten! *​—Nöng. 10:22.

12. Andi Jesosi bi musu du di a bi ta göö ta ko bigi?

¹² Hii juu di Tata u Jesosi di dë a liba ala ta du soni a wan köni fasi, nöö Jesosi mama Malia, ku hën tata Josëfu seei bi ta du soni a wan köni fasi tu. Ma di Jesosi ko bigi, nöö hënseei bi musu taki da hënseei andi a o du (Gal. 6:5). A bi sa taki da hënseei andi a kë du, leti kumafa useei sa du ën. A bi sa buta taa an o du soni kumafa Jehovah kë, nöö a du fu hënseei soni fosu. Ma an du sö. A du soni fu hën ku Jehovah bi sa dë mati go dou (Joh. 8:29). Unfa di fasi fa Jesosi bi du soni sa heepi dee njönkuwan a di ten aki?

13. Un fanöudu soni Jesosi bi buta taa a o du, di a bi njönku?

¹³ Pikipiki kaa Jesosi bi buta taa a o ta saka hënseei nëën mama ku hën tata basu. Nöiti a pasa hën mama ku hën tata buka, u di a bi ta si kuma a sabi soni möön de. Ma a bi ta „sakëën seei a dee gaan sëmbë fëën basu” (Luk. 2:51). Jesosi bi abi wantu faantiwöutu, u di hën bi dë di möön gaanwan u dee mii fëën mama ku hën tata. Nöö a musu u dë sö taa a bi ta mbei hii möiti faa tja dee faantiwöutu dë a wan bunu fasi. A musu u dë sö taa a bi mbei hii möiti faa ko sa’ u tëmbë kuma Josëfu, sö taa a bi sa heepi dee sëmbë fëën tu.

14. Unfa u du sabi taa Jesosi bi lo’ u öndösuku Gadu Wöutu?

 ¹⁴ A kan taa Jesosi mama ku hën tata bi piki ën soni u di foombo fasi fa de pai ën, söseei a kan taa de bi piki ën andi dee bosikopuma u Gadu bi taki fëën (Luk. 2:8-19, 25-38). Ma Jesosi bi kë sabi möön soni, boiti dee soni di de bi piki ën dë. A bi tei ten öndösuku Gadu Wöutu tu. Unfa u du sabi taa Jesosi bi lo’ u öndösuku Gadu Wöutu? U di di a bi dë miii jeti, dee mësitë u Jelusalen bi ’foondo te na soni. Biga de an bi sabi unfa a waka a bi abi sö wan bumbuu fusutan te a ta piki dee sëmbë dee ta fan ku ën dë kuma na piki mii a dë’ (Luk. 2:46, 47). Boiti di dë, 12 jaa nöö Jesosi bi abi, hën a bi ko dë seiki kaa taa Jehovah da hën Tata.​—Luk. 2:42, 43, 49.

15. Unfa Jesosi bi lei taa a bi kë du andi Jehovah kë?

¹⁵ Di Jesosi bi ko sabi andi Jehovah bi kë faa du, hën a bi buta taa a o du soni kumafa Jehovah kë (Joh. 6:38). A bi sabi taa sömëni sëmbë bi o buuse ën, nöö di soni dë bi musu u hebi dëën faa tja. Ma tökuseei a bi buta taa a o piki Jehovah buka. Di Jesosi dopu a di jaa 29 Baka Keesitu, nöö di möön fanöudu soni dëën bi dë di du di a bi musu du soni kumafa Jehovah kë (Heb. 10:5-7). Di Jesosi bi dë ta dëdë a di posu seei, tökuseei an bi puu buka taa an o du andi hën Tata kë möön.​—Joh. 19:30.

16. Andi da wan soni di miii sa lei a Jesosi?

¹⁶ Piki i mama ku i tata buka a soni. I mama ku i tata da zöndu libisëmbë, leti kumafa Josëfu ku Malia bi dë zöndu libisëmbë. Ma Jehovah da i mama ku i tata di faantiwöutu u de luku i, u de kiija i, söseei u de tii i. Ee i ta tei de fan, söseei ee i ta lesipeki de, nöö „soni fii o waka bunu”.​—Ef. 6:1-4.

17. Un soni dee njönkuwan seei musu luku ee de o du, kumafa Josua 24:15 ta taki?

¹⁷ Luku ambë joo dini. Iseei musu mbei möiti fii ko sabi unfa Jehovah dë, andi a abi a pakisei u du, söseei unfa i sa du andi a kë (Lom. 12:2). Baka di dë, nöö joo sa taki ee joo dini Jehovah. Di soni dë da di möön gaan soni di i sa du a di libi. (Lesi Josua 24:15; Peleik. 12:1) Ee hii juu i ta lesi di Bëibel, ta lei soni u Bëibel, nöö möönmöön joo ta lobi Jehovah. Söseei joo ko ta möön biibi ën.

18. Andi da wan soni di dee njönkuwan musu buta taa de o du, nöö unfa soni o waka da de?

¹⁸ Buta taa joo du di kë u Jehovah a di fosu kamian. Dee sëmbë u di goonliba u Saatan aki,  ta taki taa ee i tei di köni fii, fii du soni da iseei, nöö joo ta dë waiwai. Ma u sabi taa dee sëmbë dee ta buta pakisei u de a gudu, ta tja hogi ko da deseei, nöö de ta „ko fika dë ku sömëni gaan hila fuka a de hati” (1 Tim. 6:9, 10). Ma ee i haika Jehovah, hën i buta taa joo du soni kumafa a kë a di fosu kamian, nöö soni o waka bunu da i. „Joo du soni a wan köni fasi”, nöö joo ta dë waiwai.​—Jos. 1:8.

19. Andi dee mama ku dee tata musu hoi a pakisei?

¹⁹ Un dee mama ku dee tata, un mbei hii möiti u heepi dee mii fuunu u de dini Jehovah. Un futoou Jehovah, nöö a o heepi unu fuun du soni a wan köni fasi (Nöng. 3:5, 6). Un hoi a pakisei taa dee mii fuunu o ta möön buta pakisei a dee soni dee un ta du, möön dee soni dee un ta taki. Fëën mbei un musu ta du soni di sa heepi de u Jehovah sa feni de u bunu.

20. Un gaan bunu dee njönkuwan o feni ee de buta taa de o dini Jehovah?

²⁰ Un dee njönkuwan, unu mama ku unu tata sa heepi unu fuun du soni a wan köni fasi. Ma unuseei musu du soni u Gadu sa feni unu u bunu. Fëën mbei un musu djeesi Jesosi, nöö un buta taa woon dini di lobihati Tata fuunu di dë a liba ala. Ee un du di soni dë, nöö woon abi sömëni soni ta du, woon abi wan bunu libi, söseei woon ta dë waiwai a di ten aki (1 Tim. 4:16). Nöö a di ten di ta ko, woon abi di möön suti libi di wan sëmbë sa abi!