OVAKUATATE ovanyingi nonomphange, vailukilile kovilongo vya vakuavo kukahi vali nawa, pahe vakondauka kovilongo viavo muene. Mokonda vehole Siovaa na vakuavo, vekahi nokuenda oku kuhena ovaivisi opo vakaivise onondaka onongwa. (Mat. 22:37-39) Ovipuka patyi ankho vehole vasapo? Iya ouwa patyi vapolako? Tutalei onongeleka mba vamwe valingile ngotyo ko Camarões, mo Afilika.

Mo 1998, omukuatate umwe utiwa o Onésime, wailukile motyilongo tyavo mo Camarões. Akakala omanima 14 kotyilongo otyikuavo. Nthiki imwe meliongiyo, omulongomoni apopi onthengele-popia imwe konthele yovilinga viokuivisa. Wati: “Inkha ovanthu vevali vena nokufwa ombisi pahe mukuavo amono okuti mukuavo una nokukuata vali ombisi onyingi, okuti kamaende no kumukuavo?”

Onthengele-popia oyo aikuatesako Onésime okusoka okukondoka kotyilongo tyavo na akakuateseko ovanthu ovanyingi vahanda okunoñgonoka otyili. Mahi ankho una otyiho. Atee umwe ankho ulipula okuti: “Mandyityivili umwe okukala ko Camarões kohale kuna natunda-ko?” Pahe aende-ko, akakala-ko onohanyi epandu, akondoka. Etyi tyati mo 2012, akakala umwe ko Camarões tyihatunda-tundako vali.

Onésime wapopia okuti: “Etyi nehika ko Camarões ankho ndyina okutyiliya omuvo wokutenda, no wokutokota, novipuka ovikuavo vali. Mongeleka, Mondyuo Yomaliongiyo pahe ankho ndyipumphama kovipundi viovimuti. Mahi otyo ankho hesukile-ale natyo. Etyi ankho nesuka natyo vala omaliongiyo atyo. Katutu-katutu andyilimbwa ovipundi viokukahi nawa.”

Omphange umwe utiwa o Géraldine wakakalele ko França omanima etyive, pahe akondoka ko kotyilongo tyavo ko Camarões. Etyi tyati mo 2013 avelinepe na Onésime. Ouwa patyi vapolako etyi vapaka ovilinga vya Huku pomphangu yotete? Onésime wati: “Tuakongelwe Mosikola Yovaivisi Vouhamba wa Huku, atukaundapa ko Mbetele. Iya menima liokualamba, mewaneno lietu muambatisalwa ovanthu vena 20. Pahe, namona okuti ndyili pomphangu yaviuka pala okufwa ‘ombisi.’” (Malu. 1:17, 18) Géraldine wati: “nayambwa monkhalelo ankho nahasoko.”

Omphange umwe utiwa o Judith wailukilile ko Estados Unidos. Mahi otyipuka ankho ehole vali okuundapa unene movilinga vya Siovaa. Wati: “Tyina namaende ko Camarões, ankhatalelapo ovanthu ankho ndyilongesa Ombimbiliya, ndyitunda-ko tyilila mokonda ndyimona okuti nasapo ovanthu vahanda okulongeswa Ondaka ya Huku.” Mahi no ngotyo, tyina Judith ankho asoka  okukondoka ko Camarões ulikondaula. Omokonda yatyi? Omokonda ankho ko Estados Unidos una ovilinga vifeta nawa, vimukuatesako okuhakulisa tate yae uvela. Oityi alingile? Wayumbile onthumbi mu Siovaa akondoka ko Camarões. Wapopia okuti pamwe-pamwe ankho wiivaluka ovipuka ankho ena ko Estados Unidos. Oityi tyihole okumukuatesako? Wati tyihole okumukuatesako okulikuambela. Tupu, wapamekelwe nomutalelipo womawaneno nomuhikuena wae.

Pahe tala etyi Judith apopia. Wati: “Nahambukwa unene mokonda momanima etatu, nakuatesako ovalongwa vekuana vo Mbimbiliya avambatisalwa.” Konyima Judith akala omukokoli-ndyila wavilapo, pahe wanepwa nomukuatate Sam-Castel, iya ovatalelipo vomawaneno. Iya pahe tate yae ukahi ñgeni? Judith nombunga yae, vetyivila okumutuala kosipitali atandwa, pahe uli nokukala nawa.

Omukuatate umwe utiwa Victor wailukilile ko Canada. Etyi elilongesa Omutala Womulavi umwe upopia konthele yokulongeswa monosikola ononene atyimusokesisa unene. Ayekepo okuenda mosikola ononene, elihonekesa mosikola onkhuavo opo akalongeswe otyilinga tyimwe. Otyilinga otyo atyimukuatesako okuvasa ovilinga, ankho mavimukuatesako okukala omukokoli-ndyila ngetyi ankho ahanda. Konyima Victor avelinepe na Caroline avakapila ko Camarões, etyi vehika, avakatala mo Mbetele iya omukuatate umwe vavasamo, eveavela ondundo yokuivisa ko Camarões. Victor wati: “Etyi tuatala, petupu otyipuka natyike tyitutyilika. Etyi tuesukisa vala okulinga, okutualako okutyinda omuenyo wapepuka. Namphila Caroline avela-vela vala mahi no ngotyo atutokola okuilukila ko Camarões.”

Pahe Victor na Caroline avakala ovakokoli-ndyila opo vakuateseko ovanthu vesuka notyili. Etyi vehika ankho nkhele velitekula vala nonombongo vaile nambo. Etyi mbapua-po avakondoka vali opo vakaundape vali onohanyi mbumwe. Etyi vamona vali oumbongo, avakondoka vali ko Camarões opo vakatualeko notyilinga tyavo. Oñgeni Siovaa aveyamba? Vakongelwe Kosikola Yovaivisi Vouhamba wa Huku, avakala ovakokoli-ndyila vavilapo, iya pahe veli movilinga viokutunga Onondyuo Mbouhamba. Victor wati: “Siovaa wetukuatesako mokonda tuayekapo ovipuka ankho tuna-vyo, opo tuundape vali unene movilinga viae.”

Omukuatate umwe utiwa Alain ankho utanga mosikola onene ko Alemanha. Mo 2002, atange otratadu imwe ina osapi yati: Vakuendye — Oityi Muhanda Okulinga Momuenyo Wenyi? Otyo atyimulundu okuovola ovilinga meongano. Mo 2006, akongwa mosikola yovilinga viokuivisa. Etyi yapwa, atumwa okukaundapa kotyilongo tyavo, ko Camarões.

Etyi Alain ehika ko Camarões, amono ovilinga viundapwa vala komuhuka. Etyi pakala amono vali ovilinga vifeta onombongo ononyingi. Mahi amono okuti namphila vifeta nawa mahi ankho vipondola okuhemupe omuvo wokuivisa. Konyima, akongwa opo akale omukokoli-ndyila wavilapo, etavela liwa-liwa. Etyi omuhona wae etyiiva, opo ahaye emuyawisila konombongo emufeta. Alain ehetavela. Konyima, Alain avelinepe nomphange umwe utiwa o Stéphanie ankho wakalele omanima amwe ko França. Ovitateka patyi Stéphanie akalele navio etyi akondoka ko Camarões?

Stéphanie wati: “Ndyitupu ekongoko likahi nawa, mahi no ngotyo ndyikahi nokumona ovihemba.” Ovalinepi ovo vayambwa unene. Alain wati: “Etyi tuakaivisa konohika mbukala kokule  nepunda-umbo, kutiwa oko Katé, atuvasi-ko ovanthu ovanyingi vahanda okulongeswa Ondaka ya Huku. Pahe atuhimbika okulilongesila vala motelefone, iya vevali puvo avambatisalwa. Pehepano kulingilwa omaliongiyo.” Stéphanie wayawisako okuti: “Petupu otyipuka natyike tyihambukiswa tyipona okukuatesako ovanthu atee vambatisalwa. Iya kuno otyo umwe tuete.” Pehepano Alain na Stéphanie ovatalelipo vomawaneno.

Omphange umwe utiwa o Gisèle, wambatisalua pu etyi ankho eli mosikola yokulongesa okuhakula, ko Italia. Ovalinepi ankho vemulongesa Ombimbiliya, ankho ovakokoli-ndyila iya ankho vatyinda omuenyo wapepuka. Atyimulundu okuyawisa vali kovilinga viae. Pahe etyi Gisèle amana okulongeswa akala omukokoli-ndyila.

Gisèle ankho uhanda okuundapa vali unene movilinga vya Siovaa, mahi ankho wanguanguana. Wati: “Ine ndyitunda kuno mandyisiko eumbo liange, nombunga yange, nomapanga ange kuno ko Italia.” Mahi no ngotyo mohanyi ya Maio yo 2016, Gisèle ailukila umwe ko Camarões. Etyi pakala, Gisèle avelinepe nomukuatate umwe utiwa o Léonce, iya Ombetele yoko Camarões aivetumu vakaundape kepunda-umbo liesukisa ovaivisi litiwa, o Ayos.

Oñgeni omuenyo wavo ankho ukahi ko Ayos? Gisèle wati: “Onosimanu mbumwe tukala tyihena olusi, iya ono telefone mbetu mbupwa okaleka. Tupu nelilongesa okuteleka pomanthia, iya pamwe ankho tuenda notyikangulu opo tukatape omaande no anthelena ko kawii-wii. Ankho tuenda kokangulohi tyina kueheyulile unene.” Oityi tyakuatesako ovalinepi ovo okutualako? Gisèle wati: “Tyetukuatesako ononkhono mba Siovaa. Tupu okukala notyinepo tyina ehambu natyo tyetukuatesako. Tyihe-otyo vala ombunga yetu nomapanga navo vetukuatesako unene.”

Okuti etokolo Gisèle alinga liemuhambukisilwe? Yoo! Gisèle wati: “Namphila ankho ponthyimbi tusoya mokonda yovitateka ovinyingi, etyi viapwa ame nomulume wange tualinga vala etyi tuevila. Tuayumba onthumbi mu Siovaa, etukuatesako.” Léonce na Gisèle avakongwa Kosikola Yovaivisi Vouhamba wa Huku, pahe ovakokoli-ndyila vavilapo.

Ngetyi ovafwi vombisi valinga ononkhono ononene opo vafwe ombisi, tupu na vana vakondoka kovilongo viavo opo vakaivise onondaka onongwa valambela movitateka ovinyingi. Mahi Siovaa kalimbwa ovakuatate ovo vaundapa unene mokonda yenyina liae. (Nee. 5:19; Heb. 6:10) Inkha ove ukala kotyilongo otyikuavo iya utyii okuti kotyilongo tyenyi kuesukisa ovaivisi upondola okukondoka ukevekuateseko. Inkha ulinga ngotyo Siovaa mekuyambe. — Pro. 10:22.