Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

MWAHA WOOHUSERYA 46

Olipe Murima—Yehova ti Mukhaviheryi aa

Olipe Murima—Yehova ti Mukhaviheryi aa

“Nkirwa koohiya, naari woonyanyala mano.”—AHE. 13:5.

NCIPO 55 Nihooveke!

YEEYO NNAHAALAAHU OHUSERYA *

1. Tiheeni enahaala onihakararya vaavaa nniisoonaahu okhala meekhihu naari okhala awuukhuwa ntakhara makacamiho ahu? (Salumu 118:5-7)

APWANNE mohintoko wiisoona wi muri meekhinyu nave wi haavo aahaala wookhaviheryaani ni makacamiho mwaaraanyuno? Ancipale ahintoko wiisoona mmukhalelo yoowo, ophitaanyerya alapeli a Yehova oororomeleya. (1 Mam. 19:14) Wakhala wi ela yoheereya ni nyuwo, muupuwele yoororomeliha ya Yehova: “Nkirwa koohiya, naari woonyanyala mano.” Mwawiihiiha nnanwerya oloca ni nroromelo: “Apwiya tanakikhaviherya, nkoovaru echu.” (Ahe. 13:5, 6) Murummwa Paulo aahaarepela masu yaala Akristu yaakhala o Yuteya mu eyaakha ya 61 E.K. Masu a murummwa Paulo annanuupuxerya yeeyo mulipa a Masaalimu aarempeiye mu Salumu 118:5-7.—Mwaalakhanye.

2. Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha yoola, nave ntakhara heeni?

2 Moolikana ni mulipa a Masaalimu, Paulo orweela wa yaweereya awe aahisuwela wi Yehova taamukhaviherya. Ntoko yootakiherya, mu iyaakha piili ahaakumve orepela ekaarata awe wa Ahepri, Paulo aahipaka mukwaha awe yoowo aakumanneiyeno ni makacamiho matokweene. (Saw. 27:4, 15, 20) Variyari va mukwaha awe nave tho mu iyaakha sa muculi, Yehova aahimooniherya Paulo wi taari mukhaviheryi awe mmikhalelo soohiyana hiyana. Nnahaala othokororya mikhalelo miraru sa seiyo. Yehova aahimvaha Paulo nikhaviheryo orweela wa Yesu ni ankeelo, alamuleli, ni annihu a munroromeloni. Wuupuwelela saweereya sa mookumini wa Paulo inamulipiha nroromelo nahu mu yoolaiherya ya Muluku wi onahaala waakhula mavekelo ahu vaavaa nnamvekaahu nikhaviheryo.

NIKHAVIHERYO NOORWEELA WA YESU NI ANKEELO

3. Nikoho taani akhweya Paulo iipakenleiye, nave ntakhara heeni?

3 Paulo aanachuna nikhaviheryo. Mu eyaakha 56 E.K., muloko wa achu waahinpurulela Paulo vaate wa Empa ya Muluku o Yerusalemu, nave waanachuna omwiipha. Mu nihiku noocharela, vaavaa Paulo aakerihiweiye o Sineetriyu owo aahanle vakhaani wiiphiwa ni amwiicani. (Saw. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Akhweya mu elukuluku yeele, Paulo aahiikoha, ‘Kini kihoolele makacamiho yaala ophiyerya liini?’

4. Yehova aamukhavihenrye hai Paulo orweela mwa Yesu?

4 Nikhaviheryo taani Paulo aakhenleiye? Mu ohiyu Paulo amanle omakiwa, “Apwiya,” Yesu yaarwa yeemela vakhiviru vawe nave eloca: “Olipe murima! Ntoko okeerenlaawe onamoona oYerusalemo wenno, onamukeerela tho oRoma.” (Saw. 23:11) Yoororomeliha yeela yaahimulipiha vancipale Paulo! Yesu aahimuthamalela Paulo ntakhara onamoona yoowo aavanheiye o Yerusalemu. Nave owo aahimuroromeliha Paulo wi aahaala ophiya o Roma mookhapeleleya, weiwo tho aahaaleiye ovahawo onamoona. Amanle waakhela nlipiho nenla, Paulo aahiisoona okhala ookhapeleleya hiiha ntoko mwaana onakhupareliweiye ni apapa awe.

Variyari va echeku yawuupa mphareya, munkeelo onnamuroromeliha Paulo wi owo ni achu yaawo oreiyeno mmwaaceyani anahaala woopowa va nikacamiho nawoopiha nenlo akumannaayano vamukwahani (Moone eparakrafo 5)

5. Yehova aamukhavihenrye hai Paulo orweela wa munkeelo? (Moone eruku ya ekaapa.)

5 Makacamiho taani makina Paulo aahoolenleiye? Ivinrevo iyaakha piili ovinyerya vaavaa aahoolenleiye makacamiho o Yerusalemu, Paulo aahinwela mwaaceya ayaaka o Italiya nave aahikumanano echeku ya wuupa mphareya, echeku eyo yaari yawoopihaxa ophiyerya wi yene vamoha ni alopwana yaawo aareiyeno yaahaala okhwa. Naamwi hiiha, Paulo hoomve. Ntakhara heeni? Owo aahaaleela achu aareiyeno mmwaaceyani: “Ohiyu yoola ovirale, munkeelo a Muluku aahiisooneiha wa miyo, Muluku yoowo kiryaaka awawe, kinamulapaaka. Munkeelo yoowo aaloca ni miyo, ii: ‘Paawulu, ohoove! Onnakhweleya wi weyo ophiye vamiithoni wa Kaisara, nave Muluku oowunnyererya okumi wa oothene yaala oryaaweno mmwaaceyani.’” Yehova aahimpharihela munkeelo wi amuupuxerye Paulo nlipiho nenlo aakhenleiye orweela wa Yesu. Nave vookuchula Paulo aahiphiya o Roma.—Saw. 27:20-25; 28:16.

6. Yoororomeliha taani ya Yesu enahaala onilipiha, nave ntakhara heeni?

6 Nikhaviheryo taani nnaakhelaahu? Yesu onamunikhaviherya hiyaano, hiiha ntoko murummwa Paulo. Ntoko yootakiherya, Yesu oororomeliha wa oomuchara awe oothene ariki: “Miyo kiri ni nyuwo mahiku oothene ophiyerya makuchuwelo a ilukuluku.” (Mat. 28:20) Masu a Yesu annanilipiha vancipale. Ntakhara heeni? Nthowa nawi mahiku makina anakhala oovila wa hiyo. Ntoko yootakiherya, vaavaa nnamuyeleelaahu oosiveliwa ahu mookhwani, ninnavilelano wiicela yoola ohiya mmahiku vakhaani nyenya mu iyaakha sincipale. Akina annahooxeya ni mahiku oovila nthowa na wuuluvala. Eniiha akina evilelaka ni mahiku oovila nthowa na moonelo wa wiiniwa murima. Naamwi hiiha, ninnaphwanya ikuru wi nivilele nthowa nawi noosuwela wi Yesu ori ni hiyo mahiku “oothene,” ophitaanyerya mahiku a epiiphi a okumi ahu.—Mat. 11:28-30.

Ankeelo annanivaha nikhaviheryo ni ohoolela vaavaa nnalaleeryaahu michaka saphaama (Moone eparakrafo 7)

7. Mwawiiwanana ni Wupulula 14:6, Yehova onanikhaviherya hai olelo?

7 Masu a Muluku annanilipiha wi Yehova onahaala onlipiha orweela wa ankeelo awe. (Ahe. 1:7, 14) Ntoko yootakiherya, ankeelo annanivaha nikhaviheryo ni ohoolela vaavaa nnalaleeryaahu “michaka ya omwene” wa achu a “mahimo wa maloko ni wa ilocelo.”—Mat. 24:13, 14; mwaalakhanye Wupulula 14:6.

NIKHAVIHERYO NOORWEELAWA ALAMULELI

8. Yehova aamukhavihenrye hai Paulo orweela wa muhooleli akhoco?

8 Nikhaviheryo taani Paulo aakhenleiye? Mu eyaakha 56 E.K., Yesu aahimuroromeliha Paulo wi aahaala ophiya o Roma. Nyenya, Ayuta akina o Yerusalemu yaahivaanela wi emphare ni omwiipha Paulo. Vaavaa mutokweene a akhoco o Roma Kalawutiyu Liisiya aasuwenleiye vooloca sa yeeyo, owo aahirwa wi amoopole Paulo. Mwawaakuveya, Kalawutiyu aahirumiha nikhuuru ntokweene na akhoco wi namukhapelele Paulo ni omukeriha—o Kaisareya, mukwaha wa mastatiya 105 okhuma o Yerusalemu. Mulamuleli Feelisi aalamulela wi Paulo “akhapeleliwe mu empa yaatekiwe ti Heroti mutokotoko.” Ayuta yaawo yaachuna omwiipha Paulo hiyaahaala owerya omweerela yoonanara yeeyo.—Saw. 23:12-35.

9. Mulamuleli Festo aamukhavihenrye hai Paulo?

9 Iyaakha piili ohoolo waya, Paulo aahititelela okhala mukariposo wa Kaisara. Feelisi aahiraceeliwa ni mulamuleli muvyaani Festo. Ayuta yaamveka Festo wi aannye Paulo wi yamuthorihe o Yerusalemu, nyenya Festo aakhooca. Akhweya mulamuleli Festo aahisuwela wi Ayuta “yaarehererya muraakho wi emwiiphele mphironi” Paulo.—Saw. 24:27–25:5.

10. Mulamuleli Festo aakhulenle hai vaava Paulo aavenkeiye wi athorihiwe wa Kaisara?

10 Ohoolo waya, Paulo aahithorihiwa wa Kaisara. Nto Festo “akhwelaka waahakalaliha aYuuta,” aamukoha Paulo ii: “Onakhwela owela oYerusalemu wi koothorihe weiwo wa nthowa na ichu seiya?” Paulo aanasuwela wi akhweya aaya wiiphiwa o Yerusalemu, nave owo aanasuwela echu aaphwaneleiye weera wi akhapelele okumi awe, ni ophiya o Roma, wi atitelele olaleerya. Paulo aaloca ariki: “Kikerihiwe wa Kaisara!” Amanle waakoha anamiruku awe, Festo aahimuleela Paulo ariki: “Onakhwela okerihiwa wa Kaisara, onamuyawo chiri.” Vaavaa Festo aalakelenleiye omukeriha Paulo o Roma aahimoopola wa amwiicani awe. Moohilekela Paulo aahaala ophiya o Roma ocai wa Ayuta yaawo yaachuna omwiipha.—Saw. 25:6-12.

11. Masu taani oolipiha yaawo Paulo uupuweleleiye yaarempwe ni Yesaya?

11 Aweheryaka opacerya mukwaha awe wooya o Italiya, woonaru Paulo aanuupuwelela masu a mulipa a miririmu Yesaya aaveereliweiye orepa ntakhara achu yaawo yaamwaakaaha Yehova: “Mvaaneleleke, nto ti wa mahaleene; muloceke masu, nto hayiivo enii yeereye. Tiwi, Muluku ori ni hiyo!” (Isa. 8:10) Paulo aahisuwela wi Muluku aahaala omulipiha, nave eyo yaahimulipiha ntakhara makacamiho aahaaleiye okumanano muhoolo.

Hiiha ntoko enreiye khalai, Yehova onanwerya waapharihela alamuleli wi yaakhapelele akapuro awe (Moone eparakrafo 12)

12. Yuliyu aamukhalinhe hai Paulo, nave ntoko yookhumelela tiheeni Paulo aasuwenleiye?

12 Mu eyaakha 58 E.K., Paulo aahipacerya mukwaha awe wooya o Italiya. Ari oophariweene, eyaaka o Italiya Paulo aawehereryiwa ni mutokweene a akhoco o Roma iichaniwa Yuliyu. Mu elukuluku yeele, Yuliyu aahikhalano owerya wa omukhaliha phaama naari omukhaliha moonanara Paulo. Yuliyu ii apharihele hai owerya wawe? Mu nihiku noocharela vaavaa yaaphin’yaaya nipuro oneemelavo amwaaceya, “Yuuliyu, mu oreera wawe murima, aamuhiya Paawulu wi awoone asinthamwene awe.” Ophiyerya wi ohoolo waya Yuliyu aahivuluxa okumi wa Paulo. Mwawiihai? Akhoco yaachuna owiipha alipa oophariwa oothene yaari mmwaaceyani, nyenya Yuliyu aahaahiiha. Ntakhara heeni? Yuliyu “aakhwela omoopola Paawulo.” Akhweya Paulo, aahisuwela wi Yehova aanampharihela muhooleli a akhoco yoole ooreera murima wi amukhapelele ni omukhaviherya.—Saw. 27:1-3, 42-44.

Moone eparakrafo 13

13. Yehova oni aapharihele hai alamuleli?

13 Nikhaviheryo taani nnaakhelaahu? Wakhala wi echu eri mwawiiwanana ni yoolakelela awe, Yehova onanwerya opharihela munepa awe waweela wi aweerihe alamuleli opaka echu yeeyo onakhweleiye. Mwene Solomoni orepa: “Murima wa mwene ori mmatatani wa Apwiya; annahoolela ntoko mukoti wa maahi aperushiwe.” (Masi. 21:1) Nsiposipo nenla nnataphulela eheeni? Achu ananwerya okaca mukoti wi eperuxele maahi mmakupa anachunaaya. Mmukhalelo woolikana, Yehova onanwerya opharihela munepa awe waweela wi eerihe muupuwelo wa alamuleli opaka echu eniiwanana ni yookhwela awe. Vaavaa ela eneereyaaya, alamuleli annaceenyeryeya opaka soolakelela seiho inahaala waaruuhela mphurelo achu a Muluku.—Mulikanyihe ni Esdra 7:21, 25, 26.

14. Mwawiiwanana ni Saweriwa T’arummwa 12:5, taani nnaphwanelaahu omvekelelaka?

14 Tiheeni nnaphwanelaahu opaka? Nnaphwanela waavekelelaka “mamwene, ni oolamula oothene” xaxaxa vaava anapakaaya soolakelela seiyo inahaala ovolowela muteko ahu Weekristu. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Hiiha ntoko Akristu a mu nsana noopacerya yeeraaya, hiyaano tho ninnavekela wa Muluku moohihiyererya ntakhara anna ni arokora yaawo ari mukariposo. (Mwaalakhanye Saweriwa T’arummwa 12:5; Ahe. 13:3) Mwawiihiiha, nnaphwanela waavekelela alipeleli a mukariposo yaawo anaawehererya anna ni arokora ahu. Nnanwerya omveka Yehova wi avolowele muupuwelo wa achu sintoko yaawo wi yeere hiiha ntoko Yuliyu ni waakhaliha anna ni arokora ahu yaawo ari mukariposo “mooreera murima.”—Saw. 27:3.

NIKHAVIHERYO NOORWEELA WA AKHWIIHU A MUNROROMELONI

15-16. Yehova aamukhavihenrye hai Paulo orweela wa Aristarku ni Luka?

15 Nikhaviheryo taani Paulo aakhenleiye? Variyari va mukwaha awe ayaaka o Roma, ilukuluku soothene Paulo aahaakhela nikhaviheryo nenlo Yehova aavanheiye orweela wa akhweiye a munroromeloni. Hankooni nthokororye sootakiherya ikina.

16 Asinthamwene eeli a Paulo, Aristarku ni Luka, yaahilakelela opaka mukwaha vamoha ni yoowo eyaaka o Roma. * Awo yaalakelela ohela okumi aya vayawoopiha naamwi Piipiliya ahilocaka wi awo yahaakhenle nlipiho noorweela wa Yesu wi yaahaala ophiya o Roma mookhapeleleya. Pahiru variyari va mukwaha aya, ti yaasuwenlaaya wi okumi aya waahaala okhala wookhapeleleya. Vaavaa, Aristarku ni Luka yaawenlaaya mwaaceya yoowo aaya o Kaisareya, woonaru Paulo aahivekela wa Yehova okhumela vathi va murima amuthamalelaka ntakhara nikhaviheryo aavanheiye orweela wa akhwaawe yaale eeli oolipa murima a munroromeloni.—Saw. 27:1, 2, 20-25.

17. Yehova aamukhavihenrye hai Paulo orweela wa anna ni arokora a mmulokoni?

17 Variyari va mukwaha awe, mu ikwaha sincipale Paulo aahaakhela nikhaviheryo orweela wa annawe a mmulokoni. Ntoko yootakiherya, vaavaa yaaphin’yaaya mu epooma yo Sitoni, Yuliyu aamuhiya Paulo wi “awoone asithamwene awe wi emukhaviherye ni saamuthowa.” Nave voocharela, vaavaa yaaphin’yaaya o Puteyoli, Paulo ni asinthamwene awe yaahaaphwanya “anna akina yaawo yaawompe wi yakhale vamoha ophiyerya mahiku mathanu nameeli.” Vaavaa anna a epooma yeele yaamukhavihenryaaya Paulo ni ichu saamuthowa vamoha ni asinthamwene awe, woonaru aahikhalano ohakalala wawaaca moorweela wa waaleela saweereya soohakalalihaxa. (Mulikanyihe ni Saweriwa T’arummwa 15:2, 3.) Amanle opaka oxekurya yoole woolipiha, Paulo ni asinthamwene awe yaahipwahiherya mukwaha aya.—Saw. 27:3; 28:13, 14.

Moolikana ni Paulo, ninnaakhela nikhaviheryo na Yehova orweela wa anna ni arokora ahu (Moone eparakrafo 18)

18. Tiheeni yaamweerinhe Paulo omuthamala Muluku ni okhala oolipa murima?

18 Vaavaa Paulo eeceiye ayaaka o Roma, Akhweya owo aanuupuwela masu aarepenleiye wa muloko yoole mu iyaakha raru sa muculi: “Kinnachuna wooshekuryaani ntoko kuupuwelelaaka mwa miyakha ivirale.” (Aro. 15:23) Nyenya Paulo haaweherya wi aahaala ophiya o Roma ari mulipa oophariwa. Woonaru Paulo aahitepa olipiheya vaavaa aawoonneiye anna o Roma enweheryaka mphironi wi emwaakhele! “Paawulu aawoonneiye, aamuthamala Muluku, alipihiwa.” (Saw. 28:15) Moone wi Paulo aahimuthamala Muluku vaavaa aawoonneiye anna. Ntakhara heeni? Nthowa nawi Paulo aahoona wanaawiili nikhaviheryo na Yehova orweela wa annawe.

Moone eparakrafo 19

19. Ntoko elociwaaya mu 1 Pedro 4:10, Yehova oni anipharihele hai wi naakhaviherye yaale anachuna nikhaviheryo nahu?

19 Tiheeni nnaphwanelaahu weera? Apwanne mohaasuwela anna naari arokora a muloko anyu yaawo anahooxeya nthowa na wiiceliwa naari makacamiho makina? Naari akhweya awo aamuyeleela oosiveliwa aya mookhwani. Wakhala wi noosuwela naari nohiiwa wi ookhalavo onachuna nikhaviheryo nnanwerya omveka Yehova wi anikhaviherye wooniherya oreera murima ntakhara muchu yoowo. Masu naari saweera sahu inamukhala nlipiho nenlo munna naari murokora ahu onachuneiye. (Mwaalakhanye 1 Pedro 4:10.) * Yaale nnaakhaviheryaahu anahaala ororomela wi yoororomeliha ya Yehova, yawi: “Nkirwa koohiya, naari woonyanyala mano” ennaphariheleya wa yaawo. Apwanne ela hiyaahaala oweerihaani okhala oohakalalaxa?

20. Ntakhara heeni nnanwerya oloca ni nroromelo nriki: “Apwiya [Yehova] tanakikhaviherya?”

20 Hiiha ntoko yeeren’yaaya ni Paulo ni asinthamwene awe, mmukwaha ahu wooya wookumini woohimala nnamuhoolela makacamiho. Nave mu elukuluku emohamoha nnanwerya okhala oolipa murima nthowa nawi noosuwela wi Yehova ori ni hiyo. Owo onnanivaha nikhaviheryo orweela wa Yesu ni ankeelo. Nave tho wakhala wi echu eri mwawiiwanana ni yookhwela awe, Yehova onanwerya onikhaviherya orweela wa alamuleli. Nyenya vaavaa ancipale a hiyo nnahoolelaahu makacamiho, Yehova onnapharihela munepa awe waweela wi aaceenyerye anna ni arokora onikhaviherya hiyo. Mwawiihiiha moolikana ni Paulo, nookhalano mathowa aphaama a oloca nriki: “Apwiya tanakikhaviherya nkoovaru echu. Muchu anii akeereleni?”—Ahe. 13:6.

NCIPO 38 Muluku Onamoolipihaani

^ par. 5 Mwaha ola onnaloca mikhalelo miraru mummo Yehova aamukhavihenryeiye murummwa Paulo ovilela ni makacamiho awe oovila. Wuupuwelela mukhalelo Yehova aakhavihenryeiye alapeli awe khalai enahaala olipiha nroromelo nahu wi Yehova onamunikhaviherya olelo ovilela vaavaa nnakumanaahu ni makacamiho mookumini.

^ par. 16 Vaavaa yaapakaaya mukwaha eyaaka o Italiya mu eyaakha 58 E.K. yiiha eri asinthamwene avamukwahani oororomeleya a Paulo. Alopwana yaala oororomeleya yaahititelela okhala ni Paulo vaavaa aawaleliweiye o Roma.—Saw. 16:10-12; 20:4; Kol. 4:10, 14.

^ par. 19 Mmoone Mulipeleli, a 15 a Yaneru, 2009 ipaax. 13-14, ipara. 5-9, Eekunya.