Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

TƆM ÑƲƲ ŊGƲ ÐƖKPƐLƖKƖƔ YƆ 46

Wɛɛ abalɩtʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa kɛnɩ ña-sɩnɩyʋ

Wɛɛ abalɩtʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa kɛnɩ ña-sɩnɩyʋ

“Maakaɣ-ŋ yebu kaaʋ, nɛ maakaɣ-ŋ siɣye haʋ kaaʋ.”—EBR. 13:5.

HENDU 55 Taase-wɛ sɔɔndʋ!

LƖMAƔZA SƆSƆNA *

1. Ɛbɛ kaɣ ɖa-laŋɩyɛ hɛzʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩwɛ ɖe-ɖeke yaa ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ-yɛ yɔ? (Keɣa 117:5-7)

WIÐIYI pɩtɛmɩ-ŋ labʋ ɛzɩ ŋwɛ ñe-ɖeke, nɛ ŋfɛyɩnɩ nɔɔyʋ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ kaɖɛ nɖɩ ŋwɛɛ nɛ ŋkatɩɣ yɔ? Pɩlabɩ ɛyaa sakɩyɛ mbʋ, pɩkpɛndɩnɩ Yehowa sɛyaa siɣsiɣ ñɩma. (1 Aw. 19:14) Ye wiɖiyi pɩtalɩ-ŋ mbʋ yɔ, tɔzɩ se Yehowa labɩ tamaɣ se: “Maakaɣ-ŋ yebu kaaʋ, nɛ maakaɣ-ŋ siɣye haʋ kaaʋ.” Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ lidaʋ se: “Yehowa kɛnɩ man-sɩnɩyʋ; sɔɔndʋ ɛɛkaɣ-m kpaʋ.” (Ebr. 13:5, 6) Pɩnaɣ 61 taa mbʋ yɔ, apostoloo Pɔɔlɩ kaama tɔm ndʋ e-koobiya Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Yuudee yɔ. Ɛ-tɔm ndʋ, tɩtɔzʋʋ-ɖʋ tɔm ndʋ keɣa maɖʋ nɔɔyʋ yɔɔdɩ Keɣa 117:5-7 taa yɔ tɩ-yɔɔ.—Kalɩ Keɣa 117:5-7.

2. (a) Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ?

2 Ɛzɩ keɣa maɖʋ yɔ, Pɔɔlɩ ɖiɣzinaa se Yehowa kɛnɩ ɛ-Sɩnɩyʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛsɩnɩ-ɩ tam sakɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩcɛzɩ pɩnzɩ naalɛ mbʋ yɔ, pʋcɔ nɛ Pɔɔlɩ maɣ ɛ-takayaɣ Ebree mba lɛ, ehiɣ ñʋʋ yabʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛɖɔŋaɣ nʋmɔʋ nɛ helim sɔsɔm nabʋyʋ ma teŋgu yɔɔ yɔ. (Tʋma 27:4, 15, 20) Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ ɖɔŋaɣ nʋmɔʋ ŋgʋ yɔ, nɛ alɩwaatʋ pazɩ pʋcɔ nɛ pɩtalɩɣ mbʋ lɛ, Yehowa tɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛkɛ ɛ-Sɩnɩyʋ. Ðɩkaɣ naʋ nʋmɔŋ ɛnɩ ɩ-taa naadozo. Yehowa tɩŋnɩ Yesu nɛ Ɛsɔ tiyiyaa, ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna naayɛ yɔ, nɛ koobiya Krɩstʋ ñɩma yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Pɔɔlɩ. Ðɩkaɣ tazʋʋ mbʋ pɩtalɩ Pɔɔlɩ e-wezuu caɣʋ taa yɔ pɩ-taa nɛ pɩkaɣ kpazʋʋ ɖoŋ lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛnɩ tamaɣ ŋga Ɛsɔ labɩ-ɖʋ yɔ kɔ-yɔɔ. Ɛlabɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛkaɣ cosuu ɖɔɖɔ adɩma wena ɖɩlakɩ nɛ ɖɩpɔzʋʋ-ɩ sɩnʋʋ yɔ a-yɔɔ.

YESU NƐ ƐSƆ TIYIYAA PASƖNƖ PƆƆLƖ

3. (a) Pɩtɩla tɔm ndʋ Pɔɔlɩ pɔzaɣ ɛ-tɩ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ?

3 Pɩɩpɔzaa se pasɩnɩ Pɔɔlɩ. Pɩnaɣ 56 taa mbʋ yɔ lɛ, samaɣ nakɛyɛ tu-i nɛ kalɩzɩ-ɩ templo taa Yeruzalɛm nɛ kañɩnaɣ se kakʋ-ɩ. Tɛʋ fema nɛ powoni Pɔɔlɩ Sahedrɛɛ ɛsɩndaa lɛ, pɩɩsaɣ pazɩ se e-koyindinaa ɛcɩyɩ-ɩ nanʋʋ nanʋʋ. (Tʋma 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pɩtɩla Pɔɔlɩ pɔzaɣ ɛ-tɩ se ‘ɛzɩ manpɩzɩɣ nɛ mɔnɖɔkɩ man-tɩ kañatʋ lakasɩ sɩnɛ sɩ-taa nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ ɖooye?’

4. Ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ Yesu yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Pɔɔlɩ?

4 Ɛzɩma Yesu sɩnɩ Pɔɔlɩ? Pakpa Pɔɔlɩ, nɛ ɖoo wena atɩŋ pʋwayɩ yɔ a-taa, “Kɩbaɣlʋ” Yesu sɩŋ ɛ-cɔlɔ nɛ eheyi-i se: “Wɛɛ abalɩtʋ! Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛzɩma ŋwɛɛ nɛ ŋlɩzɩɣ mɔ-yɔɔ aseɣɖe tete Yeruzalɛm taa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ŋlɩzɩ aseɣɖe Room.” (Tʋma 23:11) Lidaʋ tɔm ndʋ tɩɩkpazɩ Pɔɔlɩ ɖoŋ siŋŋ! Yesu sam Pɔɔlɩ ɛzɩma ɛlɩzɩ aseɣɖe Yeruzalɛm taa yɔ pɩ-yɔɔ. Nɛ ɛla tamaɣ Pɔɔlɩ se ɛkaɣ talʋʋ Room cɩŋgɩlɩm nɛ ɛlɩzɩ aseɣɖe peeɖe ɖɔɖɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɔɔlɩ nɩ lidaʋ tɔm ndʋ nɛ pɩtɛ lɛ, sɔɔndʋ taatasɩɣ-ɩ kpaʋ, ɛzɩ pɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ wɛʋ ka-caa nʋkɔyʋʋ taa nɛ sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-kɛ yɔ.

Helim sɔsɔm nabʋyʋ wɛɛ nɛ pɩmakɩ teŋgu yɔɔ lɛ, Ɛsɔ tiyiyu nɔɔyʋ wɛɛ nɛ eheyiɣ Pɔɔlɩ se mba payɩ pɛwɛ mɛlɛ taa yɔ, pakaɣ lɩʋ cɩŋgɩlɩm nʋmɔʋ kaɖɛ ñɩŋgʋ ŋgʋ kɩ-taa. (Cɔnɩ tayʋʋ 5)

5. Ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ tiyiyu nɔɔyʋ yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Pɔɔlɩ? (Cɔnɩ takayaɣ huyuu yɔɔ kɩlɛmʋʋ.)

5 Kala wena Pɔɔlɩ tasɩ katʋʋ? Wɛtʋ ndʋ, tɩɩtalɩ Pɔɔlɩ Yeruzalɛm nɛ pɩla pɩnzɩ ɛzɩ naalɛ mbʋ yɔ pʋwayɩ nɛ ɛsʋʋ mɛlɛ se ewoki Itaalii lɛ, helim sɔsɔm nabʋyʋ ma teŋgu yɔɔ. Helim mbʋ, pɩmakaɣ ɖoŋ siŋŋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, samaɣ ŋga kaawɛ mɛlɛ taa yɔ, kamaɣzaɣ se kakaɣ sɩbʋ. Ɛlɛ, sɔɔndʋ taakpaɣ Pɔɔlɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Eheyi mɛlɛ taa ñɩma tɩŋa se: “Ðoo anɛ, Ɛsɔ weyi ɛtɩnɩ-m nɛ malakɩ-ɩ tʋmɩyɛ kiɖeɖee yɔ, e-tiyiyu nɔɔyʋ sɩŋ mɔn-cɔlɔ nɛ eheyi-m se: ‘Taase sɔɔndʋ, Pɔɔlɩ. Pɩwɛɛ se ŋsɩŋ Sezaarɩ ɛsɩndaa, nɛ na! Ɛsɔ ɖʋzɩ mba payɩ ña nɛ wɛ ɩwɛ mɛlɛ taa yɔ ñe-nesi tɛɛ.’” Yehowa tɩŋnɩ tiyiyu nɔɔyʋ yɔɔ nɛ ɛtasɩ heyuu Pɔɔlɩ lidaʋ tɔm ndʋ ɛɛtɩŋnɩ Yesu yɔɔ nɛ eheyi-i yɔ. Nɛ Pɔɔlɩ pɩzaa nɛ ɛtalɩ Room ɛzɩ Yehowa kaalabʋ tamaɣ yɔ.—Tʋma 27:20-25; 28:16.

6. (a) Tamaɣ ŋga Yesu laba nɛ kakpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ?

6 Ɛzɩma Yesu sɩɣnɩ-ɖʋ? Yesu kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ ɛzɩ ɛɛsɩnʋʋ Pɔɔlɩ yɔ. Yesu labɩ mba payɩ patɩŋɩɣ ɛ-wayɩ yɔ tamaɣ se: “Mɛwɛ mɩ-cɔlɔ kɩyakɩŋ tɩŋa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛjaɖɛ yɔɔ ɖʋtʋ tɛm alɩwaatʋ taa.” (Mat. 28:20) Tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa yɔ, tɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ siŋŋ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, kɩyakɩŋ nɩɩyɩ taa pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖilesiɣ ɖɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ yɔ, pɩtɩkɛ kɩyakɩŋ pazɩ yem ɖɩnɩɣ siziŋ, ɛlɛ pɩtɩla ɖɩnɩɣ siziŋ pɩnzɩ sakɩyɛ. Nabɛyɛ lɛ, pɩtɩla akpadɩyɩtʋ yeba nɛ panɩɣ siziŋ kɩyakɩŋ nɩɩyɩ. Lalaa lɛ, nɩɣzɛ yeki nɛ panɩɣ siziŋ kɩyakɩŋ nɩɩyɩ. Paa mbʋ yɔ, ɖihikiɣ ɖoŋ nɛ ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖɔkʋʋ ɖa-tɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩnawa se Yesu wɛ ɖɔ-cɔlɔ “kɩyakɩŋ tɩŋa,” pɩkpɛndɩnɩ ɖe-wezuu caɣʋ taa alɩwaatʋ kaɖɛ ñɩndʋ taa.—Mat. 11:28-30.

Ɛsɔ tiyiyaa ɖʋʋ-ɖʋ nesi nɛ peɖiyiɣ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu tɔm (Cɔnɩ tayʋʋ 7)

7. Ɛzɩ Natʋ 14:6 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛzɩma Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ sɔnɔ?

7 Ɛsɔtɔm heyiɣ-ɖʋ se Yehowa tɩŋɩɣnɩ e-tiyiyaa yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ. (Ebr. 1:7, 14) Tiyiyaa ɖʋʋ-ɖʋ nesi nɛ peɖiyiɣ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu “Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ” “ajɛɛ kpeekpe nɛ cejewe kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ kpeekpe nɛ samasɩ kpeekpe” taa ɛyaa yɔ.—Mat. 24:13, 14; kalɩ Natʋ 14:6.

ƐYAA MBA PƐWƐNƖ LONA SƆSƆNA YƆ PASƖNƖ PƆƆLƖ

8. Ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ sɔɔjanaa ñʋʋdʋ nɔɔyʋ yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Pɔɔlɩ?

8 Ɛzɩma ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ pasɩnɩ Pɔɔlɩ? Pɩnaɣ 56 taa, Yesu kaaheyi Pɔɔlɩ se ɛkaɣ talʋʋ Room. Ɛlɛ, Yuuda ñɩma mba paawɛ Yeruzalɛm yɔ, pa-taa nabɛyɛ labɩ ɖʋtʋ se pakpaɣ Pɔɔlɩ nɛ pakʋ-ɩ. Roma sɔɔjanaa ñʋʋdʋ Kloodi Lisiyaasɩ nɩwa se mbʋ palabɩ ɖʋtʋ lɛ, ɛla nabʋyʋ se ɛya Pɔɔlɩ ñʋʋ. Kpaagbaa mbʋ lɛ, Kloodi ɖʋ paɣtʋ sɔɔjanaa sakɩyɛ se pakandɩyɩ Pɔɔlɩ yɔɔ nɛ powoni-i Sezaaree; peeɖe posini Yeruzalɛm ɛzɩ kilomɛtanaa 105 mbʋ yɔ. Patalɩ Sezaaree lɛ, Komina ñʋʋdʋ Felikɩsɩ ɖʋ paɣtʋ se “paɖaŋ [Pɔɔlɩ] yɔɔ Eroodi ɖɩɣa taa.” Yuuda ñɩma mba pañɩnaɣ se pakʋ Pɔɔlɩ yɔ, paatasɩɣ pɩzʋʋ nɛ palabɩ-ɩ kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ peeɖe.—Tʋma 23:12-35.

9. Ɛzɩma komina ñʋʋdʋ Fɛsɩtuusi sɩnɩ Pɔɔlɩ?

9 Pɩnzɩ naalɛ pʋwayɩ lɛ, Pɔɔlɩ kaawɛ salaka taa mbʋ Sezaaree. Fɛsɩtuusi kaalɛɣzɩnɩ Felikɩsɩ lone taa nɛ ɛpɩsɩ komina ñʋʋdʋ. Yuuda ñɩma tendi Fɛsɩtuusi se eyele nɛ Pɔɔlɩ kɔɔ Yeruzalɛm nɛ pahʋʋ ɛ-tɔm, ɛlɛ Fɛsɩtuusi kizi. Pɩtɩla komina ñʋʋdʋ kaanawa se Yuuda ñɩma kaawɛ nɛ “palakɩ ɖʋtʋ se pañɩ Pɔɔlɩ kpaca nɛ pakʋ-ɩ nʋmɔʋ taa.”—Tʋma 24:27–25:5.

10. Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ pɔzaa se Sezaarɩ ɛhʋʋ ɛ-tɔm yɔ, ɛzɩma komina ñʋʋdʋ Fɛsɩtuusi laba?

10 Pʋwayɩ, pahʋ Pɔɔlɩ tɔm Sezaaree. Fɛsɩtuusi “caɣaɣ se ehiɣ kʋjɔʋ Yuuda mba cɔlɔ,” pʋyɔɔ ɛpɔzɩ Pɔɔlɩ se: “Ŋsɔɔlaa se ŋkpa Yeruzalɛm nɛ pahʋʋnɩ-ŋ tɔm mɛ-ɛsɩndaa?” Pɔɔlɩ kaanawa se ye ewobi Yeruzalɛm yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Yuuda ñɩma kaɣ-ɩ kʋʋ, nɛ ɛɛsɩm ɖɔɖɔ mbʋ pɩwɛɛ se ɛla nɛ ɛya e-wezuu ñʋʋ yɔ, mbʋ lɛ se ɛtalɩ Room nɛ ɛla ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Mɔnpɔzʋʋ se Sezaarɩ ɛɖaɣnɩ mɔn-tɔm hʋʋ!” Fɛsɩtuusi yɔɔdɩnɩ ɛ-lɔŋ tasɩyaa nɛ pɩtɛ lɛ, eheyi Pɔɔlɩ se: “Ŋpɔzaa se Sezaarɩ ɛɖaɣnɩ ñɔ-tɔm hʋʋ yɔ, ŋkaɣ wobu Sezaarɩ cɔlɔ.” Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ Fɛsɩtuusi kpaɣaa nɛ etiyini Pɔɔlɩ Room yɔ, ɖiyeba nɛ Pɔɔlɩ koyindinaa tɩpɩzɩ nɛ palabɩ-ɩ kɩdɛkɛdɩm. Pɩlabɩ pazɩ pʋwayɩ lɛ, Pɔɔlɩ talɩ Room nɛ eposini Yuuda ñɩma mba pañɩnaɣ se pakʋ-ɩ yɔ.—Tʋma 25:6-12.

11. Pɩtɩla Izaayii takayaɣ taa laŋɩyɛ hɛzʋʋ tɔm ndʋ yɔɔ Pɔɔlɩ kaawɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ?

11 Pɔɔlɩ kaawɛɛ nɛ ɛɖaŋɩɣ se alɩwaatʋ ɛtalɩ nɛ ɛɖɔ nʋmɔʋ nɛ ewolo Itaalii lɛ, pɩtɩla ɛɛwɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ tɔm ndʋ fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ nayʋ Izaayii nɛ ɛyɔɔdɩ se ɛpaɣ mba pakaɖɩɣnɩ Yehowa yɔ tɩ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ikpeɣli nɛ ɩta tamaɣ, kakaɣ mɩzʋʋ; ɩyɔɔdɩ tɔm, tɩɩkaɣ labʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ wɛ ɖɔ-cɔlɔ.” (Iza. 8:10) Pɔɔlɩ kaanawa se Ɛsɔ kaɣ-ɩ sɩnʋʋ, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ se ɛpɩzɩ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kala wena ɛkaɣ katʋʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ a-taa.

Ɛzɩ Yehowa kaalabʋ caanaʋ taa yɔ, sɔnɔ ɛpɩzɩɣ nɛ eseɣti ɛyaa mba pɛwɛ lona sɔsɔna taa yɔ nɛ pakandɩyɩ ɛ-sɛyaa yɔɔ (Cɔnɩ tayʋʋ 12)

12. (a) Wɛtʋ ndʋ Yuliyuusi lɩzaa nɛ ɛwɩlɩ Pɔɔlɩ? (b) Nɛ pɩtɩla piyeba nɛ Pɔɔlɩ ɖiɣzina suwe?

12 Pɩnaɣ 58 taa Pɔɔlɩ kpaɣ nʋmɔʋ se ewoki Itaalii. Ɛɛkɛ salaka tʋ; pʋyɔɔ lɛ, paɖʋzɩ-ɩ Roma sɔɔjanaa taa sɔsɔ weyi payaɣ se Yuliyuusi yɔ e-nesi tɛɛ se ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ. Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Yuliyuusi pɩzaɣ se ɛla Pɔɔlɩ kañatʋ lakasɩ yaa camɩyɛ lakasɩ. Ɛzɩma ɛkaɣ labɩnʋʋ e-ɖoŋ tʋmɩyɛ? Tɛʋ fema nɛ patalɩ lone kajalaɣ ñɩnɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa mɛlɛnaa sɩŋɩɣ yɔ ɖɩ-taa lɛ, “Yuliyuusi la Pɔɔlɩ camɩyɛ lakasɩ nɛ ɛha-ɩ nʋmɔʋ se ewolo ɛ-taabalaa cɔlɔ.” Pʋwayɩ halɩ Yuliyuusi yabɩ Pɔɔlɩ ñʋʋ. Ɛzɩma tɩyɛ? Sɔɔjanaa ñɩnaɣ se pakʋ salaka tɩnaa mba payɩ pɛwɛ mɛlɛ taa yɔ, ɛlɛ Yuliyuusi kizini-wɛ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ‘ɛɛtɛm ɛ-taa se ɛyakɩ Pɔɔlɩ ñʋʋ.’ Pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɔɔlɩ kaaɖiɣzinaa se Yehowa kaawɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ sɔɔja kɩbanʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ se ɛsɩnɩ-ɩ nɛ ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ.—Tʋma 27:1-3, 42-44.

Cɔnɩ tayʋʋ 13

13. Ɛzɩma Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ?

13 Ɛzɩma ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ pasɩɣnɩ-ɖʋ? Alɩwaatʋ ndʋ nabʋyʋ lakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Yehowa tamaɣ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu ɖoŋ yɔɔ nɛ eyele nɛ ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ pala mbʋ ɛsɔɔlaa yɔ. Wiyaʋ Salomɔɔ mawa se: “Ɛzɩ lɩm lemeɣa yɔ, wiyaʋ laŋɩyɛ wɛ [Yehowa] nee tɛɛ, ekpiliɣ-ɖɩ nɛ ɖenɖe ɛsɔɔlaa yɔ.” (Adu. 21:1) Eduuye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Ɛyaa pɩzɩɣ nɛ pɛhɛɛ lɔɔʋ nɛ pɛkɛzɩ lemeɣa nakɛyɛ taa lɩm nɛ pikpemni hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa pɔsɔɔlaa se pikpe yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛkɛzɩ awiya maɣzɩm nɛ pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-tamaɣ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩlakɩ mbʋ yɔ, piseɣtiɣ ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ se pakpaɣ lɩmaɣza wena awazɩɣ Ɛsɔ samaɣ yɔ.—Ɛsdrasɩ 7:21, 25, 26.

14. Ɛzɩ Tʋma Labʋ 12:5 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛyaa mba yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmɩ?

14 Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmɩ “awiya nɛ mba payɩ pɛwɛ lona sɔsɔna taa yɔ pɔ-yɔɔ” alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa mba, pakpakɩɣ lɩmaɣza wena atukuuni ɖa Krɩstʋ ñɩma ɖe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ yɔ. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Ɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma kaalabʋ yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ siŋŋ ɖo-koobiya mba pɛwɛ salaka taa yɔ pɔ-yɔɔ. (Kalɩ Tʋma Labʋ 12:5; Ebr. 13:3) Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩtɩmɩ mba pakandɩyɩɣ ɖo-koobiya yɔɔ salaka taa yɔ pɔ-yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖitendi Yehowa se ɛlɛɣzɩ ɛyaa mba pa-maɣzɩm nɛ pɩsa nɛ piseɣti-wɛ nɛ pala ɛzɩ Yuliyuusi yɔ, nɛ pala ɖo-koobiya mba pɛwɛ salaka taa yɔ “camɩyɛ lakasɩ.”

KOOBIYA KRƖSTƲ ÑƖMA SƖNƖ PƆƆLƖ

15-16. Ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ Aristaarkɩ nɛ Luka pɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Pɔɔlɩ?

15 Ɛzɩma koobiya Krɩstʋ ñɩma sɩnɩ Pɔɔlɩ? Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ ɖɔm nʋmɔʋ nɛ ewolo Room yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ, Yehowa tɩŋnɩ e-koobiya Krɩstʋ ñɩma yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɩ. Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ.

16 Pɔɔlɩ taabalaa siɣsiɣ ñɩma naalɛ, Aristaarkɩ nɛ Luka pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se pa nɛ ɩ pɔɖɔŋ nʋmɔʋ nɛ powolo Room. * Petisi faaa nɛ paɖʋ pe-weziŋ kaɖɛ taa nɛ pasɩɩ Pɔɔlɩ, ŋgʋ Bibl tɩyɔɔdɩ se Yesu heyi pa-taa nɔɔyʋ se pakaɣ talʋʋ Room cɩŋgɩlɩm. Pʋwayɩ alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔŋaɣ nʋmɔʋ kaɖɛ ñɩŋgʋ ŋgʋ yɔ panɩwa se pakaɣ yabʋ pa-ñʋʋ. Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ Aristaarkɩ nɛ Luka pakpa mɛlɛ taa Sezaaree yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɔɔlɩ tɩmnɩ Yehowa nɛ ɛ-laŋɩyɛ pilim nɛ ɛsɛɛ-ɩ ɛzɩma ɛtɩŋnɩ koobiya Krɩstʋ ñɩma naalɛ mba pɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Pa-naalɛ paawɛ abalɩtʋ.—Tʋma 27:1, 2, 20-25.

17. Ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ koobiya Krɩstʋ ñɩma yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ Pɔɔlɩ?

17 Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ ɖɔŋaɣ nʋmɔʋ yɔ, koobiya Krɩstʋ ñɩma sɩnɩ-ɩ tam sakɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ pasɩŋ Siidɔɔ tɛtʋ taa yɔ, Yuliyuusi ha Pɔɔlɩ nʋmɔʋ “se ewolo ɛ-taabalaa cɔlɔ nɛ pɔcɔnɩ ɛ-yɔɔ.” Nɛ pʋwayɩ Pɔɔlɩ nɛ ɛ-taabalaa patalɩ Putewolii tɛtʋ taa lɛ, ‘pamaɣnɩ koobiya peeɖe nɛ petendi-wɛ se pacaɣ pɔ-cɔlɔ kɩyakɩŋ lʋbɛ.’ Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ lona ana a-taa yɔ, pɔcɔŋnaɣ Pɔɔlɩ nɛ ɛ-taabalaa pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɔɔlɩ kɛdaɣ-wɛ tɔm ndʋ tɩkpazɩɣ ɖoŋ yɔ, nɛ piyele nɛ pehiɣ taa leleŋ siŋŋ. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Tʋma Labʋ 15:2, 3.) Pakpazɩ ɖama ɖoŋ nɛ pɩtɛ lɛ, Pɔɔlɩ nɛ ɛ-taabalaa powolo pa-nʋmɔʋ ɖɔm yɔɔ.—Tʋma 27:3; 28:13, 14.

Ɛzɩ Pɔɔlɩ yɔ, Yehowa tɩŋɩɣnɩ ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ (Cɔnɩ tayʋʋ 18)

18. Ɛbɛ seɣti Pɔɔlɩ nɛ ɛsɛɛ Ɛsɔ nɛ ɛkpa ɖoŋ?

18 Pɔɔlɩ ɖɔŋaɣ nʋmɔʋ se ewolo Room lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛmaɣzaɣ tɔm ndʋ ɛɛma ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ tɩ-yɔɔ; ɛmaʋ tɔm ndʋ yɔ pɩlakɩ pɩnzɩ naadozo yɔ. Ɛɛmawa se: “Pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ me-liu wɛʋ siŋŋ se mɔnkɔɔ mɩ-tɛ yɔ.” (Roma 15:23) Ɛlɛ, ɛtaamaɣzɩ se ɛkaɣ wobu peeɖe ɛzɩ salaka tʋ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ nawa se Room koobiya ɖaŋɩ-ɩ nʋmɔʋ taa se pɛsɛɛ-ɩ yɔ, pɩɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ siŋŋ! Bibl yɔɔdʋʋ se Pɔɔlɩ “losi-wɛ lɛ, ɛsɛɛ Ɛsɔ se ɛlabaɣ lɛ nɛ ɛkpa ɖoŋ.” (Tʋma 28:15) Yʋsɩ se Pɔɔlɩ sɛ Ɛsɔ ɛzɩma koobiya kɔma nɛ pakatɩ-ɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Pɔɔlɩ tasɩ ɖiɣzinuu se Yehowa tɩŋnɩ e-koobiya Krɩstʋ ñɩma yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɩ.

Cɔnɩ tayʋʋ 19

19. Ɛzɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 4:10 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛzɩma Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ?

19 Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla? Ŋsɩm koobiya nabɛyɛ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa se pɛwɛɛ nɛ panɩɣ siziŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pahɩnɩ kʋdɔŋ yaa pɛwɛɛ nɛ pakatɩɣ kala lɛɛna na? Yaa pɩtɩla pelesi pɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ. Ye ɖɩnawa se nɔɔyʋ wɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiheyi-i tɔm kɩbandʋ natʋyʋ yaa ɖɩlabɩ-ɩ camɩyɛ lakasɩ nasɩyɩ. Ðɔ-tɔm pee nɛ ɖa-lakasɩ pɩzɩɣ nɛ pɩkpazɩ ɖoŋ ɖo-koobu ɛnʋ. (Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 4:10.) * Ɛyaa mba ɖɩsɩɣna yɔ, papɩzɩɣ nɛ paɖaɣnɩ wɛnʋʋ lidaʋ siŋŋ se tamaɣ ŋga Yehowa laba yɔ kotukuuni-wɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Maakaɣ-ŋ yebu kaaʋ, nɛ maakaɣ-ŋ siɣye haʋ kaaʋ.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩkaɣ yebu nɛ ña-taa la leleŋ siŋŋ!

20. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ lidaʋ se: “Yehowa kɛnɩ man-sɩnɩyʋ”?

20 Ɛzɩ Pɔɔlɩ nɛ ɛ-taabalaa yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ kala. Alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ɖɩnawa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ abalɩtʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa wɛ ɖɔ-cɔlɔ. Ɛtɩŋɩɣnɩ Yesu nɛ Ɛsɔ tiyiyaa pɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ. Pɩtasɩ lɛ, Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ ɛyaa mba pɛwɛ lona sɔsɔna taa yɔ pɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ, ye pɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-tamaɣ yɔ. Nɛ ɛzɩ pɩwɛʋ ɖa-taa sakɩyɛ hɔɔlʋʋ taa yɔ, Yehowa tɩŋɩɣnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ eseɣtiɣ ɖo-koobiya se pasɩnɩ-ɖʋ. Pʋyɔɔ lɛ, ɛzɩ Pɔɔlɩ yɔ, ɖɩwɛnɩ toovenim se ɖɩyɔɔdɩnɩ lidaʋ se: “Yehowa kɛnɩ man-sɩnɩyʋ; sɔɔndʋ ɛɛkaɣ-m kpaʋ. Ɛbɛ ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛlabɩ-m?”—Ebr. 13:6.

HENDU 38 Ɛkaɣ-ŋ kpazʋʋ ɖoŋ

^ tay. 5 Tɔm ñʋʋ kʋnɛ, kɩyɔɔdʋʋ nʋmɔŋ naadozo weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋnaa nɛ ɛsɩnɩ apostoloo Pɔɔlɩ nɛ ɛlʋbɩnɩ kaɖɛ wɛtʋ yɔ ɩ-tɔm. Ðɩkaɣ naʋ ɛzɩma Yehowa kaasɩnɩ ɛ-sɛyaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ. Pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖa-taa tɛ nɛ pɩkpaɖɩ se ye ɖɩkatɩɣ kala sɔnɔ yɔ, Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ.

^ tay. 16 Aristaarkɩ, Luka nɛ Pɔɔlɩ paatɛm kpɛndʋʋ nɛ pɔɖɔ nʋmɔʋ. Abalaa siɣsiɣ ñɩma mba paawɛ Pɔɔlɩ cɔlɔ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ paɖɩɣ-ɩ salaka Room yɔ.—Tʋma 16:10-12; 20:4; Kol. 4:10, 14.