Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Onésime nee Géraldine

Gyihova Yila Menli Mɔɔ Sia Kɔ Bɛ Maanle Nu La

Gyihova Yila Menli Mɔɔ Sia Kɔ Bɛ Maanle Nu La

MEDIEMA dɔɔnwo mɔɔ mekɛ bie vile bɛ maanle nu hɔle abolokyi la eza ɛra bɛ maanle nu. Ɛlɔlɛ mɔɔ bɛlɛ bɛmaa Gyihova nee menli la ɛmaa bɛdu bɛhɔ ɛleka mɔɔ bɛhyia Belemgbunlililɛ nolobɔlɛma dɔɔnwo la. (Mat. 22:37-39) Duzu ninyɛne a bɛvale bɛbɔle afɔle a, na nyilalɛ boni mɔ a bɛnyianle a? Bɛmaa yɛnlea mɔɔ zile wɔ Cameroon mɔɔ wɔ West Africa la.

“ƐLEKA KPALƐ MƆƆ BƐKYE ‘FƐLƐ’ LA”

Wɔ 1998, adiema nrenyia bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Onésime la dule vile ye maanle nu Cameroon hɔle abolokyi. Ɔdɛnlanle nehane ɛvolɛ 14. Kenle ko bie mɔɔ ɔhɔle debiezukoalɛ la, bɛyɛle edwɛkɛhanlɛ gyima ne anwo ndonwo bie. Tendɛvolɛ ne hanle kɛ, “Fa ye kɛ agɔnwolɛma nwiɔ bie ɛlɛkye fɛlɛ wɔ ɛleka ngakyile, saa ko nwu kɛ ɔ gɔnwo ne ɛlɛkye fɛlɛ dɔɔnwo adɛla ye a, asoo ɔnrɛhɔ ɔ nwo ɛkɛ?”

Ndonwo zɔhane maanle Onésime dwenlenle kɛ ɔbazia yeahɔ Cameroon, ɛleka mɔɔ menli dɔɔnwo kulo kɛ bɛsukoa Baebolo ne la na yeaboa nolobɔlɛma mɔɔ wɔ ɛkɛ la. Noko ɛnee ɔlɛdwenle ninyɛne bie mɔ anwo. Kɛkala mɔɔ yedɛnla abolokyi yehyɛ la, saa ɔsia ɔkɔ a ɔbahola yeadɛnla ɛkɛ ɔ? Amaa Onésime anwu kɛ ɔbahola yeadɛnla Cameroon la, ɔhɔlile siane nsia wɔ ɛkɛ. Na wɔ 2012, ɔdule ɔhɔle bɔkɔɔ.

Onésime ka kɛ: “Ɛnee ɔwɔ kɛ megyinla wuluwulu ne nee ɛkɛ ne asetɛnla ne anloa. Saa yɛkɔ Belemgbunlililɛ Asalo a, ɔwɔ kɛ metɛnla ebia ketekete ne azo bieko.” Noko ɔvale anyelielɛ ɔhanle kɛ, “Saa mefa me adwenle mesie gyimalilɛ ne azo kpalɛ a, ɔmaa me adwenle fi mbia azo monvoo ne mɔɔ ɛnee metɛnla zo la azo.”

Wɔ 2013, Onésime gyale Géraldine mɔɔ ɔdaye noko ɔhɔdɛnlanle France ɛvolɛ ngɔnla na yezia yera Cameroon la. Kɛ mɔɔ agyalɛma ne vale bɛ adwenle ziele ɛzonlenlɛ gyima ne azo la ati, duzu nyilalɛ a bɛnyianle a? Onésime ka kɛ: “Yɛhɔle Belemgbunlililɛ Edwɛkpakavolɛma Sukulu ne bie yɛɛ yɛzonlenle wɔ Bɛtɛle. Wɔ ɛvolɛ mɔɔ ɛze la anu, bɛzɔnenle Baebolo sukoavoma 20 mɔɔ wɔ yɛ asafo ne anu. Mete nganeɛ kɛ kɛkala mewɔ ɛleka kpalɛ mɔɔ bɛkye ‘fɛlɛ’ la.” (Maake 1:17, 18) Géraldine toa zo kɛ: “Menyia nyilalɛ dɔɔnwo medɛla mɔɔ ɛnee mesuzu la.”

ANYELIELƐ MƆƆ WƆ ƐDOAVOLƐYƐLƐ NU LA

Judith nee Sam-Castel

Judith dule hɔle United States, noko ɛnee ɔkulo kɛ ɔtɛlɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Ɔka kɛ, “Saa mekɔkpɔla me abusua ne wɔ Cameroon na melɛsia biala a mesu, ɔluakɛ ɔwɔ kɛ megyakyi menli dɔɔnwo mɔɔ me nee bɛ ɛbɔ Baebolo ɛzukoalɛ bo la wɔ ɛkɛ.” Noko Judith hwehwenle ɔ bo aze kɛ ɔbazia yeahɔ Cameroon. Ɛnee ɔyɛ gyima mɔɔ bɛtua ye kakɛ kpalɛ, ɔti ɛnee ɔkola ɔnea ye papa mɔɔ ɛnde kpɔkɛ wɔ Cameroon la. Noko Judith nyianle Gyihova anu anwodozo na ɔziale ɔhɔdɛnlanle Cameroon. Ɔse ɔyɛ a ɔ nwo dɔ asetɛnla kpalɛ mɔɔ ɛnee ɔwɔ nu wɔ abolokyi la. Ɔzɛlɛle Gyihova kɛ ɔboa ye ɔmaa ɔhola ɔdɛnla, yɛɛ maangyebakyi zo neavolɛ bie nee ɔ ye noko maanle ye anwosesebɛ.

Judith ka kɛ, “Wɔ ɛvolɛ nsa anu, bɛzɔnenle me Baebolo sukoavoma nna na me nye liele kpalɛ.” Judith yɛle adekpakyelɛ titili. Ɛnɛ, ɔ nee ɔ hu Sam-Castel ɛlɛyɛ maangyebakyi zo neavolɛ gyima ne. Na Judith papa noko ɛ? Judith nee ye abusua ne nyianle asopiti bie wɔ maanle gyɛne zo mɔɔ bɛbadua ye papa apelehyɛne ne anwo kakɛ la. Mɔɔ yɛ anyelielɛ la a le kɛ, bɛyɛle apelehyɛne ne bɛwiele mɔɔ edwɛkɛ biala anzi.

GYIHOVA BOALE BƐ

Caroline nee Victor

Adiema bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Victor la dule hɔle Canada. Mɔɔ ɔgengale Ɛzinzalɛ Arane bie anu edwɛkɛ mɔɔ fale nwoma kpole ɛzukoalɛ nwo ɔwiele la, ɔmaanle ɔdwenlenle ye sukulu ne mɔɔ ɔlɛkɔ la anwo. Ɔgyakyile yunivɛsiti mɔɔ ɛnee ɔlɛkɔ la na ɔhɔle sukulu mɔɔ bamaa yeanyia ɔ sa anloa gyima la. Ɔka kɛ: “Ɔmaanle menyianle gyima ndɛndɛ na mengolale menyɛle adekpakyelɛ gyima mɔɔ ɛnee mekulo kɛ meyɛ la.” Nzinlii, Victor gyale Caroline na bɛhɔle Cameroon. Mɔɔ bɛhɔkpɔlale ɔfese ne mɔɔ wɔ ɛkɛ ne la, mediema bie mɔ maanle bɛ anwosesebɛ kɛ bɛnlea saa bɛbahola bɛarazonle wɔ Cameroon a. Victor ka kɛ, “Kɛ mɔɔ ɛnee yɛtete ninyɛne zo la ati, yeammaa yeanyɛ se yeammaa yɛ, na yɛrale.” Ɛnee Caroline anwo ta to ye ɛdeɛ, noko bɛzile kpɔkɛ kɛ bɛbadu bɛahɔ Cameroon.

Victor nee Caroline yɛle dahuu adekpakyelɛ gyima ne bie amaa bɛaboa bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛsukoa Baebolo ne la. Mɔlebɛbo ne ɛnee bɛlɛ ezukoa ekyi ɔti ɛnee ɔngyia kɛ bɛyɛ gyima. Nzinlii, bɛhɔyɛle gyima wɔ Canada bɛkpondɛle ezukoa ekyi, na yemɔ boale bɛ maanle bɛziale bɛrale Cameroon bɛradoale bɛ adekpakyelɛ gyima ne azo. Nyilalɛ boni a bɛnyianle a? Bɛhɔle Belemgbunlililɛ Edwɛkpakavolɛma Sukulu ne bie, bɛrayɛle adekpakyelɛ titilima, na kɛkala bɛboka suazilɛ ekpunli ne anwo. Victor ka kɛ, “Kɛ mɔɔ yɛgyakyile asetɛnla kpalɛ mɔɔ ɛnee yɛlɛ la ati, ɔmaanle yɛnwunle kɛzi Gyihova boale yɛ la.”

SAA YƐBOA MENLI YƐMAA BƐYILA BƐ NWO ZO BƐMAA GYIHOVA A YƐ NYE DIE

Stéphanie nee Alain

Wɔ 2002, Alain mɔɔ kɔ yunivɛsiti wɔ Germany la gengale trate ne mɔɔ ɔ ti ne se, Youths​—What Will You Do With Your Life? la. Nuhua edwɛkɛ ne maanle ɔvale bodane fofolɛ ɔziele ɔ nye zo. Wɔ 2006, ɔhɔle Azonvolɛ Ndetelɛ Sukulu ne bie na bɛmaanle ɔrale ye sua zo Cameroon.

Mɔɔ Alain rale Cameroon la, ɔnyianle gyima mɔɔ ɔnlie ye mekɛ dɔɔnwo la. Nzinlii, ɔnyianle gyima mɔɔ ezukoa wɔ nu, noko ɔnwunle kɛ ɔnrɛmaa ɔnrɛnyia mekɛ ɔnrɛyɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne. Ɔti mɔɔ bɛhanle kɛ ɔhɔyɛ adekpakyelɛ titili la, yeangyinlegyinla nwolɛ fee. Alain gyima menle ne hanle kɛ ɔbado ye ahatualɛ ne anu, noko yeanyɛ. Nzinlii, Alain gyale Stéphanie mɔɔ hɔdɛnlanle France ɛvolɛ dɔɔnwo la. Mɔɔ Stéphanie dule rale Cameroon la, ngyegyelɛ boni mɔ a ɔyiale a?

Stéphanie ka kɛ: “Ɛnee me nwo toto me ngyikyingyikyi, noko memkpondɛle nwolɛ ayile na me nwo dɔle me.” Kɛ mɔɔ agyalɛma ne gyinlanle kpundii la ati bɛnyianle nyilalɛ. Alain ka kɛ: “Mɔɔ yɛhɔlile daselɛ wɔ namule bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Katé mɔɔ wɔ moa azo la, yɛnwunle menli dɔɔnwo mɔɔ ɛnee kulo kɛ bɛsukoa Baebolo ne la. Nzinlii, ɛnee yɛkola yɛ nee bɛ yɛ Baebolo ɛzukoalɛ wɔ fonu zo. Bɛzɔnenle Baebolo sukoavoma ɛhye mɔ anu nwiɔ, na bɛdele ekpunli wɔ ɛkɛ.” Stéphanie hanle zɔle zo kɛ: “Debie biala ɛnyɛ anyelielɛ ɛndɛla kɛ ɛbaboa menli wɔamaa bɛayila bɛ nwo zo bɛamaa Gyihova. Ɛke mɔɔ yɛwɔ la ɛmaa yɛnyia anyelielɛ ɛhye fane dɔɔnwo.” Kɛkala, Alain nee Stéphanie ɛlɛyɛ maangyebakyi zo neavolɛ gyima ne bie.

“YƐYƐLE MƆƆ ƆWƆ KƐ YƐYƐ LA”

Léonce nee Gisèle

Mɔɔ bɛzɔnenle Gisèle la, ɛnee ɔlɛkɔ ayileyɛlɛ sukulu wɔ Italy. Agyalɛma bie mɔɔ bɛle adekpakyelɛma la a nee ye zukoale a, na ɔ nye liele kɛzi bɛtetele ninyɛne zo wɔ bɛ ɛbɛlabɔlɛ nu la anwo. Ɔti ɛnee ɔkulo kɛ ɔyɛ dɔɔnwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Ɔti mɔɔ ɔka ekyi Gisèle wie sukulu la yɛɛ ɔbɔle dahuu adekpakyelɛ gyima ne abo a.

Ɛnee Gisèle kulo kɛ ɔsia ɔkɔ Cameroon na ɔyɛ dɔɔnwo wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu. Noko ɛnee ɔlɛdwenle ninyɛne bie mɔ anwo. Ɔka kɛ, “Ɛnee ɔwɔ kɛ mepɛ me ngɛlata mɔɔ kile kɛ mevi Italy maanle ne anu la anu na mefi me gɔnwo mɔ nee me abusua ne mɔɔ wɔ Italy la anwo.” Noko akee, wɔ May 2016, Gisèle ziale radɛnlanle Cameroon. Nzinlii, Léonce gyale ye na Cameroon ɔfese ne hanle kɛ bɛdu bɛhɔ Ayos, sua bie mɔɔ bɛhyia nolobɔlɛma dɔɔnwo la azo.

Kɛzi ɛnee Ayos asetɛnla ne de ɛ? Gisèle ka kɛ: “Ɔkɛbo dapɛne kɛyɛ nyɛ ɛnee bɛtɛsɔle laete ne, ɔti ɛnee yɛngola yɛnkyagye yɛ fonu ne mɔ. Ɛnee yɛ fonu ne mɔ ta nu. Menzukoale kɛzi bɛfa ɛyɛne bɛto aleɛ la, yɛɛ ɛnee yɛfa wheelbarrow nee tɔɔkye yɛkɔsa azudenle ne bie nɔsolɛ nu wɔ mekɛ mɔɔ menli dɔɔnwo ɛnle ɛkɛ la.” Kɛzi bɛgyinlanle ɔ nloa ɛ? Gisèle ka kɛ: “Gyihova sunsum ne, kunli kpalɛ, yɛɛ anwosesebɛmaanlɛ nee ezukoa mɔɔ ɔyɛ a yɛ abusua ne nee yɛ gɔnwo mɔ fa maa yɛ la boale yɛ.”

Asoo Gisèle anye die kɛ ɔziale ɔhɔle ye maanle nu la ɔ? Ɔka kɛ: “Ɛhɛe! Me nye die kpalɛ. Mɔlebɛbo ne ɛnee ninyɛne nu yɛ se yɛɛ yɛ sa nu dole, noko mɔɔ yɛgyinlanle ɔ nloa la me nee me hu dele nganeɛ kɛ yɛyɛle mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ la. Yɛlɛ Gyihova anu anwodozo yɛɛ yɛte nganeɛ kɛ yɛbikye ye kpalɛ.” Léonce nee Gisèle hɔle Belemgbunlililɛ Edwɛkpakavolɛma Sukulu ne bie na kɛkala bɛlɛsonle kɛ mekɛ ezinra nu adekpakyelɛ titilima.

Kɛ mɔɔ fɛlɛkyevoma fa akɛnrasesebɛ gyinla tɛnlabelɛ mɔɔ ɛnle kpalɛ la anloa amaa bɛahye fɛlɛ dɔɔnwo la, zɔhane ala a menli mɔɔ sia kɔ bɛ maanle nu la fa ninyɛne bɔ afɔle amaa bɛaboa menli mɔɔ lɛ ahonle kpalɛ mɔɔ kulo kɛ tie Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne la a. Gyihova arɛle ɛnrɛvi ɛlɔlɛ mɔɔ nolobɔlɛma ɛhye mɔɔ bɔ mɔdenle la lale ye ali wɔ ye duma ne anwo la ɛlɛ. (Nih. 5:19; Hib. 6:10) Saa ɛde abolokyi na bɛhyia Belemgbunlililɛ nolobɔlɛma wɔ wɔ maanle nu a, ɛbahola wɔazia wɔahɔ ɔ? Saa ɛyɛ zɔ a, ɛbanyia nyilalɛ dɔɔnwo.​—Mrɛ. 10:22.