1. Ania ti mangliwliwa kadatayo no mariknatayo nga agmaymaysatayo wenno nakaro unay dagiti problematayo? (Salmo 118:5-7)

NARIKNAM kadin nga agmaymaysaka, nga awan ti tumulong kenka a mangibtur iti problemam? Adun ti nakarikna iti kasta, a pakairamanan dagiti matalek nga adipen ni Jehova. (1 Ar. 19:14) No mariknam dayta, laglagipem ti kari ni Jehova: “Saankanto a pulos panawan ken saankanto a pulos baybay-an.” Iti kasta, sikokompiansa a maibagatayo: “Ni Jehova ti tumultulong kaniak; saanakto nga agbuteng.” (Heb. 13:5, 6) Insurat dagita ni apostol Pablo kadagiti kapammatianna idiay Judea idi agarup 61 C.E. Ipalagip kadatayo dagiti imbagana ti insurat ti salmista iti Salmo 118:5-7.—Basaen.

2. Ania ti usigentayo iti daytoy nga artikulo, ken apay?

² Kas iti salmista, napaneknekan a mismo ni Pablo a ni Jehova ti tumultulong kenkuana. Kas pagarigan, nasurok a dua a tawen sakbay nga inaramid ni Pablo ti suratna kadagiti Hebreo, nalasatanna ti nadawel a bagyo bayat nga agbibiahe iti baybay. (Ara. 27:4, 15, 20) Bayat dayta a panagbiahe ken adu a tawen sakbay dayta, tinulongan ni Jehova ni Pablo iti nadumaduma a pamay-an. Usigentayo ti tallo kadagita. Impaay ni Jehova ti tulong babaen ken Jesus ken kadagiti anghel, dagiti tattao nga addaan autoridad, ken dagiti kapammatianna. Repasuentayo dagitoy a pasamak iti biag ni Pablo tapno umuneg ti panagtalektayo iti kari ti Dios a sungbatanna met dagiti panagpatulongtayo kenkuana.

3. Ania ti mabalin a pinampanunot ni Pablo, ken apay?

³ Kasapulan idi ni Pablo ti tulong. Idi agarup 56 C.E., adda  grupo dagiti tattao a nangguyod kenkuana sada inruar iti templo idiay Jerusalem ket pinadasda a patayen. Kabigatanna, idi naipan ni Pablo iti sanguanan ti Sanhedrin, dandani napatay dagiti bumusbusor kenkuana. (Ara. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Mabalin a napanunot ni Pablo iti dayta a gundaway, ‘Agingga kaano nga ibturak ti kastoy a pannakamaltrato?’

4. Kasano a tinulongan ni Jehova ni Pablo babaen ken Jesus?

⁴ Ania a tulong ti naawat ni Pablo? Iti rabii kalpasan a naaresto ni Pablo, nagtakder iti abayna ti “Apo” a ni Jesus ket imbagana: “Pabilgem ti pakinakemmo! Ta no kasano a naan-anay a sinaksiannak ditoy Jerusalem, saksiannakto met idiay Roma.” (Ara. 23:11) Naintiempuan dayta a pammaregta! Kinomendaran ni Jesus ni Pablo gapu iti panangsaksina idiay Jerusalem. Inkarina met a natalged a makadanon ni Pablo idiay Roma, ket mangsaksinto met sadiay. Kalpasan dayta a pammasiguro, narikna la ketdi ni Pablo a natalged a kas iti maysa nga ubing nga ar-arakupen ni tatangna.

5. Kasano a tinulongan ni Jehova ni Pablo babaen ti anghel? (Kitaen ti ladawan iti akkub.)

⁵ Ania pay dagiti problema a nakaipasanguan ni Pablo? Agarup dua a tawen kalpasan dagita a pasamak idiay Jerusalem, naglugan ni Pablo iti barko nga agpa-Italia ket adda nasabatda a napigsa a bagyo isu nga impagarup dagiti tripulante ken pasahero nga awan namnamadan a makalasat. Ngem saan a nagbuteng ni Pablo. Apay? Imbagana kadagiti kakaduana iti barko: “Iti daytoy a rabii, nagtakder iti abayko ti anghel ti Dios a makinkukua kaniak ken pangipapaayak iti sagrado a panagserbi. Ket kinunana: ‘Dika agbuteng, Pablo. Masapul nga agtakderka iti sanguanan ni Cesar. Isalakannaka ti Dios agraman dagiti kaduam a naglayag.’” Nangusar ni Jehova iti anghel a mangulit iti pammasiguro a nasaksakbay nga intedna ken Pablo babaen ken Jesus. Ket agpayso a nakadanon ni Pablo idiay Roma.—Ara. 27:20-25; 28:16.

6. Ania a kari ni Jesus ti makapabileg kadatayo, ken apay?

⁶ Ania a tulong ti maaw-awattayo? Suportarannatayo ni Jesus a kas iti inaramidna ken Pablo. Kas pagarigan, inkari ni Jesus iti amin a pasurotna: “Addaak kadakayo iti amin nga al-aldaw agingga iti panungpalan daytoy a sistema ti bambanag.” (Mat. 28:20) Makapabileg kadatayo dagita nga imbaga ni Jesus. Apay? Gapu ta adda dagiti aldaw a marigatantayo nga agibtur. Kas pagarigan, no matay ti maysa nga ay-ayatentayo, masapul nga ibturantayo dayta a saem saan laeng nga iti sumagmamano nga aldaw no di ket posible nga iti adu a tawen. Masapul nga ibturan ti dadduma dagiti narigat nga aldaw maigapu iti  panaglakay ken panagbaketda. Adda met dagidiay mangib-ibtur kadagiti aldaw a sobra ti lidayda gapu iti depresion. Nupay kasta, mapabilegtayo nga agtultuloy nga agibtur gapu ta ammotayo nga adda kadatayo ni Jesus iti “amin nga al-aldaw,” a pakairamanan dagiti kasipngetan nga aldaw iti biagtayo.—Mat. 11:28-30.

7. Sigun iti Apocalipsis 14:6, kasano a tultulongannatayo ni Jehova ita?

⁷ Ipasigurado ti Sao ti Dios a tulongannatayo ni Jehova babaen kadagiti anghelna. (Heb. 1:7, 14) Kas pagarigan, supsuportaran ken iwanwanwannatayo dagiti anghel bayat nga ikaskasabatayo ti “naimbag a damag maipapan iti Pagarian” kadagiti tattao iti “tunggal nasion ken tribu ken lengguahe.”—Mat. 24:13, 14; basaen ti Apocalipsis 14:6.

8. Kasano a tinulongan ni Jehova ni Pablo babaen ti maysa a komander ti militar?

⁸ Ania a tulong ti naawat ni Pablo? Idi pay 56 C.E., impasiguradon ni Jesus ken Pablo a makadanon isuna idiay Roma. Ngem implano ti dadduma a Judio idiay Jerusalem a tambangan ken patayenda ni Pablo. Idi naammuan dayta ti komander ti militar ti Roma a ni Claudio Lisias, insalakanna ni Pablo. Dagus nga impaipanna ni Pablo idiay Cesarea a ginuardiaan ti adu a soldado iti dalan nga agarup 105 a kilometro (65 mi) manipud Jerusalem. Idiay Cesarea, imbilin ni Gobernador Felix a ni Pablo ket “maguardiaan iti palasio ni Herodes.” Ni Pablo ket saanen a madangran dagiti mangpapatay koma kenkuana.—Ara. 23:12-35.

9. Kasano a tinulongan ni Gobernador Festo ni Pablo?

⁹ Dua a tawen kalpasanna, nakabalud pay laeng ni Pablo idiay Cesarea. Ni Festo ti simmukat ken Felix kas gobernador. Impakaasi dagiti Judio ken Festo nga ibaonna ni Pablo idiay Jerusalem tapno maukom, ngem saan a kinayat ni Festo. Nalabit ammo ti gobernador a “plano [dagiti Judio] a tambangan ken patayen [ni Pablo] iti dalan.”—Ara. 24:27–25:5.

10. Ania ti sungbat ni Gobernador Festo iti kiddaw ni Pablo a ni Cesar ti mangukom kenkuana?

¹⁰ Idi agangay, naukom ni Pablo idiay Cesarea. Gapu ta kayat ni Festo a “pagustuan dagiti Judio,” insaludsodna ken Pablo: “Kayatmo kadi ti mapan idiay Jerusalem ket ukomenka sadiay?” Ammo ni Pablo a posible a mapapatay idiay Jerusalem. Ammona met ti mabalinna nga aramiden tapno maispal ti biagna, makadanon idiay Roma, ken maitultuloyna ti ministeriona. Imbagana: “Agapelarak ken Cesar!” Kalpasan a nakisarita ni Festo kadagiti manangbalakadna, imbagana ken Pablo: “Nagapelarka ken Cesar; mapankanto ken Cesar.” Gapu iti nasayaat a desision ni Festo, saan a nagballigi dagiti kabusor ni Pablo a mangdangran kenkuana. Idi agangay, nakadanon ni Pablo idiay Roma—nga adayo kadagiti Judio a mayat a mangpatay kenkuana.—Ara. 25:6-12.

11. Ania a makaparegta a sasao ni Isaias ti mabalin a pinampanunot ni Pablo?

¹¹ Bayat nga ur-urayen ni Pablo ti biahena nga agpa-Italia, mabalin a pinampanunotna ti pakdaar nga impaisurat ni Jehova ken propeta Isaias maipapan kadagiti bumusbusor iti Dios: “Agplanokayo, ngem saanto nga agballigi! Ibagayo ti kayatyo, ngem saanto a matungpal, ta adda kadakami ti Dios!” (Isa. 8:10) Ammo ni Pablo a tulongan isuna ti Dios, ket dayta la ketdi ti nangpabileg kenkuana a nangsango kadagiti dumteng a pakasuotan.

12. Kasano ti panangtrato ni Julio ken Pablo, ken ania ti posible a nakita ni Pablo kas resultana?

¹² Idi 58 C.E., inrugi ni Pablo ti agbiahe nga agpa-Italia. Kas maysa a balud, naipaaywan iti opisial ti armada ti Roma nga agnagan Julio.  Manipud idin, addan pannakabalin ni Julio a mangparigat wenno mangpalag-an iti kasasaad ni Pablo. Kasanona nga usaren ti autoridadna? Kabigatanna, idi simmangladda, “nasayaat ti panangtrato ni Julio ken ni Pablo ket pinalubosanna a mapan kadagiti gagayyemna.” Idi agangay, inispalna pay ketdi ti biag ni Pablo. Kasano? Kayat dagiti soldado a patayen ti amin a balud nga adda iti barko, ngem linapdan ida ni Julio. Apay? ‘Kayatna a makalasat ni Pablo.’ Posible a nakita ni Pablo nga iwanwanwan ni Jehova dagiti ar-aramiden dayta a nasingpet nga opisial.—Ara. 27:1-3, 42-44.

13. Kasano a mabalin nga usaren ni Jehova dagiti tattao nga addaan autoridad?

¹³ Ania a tulong ti maaw-awattayo? No maitunos iti pagayatan ni Jehova, mabalin nga usarenna ti nabileg a nasantuan nga espirituna tapno aramiden dagiti tattao nga addaan autoridad ti pagayatanna. Insurat ni Ari Solomon: “Ti puso ti ari ket kas iti agay-ayus a danum iti ima ni Jehova. Iturongna dayta iti sadinoman a kayatna.” (Prov. 21:1) Ania ti kaipapanan dayta a proverbio? Mabalin nga agkali dagiti tattao iti kanal tapno maiturongda ti ayus ti danum iti direksion a maitunos iti planoda. Umasping iti dayta, mabalin nga usaren ni Jehova ti espirituna tapno maiturongna ti pampanunot dagiti agtuturay iti direksion a maitunos iti panggepna. No mapasamak dayta, matignay dagiti tattao nga addaan autoridad a mangaramid kadagiti desision a pagsayaatan ti ili ti Dios.—Idilig ti Esdras 7:21, 25, 26.

14. Maitunos iti Aramid 12:5, siasino dagiti mabalintayo nga iraman iti kararagtayo?

¹⁴ Ania ti mabalintayo nga aramiden? Mabalintayo nga ikararagan ‘dagiti ari ken dagiti addaan iti autoridad’ no mangaramidda kadagiti desision a mangapektar iti biag ken ministeriotayo kas Kristiano. (1 Tim. 2:1, 2, ftn.; Neh. 1:11) Kas inaramid dagiti Kristiano idi umuna a siglo, sipapasnek met nga ikararagantayo dagiti kakabsattayo a naibalud. (Basaen ti Aramid 12:5; Heb. 13:3) Mabalintayo met nga ikararagan dagiti guardia iti pagbaludan a mangay-aywan kadagiti kakabsattayo. Ipakaasitayo ken Jehova nga impluensiaanna ti panagpampanunot dagita a tattao tapno agtignayda a kas ken Julio ket ‘nasayaat ti panangtratoda’ kadagiti nakabalud a kapammatiantayo.—Kitaen ti study note iti Aramid 27:3, nwtsty.

15-16. Kasano a tinulongan ni Jehova ni Pablo babaen kada Aristarco ken Lucas?

¹⁵ Ania a tulong ti naawat ni Pablo? Bayat  ti panagbiahena nga agpa-Roma, namin-adu a tinulongan ni Jehova babaen kadagiti kapammatianna. Usigentayo ti dadduma a pagarigan.

¹⁶ Nakikadua ken Pablo ti dua a matalek a gagayyemna a da Aristarco ken Lucas iti panagbiahena nga agpa-Roma. * Situtulok nga inrisgoda ti biagda tapno kaduaenda ni Pablo, nupay saan a personal nga impanamnama ni Jesus a makadanonda idiay Roma. Sada la naammuan a makalasatda idi delikadon ti kasasaadda gapu iti bagyo. Isu nga idi naglugan da Aristarco ken Lucas iti barko idiay Cesarea, sigurado a naimpusuan a nagkararag ni Pablo ken Jehova. Nagyaman gapu iti tulong a naawatna babaen kadagitoy dua a natured a kapammatianna.—Ara. 27:1, 2, 20-25.

17. Kasano a tinulongan ni Jehova ni Pablo babaen kadagiti kapammatianna?

¹⁷ Bayat ti panagbiahe ni Pablo, namin-adu a tinulongan dagiti kapammatianna. Kas pagarigan, iti sangladan a siudad ti Sidon, pinalubosan ni Julio ni Pablo a “mapan kadagiti gagayyemna tapno asikasuenda.” Ken idi agangay, iti siudad ti Puteoli, ‘adda dagiti kakabsat a nasarakan’ ni Pablo ken dagiti kakaduana ket ‘pinilitda ida nga agtalinaed kadakuada iti pito nga aldaw.’ Inted dagiti Kristiano kadagita a lugar dagiti kasapulan ni Pablo ken dagiti kakaduana. Nakaragragsak la ketdi dagiti nangsangaili ken Pablo gapu kadagiti inyestoriana a makapabileg a kapadasan. (Idilig ti Aramid 15:2, 3.) Kalpasan dayta a makaparegta a panaglalangen, intuloy ni Pablo ken dagiti kakaduana ti panagbiaheda.—Ara. 27:3; 28:13, 14.

18. Ania ti nangtignay ken Pablo nga agyaman iti Dios ken bumileg ti pakinakemna?

¹⁸ Bayat a magmagna ni Pablo nga agpa-Roma, pinampanunotna la ketdi ti insuratna iti kongregasion iti dayta a siudad tallo a tawenen ti napalabas: “Adu a tawenen nga il-iliwek ti umay kadakayo.” (Roma 15:23) Nupay kasta, dina ninamnama a sumangpet sadiay kas maysa a balud. Naparegta la ketdi idi nakitana dagiti kakabsat idiay Roma nga  agur-uray kenkuana iti kalsada tapno sabatenda! “Idi makita ida ni Pablo, nagyaman iti Dios ket bimmileg ti pakinakemna.” (Ara. 28:15) Paliiwenyo ta nagyaman ni Pablo iti Dios gapu iti kaadda dagiti kakabsat. Apay? Gapu ta nakita manen ni Pablo a tultulongan isuna ni Jehova babaen kadagiti kapammatianna.

19. Kas mabasa iti 1 Pedro 4:10, kasano a mabalin nga usarennatayo ni Jehova a mangidanon iti tulongna kadagidiay agkasapulan?

¹⁹ Ania ti mabalintayo nga aramiden? Adda kadi am-ammom a kakabsat iti kongregasionyo a marigrigatan gapu ta masakitda wenno addaanda kadagiti nadagsen a problema? Wenno mabalin a natayanda iti maysa nga ay-ayaten. No maammuantayo nga adda kabsat nga agkasapulan, mabalintayo ti agpatulong ken Jehova tapno isuronatayo no ania ti nasayaat nga ibaga wenno aramidentayo. Mabalin a dagiti ibaga ken aramidentayo ti eksakto a pammaregta a kasapulan ti kabsattayo. (Basaen ti 1 Pedro 4:10.) * Mabalin a patien manen dagiti matulongantayo nga agaplikar kadakuada ti kari ni Jehova, “Saankanto a pulos panawan ken saankanto a pulos baybay-an.” Maragsakankanto la ketdi iti dayta!

20. Apay a sikokompiansa a maibagatayo: “Ni Jehova ti tumultulong kaniak”?

²⁰ Kas iti napasaran ni Pablo ken dagiti kakaduana, mabalin a maipasangotayo kadagiti nadawel a bagyo bayat ti panagdaliasattayo iti dalan ti biag. Kabayatanna, mapabilegtayo ti pakinakemtayo ta ammotayo nga adda kadatayo ni Jehova. Tultulongannatayo babaen ken Jesus ken kadagiti anghel. Kasta met, no maitunos iti panggepna, matulongannatayo babaen ti panangusarna kadagiti tattao nga addaan autoridad. Ken kas napasaranen ti adu kadatayo, us-usaren ni Jehova ti nasantuan nga espirituna tapno tignayenna ti puso dagiti adipenna a tumulong kadagiti kapammatianda. Iti kasta, kas ken Pablo, sikokompiansa met a maibagatayo: “Ni Jehova ti tumultulong kaniak; saanakto nga agbuteng. Ania ti maaramidan kaniak ti tao?”—Heb. 13:6.